بیماری مزمن انسدادی ریه (COPD) اختلالی است که در آن نفس کشیدن برای فرد دشوار خواهد شد. بیماری مزمن انسدادی ریه یک اصطلاح کلی است و هنگامی استفاده می شود که فرد به یک یا چند مورد از این اختلالات دچار باشد.
انواع بیماری مزمن انسدادی ریه (COPD)
آمفیزم
آمفیزم ناشی از آسیب به کیسه های هوا (آلوئول) است. آمفیزم دیواره درونی آلوئول ها را از بین می برد و باعث می شود که تبدیل به یک کیسه هوای بزرگ شوند. این اختلال سبب کاهش جذب اکسیژن و کاهش سطح اکسیژن خون می شود. آلوئول آسیب دیده سبب منبسط شدن ریه و از دست رفتن خاصیت ارتجاعی ریه می شود. در این شرایط، هوا در ریه ها گیر می افتد و فرد نمی تواند هوا را بیرون دهد، نتیجه این می شود که فرد دچار تنگی نفس می شود.
برونشیت مزمن
اگر دچار سرفه، تنگی نفس و تولید مخاطی هستید که حداقل ۳ ماه برای دو سال متوالی ادامه دارد، دچار برونشیت مزمن هستید. پرزهای مو مانندی به نام سیلیا لوله های برونش را پوشانده اند که به خارج کردن مخاط کمک می کنند. وقتی فرد برونشیت مزمن داشته باشد سیلیا را از دست می دهد. همین باعث می شود که به سختی از شر مخاط خلاص شود؛ نتیجه این می شود که فرد خیلی سرفه می کند و مخاط بیشتری تولید می شود.
آسم مقاوم
آسم مقاوم نوعی از آسم است که به داروهای آسم معمولی پاسخ نمی دهد.
دلایل و عوامل مخاطره آمیز در بیماری مزمن انسدادی ریه (COPD)
قرار گرفتن طولانی مدت در برابر چیزهایی که ریه ها را تحریک می کنند رایج ترین دلیل بیماری مزمن انسدادی ریه (COPD) است. در ایالات متحده آمریکا سیگار، پیپ و تنباکو دلایل اصلی بیماری مزمن انسدادی ریه (COPD) شناخته می شوند. اگر در ارتباط با افرادی که سیگار می کشند هستید و در معرض دود سیگار قرار دارید، این موضوع هم می تواند سبب بروز بیماری مزمن انسدادی ریه شود.
اگر سیگار می کشید و آسم دارید خطر بروز بیماری مزمن انسدادی ریه (COPD) در شما به میزان زیادی افزایش میابد و این بیماری به سرعت رو به وخامت می رود. اگر به مدت طولانی در برابر گرد و غبار، آلاینده های هوا و مواد شیمیایی خاصی قرار داشته باشید، احتمال بروز بیماری مزمن انسدادی ریه (COPD) در شما بالا می رود.
سن هم می تواند احتمال بروز بیماری مزمن انسدادی ریه را افزایش دهد. این بیماری در طول سال ها به آرامی رشد می کند و اکثر افراد هنگام شروع علائم حداقل ۴۰ سال دارند. این موضوع به ندرت اتفاق می افتد اما ژنتیک هم احتمال بروز بیماری مزمن انسدادی ریه را افزایش می دهد. اگر دچار کمبود آلفا ۱ آنتی تریپسین باشید، احتمال بروز بیماری مزمن انسدادی ریه (COPD) در شما افزایش میابد.
علائم بیماری مزمن انسدادی ریه چه هستند؟
در ابتدا، ممکن است که هیچ علائم خاصی نداشته باشید. اما با پیشرفت بیماری ممکن است که شاهد این علائم باشید:
- سرفه مداوم
- سرفه ای که تولید مخاط زیادی می کند
- تنگی نفس، به خصوص هنگامی که از نظر جسمی فعالیت زیادی داشته باشید.
- صدای خس خس سینه هنگام تنفس
- احساس فشار در قفسه سینه
- سرماخوردگی و آنفولانزای مکرر
- تغییر رنگ ناخن های دست رو به آبی
- سطح پایین انرژی
- از دست دادن وزن
- ورم قوزک پا و پا
تشخیص بیماری مزمن انسدادی ریه (COPD) و آزمایش ها
پزشک درباره علائمی که دارید، سابقه بیماری، این که سیگار می کشید، آیا در معرض مواد شیمیایی، گرد و غبار و دود قرار گرفته اید یا نه از شما سوال می پرسد. پزشک از معاینه فیزیکی و آزمایش ها برای بررسی علائم تان استفاده می کند. اگر سرفه مداوم دارید به پزشک اطلاع دهید.
