شکستگی یک اصطلاح پزشکی برای تعریف استخوان های شکسته است. شکستگی استخوان امری بسیار رایج است و معمولا یک فرد به طور متوسط در طول زندگی خود، دو بار شکستگی را تجربه خواهد کرد.
شکستگی استخوان چیست؟
شکستگی زمانی رخ می دهد که نیروی بدنی اعمال شده بر روی استخوان، از خود استخوان قوی تر باشد. خطر خردشدن استخوان های شما تا حدودی به میزان سن شما بستگی دارد. شکسته شدن استخوان ها در دوران کودکی، بسیار شایع است. اگرچه شکستگی در کودکان نسبت به بزرگسالان از پیچیدگی کمتری برخوردار است. با بالا رفتن سن استخوان های شما شکننده تر می شوند و احتمالاً شما به دلیل پوکی استخوان، دچار شکستگی هایی می شوید که در جوانی اتفاق نمی افتند.
انواع مختلفی از شکستگی وجود دارد. اما آنها به چهار دسته اصلی جابجایی، غیر جابجایی، باز و بسته تقسیم بندی می شوند. شکستگی های جابجا شده و غیر جابجایی به تراز استخوان شکسته اشاره دارند.
در یک شکستگی جابجا شده، استخوان به دو یا چند قسمت شکسته می شود و به شکستگی به صورتی رخ می دهد که گویی دو انتهای استخوان در یک راستا نیستند. اگر استخوان به چندین قسمت شکسته شود، به آن خرد شدگی گفته می شود. در یک شکستگی بدون جابجایی، استخوان ممکن است ترک بردارد اما تراز مناسب خود را حفظ می کند.
شکستگی بسته، به نوعی از شکستگی گفته می شود که در هنگام ایجاد آن، هیچ گونه سوراخ یا زخم باز در پوست ایجاد نشود. شکستگی باز استخوان به نوعی از شکستگی اطلاق می شود که استخوان در هنگام شکسته شدن پوست را پاره کرده و باعث ایجاد زخم می شود. پارگی پوست و ایجاد زخم بر روی آن تفاوت اصلی بین شکستگی باز و بسته است. این یک تفاوت مهم می باشد. زیرا در شکستگی باز احتمال عفونت عمیق استخوان وجود دارد.
به دلیل ویژگی های منحصر به فرد استخوان ها، زیر گروه هایی از شکستگی تعریف شده اند که فقط در کودکان وجود دارد. به عنوان مثال:
- شکستگی از نوع ترک سبز: در این نوع شکستگی، استخوان خم می شود اما تا آخر آن شکسته نمی شود.
- شکستگی در اثر فشار: این شکستگی در نتیجه فشرده سازی دو استخوان به سمت یکدیگر ایجاد می شود.
- شکستگی صفحه رشد در مفاصل: شکستگی صفحه رشد در مفاصل ممکن است نتیجه استخوان های رشد نکرده و کوتاه تر در کودکان باشد.
زیرگروه های شکستگی زیر ممکن است در کودکان و بزرگسالان یکسان باشد:
- خرد شدگی استخوان: خرد شدگی استخوان زمانی ایجاد می شود که استخوان به چند قسمت تقسیم می شود.
- شکستگی عرضی: زمانی که خط شکست عمود بر شفت استخوان باشد، به آن شکستگی عرضی گفته می شود.
- شکستگی مورب: زمانی که استخوان به صورت زاویه دار شکسته شود، به آن شکستگی مورب گفته می شود.
- شکستگی های پاتولوژیک: این نوع شکستگی ها در اثر بیماری ایجاد می شوند. بعضی از بیماری ها سبب تضعیف استخوان و در نتیجه شکسته شدن آن می شوند.
- شکستگی فشاری: در این نوع شکستگی، یک ترک مویی در استخوان ایجاد می شود.
شدت شکستگی بسته به نوع و محل شکستگی ممکن است متفاوت باشد. اگر شکستگی به موقع درمان نشود، ممکن است عوارض خطرناکی به دنبال داشته باشد. عوارض احتمالی شامل آسیب به رگ های خونی یا اعصاب و عفونت استخوان یا بافت اطراف آن است. مدت زمان بهبودی شکستگی بسته به سن، سلامتی بیمار و نوع شکستگی متفاوت است. شکستگی جزئی در کودک ممکن است ظرف چند هفته بهبود یابد. اما بهبود شکستگی جدی در یک فرد مسن ممکن است ماه ها به طول انجامد.
