پایش رشد کودکان چیست؟ + نحوه اندازه گیری قد، وزن و دور سر

رشد به معنی افزایش اندازه قد در گذر زمان می باشد. برای ارزیابی رشد به درستی محاسبه شود باید اندازه قد را در دو موقعیت اندازه گیری کرد. بهترین ارزیابی برای پایش رشد کودکان عبارت است از:

• مقایسه اندازه قد با کودکان هم سن
• نمودار رشد
• الگوی رشد

اندازه گیری قد و وزن کودک در پایش رشد کودکان

برای اندازه گیری سایز کودک 5 مرحله زیر را دنبال کنید:

وزن:

اندازه گیری وزن یکی از معمول ترین راه ها برای اندازه گیری سایز کودک می باشد.

قد یا طول:

قد یا طول یک فاکتور بسیار متداول در اندازه گیری سایز است به ویژه در کودکان بزرگ تر. با این وجود، اندازه گیری صحیح آن سخت تر از اندازه گیری وزن می باشد. بلندی یا قد کودک را در حالت ایستاده اندازه گیری می کنند. در نوزادان آن ها را در حالت خوابیده قرار می دهند و به آن طول می گویند. قد یا طول در کودکان یک است و تفاوتی ندارد.

وزن برای قد یا وزن برای طول:

برای کودکان در سنین پایین نیازی به اندازه  گیری این مورد نمی باشد.

اندازه دور سر:

این روش برای اندازه گیری سایز پسران کاربرد دارد اما باید به درستی اندازه گیری شود.

اندازه دور بازو:

این روش ساده  و راحت ترین روشی است که می توان در منزل یا کلنیک انجام داد. با این وجود این گزینه بیشتر برای اندازه گیری سوءتغذیه کاربرد دارد تا اندازه گیری رشد.

وزن چگونه اندازه گیری می شود؟

وزن کودکان کم سن را با خواباندن در ترازو اندازه گیری می کنند. اجازه دهید تا قبل از اندازه گیری وزن دقیق کودک ترازو تقریبا به 10 گرم نزدیک شود. همیشه کودک را برهنه یا تنها با یک جلیقه نازک وزن کنید. بهتر است که قبل از اندازه گیری وزن پتوی کودک را از او جدا کنید.

کودکان بزرگ تر را در حالت ایستاده وزن می کنند. خطای دستگاه در این حالت تقریبا 100 گرم ( 0.1 کیلوگرم) می باشد. تمام لباس های کودک به جز لباس زیر او را قبل از اندازه گیری وزن از تنش بیرون بیاورید.

قبل از اندازه گیری وزن کودک ترازو را تنظیم کنید. ترازو را باید کالیبره کرد.

چگونه می توان قد و طول را اندازه گیری کرد؟

قد را در حالتی که کودک بر روی کف پای خود ایستاده است اندازه گیری می کنند. کودک را کنار دیوار به گونه ای که پشت او به دیوار فشار وارد کند در مقابل دیوار نگه می داند. کودک باید خود را تا جایی که امکان دارد صاف و کشیده نگه دارد دست ها را در کنار خود و سر را به صورت مستقیم و رو به جلو نگه دارد. در بهترین حالت از ابزار هایی برای اندازه گیری قد استفاده می کنند به گونه ای که از خط کشی را بر روی دیوار ثابت می کنند و سر را در مقابل آن قرار می دهند. به عبارت دیگر با تغییر دادن ارتفاع خط کش قد کودک را به درستی اندازه گیری خواهند کرد. سپس با توجه به میزان فاصله تا سطح زمین با خطای تقریبا 1 میلی متر، قد را محاسبه خواهند کرد.

