الکتروکاردیوگرافی یا نوار قلب چیست؟ + کاربرد، انواع و عوارض

مشکلات قلبی یکی از معضل های مهمی در زندگی همگان است که می خواهند آن را برطرف کنند. راه های زیادی برای آزمایش و بررسی مشکلات قلبی انسان وجود دارد که می توان از طریق آنها درمان را شروع کرد. الکتروکاردیوگرافی یکی از همین راه ها است که می تواند مشکلات درون قلب را بیان کند. الکتروکاردیوگرافی به زبان ساده همان نوار قلبی است که در بیمارستان ها انجام می شود.

زمانی که وارد بیمارستان می شوید، سیم ها و الکترود هایی بر روی مچ دست تان و جاهای دیگر وصل می شود و سپس شما شاهد نوار قلب تان بر روی یک مانیتور خواهید بود که همزمان روی یک کاغذ هم ثبت می شود. جریان های الکتریکی زیاد در سیم ها و الکترود ها وجود دارند که از طریق آنها می توان به نوار قلب شخص دست یافت. این فرایند در ساده ترین حالت معمولا ده دقیقه طول می کشد تا انجام شود و خطر خاصی را به دنبال ندارد.

تاریخچه الکتروکاردیوگرافی

شخصی که نوار قلب یا الکتروکاردیوگرافی ایجاد کرد، ویلن آنتوان نام داشت که در سال 1860 به دنیا آمد و در اندونزی زندگی می کرد. ویلن سال ها بعد به همراه مادر خود تصمیم گرفت که به هلند مهاجرت کند و تحصیل خود را در انجا ادامه دهد. در حوالی همان سال 1900 همگی می دانستند که جریان های الکتریکی در قلب وجود دارد و می تواند ضربان قلب را ایجاد کند.

مشکلی که وجود داشت انها نمی توانستند از الکترود ها برای دریافت و بررسی آن ضربان قلب استفاده کنند. ویلن توانست به کمک شبیه ساز هایی که خود بر روی الکترود ها ایجاد کرده بود، الکتروکاردیوگرافی را ایجاد کند و نوار قلب را به وجود بیاورد. چنین پدیده ای در سال 1924 توانست نوبل را از آن خود کند.

انواع مختلف الکتروکاردیوگرافی

انواع مختلفی برای الکتروکاردیوگرافی وجود دارد که پزشک می تواند آن را بر روی شما انجام بدهد. به همین دلیل در این بخش نوع های مختلف الکتروکاردیوگرافی بیان شده است که می توانید با آنها آشنایی پیدا کنید. اولین نوع الکتروکاردیوگرافی، در حال استراحت است. یعنی زمانی از شما نوار قلب و فرایند های الکتروکاردیوگرافی گرفته می شود که شما در حال استراحت بر روی یک تخت باشید و فشاری بر روی شما وارد نشده باشد.

حالت بعد نیز به نوار قلب ورزشی معروف است. در چنین حالتی پزشک شما را بر روی یک تردمیل یا دوچرخه قرار می دهد تا در حال ورزش باشید. سپس در هنگام ورزش روند الکتروکاردیوگرافی را بر روی بدن شما انجام می دهد. حالت آخر نیز به الکتروکاردیوگرافی سیار معروف است.

یک مانیتور کوچک بر روی کمربند شما نصب می شود و سپس سنسور ها و الکترود هایی از آن خارج می شوند که بر روی بدن شما نصب می شود. این سنسور ها به مدت چند روز فعالیت های قلبی شما را در همان مانیتور ثبت می کنند و سپس پزشک می تواند آن را بررسی کند.

استفاده از روش های بالا بستگی به بدن خود شما دارد. در واقع فشار قلب شما نشان می دهد که از کدام روش باید برای خود استفاده کنید. مثلا اگر مشکل قلبی در هنگام ورزش داشته باشید باید از الکتروکاردیوگرافی ورزشی استفاده کنید تا دلیل آن مشخص شود.

همچنین گاهی وقت ها هیچ دلیل مشخصی برای مشکلات قلبی و ضربان آن وجود ندارد. در حقیقت پزشک نمی تواند نظر قطعی درباره قلب شما بدهد. به همین دلیل در چنین حالتی الکتروکاردیوگرافی سیار بر روش شما نصب می شود تا او به وسیله بررسی شما در چند روز بتواند علت مشکلات قلبی تان را به دست بیاورد.

کاربرد های الکتروکاردیوگرافی

معمولا مهم ترین کاربردی که الکتروکاردیوگرافی یا همان نوار قلب به دنبال دارد این است که می تواند مشکل درد های درون قفسه سینه را نشان دهد. بسیاری از افراد درد های مختلفی را درون قفسه سینه خود احساس می کنند اما نمی دانند که این درد ها از کجا سرچشمه گرفته است.

