سرطان ریه شرایطی است که سبب تقسیم شدن غیر قابل کنترل سلول ها در ریه ها می شود. این باعث رشد تومورها می شود و در نتیجه توانایی تنفس فرد را کاهش می دهد. هر ساله افراد زیادی به بیماری سرطان ریه، مبتلا می شوند و این بیماری در آنها تشخیص داده می شود. تشخیص زودهنگام سرطان ریه می تواند به فرد کمک کند که در سریعترین زمان ممکن، تحت درمان قرار گیرد.
با این وجود، شناسایی سرطان ریه، در مراحل اولیه آن دشوار است. زیرا ممکن است علائم آن با علائم عفونت تنفسی اشتباه گرفته شود و یا ممکن است در مراحل اولیه سرطان ریه، علائمی وجود نداشته باشد. در این مطلب در مورد ماهیت سرطان ریه، چگونگی تشخیص علائم و روش های درمانی توصیه شده توسط پزشکان، توضیح داده شده است.
سرطان ریه چیست؟
سرطان سبب جهش خاصی در سلول های سالم می شود. به طور معمول روش کار بدن این است که برای جلوگیری از رشد بیش از حد سلول ها، آنها را در مرحله خاصی از چرخه زندگی، از بین می برد. سرطان این دستورالعمل بدن را نادیده می گیرد و باعث می شود سلول ها در مواقعی که لازم نیست، رشد کرده و تکثیر شوند. رشد بیش از حد سلول ها منجر به ایجاد تومور و اثرات مضر سرطان می شود. در سرطان ریه، الگوی رشد سلولی، در ریه ها رخ می دهد. ریه ارگانی حیاتی در بدن برای تنفس و تبادل گاز است. پزشکان بسته به نحوه ظاهر شدن سلول های سرطانی در زیر میکروسکوپ، نوع سرطان ریه را مشخص می کنند. سرطان ریه، به دو نوع سرطان ریه سلول کوچک و سرطان ریه سلول غیر کوچک دسته بندی می شود.
در حالی که ممکن است هر فرد به سرطان ریه، مبتلا شود، سیگار کشیدن و قرار گرفتن در معرض دود می تواند احتمال ابتلا به این بیماری را افزایش دهد. اگر فرد سابقه تماس با مواد شیمیایی و استنشاق آنها یا استنشاق سموم را داشته باشد، ممکن است به سرطان ریه دچار شود. حتی اگر مدت زمان قرار گرفتن در معرض مواد شیمیایی و سایر سموم بسیار کم باشد. این ممکن است در سلول های ریه تغییراتی ایجاد کرده و منجر به سرطان شود.
علائم سرطان ریه
در افراد مبتلا به سرطان ریه، علائم تا زمانی که شرایط به مرحله آخر نرسیده باشد، بروز نمی یابند. با این حال، برخی از افراد ممکن است متوجه علائمی شوند که به نظر آنها مربوط به بیماری حادی است. برخی از این علایم عبارتند از:
- از دست دادن اشتها
- تغییر در صدای شخص مانند گرفتگی صدا
- عفونت های مکرر قفسه سینه مانند برونشیت یا ذات الریه
- سرفه طولانی مدت که ممکن است شروع به وخیم تر شدن کند
- تنگی نفس
- سردردهای غیر قابل توضیح
- کاهش وزن
- خس خس سینه
همچنین ممکن است فرد علائم شدیدتری را در ارتباط با سرطان ریه تجربه کند. این موارد شامل درد شدید قفسه سینه یا استخوان یا سرفه همراه با خون است.
علل ایجاد این بیماری
سیگار کشیدن علت بیشتر سرطان های ریه است. این هم در افراد سیگاری و هم در افرادی که در معرض دود هستند، یکسان است. اما سرطان ریه در افرادی که هرگز سیگار نکشیده اند و یا هرگز در معرض طولانی مدت دود سیگار قرار نگرفته اند نیز قابل مشاهده است. در این موارد ممکن است علت مشخصی برای سرطان ریه، وجود نداشته باشد.
چگونه سیگار کشیدن باعث سرطان ریه می شود؟
پزشکان معتقدند که سیگار کشیدن از طریق سلول هایی که به ریه ها آسیب می رسانند، باعث ایجاد سرطان ریه، می شود. زمانی که شما دود سیگار را که سرشار از مواد سرطان زا است استنشاق می کنید، تغییرات بلافاصله در بافت ریه شروع می شوند. در ابتدا ممکن است بدن شما توانایی ترمیم این آسیب را داشته باشد، اما با هر بار قرار گرفتن در معرض دود سیگار، سلول های عادی ریه ها به طور فزاینده ای آسیب می بینند. با گذشت زمان این آسیب سبب می شود که سلول ها به طور غیر طبیعی عمل کنند و در نهایت ممکن است سرطان ایجاد شود.