بعد از دو سال اندازه گیری قد نوزاد بسیار مشکل است. بنابراین، طول در حالت خوابیده را اکثر مواقع انجام می دهند. اگر امکان پذیر باشد، اندازه گیری تخت را باید انجام داد. نوزاد را بر روی پشت می خوابانند و پاهای او را به طور کامل در حالت کشیده قرار می دهند. یک نفر سر نوزاد را درست در ابتدای تخت و دیگری پاهای او را به طور کامل در حالت کشیده نگه می دارد، زانو ها در حالت صاف و بدون خمیدگی قرار می دهند و پاها را به سمت انتهای تخت فشار می دهند. با اندازه گیری ابتدا تا انتهای تخت البته با خطای یک میلی متر طول نوزاد را اندازه گیری می کنند. اندازه گیری با متر نواری دقیق نمی باشد.

پایش رشد کودکان و اندازه گیری دور سر

اندازه گیری درست و صحیح دور سر نوزاد کمی مشکل است. از متر نواری و خطای نزدیک به یک میلی متر استفاده کنید. بزرگ ترین محل دور سر را اندازه گیری کنید. متر را از روی پیشانی دور سر حلقه کنید و عدد را بخوانید.

چگونه دور بازو را اندازه  گیری می کنند؟

محلی که برای این روش انتخاب می کنند نقطه ای بین شانه و آرنج دست چپ می باشد. از متر نواری استفاده می گردد. اجازه می دهند که متر به آرامی دور بازو حلقه شود و خطا آن تقریبا یک میلی متر می باشد. متر را محکم دور بازوی کودک حلقه نکنید.

هر از چند وقت سایز کودک را اندازه گیری می کنند؟

در یک سال اول زندگی باید وزن کودک به صورت ماهانه اندازه گیری و ثبت گردد. در سال دوم هر دو ماه یک بار و سپس تا 5 سالگی هر 6 ماه یک بار باید این کار انجام شود. با این وجود، گاهی این کار با مراجعه منظم به درمانگاه، بیمارستان یا شبکه بهداشت انجام می شود.

قد یا طول باید تا 5 سالگی هر 6 ماه یک بار اندازه گیری شود.

اندازه گیری دور سر به صورت منظم زمان تولد، 14 هفتگی و 12 ماهگی انجام می شود. بعد از 36 ماهگی مقدار کمی دور سر تغییر خواهد کرد. اندازه گیری دور سر با هر بار مراجعه به کلنیک انجام نمی شود مگر این که دلیل واضحی وجود داشته باشد.

اندازه گیری دور بازو برای بررسی سوءتغذیه هر 3 ماه تا 5 سالگی انجام می شود. بنابراین بهترین راه برای بررسی کاهش وزن و ضعیفی کودک خواهد بود.

چگونه اندازه سایز کودکان در پایش رشد مورد استفاده قرار می گیرد؟

بهترین روش برای ارزیابی رشد  در پایش رشد کودکان اندازه گیری سایز ( وزن) و سپس تکرار اندازه گیری برای ماه های بعد است. با افزایش رشد افزایش سایز اتفاق خواهد افتاد. هر چه افزایش سایز بیشتر باشد رشد کودک سریع تر خواهد بود.

اگر هیچ افزایشی در سایز کودک مشاهده نشود، کودک رشد نخواهد کرد. به همین دلیل بسیار مهم است که سایز کودک را بعد از اندازه گیری ثبت کنید.

اهمیت پپایش رشد کودکان چیست؟

پایش رشد چیست؟

پایش رشد به معنی اندازه  گیری منظم سایز کودک ( وزن، قد یا طول و دور سر می باشد) به منظور مستند سازی میزان رشد او. سپس باید اندازه گیری های سایز کودک در نمودار و جدول رشد ثبت شود. این کار دارای اهمیت زیادی می باشد زیرا کوچکترین تغییر در وضعیت رشد کودک را نشان می دهد. چه رشد سریع کودم و چه رشد کند آن می تواند نشان دهنده مشکلات سوءتغذیه ای یا دیگر مشکلات سلامتی باشد. بنابراین، پایش رشد کودک یک بخش مهم از مراقبت های اولیه سلامتی می باشد. اندازه گیری سایز کودک زیاد ارزشی ندارد مگر این که از آن برای پایش رشد کودک استفاده شود.

