تست هیدروژن تنفسی چیست و چگونه انجام می شود؟

تست هیدروژن تنفسی روشی برای اندازه گیری هیدروژن موجود در تنفس می باشد که در این روش علائم و نشانه های مشکلات گوارشی را مشخص می کنند. در انسان ها، تنها باکتری های ویژه ای، باکتری های بی هوازی موجود در روده، قادر به تولید هیدروژن می باشند. باکتری های تولید کننده هیدروژن وقتی که قادر به هضم برخی از غذاها نباشند، به ویژه قندها و کربوهیدرات ها، هیدروژن تولید خواهند کرد اما این اتفاق با مصرف چربی ها و پروتئین ها نخواهد افتاد.

اگرچه با مصرف اندکی از غذاهای غیر قابل هضم تنها بخش کوچکی گاز در روده ایجاد خواهد شد اما با مصرف مقدار زیادی از این نوع خوراکی ها حجم زیادی گاز هیدروژن تولید می گردد که مشکلات هضم یا جذب غذا در روده کوچک ایجاد خواهند کرد. مقدار زیادی هیدروژن زمانی تولید می شود که باکتری ها موجود در روده بزرگ به سمت عقب برگشته به روده کوچک وارد شوند. به این شرایط رشد باکتری در روده کوچک می گویند. در این حالت باکتری ها در معرض غذاهایی که هنوز به طور کامل جذب نشده اند قرار می گیرند.

برخی از هیدروژن های تولید شده چه در روده کوچک و چه در روده بزرگ از طریق دیواره روده به خون جریان می یابند. این هیدروژن ها به ریه منتقل شده و از این طریق می تواند میزان هیدروژن موجود در تنفس را اندازه گیری کرد.

ناسازگاری لاکتوز چیست؟

ناسازگاری لاکتوز شرایطی است که بدن قادر به هضم لاکتوز نمی باشد. لاکتوز قندی است که در شیر به وفور یافت می شود. افرادی که قادر به هضم این قند نمی باشند بعد از مصرف هر ماده لبنی دچار کرامپ، نفخ، گاز و اسهال می شوند. ناسازگاری لاکتوز بر اثر کمبود آنزیم لاکتاز در بدن اتفاق می افتد. این آنزیم را روده کوچک برای هضم لاکتوز تولید می کند.

چه زمانی تست هیدروژن تنفسی انجام می شود؟

در صورت وجود سه شرایط زیر تست هیدروژن تنفسی تجویز می گردد:

اولین موردی که به دلیل آن باید این تست انجام شود وجود قند موجود در محصولات لبنی که به ضورت نرمال تجزیه نمی شوند. معمول ترین قند که در این محصولات وجود دارد و هضم آن بسیار ضعیف است قند موجود در شیر می باشد. افرادی که قادر به هضم لاکتوز نمی باشند، باآن ها ناسازگار با لاکتوز گفته می شود.

بیشتر بدانید: علائم بیماری چسبندگی روده چیست؟

این تست ممکن است برای تشخیص مشکلاتی ناشی از هضم دیگر قندها مانند فروکتوز، سوکروز یا سوربیتول نیز انجام شود. دومین شرایط که باید این تست انجام شود، برای تشخیص رشد باکتری های موجود در روده کوچک است. در این وضعیت تعداد باکتری های موجود در روده کوچک بیشتر از حد نرمال باکتری های موجود در روده بزرگ می باشند.

سومین شرایطی که باید تست هیدروژن تنفسی انجام شود، برای سنجش سرعت عبور غذا از درون روده کوچک می باشد. تمام این سه شرایط ممکن است موجب ایجاد درد شکمی، نفخ، اسهال، انبساط و باد شکم به حجم بسیار زیاد خواهند شد.

تست هیدروژن تنفسی چگونه انجام می شود؟

باکتری های موجود در روده بزرگ، شامل باکتری های بی هوازی است که توانایی هضم غذاها و استفاده از قند ها و کربوهیدرات را دارند. زمانی که باکتری های بی هوازی قندها و کربوهیدرات را هضم می کنند، آن ها را به گاز از جمله هیدروژن تبدیل خواهند کرد.

