جراحی سالپنژکتومی چیست؟ سالپنژکتومی جراحی برداشتن یکی از لوله های فالوپ (یک طرفه) و یا هر دوی آنها (دو طرفه) است. وظیفه لوله های فالوپ این است که اجازه می دهند تخم ها از تخمدان ها به رحم عبور کنند.
سالپنژکتومی جزئی به مواردی گفته می شود که تنها بخشی از لوله های فالوپ شما برداشته شوند. یک روش دیگر این است که در آن لوله های فالوپ باز شده تا محتویات داخل آن خارج شوند. به این روش جراحی سالپنگوستومی گفته می شود. در در واقع در این روش خود لوله ها حذف نمی شوند.
جراحی سالپنژکتومی می تواند به تنهایی و یا همراه با سایر روش ها انجام شود. این موارد شامل اوفورکتومی، هیسترکتومی و سزارین (بخش C) هستند.
تفاوت بین جراحی سالپنژکتومی و سالپنژکتومی-اوفورکتومی در چیست؟
سالپنژکتومی زمانی انجام می شود که تنها لوله یا لوله های فالوپ جدا شده و از بین می روند. اوفورکتومی برداشتن یک یا هر دو تخمدان است. زمانی که هر دو روش به طور هم زمان انجام شوند، به آن جراحی سالپنژکتومی-اوفورکتومی یا سالپنگو اوفورکتومی گفته می شود.
بسته به دلایل انجام جراحی، سالپنگو اوفورکتومی گاهی اوقات با هیسترکتومی برداشتن رحم ترکیب می شود. سالپنژکتومی یا سالپنگو اوفورکتومی ممکن است به هر دو صورت جراحی لاپاراسکوپی و جراحی باز، بسته به شرایط انجام شوند.
چرا جراحی سالپنژکتومی انجام می شود؟
از جراحی سالپنژکتومی می توان برای درمان انواع مشکلات استفاده کرد. پزشک ممکن است این عمل جراحی را برای موارد زیر توصیه کند:
- یک حاملگی خارج از رحم
- لوله های فالوپ مسدود شده
- لوله های فالوپ پاره شده
- عفونت
- سرطان لوله فالوپ
سرطان لوله فالوپ یک مورد بسیار نادر است، اما ممکن است در خانم هایی که دارای جهش ژن BRCA هستند، رخ دهد. ضایعات لوله فالوپی در تقریباً نیمی از زنان دارای جهش ژن BRCA که مبتلا به سرطان تخمدان نیز هستند، اتفاق می افتد. سرطان تخمدان گاهی از لوله های فالوپ شروع می شوند.
سالپنژکتومی پیشگیری کننده، ممکن است خطر ابتلا به سرطان تخمدان را کاهش دهد. این روش همچنین می تواند به عنوان روشی برای پیشگیری دائمی از بارداری مورد استفاده قرار گیرد.
مراحل آماده سازی برای انجام جراحی سالپنژکتومی
جراح شما در مورد مراحل آماده سازی برای جراحی، با شما صحبت خواهد کرد و دستورالعمل های قبل و بعد از عمل را ارائه خواهد داد. این دستورالعمل ها ممکن است بسته به اینکه جراحی باز و یا لاپاراسکوپی انجام شود متفاوت باشد. نوع جراحی را عواملی مانند دلایل انجام جراحی، سن و میزان سلامت عمومی شما تعیین می کند. در ادامه به چند نکته که باید قبل از عمل در نظر بگیرید اشاره شده است:
- نحوه نقل مکان از بیمارستان به خانه را پس از عمل برنامه ریزی کنید
- زمانی که شما بیمارستان را ترک می کنید، ممکن است همچنان دچار گیجی پس از بیهوشی باشید و در ناحیه شکم احساس درد کنید
- لباس های راحت و گشاد برای پوشیدن در خانه پس از عمل تهیه کنید
- اگر داروهای خاصی مصرف می کنید، در مورد آنها با پزشک مشورت کنید
- قبل از انجام عمل جراحی با پزشک در مورد اینکه تا چه مدت باید از خوردن و آشامیدن خودداری کنید، مشورت کنید
در طول روند جراحی سالپنژکتومی چه اتفاقاتی رخ می دهد
قبل از انجام جراحی باز، بیهوشی عمومی به شما داده می شود. پس از بیهوشی، جراح برش هایی چند سانتی متری بر روی قسمت تحتانی شکم شما ایجاد می کند. لوله های فالوپ را می توان از طریق این برش ها مشاهده و خارج کرد. سپس جراح برش ها را بخیه زده و تمیز می کند.
