وقتی از رو به رو به ستون فقرات نرمال نگاه می‌شود، به صورت صاف و وقتی از طرفین به آن نگاه می‌شود به صورت خیلی جزئی شکلی شبیه به حرف انگلیسی اس(s) دارد. در قسمت میانی ستون فقرات و یا به اصطلاح قسمت سینه ای (بخش بین تیغه‌های شانه) به صورت طبیعی دارای یک انحنا به سمت عقب است، که به آن کیفوز یا قوز کمر گفته می‌شود.
وقتی در مورد قوز کمر به عنوان یک مشکل صحبت می‌کنیم، منظور ما این است که خمیدگی طبیعی موجود در قسمت سینه ای ستون فقرات که به سمت عقب است، بسیار بیشتر از آنچه که باید باشد وجود دارد. از طرف دیگر ، قوز کمر می‌تواند بدان معنی باشد که قوس کمتری نسبت به آنچه در گردن و کمر وجود دارد، (لوردوز کمتر به معنای افزایش قوز کمر) در حالت قوز کمر دیده می‌شود.
علل
در بیماران جوان‌تر که مبتلا به قوز کمر سینه ای هستند، شایعترین علت، اختلال شفرمن است. ظاهراً این امر به دلیل التهاب دیسک‌ها در طول رشد است. احساس می‌شود که این امر باعث می‌شود تا دیسک‌ها باریک شوند و استخوان ها شکل پهن تری به خود بگیرند که منجر به افزایش قوز کمر می‌شود.
از دیگر دلایل بروز قوز کمر می‌توان به تخریب دیسک‌ها و مفاصل ستون فقرات (به عنوان مثال اسکولیوز بزرگسالان (scoliosis)، ناهنجاری‌های مادرزادی استخوان‌ها ، شکستگی، عفونت و سایر علل نادر از جمله سندرم هلر (Hurler’s syndrome) اشاره کرد.
چگونه می‌توانم بفهمم که قوز کمر دارم یا خیر
این امر بستگی به این دارد که کدام قسمت از ستون فقرات شما تحت تأثیر قرار گرفته باشد. موارد زیر می‌تواند قابل مشاهده باشد:
- افزایش گردی ظاهر شانه
- بروز مشکل در هنگام ایستادن
- درد یا اذیت کمر
چرا قوز کمر مهم است؟
به نقل از کلینیک فیزیوتراپی شمیم اکثراً قوز کمر باید ارزیابی و سپس مشاهده شود. بیشتر افراد مبتلا به قوز کمر تا زمان رشد کامل نیاز به هیچ درمان خاصی به جز معاینات منظم ندارند.
برخی اوقات تغییرات شکلی می‌توانند باعث احساس ناخوشایند و نگرانی در مورد ظاهر خود شود. بعضی از افرادی که دارای قوز کمر هستند، از شکل ظاهری خود بسیار خجالت می‌کشند و این یک چیز غیر معمول نیست. شکل بدن شما به خصوص در زمان رشد می‌تواند تغییر کند.
اگر قوز کمر شما بدتر شود، می‌تواند مکانیک ستون فقرات شما را تحت تأثیر قرار دهد و باعث درد یا سوزش در ناحیه کمر شما شود. این درد ممکن است در قسمت‌های غیر مبتلای ستون فقرات شما (به عنوان مثال درد گردن) رخ دهد زیرا این قسمت‌های ستون فقرات شما سعی در جبران قوز کمر سینه ای شما دارند.
قوز کمری که از زمان کودکی یا نوجوانی شروع شده است می‌تواند بعدها در زندگی فرد دچار تغییرات و سایش و پارگی شود که منجر به درد یا فشار عصبی در ناحیه کمر می‌شود. قوز کمر در در ناحیه کمری ستون فقرات شانس بیشتری برای همراه شدن با درد دارد. این درد یک ویژگی مشترک با اسکولیوزیس بزرگسالان است. (برگرفته از سایت کلینیک ارتوپد فنی امید)
اگر فکر کنم که قوز کمر دارم، باید چه کار کنم؟
اگر فکر می‌کنید قوز کمر دارید، موضوع را کم اهمیت ندانید. بیشتر اوقات ، پس از انجام معاینات توسط پزشک مشکل خاصی در افراد دیده نمی‌شود اما درصورت وجود داشتن مشکل در ستون فقرات موضوع باید هرچه سریع تر حل شود. به هر حال اطمینان داشتن بسیار مهم است. اگر هیچ دردی ندارید ، معمولاً می‌توانید با فعالیت‌های عادی خود، از جمله ورزش ، روند درمانی خود را شروع کنید. اگر درد دارید ، بهتر است تا زمانی که این شمکل خود را برطرف نکرده اید ، ورزش کردن را متوقف کنید.
