سناریوی اول: وقتی نمی‌توانم از شر یک سردرد آزاردهنده خلاص شوم، یک قرص مسکن اضافی می‌خورم. بالاخره یک قرص بیشتر راه دوری نمی‌رود.
سناریوی دوم: شرایطم جوری است که فرصت خوردن یک وعده غذایی کامل را ندارم، پس باید بیشتر از کپسول‌های مولتی ویتامین و مکمل استفاده کنم.
سناریوی سوم: امتحان فردا یک امتحان بزرگ است؛ به همین خاطر مجبورم از قرص‌های جادویی افزایش‌دهنده تمرکز و یادگیری استفاده کنم.
سناریوی چهارم: برای کنفرانس فردا خیلی مضطربم؛ فکر کنم باید قرص ضد اضطراب بخورم.
سناریوی پنجم: ساعت 1 صبح است و نمی‌توانم بخوابم؛ فکر می‌کنم راهی جز مصرف قرص خواب برایم باقی نمانده است.
آیا تا به حال در این موقعیت‌ها قرار گرفته‌اید؟ هریک از شرایطی که به آن اشاره کردیم می‌توانند شما را در سراشیبی سقوط قرار دهند و نتایج خطرناکی به دنبال داشته باشند.
اصطلاح «بالا انداختن قرص» در مورد مصرف تصادفی و یا عامدانه دوزی بالاتر از تجویز پزشک به کار برده میشود. دارو یک ماده شیمیایی است که بر عملکرد بدن اثر می‌گذارد و با هدف درمان و یا بهبود بیمار تجویز میشود. بیشتر داروهایی که مورد سوءمصرف یا مصرف افراطی قرار می‌گیرند، داروهای مسکن، ضد افسردگی، ویتامین و مکمل‌ها هستند.
چرا افراط در مصرف دارو خطرناک است؟
توانایی فرد در سازگاری با یک دارو به وزن و وضعیت سلامت او بستگی دارد؛ البته نوع دارو نیز مهم است. هر دارویی یک محدوده مصرف دارد که نباید نادیده گرفته شود. اوردوز یا مصرف بیش از اندازه زمانی رخ می‌دهد که شخص یک یا چند دارو را در مقادیر بیش از حد نیاز مصرف کند. این امر می‌تواند منجر به ایجاد اختلال و حتی مرگ بیمار بر اثر ایست قلبی یا سکته مغزی شود.
رایج‌ترین داروهای در معرض سوءمصرف و عوارض جانبی مربوط به آنها به این شرح‌اند.
مسکن‌ها (مانند استامینوفن، هیدروکودون) – خواب آلودگی، عدم تمرکز، کمبود انرژی، یخ کردن پوست، تنگ شدن مردمک‌ها، یبوست، تهوع، مشکل تنفسی و تشنج
داروهای ضد افسردگی (مانند آرام‌بخش‌ها، داروهای ضد اضطراب، قرص‌های خواب‌آور) – تنفس نامنظم، فشار خون پایین، استفراغ، ضربان قلب نامنظم، سرگیجه، بی‌حالی، تشنج، از دست دادن هوشیاری، شوک و مرگ
داروهای افیونی (مانند هروئین، مورفین و غیره)- خواب‌آلودگی، فشار خون پایین، کاهش ضربان قلب و تنفس نامنظم
ویتامین‌ها و مکمل‌ها – بسته به نوع ویتامین و مکمل، خونریزی (ویتامین E)، اسهال (ویتامین C) تهوع، تاری دید، سرگیجه (ویتامین A)، ریزش مو، آسیب عصبی (سلنیوم)
داروهای روانی (مانند ریتالین) – گرفتگی عضلات شکم، پرخاشگری، سرگیجه، افسردگی، خستگی، توهم، تب بالا، فشار خون نامنظم و ضربان قلب، تهوع، تنفس نامنظم، بی قراری، اسهال، استفراغ، لرزش، تشنج یا اغماء
داروهای ارتقای عملکرد (مانند استروئیدها، هورمون‌های رشد، کراتین) – کم‌آبی شدید بدن، رشد غیرطبیعی، نوسانات عاطفی، آسیب دیدن کبد، فشار خون بالا، حمله قلبی و سکته
قرص‌های لاغری – لرز، تشنج، سرگیجه، توهم، مشکلات تنفسی، نارسایی کلیوی و حملات قلبی
قرص‌های ضدبارداری – حساسیت سینه، تغییر رنگ ادرار، خواب‌آلودگی، خونریزی شدید از ناحیه واژن، سردرد، آشفتگی، تهوع و جوش زدن
اوردوز دارو چطور تشخیص داده میشود؟
تشخیص درست مستلزم ارزیابی دقیق سابقه پزشکی و وضعیت سلامت بیمار است. داروهای مصرفی، رژیم غذایی و عادات زندگی بیمار نیز باید بررسی شوند. همچنین از آزمایش خون و غربالگری هم برای تعیین سطح کلسیم و پتاسیم موجود در بدن و همچنین تشخیص میزان آسیب‌دیدگی کبد و کلیه استفاده میشود.
اوردوز دارو چطور درمان میشود؟
سریع‌ترین روش برای درمان این عارضه، بیرون کشیدن دارو از بدن بیمار است. استفراغ عمدی در بیمارانی که هوشیار هستند موثر خواهد بود. در غیر این صورت، از ساکشن برای بیرون کشیدن دارو از بدن استفاده میشود. پس از تخلیه، معده با آب نمک شستشو داده میشود.
احیای تنفس و فشار خون بیمار نیز اهمیت دارد. همچنین از سرم سالین (آب نمک)، دکستروز (آب قند) و الکترولیت‌ها (سدیم، پتاسیم و محلول بی‌کربنات) نیز برای تامین آب بدن استفاده میشود. همودیالیز یا فیلتر کردن خون از طریق دستگاه نیز به جدا کردن دارو از خون بیمار کمک می‌کند؛ به خصوص اگر کلیه‌های بیمار آسیب شدید دیده باشند.
پادزهر یا دارویی که برای خنثی کردن اثرات اوردوز مصرف میشود نیز موثر است. از ان-استیل سیستئین برای درمان سوءمصرف استامینوفن (تیلنول) و از نالوکسان برای درمان سوءمصرف مواد مخدر (هروئین، مورفین، کدئین و غیره) استفاده میشود.
بیمار همچنین به یک ارزیابی روانی نیاز دارد تا شرایط روانی‌اش برای شروع درمان بررسی شود. اطلاع‌رسانی عمومی و آموزش اجتماعی نقش به‌سزایی در پیشگیری از سوءمصرف تصادفی یا عمدی دارو دارند. شما می‌توانید با درک درست از نحوه مصرف داروها از پدیده سوءمصرف داروها و مکمل‌ها جلوگیری به عمل آورده و سلامت روانی و جسمانی خود را ارتقا دهید.
منبع: thehealthsite
چرا مصرف خودسرانه قرص برایتان خطرناک است؟
مهرناز زاوه
اصطلاح «بالا انداختن قرص» در مورد مصرف تصادفی و یا عامدانه دوزی بالاتر از تجویز پزشک به کار برده میشود.بیشتر داروهایی که مورد سوءمصرف یا مصرف افراطی قرار می‌گیرند، داروهای مسکن، ضد افسردگی، ویتامین و مکمل‌ها هستند.
آیا این مطلب برای شما مفید بود؟