جراحی لاپاراسکوپی روشی کم تهاجمی تر است. این روش ممکن است تحت بی حسی عمومی یا موضعی انجام شود. در این روش، یک برش کوچک در قسمت تحتانی شکم شما ایجاد خواهد شد. لاپاراسکوپی ابزاری بلند است که دارای نور و دوربین در انتهای آن می باشد. این وسیله در برش ایجاد شده وارد می شود.
بیشتر بدانید: چه افرادی می توانند جراحی لاپاراسکوپی انجام دهند؟
سپس شکم شما با استفاده از گاز متورم می شود. این امر به جراح شما اجازه می دهد تا از طریق صفحه نمایش رایانه دید کاملی از اندام تحتانی بدن شما داشته باشد. سپس چند برش اضافی برای عبور ابزارهای دیگر از بین برنده لوله های فالوپ، ایجاد می شود. این برش ها به احتمال زیاد کمتر از نیم اینچ طول دارند و سپس پس از خارج شدن لوله ها بسته می شوند.
بهبودی پس از جراحی سالپنژکتومی
پس از عمل جراحی، برای از بین رفتن بیهوشی به اتاق ریکاوری می روید. ممکن است مدت زمان زیادی طول بکشد تا شما به طور کامل از بیهوشی جدا شوید. همچنین ممکن است دچار تهوع و درد خفیف در اطراف برش ها شوید. اگر تحت عمل جراحی سرپایی قرار گرفته اید، تا زمانی که قادر به ایستادن و به دست گرفتن دوباره کنترل ادرار خود نشوید، ترخیص نخواهید شد.
لازم به ذکر است که به توصیه های پزشک برای از سرگیری فعالیت های طبیعی خود عمل کنید. ممکن است برای ادامه روال عادی زندگی تنها چند روز استراحت نیاز داشته باشید. اما این زمان می تواند طولانی تر نیز باشد. همچنین لازم است که به مدت یک هفته از بلند کردن اجسام سنگین یا ورزش شدید خودداری کنید.
پس از ترخیص از بیمارستان و بازگشت به خانه در صورت مشاهده موارد زیر سریعاً به پزشک اطلاع دهید:
- ایجاد تب و لرز
- بدتر شدن درد و حالت تهوع
- ایجاد ترشح، قرمزی یا تورم در اطراف برش ها
- ایجاد خونریزی سنگین واژینال
- به وجود آمدن مشکل در تخلیه مثانه
برش های انجام شده در عمل جراحی لاپاراسکوپی کوچکتر هستند و نسبت به برش های جراحی باز سریعتر بهبود می یابند. توجه داشته باشید که هر فرد به روشی متفاوت بهبود می یابد. اما به طور کلی شما می توانید در طی 3 تا 6 هفته پس از جراحی باز و یا 4 هفته بعد از انجام لاپاراسکوپی بهبودی کامل خود را بازیابید.
بیشتر بدانید: تشخیص و درمان عفونت مثانه
عوارض احتمالی جراحی سالپنژکتومی
در همه موارد جراحی، خطراتی مانند واکنش بد به بیهوشی وجود دارد. انجام لاپاراسکوپی ممکن است زمان بیشتری نسبت به عمل جراحی باز احتیاج داشته باشد. بنابراین ممکن است شما مدت طولانی تری تحت بیهوشی قرار بگیرید.
