تبخال در کودکان و نوزادان بصورت تاول هایی در اطراف لب ها ظاهر می شود. در اغلب مواقع، والدین تبخال را با جوش های ناشی از آلرژی یا عفونت باکتریایی اشتباه می گیرند، اما در حقیقت علت بروز آن، یک عامل ویروسی می باشد. ولی چگونه یک کودک به ویروس تاول تبخالی مبتلا می شود؟ در این مقاله،تمامی اطلاعات مورد نیاز در ارتباط با تاول تبخالی در کودکان، علل آن و روش های پیشگیری از این بیماری ارائه شده است.
تبخال در کودکان چیست؟
تاول تبخالی به تاول های جوش مانندی می گویند که در اطراف لب ها یا دهان ظاهر می شوند. این تاول ها حاوی یک مایع شفافی هستند که در صورت ترکیدن تاول، می توانند به بیرون تراوش کنند. اغلب، تاول تبخالی به همراه تب است و به همین دلیل تاول های تب نیز نامیده می شوند.
چه عواملی باعث بروز تبخال در کودکان می شوند؟
تبخال که با عنوان هرپس دهانی نیز شناخته می شوند، توسط ویروسی با نام هرپس سیمپلکس نوع 1 (HSV-1) ایجاد می شود. ویروس دیگری با عنواندهرپس سیمپلکس نوع 2 (HSV-2) نیز می تواند باعث بروز تاول تبخالی شود، هرچند این ویروس معمولا عامل تاول های ناحیه کشاله ران( هرپس تناسلی) می باشد. تبخال هایی که بخاطر ویروس HSV-2 ظاهر می شوند بسیار نادر هستند و ویروس HSV-1 بیشتر مسئول این بیماری است.
چگونه کودک می تواند به ویروس تاول تبخالی دچار شود؟
نوزادان به طرق زیر می توانند به این ویروس مبتلا شوند:
تماس با زخم فرد آلوده
معمولا این ویروس از طریق تماس با زخم یک فرد آلوده منتشر می شود و هنگامی اتفاق می افتد که والدین یا خواهر و برادر،کودک را می بوسند.
استفاده از وسایل غذا خوری مشترک
این ویروس می تواند از طریق بزاق فرد، حتی حتی اگر فرد آلوده هیچ تاول تبخالی نداشته باشد، منتقل شود. این ویروس قادر است در حدود 24 الی 48 ساعت قبل از ظهور اولین نشانه های تاول تبخالی، از فرد بیمار به بقیه منتقل شود، این یعنی والدین یا خواهر و برادرآلوده بدون این که خبر داشته باشند با استفاده از وسایل غذا خوری مشترک با نوزاد، ویروس را از طریق بزاق منتقل می کنند.
هنگام زایمان
اگر مادر تبخال تناسلی داشته باشد، می تواند هنگام زایمان، ویروس HSV-2 را از طریق کانال زایمان به نوزاد خود منتقل کند.
استفاده از لیف و حوله حمام مشترک
این ویروس می تواند از یک تاول تبخالی که به لیف یا حوله حمام چسبیده است و سپس فرد دیگری از آن استفاده می کند، منتقل شود. کودک می‌تواند به این طریق از والدین یا خواهر و برادر خود به دلیل استفاده مشترک از لیف یا حوله، به این بیماری مبتلا شود.
ویروس تبخال می تواند برای مدت طولانی در بدن شما، پنهان باقی بماند و حتی خودتان ندانید که حامل این ویروس هستید، در نتیجه والدین ممکن است بدون اینکه بدانند این ویروس را منتشر کنند حتی اگر علائمی از این بیماری را نداشته باشند.
علائم تبخال در کودکان چیست؟
این ویروس دوره انکوباسیون طولانی دارد، در نتیجه علائم بیماری می توانند تا 2 الی 12 روز پس از ابتلا به ویروس ظاهر نشوند.
علائم این بیماری در نوزادانی که در زمان تولد به آن مبتلا شده اند، کمتر از 4 هفته پس از ابتلا به این ویروس ظاهر می شوند. این علائم به سلامت کلی کودک بستگی دارد. علائم معمول تاول تبخالی در نوزادان شامل موارد زیر می شوند:
- جوش های کوچک و زرد رنگ در اطراف لب ها که در کناره های لب بیشتر ظاهر می شوند. این جوش ها در نواحی مثل گونه ها، لب بالایی و چانه و حتی بر روی لب ها نیز دیده شوند.
- خارش مداوم لب ها. کودک ممکن است سعی کند که تاول های خارش دار، مور مور کننده و دردناک و یا نواحی اطراف آنها را بخاراند. کودکان بزرگتر ممکن است برای نشان دادن درد یا ناراحتی خود به نواحی که درد دارند،اشاره کنند.
