زوال عقل و اختلالات حافظه

بسیاری از ما با پیرشدن فراموشیمان شروع می شود. یک نگرانی بسیار طبیعی است که نگران بیماری آلزایمر و نشانه های اولیه زوال عقل باشید. اما دلایل بسیاری دیگر برای این امر وجود دارد، فقط برخی از ما مشکلات جدی تر زوال عقل را توسعه خواهیم داد. در این مقاله به بررسی دلایل حافظه ضعیف و چگونگی کمک کردن به خودتان و دیگران را با یکدیگر بررسی می کنیم. موارد زیادی مانند استرس، افسردگی، اندوه و حتی بیماری های جسمی مانند کمبود ویتامین یا عفونت میتوانند بر حافظه تاثیر بگذارند.

زوال عقل چیست؟

دمانس یک اصطلاح کلی است که برای توصیف گروهی از شرایط تاثیرگذار بر حافظه به کار می رود. به خاطر سپردن مسائل مشکل میشود، به راحتی قادر به حل کردن مشکلات خود نیستید و در واقع زندگی روزمره شما را دشوارتر می کند. انواع مختلفی از زوال عقل وجود دارد. همه آنها از بین رفتن حافظه است ، اما علائم دیگری نیز دارند که با توجه به علت متفاوت هستند. زوال عقل اغلب با مشکلات حافظه شروع می شود ، اما فرد مبتلا به زوال عقل نیز می تواند این مشکلات را نیز تجربه کند:

• برنامه ریزی و انجام کارهای روزانه
• ارتباط برقرار کردن با دیگران
• آن ها نیز ممکن است در روحیه خود تغییراتی نیز احساس کنند، یا شخصیت آن ها دستخوش تغییر شود.

زوال عقل چقدر شایع است؟

هرچه پیرتر می شویم شایع تر می شود ، بنابراین:

• در سن 65 سالگی ، از هر 100 نفر حدود 2 نفر دچار زوال عقل می شوند.
• در سن 85 سالگی ، حدوداً 1 نفر از هر 5 نفر دارای درجه ای از زوال عقل است
• دمانس گاهی اوقات می تواند افراد جوان را تحت تاثیر قرار دهد اگرچه این امر کمتر رایج است.

نقص حافظه چیست؟

اختلال شناختی خفیف (MCI) یک مشکل حافظه کمتر جدی است. این امر به طور عمده در زندگی روزمره شما تداخل دارد و به اندازه کافی شدید نیست که بتوان آن را زوال عقل نامید.

ممکن است این علائم را در خود متوجه شوید که:

• نام افراد ، مکانها ، رمزهای عبور را فراموش کنید
• جا گذاشتن وسایل تان
• فراموش کردن برنامه هایی که قبلا آنها را برنامه ریزی کریده اید

از هر 10 نفر بین 65 نفر مبتلا به MCI هستند. از این تعداد تقریبا در هر یک سال، یک یا ده نفر دچار زوال عقل می شوند. اما هنوز به اثبات نرسیده است که بتوانیم پیش بینی کنیم که چه کسانی به زوال عقل مبتلا می شوند.

انواع مختلف زوال عقل چیست؟

در زیر شایع ترین نشانه های زوال عقل را شرح می دهیم. اما گاهی اوقات فرد می تواند بیش از یکی از این اختلالات را داشته باشد که به آن “زوال عقل مختلط” می گویند. آلزایمر حدود 6 نفر از 10 نفر را شامل می شود. افراد غالباً متوجه خواهند شد كه نمی توانند اتفاقاتی را كه اخیراً افتاده است به خاطر بیاورند، حتی اگر هنوز هم می توانند آنچه سالها پیش اتفاق افتاده را بخاطر بسپارند. آنها غالباً متوجه می شوند که در به یاد آوردن کلمات خاص و نامگذاری اشیاء مشکل دارند.

بعضی اوقات آنها از مشکلات حافظه خود آگاه نیستند ، اما افراد دیگر متوجه آنها می شوند. فرد مبتلا به زوال عقل نیز می تواند در موارد زیر به مشکل برخورد:

• یاد گرفتن چیزهای جدید
• رویدادهای اخیر، قرارها یا پیام های تلفنی را به سختی به یاد بیاورد
• نام افراد یا مکان ها را به خاطر بسپارد
• بتواند با افراد دیگر ارتباط برقرار کند

ممکن است به یاد نیاورد که وسایل خود را کجا قرار داده است که می تواند بسیار ناراحت کننده باشد، همچنین ممکن است احساس کند که فردی در خانه آن ها بوده است، یا چیزی را گرفته است.