رایج ترین آزمایش اسپیرومتری است که در آن در یک لوله بزرگ و انعطاف پذیر که به یک دستگاه به نام اسپیرومتر متصل است می دمید. سپس پزشک بررسی می کند که ریه هایتان چه مقدار هوا را می توانند نگه دارند و با چه سرعتی می توانید هوا را از ریه ها خارج کنید. ممکن است که پزشک از سایر آزمایش ها برای بررسی وجود سایر مشکلات ریوی (همچون آسم و نارسایی قلبی) استفاده کند، این آزمایش ها شامل این مواردند:
- تست عملکرد ریه
- اشعه ایکس قفسه سینه که به تشخیص آمفیزم، مشکلات ریوی و نارسایی قلبی کمک می کند.
- سی تی اسکن که از اشعه ایکس متفاوتی برای ایجاد تصویری جزئی از ریه ها استفاده می کند و به پزشک این امکان را می دهد که تشخیص دهد آیا به جراحی نیاز است یا فرد سرطان ریه دارد یا نه.
- تست گاز خون شریانی که به بررسی این می پردازد که ریه ها چگونه اکسیژن را وارد می کنند و کربن دی اکسید را خارج می کنند.
- تست های آزمایشگاهی برای بررسی دلیل علائم یا تشخیص سایر اختلالات همچون کمبود ژنتیکی آلفا ۱ آنتی تریپسین (AAT)
درمان بیماری مزمن انسدادی ریه چیست؟
این بیماری هیچ درمانی ندارد و هدف استفاده از گزینه های درمانی کاهش علائم و کم کردن سرعت پیشرفت بیماری است. پزشک عوارض جانبی را درمان یا از آن ها پیشگیری می کند تا کیفیت زندگی را برای شما ارتقاء بخشد. یکی از کارهایی که می توانید برای پیشگیری از بدتر شدن بیماری مزمن انسدادی ریه (COPD) انجام دهید ترک سیگار است. درباره کارهایی که می توانید برای ترک سیگار انجام دهید با پزشک صحبت کنید.
درمان بیماری مزمن انسدادی ریه با دارو
گزینه های درمانی شامل این مواردند:
برونکودیلاتور
این داروها استنشاقی هستند و به باز کردن راه های هوایی کمک می کنند.
کورتیکواستروئید
این داروها به کاهش التهاب راه های هوایی کمک می کنند. این داروها به صورت استنشاقی و قرص قابل دسترس هستند.
افشانه های ترکیبی
این افشانه ها استروئیدها را با برونکودیلاتورها ترکیب می کنند.
آنتی بیوتیک
پزشک این دارو را برای مقابله با عفونت های باکتریایی پیشنهاد می دهد.
روفلومیلاست
این داروها آنزیمی به نام مهارکننده فسفودی استراز ۴ (PDE4) را متوقف می کنند. این دارو علائم بیمارانی که بیماری ریه در آن ها در ارتباط با برونشیت مزمن قرار دارد را متوقف می کند.
واکسن آنفولانزا و ذات الریه
این واکسن ها احتمال بروز آنفولانزا و ذات الریه را کاهش می دهند.
توانبخشی ریوی
این درمان شامل ورزش، کنترل بیماری و مشاوره برای سالم و فعال ماندن است.
اکسیژن درمانی
این نوع درمان به کاهش تنگی نفس، محافظت از اندام ها و ارتقاء کیفیت زندگی کمک می کند.
جراحی برای درمان بیماری مزمن انسدادی ریه
در مواردی که بیماری مزمن انسدادی ریه (COPD) شدید است، پزشک این موارد را پیشنهاد می دهد:
بولکتومی
در طی بولکتومی فضای هوا (بولا) که هنگام کلاپس کیسه های هوا تشکیل می شود را بر می دارند.
جراحی کاهش حجم ریه
که در آن بافت آسیب دیده ریه را بر می دارند.