خطرات احتمالی جراحی سالپنژکتومی عبارتند از:
- عفونت (خطر ابتلا به عفونت با لاپاراسکوپی کمتر از جراحی باز است)
- خونریزی داخلی یا خونریزی در محل جراحی
- فتق
- آسیب به رگهای خونی یا اندام های مجاور
مطالعه ای بر روی 136 زن که همراه با سزارین جراحی سالپنژکتومی نیز انجام داده بودند، انجام شد. در این مطالعه مشخص شد که ایجاد عوارض پس از جراحی معمولا نادر است.
مطالعات نشان داده اند که سالپنژکتومی لاپاراسکوپی یک جایگزین مطمئن برای انسداد لوله ها هستند. از آنجا که این یک روش موثرتر است و می تواند از شما در برابر سرطان تخمدان محافظت کند، معمولاً برای زنانی که به دنبال پیشگیری از بارداری هستند گزینه مناسبی است.
جراحی سالپنگواوفورکتومی چیست؟
سالپنگواوفورکتومی جراحی برداشتن تخمدانها و لوله های فالوپ است. از بین بردن یک تخمدان و و یک فالوپ، سالپنگواوفورکتومی یک طرفه نامیده می شود. زمانی که جراحی برای هر دو طرف اعمال شود، سالپنگواوفورکتومی دوطرفه نامیده می شود.
این روش برای درمان انواع شرایط از جمله سرطان تخمدان مورد استفاده قرار می گیرد. گاهی اوقات تخمدان ها و لوله های فالوپ سالم برای جلوگیری از ایجاد سرطان تخمدان در خانم هایی که در معرض خطر ویژه قرار دارند، از بین می روند.
این به عنوان یک سالپنگواوفورکتومی کاهش دهنده خطر شناخته شده است. مشخص شده که این عمل جراحی در کاهش خطر ابتلا به سرطان پستان و تخمدان بسیار موثر است.
چه افرادی می توانند جراحی سالپنگواوفورکتومی را انجام دهند؟
جراحی سالپنگواوفورکتومی برای موارد زیر ممکن است گزینه مناسبی باشد:
- سرطان تخمدان
- آندومتریوز
- تومورهای خوش خیم، کیست یا آبسه
- پیچ خوردگی تخمدان
- عفونت لگنی
- حاملگی خارج رحم
همچنین می توان از جراحی سالپنگواوفورکتومی برای کاهش خطر ابتلا به سرطان تخمدان و پستان، در زنانی که در معرض خطر هستند استفاده کرد. این ممکن است شامل افرادی شود که دارای جهش ژن BRCA هستند.
آماده شدن برای جراحی سالپنگواوفورکتومی
پس از برداشتن هر دو تخمدان و لوله های فالوپ، چرخه های قاعدگی در شما از بین می رود. همچنین پس از انجام این جراحی دیگر قادر به باردارشدن نخواهید بود. بنابراین اگر هنوز قصد باردار شدن را دارید، تمام گزینه ها را با پزشک در میان بگذارید.
پس از عمل جراحی شما به یائسگی کامل خواهید رسید و از بین رفتن ناگهانی استروژن تاثیرات دیگری بر روی بدن دارد. این عمل جراحی را می توان با استفاده از روش جراحی باز، یا لاپاراسکوپی یا رباتیک انجام داد. پزشک بسته به شرایط، در مورد نحوه انجام عمل تصمیم گیری خواهد کرد.
از آنجا که تخمدانهای شما بیشترین استروژن و پروژسترون را در بدن شما تولید می کند، در مورد جوانب مثبت و منفی جایگزینی هورمون تراپی از پزشک سوال کنید.
در طول عمل جراحی چه اتفاقاتی رخ می دهد؟
جراحی سالپنگواوفورکتومی ممکن است به چندین روش انجام شود. همچنین عمل معمولاً بین 1 تا 4 ساعت طول می کشد.
جراحی سالپنگواوفورکتومی باز
این یک نوع جراحی سنتی است که نیاز به بیهوشی عمومی دارد. جراح پس از بیهوشی، برش هایی را در شکم شما ایجاد کرده و تخمدانها و لوله های فالوپ را خارج می کند. سپس محل برش ها را بخیه می زند.