همچنین ممکن است دیگر مواد را به درون روده بزرگ آزاد کنند. به عنوان مثال، مواد شیمیایی موجب ترشح آب به درون روده و ایجاد اسهال می شوند. همان طور که قبلا توضیح داده شد، مقداری از گاز هیدروژن توسط روده بزرگ جذب می شوند و از این طریق وارد جریان خون می گردند و مقدار آن که از طریق تست تنفسی سنجیده می شود ممکن است کمتر محاسبه شود.

اگر مقدار کمی قند یا کربوهیدرات وارد روده گردد و گاز تولید شود این مقدار اندک گاز ایجاد مشکل جدی نخواهد کرد. زمانی که مقدار زیادی شکر یا کربوهیدرات وارد روده بزرگ می شود چون در روده کوچک جذب نشده اند مقدار زیادی گاز در روده بزرگ تولید خواهد شد.

به عنوان مثال، اگر قند موجود در شیر به نام لاکتوز به صورت عادی جذب و هضم شود، هیچ لاکتوزی به روده بزرگ نخواهد رسید که به دلیل عدم تجزیه ایجاد گاز کند در نتیجه در تست هیدروژن تنفسی هیچ گاز هیدروژنی شناسایی نخواهد شد. به عبارت دیگر، اگر مقداری از لاکتوز به طور کامل هضم و جذب نشود، فرد دچار ناسازگاری لاکتوز می باشد و لاکتوز از روده کوچک عبور می کند و وارد روده بزرگ می گردد.

سپس در روده بزرگ توسط باکتری ها تجزیه و ایجاد گاز می کند. در این حالت میزان زیادی هیدروژن در تنفس مشاهده خواهد شد. دیگر قندها که هضم ضعیفی داشته اند نیز در تست هیدروژن تنفسی شناسایی خواهند شد از جمله سوکروز و فروکتوز ( که در شربت ذرت یافت می گردد)، سوربیتول ( قندی است که به عنوان شیرین کننده کم کالری استفاده می شود).

علاوه بر این که لاکتوز هضم نشده و منتقل شده به روده بزرگ موجب ایجاد گاز هیدروژن می گردد، گاهی بازگشت برخی از باکتری های موجود در روده بزرگ به سمت روده کوچک و تجمع آن ها تمام لاکتوز را تجزیه می کنند و به طور ناگهانی حجم زیادی گاز تولید می شود.

در انتها، اگر مواد غذایی به سرعت از روده کوچک عبور کنند، ممکن است که زمان کافی برای هضم و جذب قند و کربوهیدرات وجود نداشته باشد. این اتفاق موجب انتقال مقدار زیادی قند و کربوهیدرات به درون روده بزرگ می گردد جایی که باکتری های زیادی وجود دارند و تمام این مواد را به گاز تبدیل می کنند.

برای تشخیص رشد باکتری ها در روده کوچک و انتقال سریع غذا به روده بزرگ، قندی که هضم و جذب نشده است از جمله لاکتوز، از تست هیدروژن تنفسی استفاده خواهد شد. در صورتی که غذا به سرعت از روده کوچک عبور کند، قند سریع به روده بزرگ وارد خواهد شد بنابراین هیدروژن مدت زمان کوتاهی بعد از هضم قند توسط روده بزرگ در تنفس مشاهده خواهد شد.

در حالتی که باکتری های بازگشتی به روده کوچک را مورد بررسی قرار می دهند دو برابر حالت عادی گاز هیدروژن در تنفس شناسایی خواهد شد.

حین تست هیدروژن تنفسی چه اتفاقی خواهد افتاد؟

حین تست هیدروژن تنفسی، که دو ساعت زمان نیاز دارد، از شما خواسته می شود که نوشیدنی حاوی لاکتوز بنوشید. این نوشیدنی ممکن است در شما ایجاد کرامپ، نفخ، گاز یا اسهال کند.

15 دقیقه بعد از مصرف نوشیدنی، به شما آموزش داده خواهد شد یک بادکنک کیف مانند را هر 15 دقیقه در طول دو ساعت انجام تست، منفجر کنید.

هوایی که شما درون این بادکنک ها بازدم می کنید به طور مداوم برای تعیین میزان هیدروژن موجود در آن مورد آزمایش قرار می گیرد. معمولا مقدار کمی هیدروژن در آن شناسایی می شود. با این وجود، هیدروژن و دیگر گازها وقتی که لاکتوز هضم نشده در روده وجود داشته باشد توسط باکتری ها تولید می گردد.