شما به عنوان فردی دیگر باید به یاد داشته باشید که در رابطه با این افراد مشکلی وجود دارد، ممکن است به کمک این افراد بروید و بد رفتاری از طرف آن ها ببینید.

همه مشکلات گفته شده فعالیت های روزانه را دشوارتر و سخت تر می کند. افرادی که در نزدیک خود با بیماران آلزایمری در ارتباط هستند، اغلب متوجه تغییرات بسیار ظریف در شخصیت آنها می شوند. در واقع می توان گفت متفاوت تر از آنچه در قبل بوده اند، رفتار می کنند.

در آلزایمر ، پروتئین هایی به نام آمیلوئید و تاو در مغز تشکیل می شوند تا رسوبهایی به نام ‘پلاک’ و ‘لنگه’ تشکیل دهند. در این مناطق آسیب مغزی رخ می دهد ، و این ماده شیمیایی موجود در مغز را تحت تاثیر قرار می دهد که پیام های خود را از سلول به سلول دیگر منتقل می کند.

دمانس عروقی چیست؟

این امر به دلیل کاهش خون رسانی به مغز به دلیل آسیب دیدن رگ های خونی می باشد. این بدان معنی است که قسمت هایی از مغز به اندازه کافی اکسیژن و مواد مغذی دریافت نمی کنند و سلول های مغزی می میرند.

دمانس عروقی شامل موارد زیر است:

سکته مغزی – جایی که یک رگ خونی به مغز ناگهان مسدود می شود ، به عنوان مثال توسط یک لخته خون

دمانس تحت قشر- نوعی زوال عقل است که در قسمت تحتانی مغز تاثیر می گذارد ، جایی که جریان خون در رگ های خونی بسیار کوچک کاهش می یابد. اگر در شرایطی باشید که منجر به مسدود شدن شراین ها شود، احتمالا دچار دمانس عروقی خواهید شد. این موارد شامل فشار خون بالا ، دیابت ، کلسترول بالا و البته سیگار کشیدن است

پیش بینی چگونگی پیشرفت دمانس عروقی دشوار است ، زیرا این مشکلات بستگی به آن دارد که به کدم قسمت مغز آسیب وارد می شود و مشکلات زیر را به همراه داشته باشد:

• از دست دادن حافظه و مشکل در تمرکز
• مشکلات صحبت کردن – مانند آلزایمر
• نوسانات خلقی یا افسردگی
• مشکلات جسمی مانند مشکل در راه رفتن یا بی اختیاری
• دمانس با اجسام لِوی Lewy- پارکینسون

این ناشی از رسوب پروتئین (اجسام لوئی) است که در مغز ایجاد می شود. این علائم شامل موارد زیر است:

• مشکلات حافظه و مشکلات برنامه ریزی
• سردرگمی که در طول روز متفاوت است
• توهمات تصویری واضح از مردم یا حیوانات
• مشکلات خواب ، هنگام خواب زیاد حرکت می کنند
• ویژگی های پارکینسون مانند لرزش دست ، سفتی عضلات ، افتادن یا مشکل در راه رفتن دارند.

فراموشی پیشانی گیجگاهی نوعی از زوال عقل

این نوع زوال عقل عمدتا در افراد جوان رخ می دهد. بیشتر از مناطق دیگر جلوی مغز را تحت تأثیر قرار می دهد. این بیماری اغلب در افراد در سن 50 و 60 شروع می شود. بیشتر احتمال دارد که باعث بروز تغییرات شخصیتی و رفتاری و مشکلات گفتاری شود. حافظه میتواند برای مدت طولانی بی تاثیر باشد. 3 نوع اصلی وجود دارد:

• رفتاری – فردی که معمولاً بسیار مودب و مناسب است ممکن است شروع به تحریک و بی ادب کند یا ممکن است علاقه به مراقبت از ظاهر خود را از دست بدهد.
• معنایی – نشانه اصلی مشکلات در درک زبان و حافظه برای واقعیت است.
• آفازی پیشرونده غیر مسلط – مشکل در گفتار و بیرون کشیدن کلمات.