- دهان کودک می تواند دردناک شود.
- تب خفیف در حدود 100 درجه فارنهایت (37.7 درجه سانتیگراد)
- با وجود تبخال در اطراف لب ها، خوردن و آشامیدن برای کودک می تواند همراه با درد باشد، در نتیجه میل کودک به خوردن غذا یا حتی شیر مادر کمتر می شود.
- کودکان نسبت به قبل بی حال تر و کم انرژی به نظر می رسند و شاید دچار خستگی مزمن شوند.
این علائم می توانند تا 3 هفته در فرد بیمار باقی بمانند و به عوامل مختلفی مانند شدت عفونت و سن کودک بستگی دارد. علائم به ندرت خطرناک هستند، اما اگر سیستم ایمنی بدن کودک ضعیف باشد این علائم می توانند شدت پیدا کنند.
چه زمان کودک را باید به نزد پزشک ببرید
اگر هر یک از علائم زیر را به تاول تبخالی در کودک خود مشاهده کردید، فورا او را نزد پزشک ببرید:
- تب شدید با دمای 100.4 درجه فارنهایت (38 درجه سانتیگراد) یا بالاتر
- عدم هوشیاری
- علاقه نداشتن به خوردن غذا تا حدی است که کودک به هیچ وجه چیزی نمی خورد و یا نمی نوشد.
- تشنج
- ورم گره های لنفاوی در اطراف گلو
پزشک پس از بررسی این علائم، تشخیص تاول تبخالی را می دهد.
تبخال در کودکان چگونه تشخیص داده می شود؟
پزشک با انجام مراحل زیر، این بیماری را تشخیص می دهد:
معاینه عینی
بیشتر پزشکان با بررسی تاول های تبخالی و محل برور آنها بر رو ی بدن بیمار، این بیماری را تشخیص می دهند.
نمونه برداری از تبخال
نمونه کمی از تاول تبخالی یا مایع داخل آن جمع آوری شده و برای تشخیص به آزمایشگاه ارسال می شود و پس از بررسی نمونه، تشخیص وجود ویروس داده می شود.
آزمایش خون
چنانچه هر یک از روش های بالا بی نتیجه باشد، پزشک ممکن است درخواست انجام آزمایش خون را برای تشخیص ویروس د رخون را توصیه کند. علاوه بر انجام این آزمایشات، پزشک ممکن است سابقه خانوادگی ابتلا به تاول تبخالی را در شما مورد بررسی قرار دهد. در صورت مثبت بودن نتایج آزمایش، پزشک درمان مناسبی را به شما پیشنهاد می کند.
چگونه تبخال در کودکان درمان می شوند؟
تاول های تبخالی هیچ درمان خاصی ندارد و هدف اصلی از درمان این بیماری، کمتر کردن شدت علائم و به حداقل رساندن انتشار ویروس به سلول های سالم است. در اکثر مواقع، سیستم ایمنی بدن کودک می تواند به تنهایی بر ویروس غلبه کند.
اگر عفونت شدید باشد، نوزاد نارس باشد و یا تازه به دنیا آمده باشد و یا به دلیل ضعف سیستم ایمنی بدن، نتواند بر بیماری غلبه کند، می توان از دارو های خاصی برای درمان استفاده کرد. از داروهایی که به طور عادی برای درمان تاول تبخالی تجویز می شود، می توان به موارد زیر اشاره کرد:
دارو های ضد ویروسی خوراکی
آسیکلوویر، فامسیکلوویر و والاسیکلوویر از این دسته هستند. پزشک پس از تشخیص علائم کودک، دوز مناسب این داروها را تعیین می کند.
پماد های ضد ویروسی
از این پماد ها برای کند کردن انتشار بیماری و تسریع روند بهبودی استفاده می شود.
ضد تب
ضد تب برای کنترل تب و آنتی بیوتیک برای بروز عفونت ثانویه مورد نیاز است. هومیوپاتی می تواند در ایجاد سیستم ایمنی مفید باشد و از این رو برای انواع عفونت های ویروسی بسیار کارآمد است و از عود مجدد بیماری پیشگیری می کند. در بیشتر موارد، کودک ممکن است نیازی به مصرف دارو نداشته باشد و با مراقبت های خانگی بهتر شود.
درمان خانگی تبخال کودکان
شما می توانید با انجام مراحل زیر به کودک خود کمک کنید تا در منزل احساس بهتری داشته باشد:
در فواصل معین و هر از چند گاهی زخم ها را بشوئید
به طور منظم، زخم ها را با صابون های ضد عفونی کننده یا شامپو بدن کودک و آب گرم بشوئید. با این کار از انتشار ویروس ها جلوگیری می کنید و با دیگر عوامل بیماری زای فرصت طلب، می توانید مقابله می کنید.
