دیابت نوع سه و بیماری آلزایمر؛ هر آنچه که نیاز است در این مورد بدانید

دیابت نوع سه چیست؟ دیابت ملیتوس (DM  یا دیابت کوتاه مدت) به اختلالی اشاره دارد که درآن بدن در تبدیل قند به انرژی با سختی روبرو شده است. به طور کلی سه نوع دیابت وجود دارد:

دیابت نوع یک ملیتوس اختلالی مزمن می باشد که قسمت آندوکرینی پانکراس قادر به تولید میزان کافی از هورمون انسولین نیست، بنابراین سطح قند خون (گلوکز) افزایش فراوانی دارد. دیابت نوع دو ملیتوس اختلالی مزمن می باشد که بدن شما در برابر انسولین مقاومت می کند و در نتیجه سطح قند خون افزایش می یابد. دیابت حاملگی (GDM) نوعی دیابت ملیتوس می باشد که طی بارداری به وجود می آید و سطح قند خون طی این دوره افزایش شدیدی دارد.

مطالعاتی بیان کرده اند که بیماری آلزایمر هم باید به عنوان نوعی از دیابت به نام دیابت نوع سه دسته بندی گردد .

واژه ” دیابت نوع سه” برای فرضیه بیماری آلزایمر، عامل اصلی زوال عقل، پیشنهاد شده است چون  عملکرد نامناسب فاکتور رشد شبه انسولین و مقاومت انسولینی در مغز سبب بروز آلزایمر می گردد .

این اختلال همچنین برای افرادی که همزمان مبتلا به دیابت نوع دو و زوال عقلی ناشی از آلزایمر می باشند، در نظر گرفته می شود. طبقه بندی آلزایمر به عنوان دیابت نوع سه بسیار بحث برانگیز می باشد و به طور گسترده توسط جامعه پزشکی به عنوان تشخیص کلینیکی پذیرفته نشده است.

دیابت نوع سه نباید با نوع سه دیابت ملیتوس (دیابت پانکراتوژنیک یا دیابت نوع 3c) اشتباه گرفته شود.

پانکراس دارای غدد اندوکرینی و اگزوکرینی می باشد و هر کدام دارای عملکرد خاصی می باشد. انسولین یکی از هورمون های  ساخته شده و ترشحی از سلول های بتا جزایر لانگرهانس پانکراس می باشد.

ایجاد بیماری در قسمت اگزوکرینی پانکراس، سبب ایجاد اختلال ثانویه در سیستم اندوکرینی پانکراس شده و در نهایت منجر به دیابت ملیتوس نوع سوم (T3cDM) می گردد. بیماری های سیستم اگزوکرینی پانکراس که می تواند منجر به دیابت ملیتوس نوع سوم گردند عبارتند از:

• پانکراتیت مزمن
• فیبروز کیستیک
• سرطان اگزوکرین پانکراسی

ارتباط بین دیابت و آلزایمر

براساس یافته های کلینیک مایو، اخیرا ارتباطی بین دیابت نوع دو وآلزایمر کشف شده است که حاکی از آن است که آلزایمر حاصل مقاومت انسولینی در مغز می باشد . بعضی افراد به سادگی آلزایمر را “دیابت مغزی” می نامند.

این ادعا تاحدی پشتوانه علمی دارد ولی کمی ساده انگارانه نیز به نظر می رسد.

با گذر زمان، دیابت درمان نشده می تواند سبب آسیب به عروق خونی موجود در مغز  گردد. بسیاری از افراد مبتلا به دیابت نوع دو از ابتلا به این اختلال آگاه نیستند که ممکن است سبب تاخیر در تشخیص و درمان مناسب گردد.

بنابراین افراد مبتلا به دیابت نوع دو، به ویژه افرادی که از ابتلا به آن آگاه نیستند، در معرض خطر و آسیب بیشتری قرار دارند.

دیابت سبب عدم تعادل شیمیایی در مغز می گردد که ممکن است سبب آلزایمر گردد و همچنین سطوح بالای قند خون منجر به التهاب  و آسیب  سلول های مغزی می گردد.

پشتوانه علمی برای این روند وجود ندارد. در حال حاضر مواردی از بیماری آلزایمر و سایر اشکال اختلالات زوال عقلی وجود دارد که هیچ گونه ارتباطی با مقاومت انسولینی وجود ندارد.

علل و عوامل خطر دیابت نوع سه

بر طبق مطالعه ای که در سال 2016 انجام شد، افراد مبتلا به دیابت نوع دو احتمال ابتلا شصت درصدی به بیماری آلزایمر و سایر اشکال دمانس مثل دمانس عروقی را دارند.

این آزمایش به خاطر انجام بر روی صد هزار فرد مبتلا به دمانس قابل اطمینان می باشد.  این مطالعه همچنین نشان داد که  در زنان مبتلا به دیابت نوع دو، احتمال ابتلا به دمانس عروقی بیشتر از مردان است.

عوامل خطر ابتلا به دیابت نوع دو عبارتند از :

– سابقه فامیلی دیابت

– فشار خون بالا

– وزن بالا یا چاقی

– اختلالات مزمن مثل افسردگی، سندرم تخمدان پلی کیستیک (PCOS)

علایم دیابت نوع 3

علایم دیابت نوع سه مشابه علایم دمانس و مراحل اولیه بیماری آلزایمر می باشد. این علایم عبارتند از :

– از دست دادن حافظه که منجر به اختلال در زندگی روزانه و ارتباطات اجتماعی می گردد.

