آب یکی از عناصر اساسی زندگی انسان است. اما به هر حال، ممکن است بدن شما به دلایل مختلف آب را در خود احتباس کند. این برای سلامتی انسان مضر است و سبب می شود که شما در تحرک و انجام دادن کارها دچار مشکل شوید. بنابراین آب احتباس شده در بدن باید در سریعترین زمان ممکن دفع شود. در این مطلب به برخی از روش های خانگی ساده، موثر و بی خطر برای احتباس آب در بدن اشاره شده است.
احتباس آب در بدن چیست؟
آب یکی از مهمترین موارد برای سلامتی انسان است و بدن نمی تواند بدون آن فعالیت کند. بدن انسان دارای یک سیستم مدیریت دقیق غلظت آب است که از کم آبی بدن جلوگیری می کند. بیش از دو سوم وزن بدن انسان را آب تشکیل می دهد. همچنین 75 درصد مغز انسان از آب می باشد. کم آبی بدن یک علت برای ایجاد خستگی سریع است. با این وجود، احتباس آب در بدن بسیار خطرناک تر از کم آبی آن است. این شرایط می تواند باعث عدم تعادل مایعات و نمک در بدن شده و در نتیجه منجر به ورم و یا مرگ می شود.
آب اضافی باعث به وجود آمدن شرایط مختلف زیر می شود
از دست رفتم مواد مغذی بدن
مصرف مقادیر فراوان آب که از مقدار ادرار تخلیه شده توسط کلیه ها بیشتر باشد، منجر به تجمع و احتباس آب در بدن می شود. برخی از افراد به اشتباه فکر می کنند که نوشیدن مقادیر زیاد آب به این معنی است که سموم موجود در بدن به طور کامل دفع می شوند. اما نوشیدن فراوان آب باعث اضافه وزن کلیه ها می شود. از این رو نوشیدن مقادیر فراوان آب علاوه بر از بین بردن فرآورده های متابولیک و سموم بدن، باعث می شود که بدن مواد مغزی و عناصر کمیاب مورد نیاز خود را همراه با ادرار از دست دهد.
احتباس آب
این اتفاق زمانی رخ می دهد که بدن توانایی تخلیه آب کافی را نداشته باشد. برخی از انواع بیماری ها نیز می توانند باعث ایجاد احتباس آب در بدن شوند. بیماری تجمع آب در بدن ممکن است سبب بی حالی و حتی مرگ فرد شود.
اثرات منفی احتباس آب در بدن انسان
برخی از اثرات منفی احتباس آب در بدن انسان شامل موارد زیر هستند:
سلول های متورم
بدن شما دارای یون های سدیم و پتاسیم است که به عنوان الکترولیت عمل کرده و به تعادل مایعات بین سلول ها و خون کمک می کنند. هر اندازه سطح آب بدن بیشتر شود، سطح الکترولیت کاهش می یابد. در نتیجه آب از خون به سلول منتقل می شود. این سبب متورم شدن سلول ها می شود. علاوه بر این، انتقال آب به داخل سلول ها ممکن است باعث تورم مغز شود که برای سلامتی بسیار خطرناک است.
پایین آمدن سطح پتاسیم خون
در صورت وجود آب اضافی در بدن، بدن آب را از طریق عرق و ادرار دفع می کند. در نتیجه سطح پتاسیم در بدن کاهش می یابد. این بیماری طولانی مدت می تواند با علائمی مانند استفراغ، فشار خون پایین، فلج، حالت تهوع و اسهال، موجب هیپوکالمی شود.
گرفتگی
مصرف زیاد آب باعث کاهش میزان الکترولیت در بدن می شود. عدم تعادل مایعات همچنین بر عملکرد عضلانی تاثیر گذار است و منجر به گرفتگی عضلات می شود.
آسیب به قلب
نوشیدن بیش از حد آب به دلیل افزایش جریان خون به قلب، می تواند باعث استرس و فشار بیش از حد بر روی آن شود.
آسیب به کلیه ها
کلیه ها اندام های تصفیه آب هستند. بنابراین اگر آب به مقدار فراوانی نوشیده شود، کلیه های شما سخت تر عمل می کنند و با گذشت زمان این می تواند باعث ایجاد بیماری های کلیوی مانند سنگ کلیه یا نارسائی کلیه شود.
علل رایج احتباس آب در بدن
دلایل و علل فراوانی برای احتباس آب در بدن وجود دارد که اصلی ترین آنها شامل موارد زیر هستند:
عدم تحرک به مدت طولانی
نشستن یا ایستادن طولانی مدت می تواند باعث احتباس آب در بدن شود. این به این دلیل است که نشستن یا ایستادن به مدت طولانی باعث کاهش سطح خون در بدن می شود. تنها راه پیشگیری از این بیماری انجام فعالیت های بدنی است.