چگونه پزشکان بررسی می‌کنند که آیا من قوز کمر دارم یا خیر
پزشک به طور کلی سوالاتی در مورد سلاکن عمومی شما خواهند پرسید، و اینکه مشکل شما چگونه روی زندگی شخصی شما تأثیر می‌گذارد و سعی می‌کنند در صورتی که به رشد کامل نرسیده باشید، زمان تقریبی اتمام رشد بدنی شما را حدس بزنند. پزشک شما را معاینه می‌کند. آنها کمر، دست‌ها و پاهای شما را معاینه می‌کنند، بنابراین برای این کار نیاز است که کلیه لباس های خود را دربیاورید. اغلب اوقات بیمارستان یک لباس راحتی به شما می‌دهد ، اما پوشیدن شلوارک کوتاه و پیراهن تی شرت یا سوتین ورزشی ممکن است باعث راحتی بیشتر شما شود. پزشک با معاینه کمر شما، میزان انعطاف پذیری آن را تعیین می‌کند. پزشک از شما درخواست می‌کند تا به جلو خم شوید و در این حالت کمر شما را به طور کامل معاینه می‌کند زیرا در این حالت ( وضعیت آدم یا (Adam’s position)) قوزپشتی به خوبی قابل مشاهده است. برای اطمینان از عملکرد مناسب نخاع، دست‌ها و پاهای شما نیز معاینه خواهد شد. (برگرفته از سایت کلینیک امید)
پزشک برای شما یک تصویر برداری اشعه ایکس نیز درخواست می‌کند. این عکس برای تشخیص قوزپشتی و میزان وخامت آن ضروری است. جراح ستون فقرات با استفاده از تصویر اشعه ایکس، میزان زاویه قوزپشتی شما (زاویه كاب) را اندازه گیری می‌کند.
بعد از همه این موارد، ممکن است پزشکان بخواهند که شما برای انجام آزمایش‌های بیشتر مانند اسکن MRI مراجعه کنید. اگر برنامه نظارت بر قوزپشتی شما باشد، از شما خواسته می‌شود طی چند ماه آینده (اغلب 6-9 ماه) برای معاینه مجدد فیزیکی و اشعه ایکس بازگردید.
روش‌های درمانی قوز کمر
مراقبت
رایج ترین برنامه درمانی فقط نظارت است. این مراقبت با مراجعه منظم بیمار به مطب پزشک در بازه زمانی بین 6 تا 9 ماه و به صورت متناوب در بیمارستان و توسط جراح ستون فقرات انجام می‌شود. این مراجعات معمولاً شامل معاینه مجدد و تصویر برداری مجدد اشعه ایکس می‌باشد. این کار به پزشک کمک می‌کند تا روند پیشرفت و یا بدتر شدن قوز کمر شما را اندازه گیری و تعیین نماید. اگر در هر مراجعه 6 ماهه، میزان قوز کمر شما ثابت باقی بماند، پزشک معمولا تا اتمام سن رشد شما، (بین سن 16 تا 18 سالگی) شما را تحت نظر خواهد گرفت. از آنجا که قوز کمر اغلب دارای درد است ، ممکن برای شما داروهای مسکن یا ضد التهاب نیز توصیه شود. در بیماری شفرمن ، درد اغلب کم می‌شود، اما می‌تواند سال‌ها ادامه داشته باشد.
ورزش
در صورت داشتن قوز کمر، نیازی نیست که شما ورزش کردن را کنار بگذارید. در واقع بهتر است که فعال باشید و هسته عضلانی خوبی داشته باشید. متأسفانه هیچ مدرک محکمی وجود ندارد که نشان دهد ورزش به تنهایی جلوی پیشرفت قوز کمر یا افزایش انحنای آن را می‌گیرد اما ورزش کردن می‌تواند درد ناشی از قوز کمر را کمتر کند. در حال حاضر، مطالعات بسیاری در حال انجام است که ممکن است به اثبات نقش ورزش در کند کردن روند پیشرفت قوز کمر و یا حتی کمک به درمان آن منجر شود.
استفاده از بریس
در برخی از موارد ابتلا به قوز کمر، استفاده از بریس نیز پیشنهاد می‌شود. بریس‌ها معمولاً برای قوز کمرهای خفیف تا متوسط استفاده می‌شوند. بریس‌ها معمولاً سفت و محکم هستند و باید 23 ساعت در روز پوشیده شوند. از آنها می‌توان در زیر لباس خود استفاده کرد. مشخص شده است که استفاده از بریس تنها زمانی اثر بخش است که به صورت صحیح و مداوم استفاده شده باشد. می‌توانید بریس را برای شستشو ، تعویض لباس و هنگام انجام فعالیت‌های ورزشی بردارید.
جراحی
شایعترین عمل جراحی قوز کمر، اصلاح و همجوشی مهره‌های نامتوازن کمر است. به این معنا که جراحی از طریق ایجاد یک زخم بزرگ در کمر شما آغاز می‌شود تا میله‌ها و پیچ‌هایی را در استخوان‌های ستون فقرات شما قرار دهند و ستون فقرات شما را صاف کنند. این عمل همچنین شامل استفاده از نوعی پیوند استخوان برای فیوز کردن ستون فقرات است تا جلوی خراب شدن یا بازگشت مجدد قوز کمر شما را بگیرند.
هدف از این جراحی، جلوگیری از وخیم تر شدن اوضاع و به طور امیدوارانه بهبود ظاهر شماست. پزشک در مورد خطرات و فواید این نوع عمل برای شما صحبت خواهد کرد.