ممکن است شنیده باشید که برخی از افراد به نحوی درباره حمله پانیک و حملات اضطرابی صحبت می کنند که انگار معنی یکسانی دارند. اما باید بدانید که آن ها با هم متفاوتند. حملات پانیک به طور ناگهانی اتفاق می افتند و با ترس شدید و زیادی همراه هستند. این حملات همراه با علائم فیزیکی دلهره آور همچون بالا رفتن ضربان قلب، تنگی نفس و حالت تهوع اتفاق می افتند. حملات پانیک می توانند منتظره یا غیر منتظره باشند. حملات غیر منتظره بدون هیچ دلیل مشخصی اتفاق می افتند. حملات منتظره پانیک توسط عوامل استرس زای بیرونی همچون فوبیا اتفاق می افتند. حملات پانیک می توانند برای هر کسی اتفاق بیفتند اما اتفاق افتادن بیش از یک حمله پانیک می تواند نشان دهنده اختلال پانیک باشد.
اضطراب چیست
اضطراب را یکی از خصوصیات رایج برخی از انواع اختلالات روانشناختی می دانند. علائم اضطراب شامل نگرانی، پریشانی و ترس هستند. اضطراب معمولا به علت فکر کردن به یک موقعیت، تجربه و حادثه پر استرس اتفاق می افتد. اضطراب به تدریج اتفاق می افتد. اگر فرد از حملات اضطرابی شناخت کافی نداشته باشد، ممکن است که علائم و نشانه های آن را متفاوت از کسی که همین علائم را داشته تفسیر کند.
به این معنی که ممکن است دو نفری که حملات اضطرابی را تجربه کرده اند به طرز متفاوتی درباره این تجربه صحبت کنند گویی دو اختلال متفاوت بوده است؛ اما در حالی که هر دوی آن ها یک اختلال را تجربه کرده اند. در ادامه به تفاوت های بین حمله اضطرابی و حمله پانیک اشاره خواهیم کرد.
علائم حمله پانیک
حملات پانیک و حملات اضطرابی شبیه به هم به نظر می رسند و از نظر جسمی و احساسی، علائم مشترک زیادی دارند. ممکن است همزمان دچار حملات پانیک و اضطرابی شوید.
برای مثال ممکن است هنگامی که به یک موقعیت پر استرس فکر می کنید (مثلا قبل از یک ارائه مهم شغلی) دچار استرس شوید. وقتی در آن موقعیت قرار می گیرید؛ استرس، خود را در قالب حملات پانیک یا اضطرابی نشان می دهد. تشخیص این که چیزی که تجربه کرده اید حمله پانیک است یا حمله اضطرابی، سخت است. موارد زیر را در نظر داشته باشید:
- اضطراب با موقعیت های استرس آور یا تهدید کننده در ارتباط است. اما حملات پانیک همیشه به علت محرک های تنش زا اتفاق نمی افتند.
- اضطراب می تواند خفیف، متوسط یا شدید باشد. برای مثال، حتی هنگامی که در حال انجام فعالیت های روزانه خود هستید ممکن است که در یک قسمت ذهن دچار اضطراب باشید. از طرف دیگر، حملات پانیک با علائم شدید همراه است.
- در طی حملات پانیک، پاسخ جنگ یا گریز بدن فعال می شود. علائم حملات پانیک خیلی شدیدتر از علائم اضطراب هستند.
- حملات اضطرابی به تدریج اتفاق می افتند اما حملات پانیک کاملا ناگهانی صورت می گیرند.
- حملات پانیک با ترس و نگرانی از داشتن یک حمله دیگر همراه هستند. این حملات روی رفتار فرد تاثیر می گذارند و باعث می شوند که از قرار گرفتن در مکان ها و موقعیت هایی که فکر می کند خطر حملات پانیک را در پی دارند، بپرهیزد.
دلایل حمله پانیک
حملات پانیک غیر منتظره هیچ محرک بیرونی مشخصی ندارند. اما حملات پانیک منتظره و حملات اضطرابی توسط یک سری محرک های مشابه اتفاق می افتند. برخی از این محرک ها شامل این مواردند:
- شغل پر استرس
- رانندگی
- موقعیت های اجتماعی
- فوبیا مثل آگورافوبیا (ترس از مکان های شلوغ و باز)، کلاستروفوبیا (تنگنا هراسی) و آکروفوبیا (ترس از ارتفاع)
- به یاد آوردن خاطرات و تجربیات تلخ
- بیماری های مزمن همچون بیماری قلبی، دیابت، سندرم روده تحریک پذیر و آسم
- درد مزمن
- مصرف کافئین
- مصرف برخی از داروها و مکمل ها
- مشکلات تیروئید
عوامل مخاطره آمیز حمله پانیک
حملات اضطرابی و پانیک عوامل مخاطره آمیز مشابهی دارند، از جمله:
- تجربه حادثه تلخ، یا شاهد یک حادثه تلخ بودن (به عنوان کودک یا بزرگسال)
- تجربه یک موقعیت پر استرس در زندگی، مثل مرگ یکی از نزدیکان یا طلاق
- تجربه استرس و نگرانی مداوم ناشی از مسئولیت در محیط کار، دعوا در بین اعضای خانواده و مشکلات مالی
- زندگی با اختلال مزمن یا بیماری ای که زندگی را تهدید می کند
- داشتن شخصیت مضطرب
- رنج بردن از سایر اختلالات ذهنی همچون افسردگی
- سابقه خانوادگی در حملات اضطرابی و پانیک
- استفاده از مواد مخدر و الکل
افرادی که دائما نگران و مضطرب هستند بیشتر در معرض حملات پانیک قرار دارند. اما نگران بودن لزوما به این معنا نیست که دچار حملات پانیک می شوید.
