انسان اخلاق های بسیار عجیبی درون خود دارد که با استفاده از آنها می تواند بسیاری از مشکلات خود را برطرف کند. ذهن قابلیت های گسترده ای را درون خود دارد و از بسیاری از آنها استفاده می کند. انسان برخی از این قابلیت ها را نمی شناسد و نمی داند که استفاده از آنها چه مزیت هایی را می تواند به همراه داشته باشد. تصویر سازی ذهنی یکی از همین قابلیت هایی است که درون ذهن وجود دارد. اغلب از تصویر سازی ذهنی برای بررسی ایده ها و دروس انجام می شود. برخی از افراد هم از این روش برای ترسیم آینده خود استفاده می کنند و می خواهند بدانند که چه چیزی در آینده به دنبال آنها است.
تعریف کلی از تصویر سازی ذهنی
به طور کل تصویر سازی ذهنی شامل استفاده از بسیاری حس ها مانند بویایی و شنیداری است که به وسیله آنها یک تصویر یا داستان درون ذهن ساخته می شود. این داستان ها همگی هدفمند هستند و می خواهند کار خاصی را در ذهن انجام بدهند. مثلا شما قرار است که یک مسابقه فوتبال داشته باشید. قبل از انجام آن مسابقه، در ذهن خود تصویر سازی می کنید که چگونه قرار است بازی کنید یا اگر در موقعیت های سختی قرار گرفتید، چگونه از آنها رهایی پیدا کنید. انجام چنین چیزی را تصویر سازی ذهنی می گویند.
این قابلیت اکنون در سلامتی هم کاربرد زیادی دارد. به وسیله این قابلیت می توان درد هایی که در بدن وجود دارد را کمتر کرد یا استرس های بیهوده بدن را به طور کامل از بین برد. تصویر سازی ذهنی به کمک افرادی می آید که دچار بیماری هایی مانند استرس بیش از حد، فوبیا و … شده اند و می خواهند درد و استرس ان را درون بدن خود کمتر کنند. همچنین افرادی که به دنبال ترک سیگار یا مواد مخدر هستند هم می توانند از این قابلیت برای درمان و ترک خود استفاده کنند.
به همین دلیل است که بسیاری از پزشک ها این روش را به بیماران خود پیشنهاد می دهند. حال باید بدانید که این قابلیت امکانات بسیار زیاد دیگری هم به همراه دارد. از این قابلیت می توان برای درمان برخی از بیماری ها درون بدن استفاده کرد که به تازگی کشف شده است. بسیاری در ابتدا فکر می کردند که تصویر سازی ذهنی هیچ کاربردی در سلامتی ندارد اما برخی از آزمایش ها به خوبی نشان داد که این قابلیت می تواند نوعی تلقین را درون بدن انسان ایجاد کند که در نهایت باعث رسیدن به سلامتی می شود.
تاریخچه و شروع تاثیر تصویر سازی ذهنی در سلامتی
برخی از افراد فکر می کنند که این قابلیت و تاثیر آن در سلامتی بدن، یک علم امروزی است که به تازگی پزشکان آن را کشف کرده اند. باید گفت که چنین سخنی صحت ندارد و این قابلیت از قدیم ها بوده است. اگر به بسیاری از ادیان ها و قبیله ها دقت کنید متوجه خواهید شد که تصویر سازی نقش مهمی را در سلامتی آنها داشته است. مثلا در یکی از قبیله ها نوعی از این قابلیت به نام سالم دیدن خود وجود داشته است که بیماران با دیدن برخی اشیا و تصور آنها، باید خود را شخصی سالم تصور می کردند تا بدن شان رو به بهبودی رود.
تاریخچه
اگر مطالعه بیشتری در مورد تصویر سازی ذهنی وجود داشته باشد متوجه خواهید شد که این علم در دوره بابلی ها و یونانی ها هم نقش مهمی داشته است. به طوری که در علوم یونان و بقراط این باور وجود داشته است که تصویر سازی ذهنی می تواند روح های درون ذهن را آزاد کند و این ارواح به سلامتی بدن کمک زیادی می کنند. بعد از آن این قابلیت تبدیل به یک درمان در طب سنتی شد و بودایی ها از آن استفاده می کردند. آنها به وسیله تصویر سازی ذهنی احساس می کردند که بودا به کمک آنها می آید و بدن شان را شفا می دهد.
