پری اپیکال چیست؟ دندان ها بخش مهمی از بدن هستند که همیشه نیاز به مراقبت دارند. اگر دندانی دچار آسیب شود شخص باید خود را سریعا به دندان پزشک برساند تا پزشک دندان های شخص را بررسی کند. حال برخی بیماری ها و مشکلات در دندان وجود دارند که آنها را نمی توان با چشم های عادی مشاهده کرد و تشخیص آنها کار سختی است.
پزشک در صورت فهمیدن این مشکل در دندان، رادیوگرافی را بر روی دندان های شخص امتحان می کند. رادیوگرافی بخش مهمی از روند درمان دندان های یک شخص است که پزشک انجام می دهد. رادیوگرافی نوع های مختلفی دارد که مهم ترین آنها پری اپیکال است.
رادیوگرافی دو حالت خارجی و داخلی دارد. داخلی به این منظور است که دندان ها از داخل دهان مورد بررسی و مشاهده قرار می گیرند. معروف ترین روش رادیوگرافی داخلی، پری اپیکال است که پزشک دستگاه را درون دهان قرار می دهد و فیلمبرداری آغاز می شود.
در این روش می توان محدوده مشخصی از دندان ها را با دقت بررسی کرد و تصاویر واضحی به دست می آید. همین فواید باعث شده است که بسیاری از پزشک ها بخواهند از پری اپیکال بر روی دندان های بیمار خود استفاده کنند تا روش درمان مشخصی را برای شخص به وجود بیاورند.
تعریف کامل پری اپیکال
همانطور که در بخش قبلی هم گفته شد، رادیوگرافی خود به دو بخش داخلی و بیرونی تقسیم می شود و هرکدام از این بخش ها هم به بخش های دیگری تقسیم می شوند. برای رادیوگرافی داخلی دهان روش های دیگری همچون بایت وینگ وجود دارد اما این روش محبوب تر است و طرفداران بیشتری برای خود دارد.
دلیل محبوبیت پری اپیکال این است که می تواند بخش مشخصی از دندان شما را مورد بررسی قرار دهد. مثلا پزشک می تواند تنها یک دندان را برای بررسی در برابر این روش قرار دهد و پری اپیکال یک فیلمبرداری سریع از آن دندان انجام می دهد و می توان عکس های مناسبی را به دست آورد.
تفاوتی که باعث شده است پری اپیکال برتر از دیگر روش ها شود این است که در پری اپیکال شما می توانید تمام بخش های دندان را فیلمبرداری کنید. یعنی در این روش پزشک می تواند از تاج دندان تا ریشه را مورد بررسی خود قرار دهد تا بتواند مشکلات آن را پیدا کند اما در روش های دیگر مانند بایت وینگ چنین کاری سخت و دارای مشکلات زیادی است.
معمولا پری اپیکال بیشتر بر روی دندان های قدیمی انسان استفاده می شود. دندان های قدیمی دچار مشکلات بیشتری درون خود می شوند که نیاز به بررسی دقیقی دارند و به همین علت پزشک از پری اپیکال برای بررسی درونی آنها استفاده می کند.
پری اپیکال دو روش قدیمی و جدید را به همراه خود دارد. در روش های قدیمی پری اپیکال، تنها یک فیلم به دست پزشک خواهد رسید که باید از طریق ان نتایج دندان را بررسی کند اما در روش های امروزی پری اپیکال دارای دستگاه های جدید تری است.
این دستگاه های جدید می توانند علاوه بر فیلمبرداریف عکس های با کیفیتی را از دندان بگیرند و این عکس ها در مانیتور به خوبی قابل مشاهده است. همچنین نتایجی که از ان به دست می آید فرمت آسانی دارند و می توان بر روی کاغذ یا سی دی آنها را ذخیره کرد.
دلیل نام گذاری پری اپیکال
بسیاری از افراد نمی دانند که نام پری اپیکال برگرفته از چه چیزی است و از کجا آمده است. در پری اپیکال می توان به راحتی ضایعه های به وجود آمده در کنار آپکس و نوک ریشه را مشاهده کرد. به همین دلیل پزشک ها نام پری اپیکال را برای این روش رادیوگرافی انتخاب کرده است.
البته این دلیل نمی شود که پری اپیکال تنها همین کاربرد را داشته باشد. در پری اپیکال می توان بررسی های دیگری مانند بررسی پوسیدگی های دندان هم انجام داد. نام پری اپیکال از همان ابتدا وجود داشته است و تغییری در آن رخ نداده است.