انواع سرطان ریه
همانطور که اشاره شد، سرطان ریه به دو دسته تقسیم بندی می شود. پزشکان بر اساس ظاهر سلول های سرطانی ریه در زیر میکروسکوپ، نوع سرطان ریه را تشخیص می دهند. سپس پزشک تصمیم گیری های درمانی را بر اساس نوع عمده سرطان ریه، انجام می دهد. دو نوع اصلی سرطان ریه عبارتند از:
سرطان ریه سلول کوچک
سرطان ریه سلول کوچک تقریباً به طور انحصاری در افرادی که به شدت سیگاری هستند، رخ می دهد. این نوع از سرطان نسبت به سرطان ریه، سلول غیر کوچک کمتر دیده می شود.
سرطان ریه سلول غیر کوچک
سرطان ریه سلول غیر کوچک یک اصطلاح برای چندین سرطان ریه، است که به روشی مشابه عمل می کنند. سرطان های ریه سلول غیر کوچک شامل کارسینوم سلول سنگفرشی، آدنوکارسینوما و سرطان سلول بزرگ است.
عوامل خطرزای ابتلا به سرطان ریه
- سیگار کشیدن: خطر ابتلا به سرطان ریه، رابطه مستقیمی با تعداد سیگارهایی که در روز می کشید و تعداد سال هایی که سیگاری هستید، دارد. ترک سیگار در هر سنی می تواند خطر ابتلا به سرطان ریه را به میزان قابل توجهی کاهش دهد.
- قرار گرفتن در معرض دود سیگار: حتی اگر شما فردی سیگاری نیستید، قرار گرفتن در معرض دود سیگار احتمال ابتلا به سرطان ریه را افزایش می دهد.
- قرار گرفتن در معرض گاز رادون: رادون با تجزیه طبیعی اورانیوم در خاک، سنگ و آب تولید شده و در نتیجه به بخشی از هوایی که تنفس می کنید، وارد می شود. سطوح ناامن گاز رادون می تواند در همه ساختمان ها از جمله خانه ها جمع شوند.
- قرار گرفتن در معرض آزبست و سایر عوامل سرطان زا: قرار گرفتن در معرض آزبست و سایر مواد شناخته شده سرطان زا از جمله آرسنیک، کروم و نیکل، می تواند خطر ابتلا به سرطان ریه را افزایش دهد.
- سابقه خانوادگی سرطان ریه: افرادی که والدین، خواهر، برادر یا فرزند مبتلا به سرطان ریه دارند، احتمال ابتلای آنها به این بیماری بیشتر است.
تشخیص
اگر پزشک ضایعه مشکوکی را بر روی غربالگری سرطان ریه، تشخیص دهد و یا فرد علائمی را تجربه کند که می تواند نشان دهنده سرطان ریه، باشد، چندین آزمایش تشخیصی برای تایید مراحل بعدی وجود دارند. نمونه هایی از این موارد عبارتند از:
- مطالعات تصویربرداری: اسکن توموگرافی کامپیوتری و توموگرافی انتشار پوزیترون ممکن است مناطقی از بافت ریه مبتلا به سرطان را نشان دهند. اسکن استخوان همچنین می تواند رشد سرطان را مشخص کند. پزشکان همچنین ممکن است از این اسکن ها برای ردیابی روند پیشرفت درمان استفاده کنند.
- نمونه برداری از بافت: اگر پزشک در یک مطالعه تصویر برداری ضایعه مشکوکی را تشخیص دهد، ممکن است نمونه ای از بافت ریه را برای آزمایش سلول های سرطانی توصیه کند. روش های مختلفی برای گرفتن نمونه بافت وجود دارد و این روش ها اغلب به محل ضایعه بستگی دارند. به عنوان مثال، زمانی که پزشک برونکوسکوپی را انجام می دهد، این به پزشک کمک می کند تا ضایعه را ببیند و سپس نمونه برداری کند. ضایعاتی که دسترسی کمتری به آنها وجود دارد ممکن است به یک عمل جراحی تهاجمی تر برای نمونه برداری، مانند توراکوسکوپی عمل جراحی قفسه سینه با کمک ویدیو نیاز داشته باشند.
- تست های آزمایشگاهی: پزشک همچنین ممکن است برای بررسی وجود سرطان ریه، آزمایش خلط یا آزمایش خون را تجویز کند.
سپس پزشک از اطلاعات به دست آمده از این اسکن ها و تست ها برای تشخیص وجود سرطان ریه و نوع آن استفاده می کند.