سال ها بعد در حوالی سال 1980 کتابی منتشر شد که در آن اشاره های زیادی به تصویر سازی ذهنی و تاثیر آن در سلامتی شده بود. آن کتاب باعث شد که پزشکان مجددا توجه زیادی به تصویر سازی ذهنی داشته باشند و آن را بررسی کنند. در آن کتاب تجربیاتی بیان شده بود که بیماران به وسیله تصویر سازی ذهنی توانسته بودند سرطان یا انواع مریضی های خود را درمان کنند. حال امروزه از تصویر سازی ذهنی در درمان های روان شناختی استفاده می شود و معمولا این روش را با برخی روش های دیگر ادغام می کنند.
روش های انجام تصویر سازی ذهنی
در ابتدا باید دانست که اصلا تصویر سازی ذهنی قرار است چگونه انجام شود و باید چه کاری انجام بدهید تا بعد از آن بتوانید با روش های آن آشنا شوید. باید بدانید که تصویر سازی ذهنی عملا همان رویا پردازی می باشد. یعنی شما رویای سلامتی را در ذهن خودتان دارید و بر این باور هستید که بدن تان سالم است و در سلامت کامل زندگی می کنید.
حال فرقی که تصویر سازی ذهنی با رویا و آرزو دارد این است که شما برای رویا صبر می کنید تا به نتیجه برسد اما برای تصویر سازی ذهنی نیازی به صبر کردن نیست و به راحتی در هر مکانی می توانید بدن سلامت خود را تصور کنید و با همان باور به زندگی خودتان ادامه بدهید. حال وقت آن است که شما با روش های مختلف انجام تصویر سازی ذهنی آشنا شوید.
استفاده از رنگ ها
اولین روش استفاده از رنگ ها می باشد. در این روش که به روش کف دست معروف است، شما باید کف دست تان را بر روی چشم های خود قرار بدهید. سپس زمانی که دراز کشیده اید و همه چیز را تاریک می بینید یک رنگ سلامتی و یک رنگ بیماری برای خود انتخاب کنید. مثلا رنگ قرمز همیشه نشانه استرس و بیماری های شما است و رنگ آبی نشانه سلامتی و بهبود بدن شما می باشد. بعد از آن باید همیشه رنگ آبی را برای خودتان تجسم کنید و از آن لذت ببرید.
روش های بعدی تصویر سازی ذهنی برای سلامتی، استفاده از یک تصویر در ذهن می باشد. مثلا یکی از همین روش ها، توپ سلامتی است. شما یک توپ کوچکی را درون قفسه سینه خود تجسم کنید که درون آن کلید سلامتی و بهبود بدن شما وجود دارد. حال فرض کنید که این توپ در تمام بدن شما جریان دارد و در حال تکان خوردن است. این توپ به هر بخشی که می رسد تاثیر مثبت خود را می گذارد و سپس به قفسه سینه بر می گردد. این تصویر سازی می تواند در یک مزرعه، طبیعت یا … هم انجام شود که تاثیر بسیار بیشتری بر روی بدن شما خواهد داشت.
تصویر سازی ذهنی هدایت شده
روش بعدی که کاربرد زیادی در ورزشکاران دارد، تصویر سازی ذهنی هدایت شده است. این به معنای ساختن تصویری است که خودتان می خواهید به آن برسید. مثلا اگر شما یک فوتبالیست هستید، تصویری را برای خود تجسم کنید که در آن گل زده اید و باعث پیروزی تیم تان در زمین فوتبال شده اید. بسیاری از ورزشکاران موفق از این روش برای خود استفاده می کنند تا بتوانند پیروزی های بیشتری برای خود و تیم شان به دست بیاورند.
همچنین یک روش بسیار معروف وجود دارد که توسط کارل سیمونتون خلق شده است. این روش در دهه 70 ابداع شد و در بیماران سرطانی کاربرد زیادی دارد. از بیماران سرطانی خواسته می شود که چشم های خود را ببندد و یک جنگ را برای خود تصور کنند. در این جنگ گلبول ها و سلول ها به عنوان سربازان شخص هستند و آن سرطان به عنوان یک دشمن شناخته می شود و در حال جنگیدن هستند. حال از بیمار خواسته می شود که خود را برنده این جنگ بدانند و به روش های مختلفی خود را پیروز کنند.