افزایش میزان هیدروژن موجود در این تست نشان از عدم هضم لاکتوز می باشد که پزشکان آن را عدم سازگاری با لاکتوز یا وجود باکتری های غیر عادی در روده می دانند.

چگونه برای انجام تست هیدروژن تنفسی آماده شویم؟

قبل از انجام تست هیدروژن تنفسی، پزشک خود را در مورد موارد زیر در جریان بگذارید:

اگر اخیرا کلونوسکوپی انجام داده اید. زیرا نیاز است که یک هفته از انجام کلونوسکوپی بگذرد قبل از این که تست هیدروژن تنفسی را انجام دهید. اگر باردار هستید، مبتلا به بیماری های ریوی و قلبی هستید، هر نوع بیماری دیگر دارید یا حتی به داروی خاصی آلرژی دارید.

دیگر راهنمایی های لازم برای انجام تست هیدروژن تنفسی

برای حداقل 12 ساعت قبل از انجام تست هیچ گونه خوراکی حتی آب استفاده نکنید. اگر نیاز به مصرف دارو دارید تنها با یک مقدار اندکی آب آن را 12 ساعت قبل از تست بخورید.

2 تا 4 هفته قبل از انجام تست هیچ آنتی بیوتیکی مصرف نکنید. قبل از انجام تست حتما با پزشک در مورد نحوه مصرف داروهای خود صحبت کنید. هرگز داروهای خود را بدون مشورت با پزشک قطع نکنید.

از جویدن آدامس در روز انجام تست خودداری کنید.

پزشک ممکن است که توصیه های جدیدی به جای دستورات قبلی به بیمار کند. از پزشک بخواهید قبل از انجام تست دستوررات لازم را برای شما یادداشت کند.

بعد از تست هیدروژن تنفسی چه روی خواهد داد؟

ممکن است بعد از انجام تست فعالیت های روزانه و رژیم غذایی خود را بتوانید از سر بگیرید. پزشک در مورد نتایج آزمایش با شما بحث خواهد کرد.

محدود  کننده های تست هیدروژن تنفسی چیست؟

چندیدن محدود کننده  تست هیدروژن تنفسی وجود دارد. به دلایل نامعلوم، انجام این تست برای تعیین رشد باکتری های روده کوچک تنها می تواند 60 درصد آن ها را تشخیص دهد.

عبور غذا از روده به مدت زمان نیازی نیاز دارد در برخی از مواد 5 ساعت زمان نیاز است. دسته ای از بیماران تمایلی به انجام این تست های طولانی مدت ندارند. در بدن برخی از افراد باکتری وجود ندارد که هیدروژنی تولید کنند در نتیجه نمی توان در این افراد تست هیدروژن تنفسی را انجام دهند.

این افراد دارای باکتری های هستند که نوع دیگری گاز مانند متان تولید می کنند ( برخی دارای هر دو نوع باکتری می باشند). متان را می‎توان تنها از راه تست تنفس اندازه گیری کرد. تجربیات کمی در مورد اندازه گیری متان وجود دارد. تولید متان کمی پیچیده تر از تولید هیدروژن می باشد.

بنابراین اگر الگوی تولید متان بعد از هضم قند از الگوی هیدروژن پیروی کند دیگر تفکیک این دو روش واضح نخواهد بود.

الگوی تولید هیدروژن تنها عامل اصلی ایجاد کننده رشد باکتری ها نمی باشد. به عنوان مثال، ممکن است مشکلات آناتومیک روده ای داشته باشند که موجب ایجاد عملکرد نادرست روده می گردند.

این مشکلات غیرعادی موجب ایجاد نفخ، درد، اسهال در انسان می گردد که البته با علائم رشد بیش از اندازه باکتری ها مشابه می باشند. بنابراین مشکلات موجود در دستگاه گوارش می تواند علائم گفته شده را ایجاد کنند و تنها رشد باکتری ها مسبب این علائم نخواهند بود.

تنها راه تشخیص تفاوت بین علائم ایجاد شده توسط رشد باکتری ها و مشکلات گوارشی از بین بردن باکتری ها می باشد. اگر علائم درمان شدند پس مشکل ناشی از باکتری ها است در غیر این صورت علائم ایجاد شده به دلیل مشکلات آناتومی روده خواهد بود.

اگر برای تست هیدروژن تنفسی از قندهای رژیمی استفاده شود نتایج غیر عادی بدست خواهد آمد.