برخی از انواع بیماری ها
برخی از بیماری ها مانند بیماری کلیوی، بیماری قلبی، هپاتیت یا تومورهای مغزی میتوانند باعث احتباس آب شوند. بنابراین اگر علائم و نشانه هایی از این بیماری ها را مشاهده کردید، برای تشخیص و درمان به پزشک مراجعه کنید.
مصرف برخی از داروهای خاص
برخی از داروها ممکن است باعث احتباس آب شوند. داروهای فشار خون، داروهای ضد التهابی، کورتیکواستروئیدها و قرص های ضد بارداری می توانند باعث احتباس و تجمع آب در بدن شوند. بنابراین قبل از مصرف هر گونه دارویی با پزشک مشورت کنید.
مصرف نمک فراوان و احتباس آب در بدن
مصرف مقادیر فراوان نمک می تواند باعث احتباس آب شود. مصرف نمک را از طریق محدود کردن غذاهای شور و غذاهای پرنمک کاهش دهید.
کمبود ویتامین B6
ویتامین کمبود ویتامین B6 همچنین می تواند منجر به تجمع آب شود. بنابراین لازم است ویتامین های مورد نیاز بدن را به مقدار کافی تامین کنید.
بارداری و احتباس آب در بدن
در دوران بارداری رحم بسیار بزرگ تر از حالت معمول می شود. در نتیجه رحم بر روی رگ های اصلی غلبه خواهد کرد که این می تواند باعث تجمع مایعات در بدن در دوران بارداری شود. این مشکل موجب نگرانی نمی شود زیرا پس از تولد کودک برطرف خواهد شد.
علائم رایج احتباس آب در بدن
موارد زیر از علائم رایج تجمع آب در بدن هستند:
سردردهای مداوم
زمانی که آب در بدن تجمع می یابد ممکن است سلول های بدن شما از جمله سلول های مغزی متورم شوند. با افزایش اندازه سلول های مغزی آنها ممکن است در جمجمه فشرده شوند. این فشار باعث ایجاد سردردهای مکرر می شود.
احساس خستگی مداوم
نوشیدن آب اضافی باعث اضافه بار کلیه ها شده که این باعث ایجاد اختلال در هورمون ها می شود. همین امر موجب استرس و خستگی بدن خواهد شد.
تکرر ادرار و احتباس آب در بدن
زمانی که بدن آب زیادی داشته باشد، لازم است که آن را از طریق تکرر ادرار دفع کند. اگر شما روزانه بیش از 10 بار دفع ادرار داشته باشید، ممکن است بدن شما مایعات بیشتری از آنچه که انتظار می رود در خود دخیره کرده باشد.
ادرار روشن
در شرایط عادی ادرار معمولاً زرد و شفاف است. ادراره روشن و بی رنگ ممکن است نشان دهنده احتباس و تجمع آب در بدن باشد.
چه افرادی در معرض احتباس آب در بدن قرار دارند؟
هر فردی ممکن است به این وضعیت دچار شود. اما زنان باردار و مبتلایان به بیماری های خاص مانند بیماران کلیوی، بیماران قلبی، افراد مبتلا به هپاتیت یا تومورهای مغزی بیشترین احتمال برای ابتلا به تجمع آب در بدن را دارند. علاوه بر این، افرادی که غالبا غذاهای شور مصرف می کنند، معمولاً از این بیماری رنج می برند.
درمان های خانگی موثر برای احتباس آب در بدن
ورزش منظم
در میان داروهای خانگی برای تجمع آب در بدن، ورزش منظم یکی از موثرترین آنهاست. ورزش می تواند یکی از بهترین راه ها برای کاهش میزان تجمع آب در کوتاه مدت باشد. انجام دادن هر نوع ورزشی می تواند میزان عرق تولید شده توسط بدن را افزایش دهد. این بدان معناست که شما آب بدن خود را از دست می دهید. میانگین مقدار دفع مایعات توسط بدن شما در طی یک ساعت ورزش 0.5 تا 2 لیتر است. این به عواملی مانند گرما و لباس هایی که در هنگام تمرین می پوشید نیز بستگی دارد.
در هنگام ورزش کردن بدن شما مقدار زیادی آب به عضلات منتقل می کند. این می تواند به کاهش آب در خارج از سلول و کاهش تورم ناشی از تجمع بیش از حد مایعات کمک کند. با این وجود شما لازم است که در طول تمرین به مقدار کافی آب بنوشید. یکی از روش های جایگزین مناسب برای عرق کردن و از دست دادن آب بدن، رفتن به سونا است.
یکی دیگر از عوامل مهم در هنگام ورزش کردن، انتخاب ورزش مناسب است. برای انتخاب نوع ورزش لازم است که سن شما مورد توجه قرار گیرد. انتخاب یک برنامه ورزشی مناسب سن به شما کمک می کند که از یک روش موثر برای دفع آب بدن برخوردار شوید.