برای روش بالا یک تصویر سازی ذهنی بسیار خلاقی ساخته شد که برگرفته از بازی ویدیویی Pac-man است. در این بازی یک شخصیت دایره ای وجود دارد که دشمن های خود را می تواند بخورد و به درجات بالاتری برسد. حال باید بیماران سلول های خود را همان شخصیت دایره ای فرض کنند و دشمن های خود را یعنی سرطان را بخورند تا بتوانند پیروز آن رقابت شوند و به سلامتی دست پیدا کنند.
نتایج تاثیرات تصویر سازی ذهنی بر روی سلامتی
زمانی که مشخص شد این قابلیت می تواند بر روی سلامتی بدن تاثیرات مفیدی داشته باشد، تحقیقات برای نتایج آن هم آغاز شد. حدود پنجاه پرونده در سال های 1966 تا 2000 بررسی شد تا بتوانند نتایج آن را بررسی کنند. در این نتایج مشخص شد که این قابلیت تاثیرات بسیار مفیدی بر روی کم شدن استرس، بهبود بیماری های افسردگی و کم شدن فشار خون شخص، عوارض های جانبی داروهای شیمیایی و … داشته است.
همچنین بعد ها مشخص شد که تصویر سازی ذهنی تاثیر بسیار مفیدی در شیمی درمانی دارد و می تواند عوارض آن را مانند تهوع و استفراغ را از بین ببرد. حال مشخص شده است که مهم ترین روش روان شناختی برای از بین رفتن عوارض های شیمی درمانی، تصویر سازی ذهنی می باشد که می تواند این عارضه را از بین ببرد.
اشخاصی که شیمی درمانی انجام می دهند معمولا بعد از مصرف چند دوز دچار عارضه هایی همچون تهوع می شوند که این قابلیت می تواند این عارضه را به طور کل از بین ببرد. البته این قابلیت بر روی عوارض بیماری های زیاد دیگری هم تاثیر مفیدی داشته است و اضطراب زیادی را می تواند از بدن خارج کند.
فرصت دادن به بدن برای سلامتی
قبل از هر چیزی باید به بدن خودتان فرصت سلامتی و بهبود بدهید. برخی فکر می کنند که تصویر سازی ذهنی نتیجه مشخصی در یک بازه زمانی دارد و مثلا بعد از دو هفته قرار است بیماری شخص برطرف شود در صورتی که چنین چیزی نیست و نمی توان زمان مشخصی را فهمید. به همین دلیل باید همیشه به بدن خودتان فرصت درمان بدهید و انتظار هر چیزی را داشته باشید. همچنین فراموش نکنید که تصویر سازی ذهنی در تمام بیماری ها یک امر مفید است. تصویر سازی ذهنی تنها برای درمان کاربرد ندارد و می تواند یک آرامش به شما بدهد.
همیشه برای به دست آوردن آرامش کافی است که چشمان خود را ببندید و تصویر سازی را انجام بدهید. مثلا فرض کنید که درون یک محلول قرار دارید و دور شما پر از یک محلول روشن رنگ و جادویی است. شما با هر تنفسی که در آن محلول می کنید شفا پیدا خواهید کرد و بدن تان سبک تر می شود. همین تصویر سازی کوتاه باعث می شود که شما آرامش خاصی را به دست بیاورید و بدن تان در برابر آن بیماری مقاوم تر شود.
خودتان را سبک کنید
راه بعدی این است که خودتان را سبک کنید. کافی است از لباس های نرم استفاده کنید و در برابر یک منظره مانند جنگل یا دریا قرار داشته باشید. سپس پاهای خود را دراز کنید و نفس های عمیقی بکشید. حین کشیدن این نفس های عمیق می توانید تمام چیزهای مثبت را در بدن خودتان تجسم کنید و به خوشبختی امیدوار شوید.
تصویر سازی ذهنی لزوما نیازی نیست که یک چیز مشخص باشد. خودتان می توانید در تصویر سازی ذهنی از هر چیزی که می خواهید برای سلامتی تان استفاده کنید و آرامش تان را از آن طریق به دست بیاورید. بعد از آن به دنبال رهایی باشید و منتظر زمان مشخصی برای درمان خود نباشید. یعنی به بدن تان فرصت بدهید که خودش بدن را ترمیم کند. زمانی که به بدن تان فرصت می دهید و از قید زمان خارج می شوید، آرامش بیشتری درون تان جاری خواهد شد و حس اعتماد به نفس بیشتری پیدا می کنید.