دستان کودک را مرتب بشوئید
کودکان به دلیل احساس سوزن سوزن شدن زخم ها، تمایل دارند که به زخم های خود دست بزنند. از آنجایی که همیشه نمی توانید مانع دست نزدن کودک به زخم ها شوید، در هنگام شست و شوی زخم ها، دستان کودک را هم بشوئید.
از کیسه یخ بر روی زخم ها استفاده کنید
قرار دادن یک کیسه یخ بر روی محل زخم ها به مدت چند دقیقه، شدت درد و خارش تاول ها را کم می کند. به خاطر داشته باشید که پس از استفاده از کیسه یخ، آنها را بیرون بیندازید تا از انتقال ویروس به یک فرد سالم جلوگیری شود .
از لیف های مرطوب و گرم استفاده کنید
اگر کیسه یخ باعث آزار و تحریک کودک شما می شود، می‌توانید از لیف های مرطوب و گرم استفاده کنید. به یاد داشته باشید که از لیف های تمیز استفاده کنید و بعد از استفاده اآن ها را دور بیندازید.
اطراف دهان کودک را با آب نمک بشوئید
ریزش آب دهان در کودکان شایع است. در زمان تمییز کردن دهان کودک، یک پارچه تمیزی را در آب نمک گرم فرو کرده و اطراف دهان کودکم را با آن تمییز کنید. این کار از پخش شدن ویروس به پوست سالم اطراف دهان پیشگیری می کند.
به کودکتان بیشتر شیر بدهید
حقیقات نشان می دهند که پادتن های موجود در شیر مادر مانع اتصال ویروس به برخی از سلول های سالم می شوند و تکثیر و انتشار آنها را سخت و دشوار می کند.همچنین شیر مادر سیستم ایمنی بدن کودک را تحریک کرده تا ایمونوگلوبولین A بیشتری را تولید کند و بتواند با این ویروس مقابله کند.
پس از مشورت با پزشک از داروهای ضد درد استفاده کنید
اگر سوزش و خارش زخم ها باعث آزار کودک می شود، می توانید از داروهایی مانند استامینوفن (پاراستامول) و یا ایبوپروفن استفاده کنید .فقط همه این کار ها را پس از مشاوره با پزشک انجام دهید.
تاول های تبخالی در حدود سه هفته بهبود پیدا می کنند. این ویروس به ندرت باعث بروز مشکل دیگری به غیر از زخم ها می شود، اما در برخی موارد ممکن است باعث بروز عوارضی شود.
عوارض تبخال در کودکان چیست؟
تبخال در کودکان ممکن است عوارض زیر را در بر داشته باشد :
ورم مغزی ( آنسفالیت)
ویروس تاول تبخالی می‌تواند به مغز رسیده و باعث عفونت مخفی شود. این عفونت می تواند منجر به بروز بیماری ورم مغزی( آنسفالیت) شده و باعث التهاب شدید مغزی و در نهایت بروز تشنج و دیگر عوارض شود.
التهاب قرنیه HSV
اگر کودک پس از خاراندن یا لمس زخم، به چشمان خود دست بزند، ویروس می تواند به چشم نفوذ کرده و به قرنیه چشم آسیب برساند.در بیشتر موارد، این آسیب خطرناک نیست، اما در برخی موارد شدید تر، منجر به نابینایی کودک می شود.
بیشتر بدانید: خوددرمانی برای تبخال ممنوع! (قسمت اول)
اگزما هرپتیکوم
کودکانی که اگزما دارند و به تبخال نیز مبتلا می شوند، در معرض خطر ابتلا به وضعیت بغرنج تری با عنوان اگزما هرپتیکوم قرار دارند. این وضعیت دردناک است و دوره نقاهت و درمان آن بسیار طولانی مدت است.
این عوارض بر روی کودکانی که سیستم ایمنی ضعیفی دارند و کودکانی که زیر شش ماه سن دارند، بیشتر تاثیر می گذارد. بنابراین تا جایی که امکان دارد، تلاش کنید که از ابتلای کودک خود به تبخال پیشگیری کنید.
چگونه می توان از ابتلای کودکان به تاول تبخالی پیشگیری کرد؟
با رعایت و انجام موارد زیر می توانید از ابتلای کودک خود به تبخال پیشگیری کنید:
- کودک را از افراد آلوده دور نگه دارید.
- هیچ موردی را با کودک به اشتراک نگذارید. لوازم کودک از جمله لباس، باید جداگانه نگهداری و شسته شود.
- از بردن کودک به مکان های شلوغ که ویروس می تواند به سرعت از طریق تماس پوستی منتشر شود، خودداری کنید.
- اگر مبتلا به تاول تبخالی هستید،در هنگام دست زدن به کودک، از ماسک بینی و دهان استفاده کنید و به منظور پیشگیری از انتقال ویروس، دستان خود را قبل از دست زدن به کودک کاملا با صابون بشوئید.