چگونه این اختلال را تشخیص دهیم؟

پزشک با شناسایی الگوی رفتاری افراد، زوال عقل را تشخیص می دهد و در مییابد که این علامت چگونه برای مقابله با آن فرد در روز تاثیر دارد. بنابراین اولین قدم مصاحبه با فرد برای آشنایی است. برای تست تفکر و حافظه از پرسشنامه استفاده می شود – این تست آزمایش شناختی نامیده می شود. معاینه بدنی انجام خواهد شد و آزمایشاتی وجود خواهد داشت که شامل کارهای ساده جسمی مانند ضربه زدن به دست است. برای ارزیابی کننده بسیار مفید است که بتواند با اقوامی صحبت کند که بتواند آنچه را که اتفاق افتاده است را به حساب خود بگذارد.

این جلسه اول به شناسایی مناطق مشکل ساز کمک می کند و غالباً سرنخ هایی در مورد نوع زوال عقل به وجود می آورد. آزمایش خون و اسکن ممکن است برای جستجوی دلایل دیگر این علائم استفاده شود. اسکن مغزی CT / MRI  می تواند به شناسایی نوع زوال عقل کمک کند و این می تواند هر درمانی را هدایت کند. فرد مبتلا به زوال عقل غالباً طیف وسیعی از متخصصان را  از جمله روانپزشکان ، متخصصین جراحی ، روانشناسان ، کاردرمانگران و پرستاران مشاهده می کند.

راهکارهای تقویت مغز و حافظه و پیشگیری از زوال عقل

یک روز شما در حال جستجو کلیدهایی هستید که لحظاتی پیش آن را برداشته اید و با تعجب در فکر آن هستید که کلید ها را کجا گذاشته اید. زمانی دیگر به دیوار خیره شده اید و در حال فکر کردن هستید که می خواهید چکاری انجام دهید که آن را به یاد نمی آورید. یا حتی شاید روزی به بیرون رفته اید که خرید کنید اما کیف پول خود را در خانه جا گذاشته اید.

همه حداقل یک بار تمام موارد بالا را تجربه کرده اند. افراد جوان نیز ممکن است از این مشکل رنج ببرند اما با گذشت زمان و افزایش سن شیوع بیشتری پیدا می کند. در حالی که فراموشی و افت حافظه اغلب به علائم عادی پیری نسبت داده می شود ، اختلالات حافظه مانند زوال عقل و بیماری آلزایمر به دلیل پیری نمی باشد.

طبق اعلام سازمان بهداشت جهانی WHO زوال عقل بخشی طبیعی از پیری نیست ، بلکه یک سندرم است که ناشی از بیماری مزمن یا جراحت است. افرادی که از زوال عقل رنج می برند نه تنها در حفظ حافظه بلکه در جهت یابی، صحبت کردن و حتی اظهار نظر کردن مشکل دارند. دمانس( دیوانگی) بیش از 50 میلیون نفر در سراسر جهان را تحت تاثیر قرار می دهد، که 60% از آنها بین کشورهای کم درآمد و متوسط هستند.

علاوه بر این حدود 60 تا 80 درصد از مبتلایان به زوال عقل مبتلا به آلزایمر هستند. متاسفانه ، اغلب به دلیل علائم به ظاهر شایع مانند فراموشی، گم شدن در مکان های آشنا و از دست دادن زمان، اغلب پیدا نشده اند. سرانجام این شرایط شروع می شود تا بر عملکرد شناختی فرد، کنترل عاطفی و رفتارهای اجتماعی تاثیر بگذارد.

اگرچه متخصصان سن و ژنتیک را عامل زوال عقل دانسته اند ، اما محققان هنوز در حال بررسی تأثیر عوامل دیگری مانند آمادگی جسمی ، رژیم غذایی و حتی عوامل قلبی عروقی هستند. یکی از پزشکان مرکز حافظه باور دارد که مغز شما نیاز به تلاش دارد.

دکتر دزیک می گوید:همانطور که سالم ماندن نیازمند تلاش های سنگین و زیاد میباشد، تقویت حافظه نیز احتیاج به زمان و تمرین دارد. اقداماتی که برای سالم ماندن بدن خود انجام میدهید تاثیر مثبتی بر روی ذهن شما نیز می گذارد.