روش های فیلمبرداری از دندان با پری اپیکال
فیلمبرداری با پری اپیکال به دو روش تقسیم می شود. روش اول پارالل و موازی است و روش دوم نیمساز یا Bisect نام دارد. روش دوم روشی قدیمی و فرسوده است که هنوز در برخی از بیمارستان ها انجام می شود. در این روش فیلمبرداری به صورت دستی است و هیچ دستگاهی این چرخش را انجام نمی دهد.
این یعنی خود بیماری باید وسیله فیلمبرداری را در دهان نگه دارد که کار بسیار سختی است. افراد زیادی وجود دارند که به دلیل درد نمی توانند چنین کاری را انجام بدهند و نتیجه ای که به دست می آید دقیق نیست. همچنین افراد مسن در نگهداری این دستگاه پری اپیکال دچار مشکل می شوند و مدام دهان شان را تکان می دهند.
این بی دقتی ها باعث می شود که پری اپیکال برای بارهای زیادی بر روی دندان انجام شود تا در نهایت بتوان یک فیلم مناسب از دندان ایجاد کرد. پزشک ممکن است اشتباهاتی در بررسی ها و نتایج خود داشته باشد که همگی این ها به دلیل فیلم برداری اشتباه از دندان است. به همین دلیل در سال ها بعد روش جدیدی به نام پارالل یا موازی به وجود آمد.
در این روش دیگر نیازی نیست که خود بیمار فیلم را بگیرد و فیلم نگهدار های زیادی به وجود آمده اند. این فیلم نگهدار ها XCP هم نام دارند و درون دهان قرار گرفته و دستگاه فیلمبرداری پری اپیکال در آنها قرار می گیرد.
فیلم نگهدار ها شامل وسایل خاصی هستند که می توان به پلاک های پلاستیکی، میله راهنما و … اشاره کرد که با استفاده از تمامی این ها می توان یک فیلم دقیق از دندان به دست آورد. البته بخش سخت ماجرا این است که پزشک باید به نصب این وسایل بر روی همدیگر آشنایی کاملی داشته باشد تا بتوان یک فیلم کامل از دندان گرفت.
فیلم نگهدار ها در سه بخش تقسیم بندی می شوند که هرکدام برای کار خاصی به وجود آمده است. البته هرکدام از این بخش ها رنگ خاص خود را دارند که می توان فرق شان را تشخیص داد. در بخش زیر با این سه فیلم نگهدار و کاربرد آنها آشنا خواهید شد:
فیلم نگهدار Bitewing
گاهی پزشک تشخیص می دهد که بیمار دچار پوسیدگی های زیادی بین دندان های خود شده است. مشکلی که وجود دارد این است که پزشک نمی تواند مقدار دقیق این پوسیدگی را تشخیص بدهد زیرا در بین دو دندان به وجود آمده است. به همین دلیل نیاز دارد که از پری اپیکال استفاده کند.
این فیلم نگهدار به خوبی می تواند پوسیدگی های بین دو دندان را مورد بررسی قرار دهد و پزشک می تواند عکس های دقیقی را از آن پوسیدگی ها دریافت کند. تاج های دندان در این نوع به خوبی قابل مشاهده خواهند بود.
فیلم نگهدار Posterior
همانطور که می دانید، ریشه دندان و ساختمان های اطراف ریشه بخشی در دندان هستند که مشاهده آنها به صورت عادی کار بسیار سختی است. گاهی بیمار درون ریشه و اطراف آن دچار آسیب ها و عفونت های زیادی می شود که نیاز به بررسی برای درمان دارند.
در چنین حالتی پزشک از این فیلم نگهداری برای پری اپیکال استفاده می کند تا بتواند ساختمان ریشه و اطراف ریشه را به خوبی بررسی کند. همچنین در این نوع تاج ریشه هم قابل مشاهده است.
فیلم نگهدار Anterior
در فیلم نگهدار قبلی دندان های خلفی مورد بررسی قرار می گرفتند اما در این روش فیلم برداری می توان دندان های قدامی را هم بررسی کرد. همچنین این روش فیلم برداری برای دندان های قدیمی بیمار هم مناسب تر است.
پزشک با استفاده از این فیلم نگهدار می تواند ریشه دندان و ساختمان اطراف آن را به خوبی بررسی کند تا بتواند مشکلات آن را پیدا کند. نتیجه ای که از این روش به دست می آید کاملا دقیق است و دیگر ریسکی برای انتخاب درمان در پزشک وجود نخواهد داشت. روش انجام این فیلم نگهدار هم مانند فیلم نگهدار های قبلی است.
