یبوست در کودکان یک مشکل عادی و معمول است. یبوست به دلیل حرکت سخت مدفوع در روده ایجاد می شود. از جمله عوامل معمول ایجاد کننده یبوست، ایجاد تغییر در رژیم غذایی و آموزش زود توالت رقتن به کودکان می باشد. خوشبختانه، در بیشتر موارد یبوست در کودکان موقتی است. کودک خود تشویق کنید که کمی رژیم غذایی خود را تغییر دهد از جمله، بیشتر میوه های حاوی فیبر و سبزیجات بخورد و بیشتر آب بنوشد. این مواد غذایی به رفع یبوست کمک خواهند کرد. ممکن است که متخصص کودک تشخیص دهد که یبوست کودک را با ضد یبوست ها بر طرف کند.
علائم یبوست
علائم یبوست در کودک عبارت است از:
- دفع مدفوع کمتر از سه بار در هفته
- دفع مدفوع سخت، خشک و همراه با فشار زیاد
- احساس درد هنگام حرکت مدفوع
- معده درد
- مشاهده ذرات مدفوع و مایع در لباس زیر کودک که نشانه باقی ماندن مدفوع در معقد او می باشد.
- مشاهده خون در ناحیه معقد کودک
اگر کودک شما از حرکت مدفوع می ترسد و نگران آسیب دیدن است، ممکن است که از مدفوع کردن خودداری کند. ممکن است کودک هنگام مدفوع به باسن و ران های خود چنگ بزند یا چهره او را در حال فشار زیاد ببینید که به خود می پیچد.
چه موقع باید به پزشک مراجعه کرد
یبوست در کودکان معمولا مشکل جدی نیست. با این حال، یبوست مزمن ممکن است عوارض داشته باشد و زمینه ساز دیگر مشکلات باشد.
اگر یبوست در کودک بیش از دو هفته به طول بیانجامد یا کودک دارای علائم زیر باشد باید به پزشک مراجعه شود:
- تب
- غذا نخوردن
- خون در مدفوع
- تورم شکم
- کاهش وزن
- درد هنگام مدفوع کردن
- خارج شدن بخشی از روده از معقد
علل ایجاد کننده یبوست
یبوست زمانی ایجاد می شود که مدفوع در روده به آهستگی حرکت می کند و در نتیجه در روده سخت و خشک می گردد.
از جمله عواملی که در کودکان یبوست ایجاد می کند عبارت است از:
نگه داشتن مدفوع خود
کودک ممکن است از توالت رفتن خودداری کند زیرا یا از توالت رفتن هراس دارند و یا نمی خواهند که بازی خود را قطع کنند. برخی از کودکان وقتی که بیرون از منزل هستند از رفتن به توالت خودداری می کنند زیرا در توالت های عمومی احساس راحتی ندارند. مدفوع های دردناک به دلیل ماندن مدفوع در روده سفت و سخت خواهند شد. اگر به معقد آسیب وارد کنند ممکن است که کودک از توالت رفتن خودداری کند و نخواهد که دوباره درد را تجربه کند.
یبوست در کودکان و مشکلات آموزش توالت رفتن
اگر والدین آموزش توالت رفتن را خیلی زود شروع کنند، کودک ممکن است که توالت خود را نگه دارد. اگر آموزش توالت تبدیل به یک برنامه سخت گردد کودکان ممکن است که توالت رفتن را نادیده بگیرند و عادت به حبس مدفوع کنند. این عادت به سختی قابل تغییر است.
تغییر در رژیم غذایی
عدم وجود میوه و سبزیجات حاوی فیبر یا مایعات در رژیم غذایی کودکان، موجب ایجاد یبوست می شود. یکی از زمان های معمول که یبوست در کودک ایجاد می شود زمانی است که از رژیم غذایی سراسر مایع به به رژیم غذایی جامد روی می آورد.
تغییر در برنامه روزمره کودک
هرگونه تغییری در برنامه روزمره کودک مانند سفر، گرمی هوا یا استرس می تواند بر عملکرد روده تاثیر بگذارد. یکی از مواقعی که کودک دچار یبوست می شود زمانی است که برای اولین بار به مدرسه می رود.
یبوست در کودکان و داروها
داروهای مخصوص ضد افسردگی و دیگر داروها موجب یبوست خواهند شد.
حساسیت به شیر گاو
حساسیت به شیر گاو یا مصرف زیاد محصولات لبنی ( پنیر و شیرگاو) گاهی موجب ایجاد یبوست می شوند.