ارزش وزن در پایش رشد کودک چیست؟

وزن برای سن معمولا برای پایش رشد مورد استفاده قرار می گیرد. وزن در پایش رشد نوزادان بسیار کاربردی است به ویژه برای آن هایی که سریع افزایش وزن پیدا می کنند. به طور عادی افزایش وزن نشان از سلامت کامل و رشد عادی است. از دست دادن وزن معمولا جز اولین نشانه های بیماری یا سوءتغذیه می باشد. بنابراین، وزن کودکان باید در کلنیک برای پایش رشد به درستی اندازه گیری شود.

اهمیت قد و دور سر در پایش رشد کودکان چیست؟

اندازه گیری قد و دور سر اهمیت زیادی در پایش رشد کودکان دارد. قد یا طول بهترین روش برای تعین رشد خطی است که این فاکتور به رشد در طولانی مدت مربوط می شود. بنابراین اندازه گیری قد به طور ویژه برای کودکان بزرگ تر کاربردی تر می باشد.

اندازه گیری دور سر می تواند برای ارزیابی رشد مغز در کودکان زیر 36 ماه قرار گیرد. در طول این دوره رشد مغز بسیار سریع  است و بنابراین، دور سر با سرعت بیشتری رشد می یابد. سر کوچک نشان دهنده مغز کوچک است. اندازه گیری دور سر بعد از 36 ماهگی تاثیر کمی بر پایش رشد کودک دارد زیرا مغز بعد از این دوران به میزان اندکی رشد می کند.

بنابراین اندازه گیری دور سر در کودکان کم سن تر و اندازه گیری قد در کودکان بزرگ تر بیشتر کاربردی است.

اگر افزایش وزن کودک نرمال است، قد و اندازه دور سر او نیز همچنین عادی خواهد بود. با این وجود، اندازه گیری قد و دور سر در کودکانی که به صورت نرمال افزایش وزن ندارند بسیار مهم خواهد بود.

آیا پایش رشد کودکان را می توان با یک بار مراجعه به درمانگاه مشخص کرد؟

خیر، تغییرات در اندازه کودک با گذر زمان تغییر خواهد کرد. بنابراین، دیگر پایش های رشد زمانی که نمی توانید منتظر ماه های بعدی بمانید تا متوجه شوید رشد کودک تان عادی است یا نه، نیاز است. با این وجود، پایش رشد کودک را می توان با مقایسه سایز او با دیگر هم سالان مقایسه کرد. تنها اطلاعاتی که در این مورد نیاز است این است که محدود سنی کودک را بدانید. اگر سایز کودک شما با دیگر همسالان یکسان باشد پس کودک به صورت عادی در حال رشد است.

جدول رشد چیست؟

جدول رشد نشان می دهد که آیا اندازه سایز کودک در محدوده عادی قرار دارد یا کودک کوچک تر یا بزرگ تر از محدوده سنی است. سایز کودک باید بر اساس سن به صورت عادی افزایش پیدا کند. بدون دانستن سن کودکان، نمی توان تشخیص داد که آیا رشد او به صورت عادی اتفاق می افتد یا نه. بنابراین، دانستن دقیق سن هنگام استفاده از نمودار رشد بسیار مهم است.

جدول رشد بر اساس اندازه سایز هزاران کودک سالم با سن های متفاوت تهیه شده است. جدول رشد از خطوط رشد تشکیل شده است. که به آن ها خطوط Z می گویند.

مهم ترین خطوط جدول رشد چیست؟

جدول رشد برای هر کودک 5 خط رشد کشیده شده است 0، 2+، 3+، 2- و 3- ( خطوط Z). برخی از جدول ها ممکن است که دارای خطوط 1-  و 1+ باشند.  خط 0 سبز است، خطوط 2- و 2+ نارنجی ( هشدار) و خطوط 3+ و 3- قرمز ( خطر).