از پری اپیکال در چه مواردی استفاده می شود؟
زمانی که پزشک نام پری اپیکال را به زبان می آورد، بیمار در ابتدا فکر می کند که این نام چه چیزی است و سپس می خواهد بداند که به وسیله آن چه چیزهایی را در دندان می توان درمان و ترمیم کرد. مهم ترین درمانی که به وسیله پری اپیکال شکل می گیرد، ریشه دندان است.
گاهی خمیدگی و انسداد های شدیدی در ریشه به وجود می آید که به دلیل حساسیت بالای ریشه دندان، باید در ابتدا توسط پری اپیکال بررسی شود و سپس بتوان آن را جراحی و درمان کرد.
برخی از دندان ها نیاز به ترمیم شدن دارند. گاهی بر روی دندانی روکش قرار گرفته است که کار را برای پزشک سخت می کند. زیرا روکش دسترسی به دندان را برای بررسی سخت تر می کند و همچنین حساسیت زیادی در دندان به وجود می آورد.
به همین دلیل پزشک باید از این روش استفاده کند که دندان مورد بررسی قرار بگیرد و سپس ترمیم را آغاز کند. ترمیم معمولا برای شکستگی یا سوراخ های درون دندان شکل می گیرد که کمی طولانی مدت است و ممکن است درد های کمی را در دندان ایجاد کند.
ریشه می تواند دچار شکستگی هم شود. به چنین حالتی شکستگی افقی ریشه می گویند. برای بررسی ریشه و درمان آن باید در ابتدا از پری اپیکال برای بررسی تاج ریشه استفاده کرد. درمان شکستگی ریشه از طریق تاج آن صورت می گیرد به همین علت نیاز است که تاج ریشه به وسیله پری اپیکال بررسی شود.
پری اپیکال بهترین روشی است که می توان از آن برای فیلمبرداری از تاج ریشه استفاده کرد زیرا تصاویر دقیقی را به دست می آورد. البته از بایت وینگ هم می توان برای چنین کاری استفاده کرد اما فرایند های آزمایش کمی طولانی تر می شود.
یکی از مشکلات درمان ریشه این است که ضایعات خاصی را به همراه خود می آورد. در بیشتر موارد این ضایعات برطرف می شوند و نیازی به بررسی مجدد نیست اما در برخی شرایط خاص ضایعات بر روی دندان ماندگار می شوند.
بیمارانی که دچار این ضایعات هستند باید برای بررسی آنها از پری اپیکال استفاده کنند. زمانی ک پزشک توانست تصاویر دقیقی را از این ضایعات به دست بیاورد، می تواند آنها را به وسیله یک جراحی کوتاه از بین ببرد تا ریشه مجددا در حالت عادی خود قرار بگیرد.
همچنین این روش استفاده زیادی در جراحی های دندان و لثه دارد. همانطور که گفته شد پری اپیکال بخشی از یک رادیوگرافی دندان است که می تواند فیلم های دقیقی برای انجام جراحی به دست بیاورد.
فواید انجام پری اپیکال
پری اپیکال کمترین میزان عارضه و ضرر را به همراه دارد و فواید آن بسیار است. در بخش زیر اشاره کوتاهی به مهم ترین مزیت های این روش برای بیمار شده است:
پری اپیکال دردی را به همراه ندارد. برخی از رادیوگرافی ها می توانند درد کوچکی را در دهان ایجاد کنند اما پری اپیکال هیچگونه دردی را به همراه خود ندارد و پزشک نیازی به بی حسی نخواهد داشت.
تصاویر و فیلمی که از طریق پری اپیکال به دست می آید کاملا دقیق است. این یعنی پزشک دیگر نیازی به بررسی های مجدد و انجام کار های مختلف ندارد و مستقیما می تواند راه درمانی را برای بیمار انتخاب کند.
این روش هزینه کمی دارد. بسیاری از بیمه ها این روش درمانی و آزمایش را تحت پوشش خود قرار داده اند و هر شخصی می تواند آن را انجام بدهد. همچنین امکانات این روش تقریبا در تمامی بیمارستان ها وجود دارد و نیازی به مطب های خاص نیست.
البته پری اپیکال فواید دیگری را هم به همراه دارد که به تمامی آنها در بخش های بالاتر اشاره شده است. این روش مناسب ترین راه برای بررسی درونی دندان ها است و کار دندان پزشک را بسیار آسان می کند. به همین دلیل پیشنهاد می شود که برای بررسی دقیق دندان خود از پری اپیکال استفاده کنید تا علاوه بر کم شدن هزینه های تان، روند درمان تان سرعت زیادی پیدا کند.