پیوند ریه
که در آن ریه ای که آسیب دیده را بر می دارند و یک ریه سالم را جایگزین آن می کنند.
عوارض جانبی بیماری مزمن انسدادی ریه (COPD)
بیماری مزمن انسدادی ریه می تواند سبب بروز سایر اختلالات برای سلامتی شود، از جمله:
عفونت تنفسی
بیماری ریه احتمال بروز سرماخوردگی، آنفولانزا و ذات الریه را افزایش می دهد. این عفونت ها تنفس را سخت می کنند و سبب آسیب های ریوی بیشتر می شوند. واکسیناسیون سالانه در مقابل آنفولانزا و ذات الریه می تواند گزینه مناسبی باشد.
مشکلات قلبی
پزشکان دلیل آن را نمی دانند اما بیماری مزمن انسدادی ریه می تواند احتمال بروز بیماری های قلبی (از جمله حمله قلبی) را افزایش دهد. ترک سیگار می تواند احتمال بروز این مشکلات را کاهش دهد.
سرطان ریه
افرادی که بیماری مزمن انسدادی ریه دارند بیشتر در معرض سرطان ریه قرار دارند. در این مورد هم ترک سیگار می تواند سودمند باشد.
فشار خون بالا در شریان های ریوی
بیماری ریه سبب افزایش فشار خون در شریان هایی که خون را به ریه ها می رسانند می شود. پزشکان به این شرایط فشار خون ریوی می گویند.
افسردگی
مشکلات تنفسی باعث می شود که نتوانید کارهایی که به آن ها علاقه دارید را انجام دهید و زندگی با بیماری ریه می تواند سبب افسردگی شود. اگر ناراحت هستید و فکر می کنید که افسرده شده اید پزشک می تواند به شما کمک کند.
زندگی با بیماری مزمن انسدادی ریه
با این که درمانی برای این بیماری وجود ندارد، اما راه هایی وجود دارند که می توانید برای سالم ماندن و از بین بردن علائم این بیماری، آن ها را انجام دهید. برای ارتقاء کیفیت زندگی این نکات را دنبال کنید:
- اگر سیگار می کشید آن را ترک کنید.
- تا حد ممکن از دود، گرد و غبار و آلاینده های هوا دوری کنید.
- به همان میزان تجویز شده داروهایتان را استفاده کنید.
- مرتب برای معاینه نزد پزشک بروید.
- تمرین های تنفسی را تکرار کنید.
- پیاده روی کنید و سایر ورزش های سبک را چندین بار در هفته انجام دهید.
- برنامه غذایی سالمی را دنبال کنید.
- سعی کنید سرفه های خود را تحت کنترل داشته باشید و برای تمیز کردن ریه ها از دستگاه رطوبت ساز استفاده کنید.
- از حمایت احساسی دوستان و اطرافیان برخوردار شوید.
کنترل علائم تان
مواقعی وجود دارند که علائم تان برای چند روز یا چند هفته تشدید می شوند. ممکن است متوجه شوید که سرفه هایتان با خلط زیادی همراه هستند یا این که به مشکلات تنفسی بر بخورید. اگر این مشکلات را درمان نکنید ممکن است که سبب نارسایی ریوی شوند. داروهایی همچون آنتی بیوتیک ها یا استروئیدها و اکسیژن درمانی می توانند موثر باشند. ممکن است به مراجعه به بیمارستان نیاز باشد. هنگامی که بهتر شدید پزشک برای پیشگیری از تشدید دوباره علائم در آینده شما را راهنمایی می کند. نکاتی که معمولا پزشکان در اختیار بیماران قرار می دهند شامل این مواردند:
- سیگار را ترک کنید.
- استروئیدهای استنشاقی، برونکودیلاتور و سایر داروها را مصرف کنید.
- سالانه واکسن آنفولانزا و ذات الریه بزنید.
- از آلاینده های هوا دور بمانید.
چه هنگامی با پزشک تماس بگیرم؟
اگر هر کدام از علائم زیر را تجربه کردید فورا درخواست کمک کنید:
- اگر تنگی نفس شدید دارید.
- اگر نمی توانید حرف بزنید یا راه بروید.
- اگر ضربان قلب تان خیلی سریع یا نامنظم است.
- اگر لب ها و ناخن هایتان آبی رنگ شده اند.
- اگر حتی با مصرف دارو، تند و سخت نفس می کشید.