- در صورت ابتلا به تاول تبخالی در دوران بارداری، از داروهای مناسب استفاده کنید. کودک در زمان تولد د رمعرض خطر ابتلا به ویروس تبخال است و داروها می توانند از این موضوع، پیشگیری کنند.
- اگر تاول تبخالی شما در دوران بارداری درمان نشده باشد و یا دارای زخم هایی در اطراف کانال زایمان باشید، در مورد انجام عمل سزارین با پزشک خود مشورت کنید. این کار به جلوگیری از انتشار ویروس به کودک کمک می کند.
پیشگیری یکی از بهترین روش ها برای محفوظ نگه داشتن کودک از ویروس HSV-1 و HSV-2 می باشد.. اما آیا اگر کودک به این ویروس آلوده شود،خطر ابتلای مجدد آن وجود دارد؟
بیشتر بدانید: بیماری های رایج در کودکان و نوزادان (یک)
آیا تبخال در کودکان می توانند مجددا عود کنند؟
بله. ویروس تاول تبخالی می تواند در سلول های عصبی نخاع به صورت مخفی باقی بماند و مجددا عود کند. با این وجود، عوامل و محرک های خارجی، می توانند باعث پیدایش مجدد این زخم ها شوند. محرک ها و عوامل زیر ممکن است باعث برگشت مجدد تاول های تبخالی شوند:
- استرس، خستگی و کم خوابی
- بیماری هایی مانند سرماخوردگی یا آنفولانزا و شرایطی که باعث کم آبی بدن می شوند.
- جراحاتی که باعث شکاف و از هم باز شدن پوست می شود.
- تغذیه نامناسب
- قرار گرفتن در معرض نور آفتاب و گرمای شدید
- هوای خشک و سرد
این ویروس در تمام طول عمر همچنان در بدن فرد مبتلا باقی می ماند، در نتیجه همیشه خطر بروز آن وجود دارد. اما احتمال عود مجدد آن به عوامل محرک و سلامت عمومی کودک نیز بستگی دارد. بنابراین از قرار دادن کودک در برابر محرک ها و پس از اینکه یک بار از تاول های تبخالی بهبود یافته است، خودداری کنید.
سوالات متداول
آیا والدین می توانند تاول تبخالی را از کودک خود بگیرند؟
بله این تاول ها مسری هستند، به این معنی که ویروس می تواند از نوزاد به افراد دیگر بخصوص به والدین و مراقبان آنها منتقل شود. با این وجود، در افراد بزرگسال، تاول های تبخالی ممکن است بدون هیچ درمانی از بین بروند. با این حال، مهم است که خود را از ابتلا به ویروس تبخال محافظت کنید تا بعدا ویروس مخفی را به کودک منتقل نکنید. بهترین روش برای پیشگیری از بروز این شرایط، انجام برخی اقدامات احتیاطی است، از جمله استفاده از ماسک در هر بار که کودک را نگه می دارید و شستن دست ها پس از هر بار دست زدن به کودک.
اگر به طور تصادفی، کودک را ببوسم، چه می شود؟
در صورت داشتن تاول تبخالی، ناحیه ای از پوست کودک را که بوسیده اید، فورا با صابون ضد عفونی‌کننده و آب‌گرم بشوئید . اگر کودک دارای تاول تبخالی است و به طور تصادفی او را بوسیدید، برای خودتان نیز همین کار را انجام دهید.
چه تفاوتی بین تاول تبخالی و تاول دهانی وجود دارد؟
زخم های دهانی زخم هایی هستند که می توانند در هر جایی از مخاط دهان، از جمله قسمت درونی لب ها و گونه ها ظاهر شوند. دلایل متعددی برای بروز زخم های دهانی وجود دارد از جمله کمبود ویتامین و حملات ویروسی. با این وجود، زخم های دهانی اغلب با آلرژی مرتبط هستند و می توانند به راحتی با شستشو با داروهای ضد عفونی کننده و افزایش مصرف ویتامین درمان شوند. بروز زخم های مکرر می توانند نشانه ای از وجود نوعی آلرژی باشند که توسط یک پزشک تشخیص داده می شود.
تاول های تبخالی می‌تواند باعث آزار کودک شوند چون باعث تحریک و خارش غیر قابل تحملی می‌شود. مراقبت های لازم را باید به منظور پیشگیری از انتشار ویروس از کودک به افراد دیگر خانواده و عود مجدد آن انجام دهید. اقدامات ساده ای مثل حفظ بهداشت و اجتناب از محرک هایی که باعث فعال شدن ویروس نهفته می شود، می تواند بهترین راه برای جلوگیری از عفونت تاول تبخالی د رکودک شما است.