علائم شکستگی
علائم و نشانه های شکستگی شامل موارد زیر هستند:
- تورم یا کبودی بر روی استخوان
- ایجاد ناهنجاری به عنوان مثال ناهماهنگی در استخوان بازو یا پا
- وجود درد در ناحیه آسیب دیده که با جابجایی یا اعمال فشار بدتر می شود
- عدم توانایی تحمل وزن بر روی پا، مچ پا یا سایر قسمت های آسیب دیده
- از دست دادن عملکرد در ناحیه آسیب دیده
- استخوان های بیرون زده از پوست در شکستگی های باز
شکستگی های پاتولوژیک مواردی هستند که در اثر بیماری، مانند سرطان ایجاد می شوند. استخوان ها ممکن است در اثر بیماری ها تضعیف شده و با ترومای کم یا زیاد شکسته شوند.
علل رایج شکستگی های پاتولوژیک شامل موارد زیر هستند:
- عفونت استخوان مانند استئومیلیت: در این شرایط بافت استخوان ممکن است بر اثر فعالیت میکروب دچار خوردگی شود. خوردگی استخوان موجب ضعف آن شده و ممکن است بر اثر وارد آمدن ضربات کوچک، استخوان دچار شکستگی شود.
- استئوپروز یا پوکی استخوان: پوکی استخوان اختلالی است که در آن استخوان ها در هنگام پیری نازک شده و قدرت خود را از دست می دهند. کاهش تراکم استخوان و نازک شدن آنها، خطر ایجاد شکستگی در آنها را افزایش می دهد. پوکی استخوان معمولا در افراد مسن رایج تر است اما ممکن است در افراد دیگر نیز بروز کند.
- بیماری های تضعیف کننده استخوان های بدن: بیماری هایی وجود دارند که ممکن است تمام استخوان های بدن را تضعیف کنند و موجب شکستگی آنها شوند. این بیماری ها شامل استئوژنز ایمپرفکتا، تومورها مانند میلوم مولتیپل، بیماری پاژه و دیسپلازی فیبرو هستند.
- تومورهای استخوانی: تمام تومورهای استخوانی شامل تومورهای خوش خیم و بدخیم، می توانند با ضعیف کردن استخوان ها موجب شکستگی آنها شوند.
چگونه می توان شکستگی استخوان را تشخیص داد؟
پزشکان معمولاً با بررسی ناحیه آسیب دیده و استفاده از اشعه ایکس، می توانند بیشتر شکستگی ها را تشخیص دهند. گاهی اوقات اشعه ایکس شکستگی را نشان نمی دهد. این امر به ویژه در مورد برخی از شکستگی ها مانند مچ دست، شکستگی لگن (به ویژه در افراد مسن) و شکستگی های فشاری شایع تر است. در این شرایط پزشک شما ممکن است آزمایشات دیگری مانند اسکن توموگرافی رایانه ای، تصویربرداری با رزونانس مغناطیسی و اسکن استخوان را انجام دهد.
همچنین در برخی موارد مانند شکستگی مچ دست، ممکن است اشعه ایکس در ابتدا شرایط را طبیعی نشان دهد و پزشک برای بی حرکت کردن ناحیه از یک اسپلینت استفاده کند، اما یک مرتبه پس از گذشت 10 الی 14 روز، اشعه ایکس شکستگی را در هنگام ترمیم نمایان کند. گاهی اوقات حتی پس از تشخیص شکستگی ممکن است شما نیاز به آزمایشات دیگری مانند سی تی اسکن، ام آر آی یا آنژیوگرام داشته باشید. این به این دلیل است که مشخص شود آیا سایر بافت های اطراف استخوان نیز آسیب دیده اند یا خیر.
اگر پزشک شما به شکستگی جمجمه مشکوک باشد، احتمالا از استفاده از پرتوهای ایکس صرف نظر کرده و مستقیماً سی تی اسکن را انجام دهد. زیرا سیتی اسکن می تواند شکستگی و هرگونه صدمه مهم دیگر یا صدمات ثانویه داخل جمجمه مانند خونریزی در اطراف مغز را تشخیص دهد.
درمان شکستگی های استخوان
شکستگی اغلب نیاز به درمان های اورژانسی در بیمارستان دارد. نمونه ای از شکستگی های جزئی که ممکن است به مراقبت های اضطراری نیاز نداشته باشد، شکستگی نوک انگشت پا است. اما بیشتر شکستگی ها برای درمان نیاز به مراجعه به اورژانس دارند. اگر فکر می کنید ممکن است استخوان های نواحی پشت، گردن و یا لگن دچار شکستگی شده اند، از حرکت دادن فرد آسیب دیده خودداری کنید و با اورژانس تماس بگیرید.