افرادی که شرایط قلبی و عروقی و آرتروز دارند لازم است برای انتخاب ورزش با پزشک مشورت کنند. همچنین برای افراد عادی 30 دقیقه تمرین کردن در روز مناسب است. برای افرادی که معمولاً مدت طولانی ورزش می کنند افزایش زمان ورزش تا حدود 40 الی 45 دقیقه نیز امکان پذیر است.
خواب کافی و کاهش احتباس آب در بدن
تحقیقات در مورد خواب نشان داده است که خواب به اندازه رژیم غذایی و ورزش کردن در کاهش تجمع آب در بدن اهمیت دارد. استرس و خواب ارتباط نزدیکی با یکدیگر دارند و بر گردش خون بدن تاثیر گذار هستند. خواب به کاهش استرس کمک می کند و بنابراین می تواند فشار خون را کنترل کند و از این طریق بر کلسترول خون تاثیر گذار باشد.
سطح کلسترول خون یکی از مهمترین دلایل بیماری قلبی عروقی است. بیماری های قلبی نیز یکی از دلایل احتباس آب در بدن به شمار می روند. خواب خوب شبانه به فرد کمک می کند تا اضطراب را کاهش دهد. بنابراین خواب با کیفیت چیزی است که شما برای خلاص شدن از احتباس آب در بدن نیاز دارید.
مطالعات نشان داده اند که مغز هنگام خواب به عنوان یک سیستم لوله کشی عمل کرده و سموم را از مغز خارج می کند. خواب با کیفیت نیز می تواند به بدن شما کمک کند تا سطح هیدراتاسیون و تعادل آن را کنترل کرده و تجمع آب را به حداقل برساند.
کاهش میزان استرس
کاهش استرس یکی از درمان های خانگی شناخته شده برای دفع آب اضافی در بدن است. استرس طولانی مدت می تواند مقدار کورتیزول را افزایش دهد که این امر به طور مستقیم بر ایجاد احتباس آب در بدن تاثیر گذار است. استرس و کورتیزول باعث افزایش هورمون کنترل تعادل آب در بدن می شوند.
هورمون کنترل تعادل آب در بدن وظیفه ارسال سیگنال به کلیه ها را برای اطلاع از میزان آب مورد نیاز برای پمپاژ مجدد به بدن برعهده دارد. اگر شما سطح استرس خود را مدیریت کنید، در واقع سطح طبیعی هورمون کنترل تعادل آب و کورتیزول را حفظ خواهید کرد.
زمانی که شما خسته و یا مضطرب هستید، سعی کنید از میزان استرس خود بکاهید. در این شرایط یک فعالیت آرامش بخش مانند گوش دادن به موسیقی، نوشیدن قهوه، پیاده روی، خرید یا گپ زدن با دوستان خود را امتحان کنید. در واقع لازم است که شما سریعا استرس را برطرف کرده و اجازه ندهید که اوضاع بدتر شود. این به شما کمک می کند تا از مشکل احتباس آب در بدن جلوگیری شود.
افزودن الکترولیت ها
الکترولیت ها مواد معدنی مانند منیزیم و پتاسیم هستند. آنها نقش مهمی در بدن دارند که شامل تنظیم تعادل آب است. زمانی که غلظت الکترولیت خیلی کم و یا خیلی زیاد شود، این می تواند تعادل مایعات را تغییر داده و در نتیجه ظرفیت آب در بدن را افزایش دهد. شما باید مقدار الکترولیتی که به بدن می دهید را بر اساس میزان آبی که هر روز می نوشید، تنظیم کنید.
اگر شما آب فراوانی می نوشید، ممکن است به الکترولیت بیشتری احتیاج داشته باشید. همچنین اگر به طور روزانه ورزش می کنید و یا در یک محیط گرم و مرطوب زندگی می کنید، ممکن است برای جبران مقدار آبی که بدن به دلیل تعرق از دست می دهد، نیاز به الکترولیت بیشتری داشته باشید.
در مقابل، مقادیر زیاد الکترولیت دریافتی از غذاها و یا مواد پر نمک به همراه مصرف مقادیر کم آب، می تواند تاثیر متضادی داشته و باعث افزایش تجمع آب در بدن شما شود. الکترولیت تعادل آب و هیدراتاسیون سلول را کنترل می کند. در صورت نوشیدن مقادیر زیاد آب، ورزش منظم در آب و هوای گرم و یا عدم مصرف نمک، مکمل های الکترولیت در رژیم غذایی مفید هستند.