حال الکتروکاردیوگرافی راهی برای شناخت این درد ها و همچنین جلوگیری از سکته های مختلف و همچنین لخته های خونی است. الکتروکاردیوگرافی می تواند این بیماری ها را شناسایی کند و پزشک راه درمان را برای شخص آغاز خواهد کرد. بیشتر افرادی که دچار چنین مشکلاتی هستند باید از الکتروکاردیوگرافی برای خود استفاده کنند.

افراد سیگاری، افرادی که دارای کلسترول زیادی هستند و افرادی که فست فود زیادی مصرف می کنند باید حتما از الکتروکاردیوگرافی برای خود استفاده کنند تا وضعیت سلامتی بدن خود را بدانند. همچنین الکتروکاردیوگرافی کاربرد های دیگری هم برای شناخت برخی بیماری ها دارد که در بخش زیر بیان شده اند.

شناخت برخی بیماری ها

از طریق الکتروکاردیوگرافی می توان میزان بزرگ بودن یا کلفتی حفره های قلبی را فهمید و قلب را برای درمان آماده کرد. ضخامت دیواره های قلبی یکی از مشکلاتی است که برخی از انسان ها دچار آن می شوند. الکتروکاردیوگرافی می تواند میزان این ضخامت را به شما نشان دهد.

التهاب تنها در نواحی بیرونی بدن وجود ندارد. التهاب می تواند در قلب هم وجود داشته باشد که از طریق الکتروکاردیوگرافی می توان متوجه آن شد. مایع می تواند دردسر های زیادی را ایجاد کند. وجود مایع در کناره های قلب می توانند خونرسانی را دچار مشکل کنند. به همین دلیل از الکتروکاردیوگرافی برای شناخت این بیماری استفاده می شود.

دریچه های قلب اهمیت بسیار زیادی در سلامتی دارند. معمولا دریچه ها بعد از گذر عمر دچار مشکل می شوند. الکتروکاردیوگرافی یکی از بهترین روش ها برای مشاهده این دریچه ها می باشد. افراد زیادی هستند که در اثر بیماری های ژنتیکی و اختلالات مادری دچار بیماری های قلبی می شوند.

این افراد در ابتدا باید به وسیله الکتروکاردیوگرافی بیماری شان مشخص شود و سپس به سراغ درمان بروند. برای اینکه بتوان میزان اثربخشی و فایده یک دارو را دانست، باید از الکتروکاردیوگرافی استفاده کرد. به وسیله الکتروکاردیوگرافی می توان فهمید که یک دارو چه تاثیری بر روی قلب داشته است.

نحوه آماده سازی و انجام

به طور کل برای انجام الکتروکاردیوگرافی نیاز به کار های خاصی ندارید. الکتروکاردیوگرافی را می توان به راحتی در مراحل ساده ای انجام داد. در ابتدا باید بدانید که اگر از قرص خاصی که مربوط به قلب است مصرف می کنید، باید به پزشک تان اطلاع دهید. سپس سعی کنید از لباس آزادی برای خود استفاده کنید و همچنین بخش هایی که قرار است وسایل ها به آن وصل شود را تمیز کنید.

سپس می توانید به بیمارستان برای انجام الکتروکاردیوگرافی مراجعه کنید. البته اگر مرد هستید بهتر است که موهای رو سینه خود را به خوبی بتراشید و شستشو را انجام دهید تا مزاحمت خاصی در این بین وجود نداشته باشد. زمانی که به بیمارستان مراجعه می کنید، الکترود ها به آرامی بر روی بدن شما وصل می شود و از شما خواسته خواهد شد که نفس های عمیق و راحتی بکشید.

این الکترود ها به وسیله یک چسب به شما وصل می شوند که ممکن است برای شما حساسیت ایجاد کند اما در بیشتر مواقع چنین اتفاقی رخ نمی دهد.  زمانی که الکترود ها به طور کامل بر روی بدن شما نصب می شود، شما نباید حرکت خاصی را از خود نشان دهید و به طور عادی بر روی تخت دراز بکشید. همچنین بهتر است که در چنین حالتی حرف نزنید و بگذارید که فرایند الکتروکاردیوگرافی به خوبی انجام شود. بعد از ده دقیقه این فرایند تمام می شود و شما می توانید الکترود ها را از بدن خود جدا کنید.

دلایل استفاده از الکتروکاردیوگرافی

در کنار کاربرد هایی که برای الکتروکاردیوگرافی وجود دارد، دلایل زیادی هم هست که باعث می شود شخص بخواهد از الکتروکاردیوگرافی برای تشخیص بیماری و درمان خود استفاده کند.

