پان پراگ که به عنوان آدامس یا پاستیل یا خوشبوکننده فروخته می شود و هر چند مصرف آن در کشور کم است اما به هرحال قربانیانی را به دام انداخته است ؛ قربانیانی که پان پراگ را اصلا مخدر نمی دانند.
پان پراگ مانند همه موادمخدر اسامی زیادی به خود گرفته تا در پشت این اسامی فریبنده و بسته بندی زیبا و طعم های مختلف از نعنایی تا پرتقالی با قیمتی بسیار ارزان، بتواند هرچه بیشتر خواسته سودجویان را تامین کند.
پان اسفناج، ملوان زبل، دپی کوپر، راجا، تایتانیک، نیسوار، پان عربی، ناس افغانی، سیگار جرس سوپاری، چالیا ،گوتگا، پان راجاء ،پان کوبیده و بی تی ( BT ) و حتی دندان سفت کن و ویتامین از اسامی فریبنده پان پراگ به شمار می روند.
این مواد مخدر صناعی گاهی نیز در بسته بندی های آلومینیومی و کوچک مانند سماق و نمک های رستورانی با عکس هنرپیشه های هندی و پاکستانی وارد کشور می شود و با ظاهری فریبنده و خوشبو، کودکان ونوجوانان را هدف می گیرد.
پان ، قرن هاست به خاطر خاصیت نئشگی آور مصرف می شود و گفته می شود چهارمین ماده پرمصرف جهان پس از تنباکو، الکل و کافئین است که حداقل ده درصد جمعیت دنیا در کشورهای آسیای جنوب شرقی به ویژه هند و پاکستان، آن را مصرف می کنند.
**پان چیست؟
رئیس گروه پیشگیری از اعتیاد دانشگاه علوم پزشکی تهران درباره این ماده مخدر صناعی به خبرنگار سلامت ایرنا می گوید: پان پراگ ماده مخدری شبیه آدامس است که به صورت جویدنی مصرف می شود. این ماده از برگ درختی به نام «بتل» به دست می آید.
دکتر شهرام خرازی ها می افزاید: دانه های درشت قرمز رنگ «بتل» را در برگ درخت پیچیده و مقداری تنباکو، ،آهک، خاکستر، ادویه، اسانس و افزودنی های غیرمجاز را با آن مخلوط می کنند سپس این ترکیب را در بسته های شیک مزین به عکس های هنرپیشه های سینما به ویژه هنرپیشه های بالیوود، ریخته و به عنوان آدامس، پاستیل، خوشبوکننده دهان وپودر با طعم نعنا با قیمت نه چندان زیاد به بازار عرضه می کنند.
** آژیر خطر پان برای کودکان و نوجوانان
رئیس گروه پیشگیری از اعتیاد دانشگاه علوم پزشکی تهران می گوید: نوجوانان و جوانان معمولا بیش از میانسالان و سالمندان آدامس و پاستیل مصرف می کنند بنابراین بیشتر از دیگر گروه های سنی در معرض خطر پان پراگ هستند.
خرازی ها می افزاید: این ماده به سبب شکل و نوع بسته بندی سلامتی کودکان را نیز تهدید می کند.آدامس پان پراگ به صورت جویدنی و پاستیل آن به صورت مکیدنی مصرف می شود.
**چرا پان را مخدر نمی دانند؟
رئیس گروه پیشگیری از اعتیاد دانشگاه علوم پزشکی تهران می گوید: مصرف کنندگان پان پراگ بر این تصورند که چون این ماده را از راه دهان مصرف کرده و تدخین نمی کنند بنابراین خطر چندانی متوجه آن ها نیست.
خرازی ها می افزاید: این تصور غلط به جامعه هم تسری یافته و بسیاری از مردم فکر می کنند که پان پراگ ماده بی خطر یا کم خطری است و اگر اینچنین نبود در معابر عمومی به صورت آشکار فروخته نمی شد در حالی که این برداشت از اساس غلط است.
**سرطان حنجره، ارمغان پان های خوش آب و رنگ
رئیس گروه پیشگیری از اعتیاد دانشگاه علوم پزشکی تهران می گوید: مصرف کنندگان، پان پراگ را زیر زبان یا بین لثه و لب قرار می دهند و متعاقب ورود پان به حفره دهان، دچار افزایش ترشح بزاق شده و مجبور می شوند در طول مصرف مدام آب دهان خود را به بیرون تف کنند که این مسئله ممکن است سبب انتقال عفونت به اطرافیان شود.