مصرف نمک خود را کنترل کنید
سدیومی که بدن روزانه از نمک جذب می کند، یکی از رایج ترین الکترولیت ها در بدن انسان است. این نقش مهمی در سطح هیدراتاسیون دارد. اگر غلظت سدیم در بدن خیلی کم یا زیاد باشد، منجر به عدم تعادل در بدن شده و در نتیجه باعث احتباس آب می شود. مصرف مقادیر فراوان نمک معمولاً به دلیل رژیم غذایی حاوی غذاهای فرآوری شده بیشتر، می تواند توانایی حفظ آب در بدن را افزایش دهد.
این امر به ویژه در صورتی که آب فراوان بنوشید و ورزش نکنید، صادق است. با این حال به نظر می رسد این امر به میزان مصرف سدیم و میزان خون هر فرد بستگی دارد. نمک یا سدیم در تعادل مایع نقش مهمی دارند. در نتیجه سعی کنید از ایجاد تغییرات شدید مانند خوردن نمک زیاد یا حذف نمک از رژیم غذایی خود، خودداری کنید. این به شما کمک می کند تا از تجمع آب جلوگیری شود.
مصرف مکمل منیزیم
منیزیم یک الکترولیت و ماده معدنی مهم برای بدن انسان است. اخیراً بسیاری از افراد دریافته اند که مکمل منیزیم یک روش محبوب برای بهبود سلامتی و عملکرد ورزشی است. مطالعات نشان می دهند که منیزیم بیش از 600 نقش مختلف در بدن انسان دارد. شواهد زیادی وجود دارند که منیزیم می تواند میزان آب ذخیره شده در بدن و علائم سندروم قبل از قاعدگی در زنان را کاهش دهد. این تغییرات ممکن است به این دلیل باشد که منیزیم در الکترولیت های دیگر مانند سدیم و پتاسیم نقش دارد.
مصرف غذاهای حاوی عصاره گل قاصدک
غذاهای حاوی عصاره گل قاصدک اغلب برای درمان احتباس آب مورد استفاده قرار می گیرند. در سال های اخیر این مواد در بین ورزشکاران، بدنسازان و افرادی که نیاز به کاهش میزان آب بدن خود دارند، مورد توجه قرار گرفته است. غذاهای حاوی عصاره گل قاصدک به کلیه شما سیگنال هایی را ارسال می کنند که از طریق ادرار مقدار آب ذخیره شده در بدن را کاهش دهد.
نوشیدن مقادیر فراوان آب
جالب است بدانید که نوشیدن آب کافی می تواند تجمع آب را کاهش دهد. بدن شما همیشه در تلاش است تا به تعادل سالم برسد. بنابراین اگر به طور مداوم دچار کمبود اب بدن هستید، تمایل بدن به نگه داشتن بیشتر آب برای جلوگیری از کم آبی وجود خواهد داشت.
نوشیدن مقدار مناسب آب در طول روز، برای سلامتی کبد و کلیه ها بسیار مهم است و می تواند احتباس طولانی مدت آب را کاهش دهد. مطالعات نشان داده اند که آب برای سلامتی بسیار مهم است. علاوه بر کاهش احتباس آب بدن، نوشیدن آب به کاهش چربی، تقویت عملکرد مغز و موارد دیگر کمک می کند.
اضافه کردن برخی از مواد غذایی به رژیم خود
غذاهای فراوانی وجود دارند که می توانند برای مبارزه با احتباس آب به رژیم غذایی خود اضافه کنید. برای رفع این مشکل معمولاً غذاهای سرشار از پتاسیم توصیه می شود. زیرا پتاسیم می تواند به تعادل سدیم و افزایش تولید ادرار کمک کند. سبزیجات سبز برگ، لوبیا، موز، کره، گوجه فرنگی، ماست یا سایر لبنیات سرشار از مواد مغذی و پتاسیم هستند. علاوه بر این، شما همچنین باید غذاهایی غنی از منیزیم مانند شکلات تیره، سبزیجات سبز برگ تیره، دانه ها و غلات کامل را مصرف کنید.
قطع کردن مصرف کربوهیدرات
کاهش مصرف کربوهیدرات یک استراتژی رایج برای کاهش سریع آب اضافی بدن است. کربوهیدرات به عنوان گلیکوژن در ماهیچه ها و کبد ذخیره می شود. گلیکوژن نیز می تواند آب را جذب کند. این بیان می کند که چرا بسیاری از افراد هنگام پیروی از رژیم های کم کربوهیدرات وزن کم می کنند.
علاوه بر این کربوهیدرات منجر به افزایش انسولین می شود که این می تواند باعث افزایش تجمع سدیم و جذب مجدد آب در کلیه ها شود. رژیم های غذایی حاوی کربوهیدرات بالا ممکن است مایعات اضافی را از بدن شما به عضله بکشاند و وزن آب بدن شما را افزایش دهند. روش های درمانی خانگی فوق برای احتباس آب در بدن می توانند علائم دوره های سنگین یا طولانی مدت احتباس آب در بدن را کاهش دهند.