یبوست در کودکان و سابقه خانوادگی
کودکانی که اعضای خانواده آن ها سابقه یبوست دارند بیشتر مستعد یبوست خواهند بود. علت این اتفاق ممکن است ژنتیک و عوامل محیطی باشد.
یبوست در کودکان و شرایط پزشکی
ایجاد یبوست در کودکان به ندرت حاکی از مشکلات آناتومی،متابولیک و سیستم گوارش یا دیگر بیماری ها است.
عوامل خطرناکی که یبوست ایجاد خواهند کرد
یبوست بیشتر بر کودکانی که شرایط زیر را داشته باشند تاثیر خواهد گذاشت:
- بی تحرکی
- عدم مصرف فیبر به اندازه کافی
- عدم مصرف مایعات به اندازه کافی
- مصرف دارهای خاص از جمله داروهای ضد افسردگی
- قرار داشتن در وضعیت پزشکی که بر روده و معقد تاثیر بگذارد
- مشکلات عصبی
عوارض ناشی از یبوست
اگرچه یبوست در کودکان موجب ناراحتی آن ها خواهد شد، اما معمولا مشکل جدی نخواهد بود.
با این وجود اگر یبوست تبدیل به نوع مزمن شود دارای عوارض زیر خواهد بود:
- ایجاد درد در پوست ناحیه معقد و شکاف معقد
- خارج شدن پوسته داخلی معقد هنگام خروج مدفوع
- خودداری از مدفوع کردن
- جلوگیری از حرکت مدفوع به دلیل درد، که این خود موجب تجمه مدفوع در روده و معقد خواهد شد.
جلوگیری از ایجاد یبوست
برای جلوگیری از ایجاد یبوست در کودکان دستورات زیر را انجام دهید:
یبوست در کودکان و غذاهای سرشار فیبر
رژیم غذایی سرشار از فیبر به بدن کودک کمک می کند که مدفوع نرم ایجاد کند. به کودک خود مقدار زیادی غذای غنی از فیبر بدهید از جمله میوه ها، سبزیجات، لوبیا و تمام غلات کامل، سریال و نان ها. اگر کودک از خوردن غذای فیبر دار خودداری می کند، با چند گرم فیبر در طول روز شروع کنید تا از ایجاد گاز و نفخ جلوگیری کنید.
میزان فیبری که در یک روز توصیه می شود 14 گرم برای هر 1000 کالری در رژیم غذایی کودک. برای کودکان بزرگتر، 20 گرم فیبر در روز خواهد بود. برای دختران نوجوان و زنان جوان میزان فیبر موجود در رژیم غذایی روزانه 29 گرم است. برای پسران نوجوان و مردان جوان 38 گرم در روز می باشد.
کودک خود را به نوشیدن مقدار زیادی آب تشویق کنید
آب اکثرا بهترین روش برای جلوگیری از ایجاد یبوست خواهد بود.
یبوست در کودکان و فعالیت فیزیکی
داشتن فعالیت فیزیکی موجب می شود که مدفوع در طول روده راحت تر حرکت کند.
داشتن برنامه منظم برای توالت
یک برنامه منظم برای کودک داشته باشید که در یک زمان خاص بعد از غذا او را به تولت ببرید. اگر لازم است برای کودک صندلی توالت تهیه کنید که راحت بنشیند و زمان کافی برای خارج کردن مدفوع داشته باشد.
به کودک یاد بدهید که به هشدار های بدن خود توجه کند
برخی از کودکان چنان در بازی نغرق می شوند که توجی به حرکت روده خود ندارند و آن را نادیده می گیرند. اگر تاخیری در دفع مدفوع ایجاد شود تبدیل به یبوست خواهد شد.
حامی کودک خود باشید
به تلاش کودک خود هدیه دهید نه به نتیجه کار او. به کودک به دلیل تلاش برای دفع مدفوع هدیه کوچکی بدهید. هدیه های در دسترس مانند استیکر، یا یک کتاب یا بازی. هرگز کودکی که لباس زیر خود را کثیف کرده است تنبیه نکنید.
باز نگری در داروها
اگر داروها موجب ایجاد یبوست در کودک شده است از پزشک در مورد تغییر آن بپرسید.
درمان های خانگی برای یبوست
آب میوه ( گلابی، انگور سفید و آلو)
توصیه برای مصرف آب میوه، 4 انس در روز می باشد. آب میوه به خالی کردن روده کمک می کند زیرا دارای نوعی قند به نام سوربیتول می باشد که به خوبی هضم نمی شود پس در روده باقی می ماند. این قند موجب افزایش مایع در روده می گردد و موجب نرم و حرکت راحت مدفوع خواهد شد.