جراحی لاپاراسکوپی سالپنگواوفورکتومی
این روش می تواند تحت بیهوشی عمومی یا موضعی انجام شود. لاپاراسکوپی لوله ای بلند با نور و دوربین است. بنابراین جراح می تواند بدون ایجاد برش های بزرگ، اندام های تحتانی شما را مشاهده کند. در طی این روش، چندین برش کوچک برای رسیدن ابزار جراحی به تخمدانها و لوله های فالوپ ایجاد می شود. سپس تخمدان ها و لوله ها برداشته شده و سرانجام برش ها بسته می شوند.
جراحی رباتیک سالپنگواوفورکتومی
در این روش مانند لاپاراسکوپی برش های کوچکی ایجاد می شود. اما به جای اینکه جراح لاپاراسکوپی را انجام دهد از بازوی رباتیک استفاده می شود.
بهبودی پس از انجام جراحی سالپنگواوفورکتومی
جراحی لاپاراسکوپی یا رباتیک ممکن است به یک شب بستری شدن در بیمارستان احتیاج داشته باشد. همچنین گاهی اوقات به صورت سرپایی انجام می شوند. جراحی باز ممکن است نیاز به بستری شدن به مدت چندین روز در بیمارستان داشته باشد.
پس از عمل جراحی، برش هایی بر روی شکم شما وجود خواهند داشت که احتمالاً پزشک برای جلوگیری از عفونت آنتی بیوتیک تجویز خواهد کرد. همچنین ممکن است به شما داروهای ضد درد داده شود. پس از به هوش آمدن از شما خواسته می شود که از تخت برخیزید و پیاده روی کنید.
حرکت مکرر به جلوگیری از لخته شدن خون کمک می کند. پس از جراحی ممکن است ترشحاتی از واژن خارج شوند که در این شرایط باید از استفاده از تامپون ها خودداری کنید. بسته به ویژگی های جراحی، پزشک در مورد استحمام و زمان انجام فعالیت های جنسی دستورالعمل های به شما خواهد داد.
به طور کلی، جراحی های لاپاراسکوپی و رباتیک باعث درد کمتری پس از عمل می شوند و روند بهبودی آنها سریع تر از جراحی باز است.
عوارض و خطرات احتمالی سالپنگواوفورکتومی
جراحی سالپنگواوفورکتومی روش نسبتاً بی خطری محسوب می شود. اما ممکن است عوارضی مانند خونریزی، عفونت و یا واکنش بد به بیهوشی داشته باشد. سایر خطرات احتمالی عبارتند از:
- لخته شدن خون
- آسیب به دستگاه ادراری یا اندام های دیگر
- آسیب عصبی
- فتق
- تشکیل بافت اسکار
- انسداد روده
در صورت مشاهده هر یک از موارد زیر پس از عمل، سریعاً به پزشک مراجعه کنید:
- قرمزی یا تورم در محل برش
- تب
- باز شدن زخم
- افزایش درد شکم
- خونریزی بیش از حد واژن
- ترشحات بد بو
- وجود مشکل در ادرار کردن
- حالت تهوع یا استفراغ
- تنگی نفس
- درد قفسه سینه
- غش
چشم انداز
قبل از انجام هرگونه جراحی پزشکی، بهتر است در مورد آن تحقیق کنید. توجه داشته باشید که حذف یک لوله فالوپ شما را نابارور نمی کند و شما هنوز هم به پیشگیری از بارداری احتیاج دارید.
برداشتن هر دو لوله فالوپ به این معنی است شما دیگر قادر به بارداری نخواهید بود. در نتیجه به پیشگیری از بارداری نیاز نخواهید داشت. با این حال اگر هنوز دارای رحم هستید، ممکن است با استفاده از لقاح آزمایشگاهی قادر به بارداری باشید. قبل از انجام سالپنژکتومی در مورد باروری خود با پزشک مشورت کنید.
مشخص شده است که سالپنگواوفورکتومی در زنانی که دارای جهش ژن BRCA هستند، طول عمر را افزایش می دهد. پس از عمل جراحی سالپنگواوفورکتومی شما می توانید در طی 2 تا 6 هفته به فعالیت های عادی خود باز گردید.