تشخیص حمله پانیک
پزشکان نمی توانند حملات اضطرابی را تشخیص دهند اما می توانند این موارد را تشخیص دهند:
- علائم اضطراب
- اختلالات اضطرابی
- حملات پانیک
- اختلالات پانیک
پزشک درباره علائمی که دارید از شما سوال می پرسد و آزمایش هایی انجام می دهد تا در صورت وجود سایر اختلالات همچون بیماری قلبی و مشکلات تیروئید، آن ها را تشخیص دهد. برای تشخیص دقیق، پزشک از اقدامات زیر استفاده می کند:
- بررسی فیزیکی
- آزمایش خون
- آزمایش قلب همچون الکتروکاردیوگرام (ECG و EKG)
- بررسی روانشناختی یا پرسش نامه
درمان های خانگی حمله پانیک
باید از پزشک تان سوال بپرسید که برای پیشگیری از علائم حملات پانیک و حملات اضطرابی و درمان این علائم چه کارهایی می توانید انجام دهید. داشتن برنامه درمانی و انجام آن هنگام بروز حملات به شما این احساس را می دهد که شرایط تان تحت کنترل است. اگر حس می کنید که حملات اضطرابی و پانیک دارند به سراغ تان می آیند، این نکات را دنبال کنید:
نفس عمیق بکشید
وقتی متوجه شدید که سرعت تنفس در حال بالا رفتن است، تمرکزتان را روی هر دم و بازدم بالا ببرید. با هر دم به پر شدن شکم با هوا توجه کنید. وقتی می خواهید نفس تان را بیرون بدهید از چهار به یک بشمارید. تا زمان عادی شدن سرعت تنفس این کار را ادامه دهید.
پذیرش
چیزی که دارید تجربه می کنید را تشخیص دهید و آن را بپذیرید. اگر تا به حال حملات اضطرابی یا پانیک داشته اید، می دانید که واقعا می توانند ترسناک باشند. اما باید به خودتان یادآوری کنید که این علائم گذرا هستند و بهتر خواهید شد.
مایندفولنس را تمرین کنید
تمرینات مایندفولنس به طور گسترده برای درمان اختلالات اضطرابی و پانیک استفاده می شوند. مایندفولنس تکنیکی است که به فرد کمک می کند فکر خود را روی زمان حال متمرکز کند. با حس کردن افکار بدون عکس العمل نشان دادن به آن ها، مایندفولنس را تمرین کنید.
تمرینات ریلکسیشن را امتحان کنید
تمرینات ریلکسیشن شامل تصویرسازی ذهنی، آروماتراپی (رایحه درمانی) و ریلکسیشن عضلات هستند. اگر در حال تجربه علائم حملات اضطرابی و پانیک هستید، سعی کنید کارهایی را انجام دهید که از نظرتان آرامش بخش هستند. چشمان تان را ببندید، حمام کنید و هر کاری که به شما آرامش می دهد را انجام دهید.
تغییرات در شیوه زندگی
تغییرات زیر در نحوه زندگی به پیشگیری از اضطراب و حملات پانیک کمک می کنند و هنگام اتفاق افتادن حملات، از شدت علائم کم می کنند:
- منبع استرس در زندگی را پیدا کنید، آن را کنترل کنید یا کاهش دهید.
- یاد بگیرید که چگونه می توانید افکار منفی را تشخیص دهید و متوقف کنید.
- به طور مرتب ورزش کنید.
- مدیتیشن یا یوگا را امتحان کنید.
- یک برنامه غذایی متعادل داشته باشید.
- عضو گروهی شوید که افرادی که مشکلی شبیه به شما دارند در آن عضو هستند.
- از مصرف مواد مخدر و الکل بپرهیزید.
- دریافت کافئین را محدود کنید.
سایر انواع درمان
درباره سایر انواع درمان برای اضطراب و پانیک با پزشک تان مشورت کنید. برخی از انواع رایج درمان شامل روان درمانی یا مصرف داروهایی نظیر این موارد هستند:
- داروهای ضد افسردگی
- داروهای ضد اضطراب
- بنزودیازپین
گاهی پزشک ترکیبی از انواع درمان را به شما ارائه می دهد. در برخی شرایط، باید با گذر زمان برنامه درمانی تان را تغییر دهید.
چشم انداز
با این که برخی افراد می پندارند که حملات پانیک و حملات اضطرابی یکی هستند اما باید بدانید که این دو اختلال یکسان نیستند. حملات پانیک و حملات اضطرابی علائم، دلایل و عوامل مخاطره آمیز مشابهی دارند. اما حملات پانیک شدیدترند و معمولا با علائم شدید فیزیکی همراه هستند. اگر حملات پانیک و حملات اضطرابی در حال تاثیر گذاشتن روی زندگی تان هستند با پزشک تماس بگیرید.