اهمیت تشخیص زودهنگام سرطان ریه
تشخیص زودهنگام سرطان ریه، می تواند نجات بخش باشد. این به این دلیل است که سلول های سرطانی ریه می توانند قبل از تشخیص پزشک، از ریه ها به مناطق دیگر گسترش یابند. اگر گسترش سرطان ریه، به سایر قسمت های بدن رخ دهد، درمان بیماری را بسیار دشوار می کند. گاهی اوقات پزشک توصیه می کند که فرد غربالگری سرطان ریه، داشته باشد. این با استفاده از یک اسکنر CT با دوز کم انجام می شود. همه افراد کاندیداهای مناسبی برای انجام غربالگری نیستند، اما این می تواند به پزشکان در تشخیص سرطان ریه، در برخی از افراد کمک کند. بر طبق گزارشات انجمن ریه آمریکا، افرادی که ممکن است کاندیدای غربالگری سرطان ریه، باشند، شامل موارد زیر هستند:
- افرادی که بین 55 تا 80 سال سن دارند.
- افرادی که 30 سال سابقه مصرف سیگار دارند. به عنوان مثال افرادی که به مدت 30 سال هر روز یک پاکت سیگار مصرف می کنند و یا افرادی که به مدت 15 سال هر روز دو پاکت سیگار مصرف می کنند.
- افرادی که به مدت 30 سال در معرض دود مداوم سیگار قرار گرفته اند.
مراحل این سرطان
مراحل سرطان ریه، نشان می دهد که شدت آن چقدر است و تا چه حد در بدن گسترش یافته است. این طبقه بندی به پزشکان کمک می کند تا بهترین درمان را ارائه کنند. در هر مرحله از سرطان، مشخص می شود که سرطان تا چه حد گسترش و شروع یافته است. همچنین ممکن است در مرحله بندی سرطان، تعداد و اندازه تومورها در نظر گرفته شوند.
غدد لنفاوی بخشی از سیستم لنفاوی بدن هستند. اگر سرطان به این مرحله برسد ممکن است متاستاز ایجاد شده و سرطان خطرناکتر شود.
در ابتدا پزشکان سرطان ریه را به سلول های کوچک و سلول های غیر کوچک تقسیم می کنند.
سپس معمولاً سرطان ریه، سلول غیر کوچک با استفاده از اندازه تومور و گسترش آنها به مراحل زیر، تقسیم می شود.
- مرحله پنهان سرطان: در این مرحله، سرطان در اسکن های تصویر برداری نشان داده نمی شود، اما ممکن است سلول های سرطانی در خلط یا مخاط شما دیده شوند و ممکن است به قسمت های دیگر بدن نیز رسیده باشند.
- مرحله 0: پزشک در این مرحله سلول های غیرطبیعی را در لایه های بالای سلول های مجاری تنفسی مشاهده می کند.
- مرحله اول: در این مرحله توموری در ریه ایجاد شده است اما اندازه این تومور زیر 5 سانتی متر است.
- مرحله دوم: در این مرحله تومور هنوز کوچکتر از 5 سانتیمتر است و ممکن است در غدد لنفاوی نزدیک ریه گسترش یافته باشد و یا همچنین اندازه تومور به 7 سانتی متر رسیده باشد، اما به غدد لنفاوی نفوذ نکرده باشد.
- مرحله سوم: در این مرحله سرطان به غدد لنفاوی سرایت کرده و همچنین به قسمت های دیگر ریه و مناطق اطراف آن نیز رسیده است.
- مرحله چهارم: سرطان در این مرحله به قسمت های دور بدن مانند استخوان ها یا مغز گسترش یافته است.
سرطان ریه سلول کوچک با توجه به اینکه سرطان در داخل یا خارج از ریه ها گسترش یافته است مرحله بندی می شود.
عوارض ناشی از سرطان ریه
این سرطان می تواند عوارضی مانند موارد زیر ایجاد کند:
تنگی نفس: در افراد مبتلا به سرطان ریه ممکن است راه هوایی اصلی آن ها در اثر رشد سرطان مسدود شده و در نتیجه تنگی نفس را تجربه کنند. سرطان ریه، همچنین می تواند سبب تجمع مایعات در اطراف ریه ها شود و این سبب آسیب دیدن ریه ها می شود.
سرفه کردن همراه با خون: سرطان ریه، می تواند سبب خونریزی در مجاری هوایی شود. این نیز ممکن است باعث سرفه همراه با خون شود. درمان هایی برای کنترل خونریزی در دسترس هستند.
دردهای شدید: سرطان پیشرفته ریه که به نواحی دیگر بدن مانند استخوان گسترش می یابد، می تواند سبب ایجاد درد شود. در صورت بروز درد به پزشک اطلاع دهید، زیرا درمان های فراوانی برای کنترل درد وجود دارند.