خرازی ها خاطرنشان می کند: رنگ آب دهان خروجی مصرف کنندگان به دلیل ترکیبات موجود در پان،نارنجی یا قرمز است.این ماده سرطان زا است.
به گفته وی، پان از عوامل مستعدکننده سرطان های حفره دهان از جمله سرطان لثه، سرطان مخاط دهان و سرطان حنجره محسوب می شود.
رئیس گروه پیشگیری از اعتیاد دانشگاه علوم پزشکی تهران ادامه می دهد: از دیگرمشکلات ناشی از مصرف پان می توان به بد رنگ شدن دندان ها، احساس کسلی، عوارض گوارشی، کلیوی، قلبی و عروقی اشاره کرد.
خرازی ها می گوید: مهم ترین عارضه این ماده ایجاد وابستگی و اعتیاد همچنین افزایش تمایل به مصرف مخدرهای قوی تر و خطرناک تر است.
وی ادامه می دهد: برخلاف تصور رایج، جویدن پان موجب تقویت لثه و تسهیل هضم غذا نمی شود.
وی یادآور می شود: متاسفانه رسانه ها در کشور ما خیلی کم به خطرات پان پراگ پرداخته اند.عمده توجه آن ها به دیگر مواد مخدر است بنابراین لازم است هشدارهای ساده اما جذاب در مورد خطرات پان پراگ بیش از پیش از سوی رسانه ها انتشار یابد.
**از سرخوشی تا سل
فیروزه نوری مند، یک کارشناس نظارت بر داروهای تحت کنترل و الکل درباره پان پراگ گفته است که پان دارای اثر محرک بوده و مصرف کنندگان پس از استفاده از آن، احساس گرمی و نشاط می کنند اما اثر آن به مراتب از سایر مواد محرک کمتر است.
وی می افزاید: عوارض پان در دو بعد جسمی و روانی گسترده شده است؛ نیکوتین موجود در آن از طریق مخاط دهان جذب و موجب بدرنگ شدن دندان ها شده و به مغز آسیب می رساند.
وی ادامه می دهد: پان، موجب سرطان دهان و حنجره می شود؛ همچنین پان به علت تضعیف قدرت دفاعی سلول های بدن در مقابل باکتری ها موجب بروز بیماری های لثه می شود.
این کارشناس نظارت بر داروهای تحت کنترل و الکل می گوید: ساخارین موجود در پان عامل بیماری های کلیه و سرطان روده بزرگ بوده و عوارض گوارشی متنوعی برای فرد ایجاد می کند.
نوری مند می افزاید: پان همچنین موجب ایجاد عارضه در دستگاه تنفسی، قلب و عروق می شود و از آنجایی که با مصرف این ماده ترشح بزاق بیشتر می شود و فرد مجبور است دائما آب دهانش را بیرون بریزد می تواند موجب انتقال بیماری های عفونی مانند سل و هپاتیت شود.
وی ادامه می دهد: فرد در اثر مصرف پان ممکن است تعادل رفتاری و حرکتی خود را از دست بدهد. همچنین پان موجب احساس سبکی و سرگیجی و ضعف می شود.
این کارشناس نظارت بر داروهای تحت کنترل و الکل خاطرنشان می کند: با توجه به اینکه مصرف پان در کودکان در سنین مدرسه به عنوان خوشبو کننده دهان، زیاد است با ایجاد سرگیجه و نئشگی موجب افت تحصیلی در آنها می شود و در بزرگسالان نیز تاثیر عقیم کنندگی در مردان دارد.
نوری مند اضافه می کند: متاسفانه باورهای غلط بین جوانان و نوجوانان وجود دارد مبنی بر اینکه پان موجب استحکام دندان ها و لثه و نیز افزایش قدرت بدنی و بهبود بیماری های ریوی و گوارشی می شود، در حالیکه اینگونه نیست.
متاسفانه امروز ماده مخدر صناعی پان به علل گوناگونی از ایجاد احساس سرخوشی و لذت در مصرف کنندگان و نیز به خاطراینکه آن را ماده مخدر نمی دانند، در حال رایج شدن بین کودکان و نوجوانان بوده و این مسائل موجب استفاده روز افزون از این ماده شده است.
بدیهی است قاچاقچیان مواد مخدر برای کسب بازار فروش بهتر هر روز از تکنیک ها و ترفندهای جدیدی بهره می جویند تا سم مواد مخدر را به جان قربانیان تزریق کنند و مسئولان، رسانه ها و خانواده ها هستند که می توانند سایه این بلای خانمان سوز را از سر جامعه دور کنند.
منبع: ایرنا