در موارد دیگر نیز بهتر است با اورژانس تماس بگیرید. قبل از جابجایی فرد آسیب دیده از ناحیه شکسته شده محافظت کنید. این به این دلیل است که از ایجاد آسیب بیشتر جلوگیری شود. برای شکستگی در استخوان های بازو یا پا و جلوگیری از حرکت ناحیه آسیب دیده، یک اسپلینت ساخته شده از چوب، پلاستیک، فلز، یا مواد سفت و سخت را در محل آسیب دیده قرار دهید. شما می توانید با استفاده از گاز استریل، اسپلینت را در ناحیه آسیب دیده محکم کنید. اگر در ناحیه آسیب دیده خونریزی وجود دارد، برای قطع خونریزی، بر روی آن فشار وارد کند. سپس ناحیه آسیب دیده را بالاتر از بدن قرار دهید.
استخوان های شکسته شده باید به جای مناسب خود برگردانده شده و در آنجا ثابت نگه داشته شوند تا به درستی پیوند یابند. ترمیم استخوان، احیا نامیده می شود. بازگرداندن استخوان بدون جراحی، احیای بسته نامیده می شود. بیشتر شکستگی ها در کودکان با احیای بسته درمان می شوند. شکستگی های جدی ممکن است به احیای باز نیاز داشته باشند. احیای باز شامل تغییر مکان مجدد استخوان با استفاده از جراحی است.
در برخی مواقع از وسیله هایی مانند پین، پیچ، میله یا چسب برای نگه داشتن شکستگی در محل استفاده می شود. برای جلوگیری از ابتلا به عفونت، باید شکستگی های باز کاملاً تمیز شوند. پس از ترمیم بیشتر شکستگی ها، از قالب، اسپلینت و یا گاهی اوقات کشش برای کاهش درد و کمک به بهبودی استفاده می شود. این به این دلیل است که از حرکت ناحیه آسیب دیده جلوگیری شود.
در بیشتر موارد از مسکن ها برای کاهش درد استفاده می شود. در شکستگی های باز، آنتی بیوتیک ها برای جلوگیری از ایجاد عفونت مورد استفاده قرار می گیرند. همچنین توانبخشی و فیزیوتراپی در اسرع وقت شروع می شوند. این باعث تقویت جریان خون، بهبودی و حفظ تون عضلانی می شود و از لخته شدن خون و سفتی جلوگیری می کند.
پس از جدا کردن اسپلینت، ناحیه اطراف شکستگی معمولا به مدت چند هفته دچار تورم و برآمدگی سفت می شود. در کودکان افزایش موی بازوها یا پاها به دلیل تحریک فولیکول های مو ناشی از وجود قالب ممکن است رخ دهد.
همچنین شکستگی در پاها ممکن است سبب لنگان شدن شما در حین حرکت شود. اما علائم معمولاً طی چند هفته از بین می روند. اگر شما دچار شکستگی شده اید، پس از برداشتن اسپلینت یا آتل باید دوباره حرکت ناحیه آسیب دیده را شروع کنید.
ممکن است 4 تا 6 هفته پس از بهبودی شکستگی زمان لازم باشد تا استخوان دوباره قدرت گذشته را به دست آورد. همچنین شما میتوانید با توجه به نوع شکستگی و وضعیت سلامت کلی خود، از پزشک در مورد انواع فعالیت ها و شدت آنها سوال کنید. ورزش و پیاده روی در استخر به طور کلی یک روش مناسب برای توانبخشی استخوان ها است.
چگونه می توان از شکستگی جلوگیری کرد؟
برای پیشگیری از شکستگی استخوان، اقدامات احتیاطی عمومی را دنبال کنید. این اقدامات شامل موارد زیر هستند:
- همیشه هنگام سوار شدن بر وسیله نقلیه موتوری، موارد ایمنی را رعایت کنید.
- برای فعالیت های تفریحی مانند دوچرخه سواری، اسنوبرد یا ورز های تماسی، همیشه از تجهیزات ایمنی مناسب مانند کلاه ایمنی و سایر وسایل محافظتی استفاده کنید.
- محل های عبور ومرور مانند راه پله ها و پله ها را از اشیای مسدود کننده راه خالی کنید
- اگر مبتلا به پوکی استخوان هستید، برای بهبود قدرت و تعادل خود به طور منظم ورزش کنید. این ممکن است به کاهش خطر افتادن کمک کند.
- در مورد شروع مصرف داروهای تقویت کننده استخوان مانند کلسیم و ویتامین D با پزشک مشورت کنید.