50 درصد از کودکان سالم بالای خط 0 و 50 درصد زیر خط 0 ( متوسط) هستند در حالی که 3 درصد بالای خط 2+ و 3 درصد زیر خط 2- هستند.

برخی از نمودارهای رشد از خطوط سنتایل بیشتر از خطوط Z استفاده می کنند. هر خط سنتایل درصد کودکانی که ممکن است زیر خط قرار بگیرند را مشخص می کند.

سایز معمولی برای کودکان کدام است؟

اندازه سایز 60 درصد از کودکان بین خطوط 1+ و 1- وجود دارد. بیش از 34 درصد از کودکان دارای سایز بین خطوط 1+ و 2+ یا بین 1- و 2- می باشند. بنابراین 95 درصد از کودکان بین 2+ و 2- قرار دارند و این محدود نرمال می باشد.

6 درصد از کودکان بالای خط 2+ یا زیر 2- هستند که نشان دهنده داشتن سایز غیر عادی است.

چه سایز های اندازه گیری شده معمولا در جدول رشد ثبت می شوند؟

وزن، قد یا طول و اندازه و اندازه دور سر معمولا در جدول رشد ثبت می گردند. استفاده از اندازه گیری وزن معمول تر می باشد.

جداول رشد مورد استفاده برای دختران و پسران متفاوت است.

چه زمانی کودکان بزرگ تر از حالت عادی می باشند؟

زمانی که اندازه گیری های نوزاد بالای خط 2+ قرار بگیرد کودک بزرگ تر از حالت عادی است. این کودکان سنگین تر از حد نرمال می باشند. به صورت مشابه اگر اندازه گیری قد بالای خط 2+ قرار بگیرد بلند قدتر خواهند بود. اگر اندازه دور سر آن ها بالای خط 2+ قرار بگیرد، سرهایی بزرگ تر از حد عادی خواهند داشت.

چه زمانی کودکان کوچک تر از حد نرمال می باشند؟

هرگاه اندازه گیری های وزن، قد، یا دور سر زیر خط 2- قرار بگیرند کودک کوچک تر از حد عادی خواهد بود. از وزن زیر خط 2- باشد نوزاد دچار کمبود وزن خواهد بود. اگر قد زیر خط 2- قرار بگیرد کوتاه تر از حد عادی خواهد بود و به صورت مشابه اگر دور سر زیر خط 2- قرار بگیرد سر او کوچک تر از حالت عادی است.

جداول مورد استفاده برای دختران و پسران متفاوت و از هم جدا می باشند.

چگونه وزن نوزاد خود را با توجه به جدول رشد مقایسه کنید؟

وزن اندازه گیری شده را در مقابل سن نوزاد بر روی محور مشخص کنید سپس یک خط فرضی عمودی از محل علامت زده شده رسم کنید.

به صورت مشابه، وزن اندازه گیری شده را سمت چپ یا سمت راست جدول علامت گذاری کنید و سپس یک خط فرضی افقی از روی آن رسم کنید.

محلی که دو خط فرضی باهم تلاقی پیدا می کنند را با نقطه مشخص کنید. این نقطه را وزن پایش می گویند. این نقطه وزن نوزاد در این سن را نشان می دهد.

همین روش برای محاسبه قد و دور سر نوزاد در جدول رشد استفاده می شود.

بهتر است که اولین مراجعه را در تقویم یادداشت کنید. این کار را ماهانه از زمانی که کودک متولد می شود انجام دهید.

آیا قد و طول هر دو در یک جدول رسم می شوند؟

بله. با بزرگ تر شدن کودک اندازه قد را می توان در جدولی که قبلا طول را در آن وارد می کردند، وارد کرد. اندازه های حالت ایستاده و حالت خوابیده با هم یکسان هستند.