در بخش زیر با برخی از این دلایل آشنا خواهید شد:

• شناخت میزان پیشرفت انفارکتوس قلب
• شناخت تمام اختلالاتی که در قلب باعث تدخیل ریتم قلبی می شود.
• شناخت تمام بیماری هایی که باعث می شوند قلب دچار مشکل شود و نتواند مانند حالت عادی خود کار کند.
• شناخت میزان تاثیری که داروهای تجویز شده بر روی قلب بدن داشته اند.
• ارزیابی مناسب قلب هنگام عمل های جراحی.
• فشار خون یکی از مشکلات مهمی است که در بدن مشکل ایجاد می کند.

برای انجام عمل های جراحی خاص بر روی بدن می توان قبل از آن قلب را به طور کلی بررسی و ارزیابی کرد. به وسیله استفاده از الکتروکاردیوگرافی می توان میزان و تاثیرات آن را بر روی قلب به درستی بررسی کرد. بسیاری از افراد به دلیل مشکلات زیادی در قلب شان، از ضربان ساز مصنوعی استفاده می کنند. با استفاده از الکتروکاردیوگرافی بر روی قلب می توان میزان کارکرد و سالم بودن ضربان ساز را بررسی کرد.

تجویز برای شما

تجویز الکتروکاردیوگرافی برای شما کاری است که پزشک باید صلاح آن را تشخیص دهد. معمولا الکتروکاردیوگرافی خود به تنها آزمایشی نیست که بخواهد صورت بگیرد. الکتروکاردیوگرافی همیشه به همراه دیگر آزمایش ها بر روی قلب انجام می شود و کمک زیادی به پزشک می کند.

یکی از مهم ترین دلایلی که پزشک باعث می شود الکتروکاردیوگرافی برای شما تجویز کند، وجود بیماری های قلبی در سنین پایین تر یا گذشته است. زمانی که پزشک متوجه شود در گذشته دچار چنین مشکلی بوده اید، حتما الکتروکاردیوگرافی برای شما تجویز می کند.

دلیل بعدی برای تجویز الکتروکاردیوگرافی، وجود بیماری هایی است که می تواند قلب را دچار مشکل کند. دیابت، کلسترول و … همگی بیماری هایی هستند که تاثیر زیادی بر روی قلب دارند و پزشک باید وضعیت فعلی قلب را متوجه شود تا بتواند راه درمان را پیدا کند.

به همین دلیل الکتروکاردیوگرافی را برای شما تجویز می کند.  حال در کنار تمامی این ها همیشه دلایل دیگری هم ممکن است وجود داشته باشد که پزشک بخواهد به خاطر آنها الکتروکاردیوگرافی را برای شما تجویز کند. یکی از همان دلیل ها می تواند ژنتیک شما باشد.

عوارض الکتروکاردیوگرافی

بسیاری فکر می کنند که الکتروکاردیوگرافی به دلیل استفاده از جریان های الکتریکی، می تواند الکتریسیته تولید کند و آن وارد بدن شود. چنین تفکری اشتباه است زیرا جریان الکتریکی تنها بر روی پوست قرار دارد. در الکتروکاردیوگرافی هیچگونه عوارض خاصی وجود ندارد و شخص دچار درد خاصی نمی شود. تنها ممکن است کمی قرمزی در زیر اسفنج های وصل شده به شما وجود داشته باشد که کاملا طبیعی است و در یک کمتر از یک روز همگی آنها از بین می روند.

البته نمی توان به طور قطعی گفت که الکتروکاردیوگرافی صدمه ای به بدن وارد نمی کند. اگر پزشک تان مشاهده کند که این آزمایش باعث آزار و اذیت شما شده است و مشکلی را در قلب تان ایجاد کرده، فورا آن را قطع می کند و از روش دیگری برای شما استفاده خواهد کرد.

تفسیر جواب الکتروکاردیوگرافی

احتمالا شما هم برای تان سوال باشد که بعد از آزمایش چه اتفاقی برای شما رخ می دهد. تمام فرایند های درون آزمایش بر روی مانیتور و درون کاغذ های مختلف ثبت می شوند. زمانی که آزمایش تمام شود، پزشک آن کاغذ ها را دریافت می کند و به تنهایی یا به کمک متخصص های افراد خود کاغذ ها را بررسی می کند تا بتواند مشکل قلب شما را پیدا کند. در این زمان شما مرخص خواهید شد و زمانی به شما گفته خواهد شد که برای دریافت نتیجه نزد پزشک خود بازگردید.

چنین چیزی ممکن است چند روز طول بکشد تا پزشک بتواند به نتیجه قطعی خود برسد. تفسیر الکتروکاردیوگرافی کار خاصی ندارد و مشکلی را برای شما ایجاد نمی کند. بیشتر پزشک ها سعی می کنند آن را در سریع ترین زمان تفسیر و بررسی کنند تا بتواند فرایند های درمان را برای شما آغاز کنند. تنها کافی است که صبور باشید و منتظر جواب پزشک بمانید تا دلیل مشکلات قلبی تان مشخص شود و راه درمانی خود را پیدا کنید.