یبوست در کودکان و ماساژ شکم
ماساژ دادن شکم نوزاد و کودک، حرکت دادن پاها به صورت دوچرخه زدن به حرکت مدفوع در روده آن ها کمک خواهد کرد. همچنین می توانید معقد او را با انگشت ماساژ دهید یا یک انگشت نخی وارد مقعد کنید تا حرکت مدفوع اتفاق افتد. این اقدامات برای نوزاد و کودک ایمن است و خطری آن ها را تهدید نخواهد کرد.
آب دادن به کودک را افزایش دهید
آب موجب هیدراته ماندن بدن می شود، که حرکت مدفوع در روده را راحت تر خواهد کرد. نوشیدن آب به میزان آب کافی از ایجاد یبوست جلوگیری خواهد کرد و در زمان مدفوع کردن نظم ایجاد می کند.
یبوست در کودکان و افزایش فیبر
همه ما غذاهای فرآوری شده، پر چرب و غیر سالم را می شناسیم و می دانیم که این غذاها از جمله عوامل ایجاد مشکلات گوارشی از جمله یبوست می باشند. برای این که یک رژیم غذایی غنی از فیبر داشته باشید مقدار متنوعی از میوه ها و سبزیجات به همراه مقدار زیادی آب، به صورت روزانه مصرف کنید.
فرصت های بیشتری برای کودک ایجاد کنید
آیا کودک برای مدت زمان کوتاهی در توالت می ماند؟ می توانید توالت رفتن را برای او کمی سرگرم کننده کنید برای او برنامه درست کنید و در آن از استیکر های کودکانه استفاده کنید و هرگاه به سطح مورد نظر رسید و مدت زمان لازم را در توالت صرف کرد می توانید به او هدیه بدهید با این کار توالت برای او یک مکان امن خواهد شد و از توالت رفتن هراس نخواهد داشت و احساس لذت خواهد کرد.
همچنین به او آموزش خواهید داد که مدفوع کردن یک کار عادی است بنابراین حرکت مدفوع در روده و دفع آن را متوقف نخواهند کرد و در نتیجه از ایجاد یبوست جلوگیری خواهد شد. هیچ زمان خاصی برای این درمان ها مد نظر نمی باشد و بسته به واکنش کودک که در هر متفاوت می باشد می توانید عمل کنید. به عنوان مثال آب میوه می تواند به حرکت مدفوع در روده در مدت زمان کوتاهی کمک کند اما ممکن است در همه کودکان به یک صورت نباشد.
درمان یبوست
زمانی که کودک مبتلا به یبوست می شود قبل از دادن هر دارویی ابتدا با متخصص کودک در این باره مشورت کنید.
اما از جمله مواد مفید و کمک کننده درباره این مشکل می توان به موارد زیر اشاره کرد:
درمان یبوست در کودکان با پروبیوتیک ها
پروبیوتیک ها معمولا برای کودکان بیمار مورد استفاده قرار می گیرند. به ویژه در دورانی که از آنتی بیوتیک استفاده می کنند. پروبیوتیک ها به حفظ باکتری های مفید دستگاه گوارش زمانی که آنتی بیوتیک در حال مبارزه با آن ها می باشد، کمک خواهد کرد. این باکتری های خوب به حرکت منظم در روده کمک خواهند کرد. اما تحقیقات کمی در مورد استفاده از پروبیوتیک برای درمان یبوست انجام شده است.
شیاف ها و enems
شیاف ها به انقباض عضلات برای حرکت روده کمک خواهد کرد اما کودک در مورد استفاده از آن احساس ناراحتی می کند و اگر به درستی از آن استفاده نشود می تواند مشکلات معقدی ایجاد کند. Enems ها نیز به نرم شدن مدفوع کمک می کند اما این دارو نیز همانند شیاف برای کودک ناراحت کننده است و باید به درستی انجام شود. اگر مورد درست انجام دادن آن مطمئن نیستید از افراد متخصص کمک بگیرید.
یبوست در کودکان و MiraLAX
MiraLAX دارویی بسیار مفید برای یبوست می باشد اما برای کودکان بالای یک سال تجویز می شود. MiraLAX کمک می کند که مایعات به روده باز گردند پس حرکت مدفوع در روده سخت و دردناک نخواهد بود. MiraLAX پودری است بی بو و رنگ و مزه که برای بیماران بزرگتر مفید است. قبل از استفاده از این دارو حتما با پزشک کودک مشورت کنید.