– مشکل در اتمام وظایف عادی

– گم کردن وسایل

– کاهش توانایی قضاوت بر مبنای اطلاعات به دست آمده

– تغییرات ناگهانی شخصیتی یا رفتاری

تشخیص دیابت نوع سه

آزمایش ویژه ای برای تشخیص دیابت نوع سه وجود ندارد . اساس تشخیص بیماری آلزایمر عبارت است از :

– معاینه عصب شناختی

– سابقه پزشکی

– معاینه نوروفیزیولوژیکال

پزشک چندین سوال درباره سابقه خانوادگی و علایم بیماری از شما خواهد پرسید . مطالعات تصویربرداری مثل MRI  و CT اسکن سر ممکن است تصویری از نحوه کارکرد مغز به پزشک ارائه کند. مایع مغزی نخاعی نیز ممکن است برای شناسایی آلزایمر مورد بررسی قرار گیرد . در صورتی که فرد  علایم مربوط به دیابت نوع دو را دارا باشد ولی بیماری آلزایمر هنوز تشخیص داده نشده باشد، پزشک باید درخواست آزمایش قند خون ناشتا و هموگلوبین گلیکوزه را داشته باشد.

اگر به دیابت نوع دو مبتلا هستید، باید نسبت به درمان آن عجله کنید چون که درمان آن سبب کاهش آسیب به بدن شما به ویژه مغز شده و پیشرفت بیماری آلزایمر یا دمانس را کند می کند.

درمان دیابت نوع سه

درمان های جداگانه ای برای هر کدام از افراد مبتلا به موارد زیر وجود دارد :

– دیابت نوع دو اولیه

– دیابت نوع دو

– آلزایمر

تغییر سبک زندگی مثل تغییر در رژیم غذایی و یا ورزش روزانه، بخش بزرگی از راهکار درمانی برای بیماری می باشد.

اگر با افزایش وزن روبرو هستید، افزایش سطح قند خون سبب آسیب به ارگان های بدن می گردد پس سعی کنید وزن خود را پنج تا هفت درصد کاهش دهید چون این کار سبب توقف آسیب شده و از پیشرفت دیابت ملیتوس نوع دو اولیه و دیابت ملیتوس نوع دو ممانعت می کند .

از استعمال دخانیات خودداری کنید چون می تواند به کنترل این اختلال کمک کند .

اگر به طور همزمان به دیابت نوع دو و آلزایمر مبتلا هستید، درمان دیابت نوع دو به دلیل کند کردن روند دمانس بسیار اهمیت دارد.

متفورمین و انسولین داروهای ضد دیابت می باشند که بر طبق مطالعه ای که در سال 2014 انجام شد، مانع آسیب های مغزی مرتبط با دیابت می گردند.

داروهای تجویزی برای درمان علایم شناخته شده آلزایمر در دسترس می باشد ولی قطعیتی از اثرات قابل توجه آنها بر روی علایم بیماری آلزایمر وجود ندارد .

داروهای مهارکننده استیل کولین استراز مثل دونپزیل (آریسپت)، گالانتامین (رازادین) یا ریواستاگمین (اکسلون) را می توان جهت بهبود ارتباط بین سلولی تجویز کرد.

ممانتیا (نامندا) که آنتاگونیست رسپتور NMDA است، سبب کاهش علایم می گردد و روند پیشرفت بیماری آلزایمر را کند می کند .

سایر علایم آلزایمر یا انواع دیگر دمانس  مثل اختلال رفتاری و افسردگی با داروهای سایکوتروپیک درمان می گردند. داروهای ضدافسردگی و ضد اضطراب در برخی از موارد قسمتی از روند درمانی محسوب می گردد.

گاهی اوقات طی دوره دمانس  به دوزهای کمی از داروهای ضد روان پریشی نیاز می باشد.

دورنمای دیابت نوع 3

دیابت نوع سه، شرح بیماری آلزایمری است که به دنبال مقاومت انسولینی در مغز ایجاد شده است . بنابراین دورنمای شما از این بیماری بر اساس چندین عامل از جمله نوع درمان و شدت دمانس متفاوت خواهد بود .

محققان این حوزه علی رغم عدم وجود مستندات معتبر پیشنهاد می دهند اگر فرد با استفاده از رژیم غذایی، ورزش و دارو قادر به درمان دیابت خود باشد، می تواند روند ابتلا به آلزایمر و دمانس عروقی را نیز آهسته کند.

همچنین براساس زمان تشخیص علایم و نظر پزشک در باره آن، دورنما از این بیماری متفاوت خواهد بود .هر چقدر درمان سریع تر آغاز گردد، روند بهبودی بهتر خواهد بود .

براساس یافته های کلینیک مایو، متوسط امید به زندگی در افراد مبتلا به آلزایمر بین 3 تا 11 سال از زمان تشخیص بیماری است . با این حال افرادی نیز وجود دارند که تا 20 سال بعد از تشخیص، به زندگی خود ادامه داده اند.

پیشگیری از دیابت نوع سه

اگر فردی مبتلا به دیابت نوع دو باشد، راه هایی جهت کنترل و کاهش خطر ابتلا به دیابت نوع سه وجود دارد.

راه های اثبات شده ای که سبب کنترل دیابت نوع دو و کاهش آسیب آن به ارگانها می شود عبارتند از :

– چهار روز در هفته به مدت سی دقیقه ورزش کنید.

– غذاهای غنی از پروتئین و فیبر  و کم چرب مصرف کنید.

– به دقت سطح قند خون خود را طبق توصیه های پزشک، زیر نظر داشته باشید.

– به طور منطم داروهای تجویز شده را مصرف کنید.

– سطح کلسترول خود را زیر نظر داشته باشید.

– وزن خود را متعادل نگه دارید .