تجمع مایعات در قفسه سینه: سرطان ریه، می تواند سبب تجمع مایعات در فضایی شود که ریه آسیب دیده را در حفره قفسه سینه احاطه می کند. تجمع مایعات در قفسه سینه می تواند سبب تنگی نفس شود. روش های درمانی مختلفی برای تخلیه مایعات از قفسه سینه وجود دارند و خطر ابتلا مجدد را کاهش می دهند.
شیوع سرطان به سایر قسمت های بدن: سرطان ریه، اغلب به سایر نقاط بدن مانند مغز و استخوان ها گسترش می یابد. شیوع سرطان بسته به اینکه چه عواملی تحت تاثیر قرار می گیرند، می تواند باعث درد، حالت تهوع، سردرد یا سایر علائم شود. زمانی که سرطان به قسمت های دیگر بدن غیر از ریه ها گسترش یابد، دیگر قابل درمان نیست.
درمان این بیماری
درمان این نوع سرطان بستگی به محل، مرحله و همچنین سلامت کلی فرد دارد. جراحی و پرتونگاری متداول ترین روش ها برای درمان سرطان ریه، است. اما سایر روش های درمانی نیز در دسترس هستند. به عنوان مثال، پزشکان اغلب سرطان ریه کوچک را با شیمی درمانی درمان می کنند. درمان های احتمالی شامل موارد زیر هستند:
- جراحی: پزشک ممکن است برای از بین بردن بافت سرطانی در ریه و بافت مناطق اطراف که سرطان به آنها گسترش یافته است، از جراحی استفاده کند. جراحی ممکن است شامل برداشتن یک لوب و یا بخش بزرگی از ریه با روشی به نام لوبکتومی باشد. همچنین در موارد شدید، جراح ممکن است یک ریه را به طور کامل حذف کند. اما برخورداری از سلامت کلی بدن قبل از جراحی بر بهبود نتایج پس از برداشتن ریه تاثیر فراوانی دارد و به روند آن کمک می کند.
- شیمی درمانی: در این روش درمانی از داروها برای کوچک کردن یا ریشه کن کردن سلول های سرطانی استفاده می شود. این داروها سلول هایی که سریع تقسیم شده اند را مورد هدف قرار می دهند. درمان شیمی درمانی تاثیر قابل توجهی در سرطان هایی دارد که به مناطق مختلف بدن سرایت کرده اند و نیاز به درمانی در سطح کلی بدن دارند. با این حال شیمی درمانی یک مداخله قدرتمند است و می تواند عوارض جانبی از جمله تهوع شدید و کاهش وزن را با خود به همراه داشته باشد.
- پرتو درمانی: این روش از پرتوهای پر انرژی برای از بین بردن سلول های سرطانی استفاده می کند. پزشک همچنین ممکن است قبل از عمل جراحی از پرتودرمانی برای کوچک کردن تومور استفاده کند. پرتو درمانی عمدتاً در مورد سرطان هایی که در یک مکان قرار دارند و گسترش نیافته اند، مفید است.
- درمان هدفمند: این روش، استفاده از داروهای خاص است که به طور ویژه یک رفتار خاص را در سلول های سرطانی هدف قرار می دهد. به عنوان مثال داروهایی که سلول های سرطانی را از تکثیر متوقف می کنند.
پیشگیری از سرطان ریه
هیچ راه مطمئنی برای پیشگیری از این نوع سرطان وجود ندارد. اما موارد زیر می توانند خطر آن را کاهش دهند:
- عدم سیگار کشیدن: در افرادی که هرگز سیگاری نبوده اند، احتمال کمتری وجود دارد که به سرطان ریه، دچار شوند.
- از قرار گرفتن در معرض دود سیگار خودداری کنید: اگر شما به افراد سیگاری زندگی می کنید، از وی بخواهید که سیگار کشیدن را ترک کند و یا حداقل در محیط خارج از منزل سیگار بکشد.
- منزل خود را در برای بررسی وجود رادون تست کنید: سطح گاز رادون در خانه خود را بررسی کنید. به ویژه اگر در محلی زندگی می کنید که سابقه مشکلات ناشی از رادون وجود دارد.
- از کار با مواد سرطان زا خودداری کنید: برای جلوگیری از قرار گرفتن در معرض مواد شیمیایی سمی، در محل کار اقدامات احتیاطی را رعایت کنید.
- یک رژیم غذایی سرشار از میوه و سبزیجات را دنبال کنید: رژیم غذایی سالم با انواع میوه و سبزیجات انتخاب کنید. از مصرف دوز های زیاد ویتامین به صورت قرص خودداری کنید، زیرا ممکن است مضر باشند.
- بیشتر ورزش کنید: سعی کنید ورزش کردن را به برنامه زندگی خود اضافه کنید.