در اینجا با یکدیگر 9 روش را مرور می کنیم که باعث تقویت حافظه شما می شود و خطر ابتلا به به اختلالات حافظه را کاهش می دهد:

1- رژیم غذایی سالمی را رعایت کنید

مراقب مواد غذایی که مصرف میکنید باشید! مصرف میوه و سبزیجات و کربوهیدرات هایی مانند نان گندم کامل ، جو دوسر ، فیبر و غلات را بیشتر کنید. مصرف غذای خود را که دارای چربی اشباع مانند کره ، پنیر و خامه است را کاهش دهید.

2- با روالی منظم ورزش کنید

درگیر شدن در فعالیت های بدنی گردش خون را در بدن از جمله مغز بهبود می بخشد. حتی تمرینات ساده مانند پیاده روی می تواند به حفظ بدن و مغز در حالت ایده آل کمک کند.

3-ذهن خود را بکار بگیرید

درست همانطور که ماهیچه ها برای قوی ماندن به ورزش نیاز دارند ، مغز شما نیز باید به تنهایی تمرین کند. خواندن کتاب و مجله می تواند به شما کمک کند مغز هوشیار بماند در حالی که آن را با اطلاعات جدید تغذیه می کنید. از فعالیت هایی که مغز شما را درگیر می کنند غافل نشوید، شطرنج و بازی های فکری را فراموش نکنید. مغز خود را به چالش بکشید و ابزارهای دیجیتالی مختلفی را امتحان کنید.

4- وسایل خود را سازماندهی و مرتب کنید

درهم و برهم بودن اتاق یا خانه خود را کاهش دهید. روی کابینت  ها و کمدهای خود برچسب بزنید تا حواس پرتی را محدود کنید. وقتی نیاز دارید چیزی را به خاطر بسپارید، آخرین گزینه ای که به آن احتیاج دارید به یاد آوردن به صورت تصادفی می باشد.

5- سرگرمی های جدید برای خود پیدا کنید

ب مکان های جدید بروید، شروع به یادگیری سازی جدید کنید و در فعالیت های جدید شرکت کنید. انجام این کارها به شما امکان می دهد مغز شما اطلاعات جدیدی را پردازش کند و آن را هوشیار نگه دارد.

6. اجتماعی بمانید

در رویدادها و ملاقات های اجتماعی شرکت کنید. با افرادی که می شناسید و افرادی که نمی شناسید صحبت کنید. درگیر کردن صحبت های کوچک به مغز شما کمک می کند تا به اندازه کافی سریع فکر کند تا در مکالمات پاسخ دهد. بیرون رفتن با خانواده و دوستان نیز ممکن است به کاهش استرس و اضطراب کمک کند.

7- خوب بخوابید

کمبود خواب بر عملکرد شناختی شما در طول روز تاثیر می گذارد. حتماً روزانه 7 تا 9 ساعت بخوابید تا مغز شما تازه و آماده برای روز بعد باشد.

8. داروهای تجویز را به میزان متوسط مصرف کنید

برخی از داروهای بدون نسخه ممکن است عوارض جانبی داشته باشند که می تواند بر عملکرد مغز تاثیر بگذارد. اینها شامل آنتی هیستامین ها ، داروهای ضد افسردگی ، داروهای فشار خون و مسکن ها هستند.

9. استرس خود را کنترل کنید

استرس و اضطراب کنترل نشده می تواند باعث مشکلات عملکرد مغز شود. کورتیزول ، هورمونی که در شرایط استرس زا رها می شود ، می تواند به مرور زمان به سلولهای مغزی آسیب برساند. هنگامی که تحت استرس هستید ، ممکن است یادگیری و پردازش اطلاعات جدید برای شما دشوار تر شود.

در حالی که تمام این نکات می تواند به تقویت عملکرد مغز شما کمک کند و به طور کلی از اختلالات حافظه جلوگیری می کند ، مواردی وجود دارد که ممکن است فرد به یک رویکرد مستقیم تر و جدی تر نیاز داشته باشد. این در شرایطی است که مشکل حفظ حافظه فراتر از فراموشی چیزهای ساده است و ممکن است شامل موارد زیر باشد:

• فراموش کردن نام اعضای خانواده و دوستان نزدیک
• مشکل در پیگیری جریان گفتگوها
• مشکلاتی که بطور معمول مانند غذا خوردن ، شستشو و غیره ایجاد می شود

در این شرایط ، جستجوی مراقبت پزشکی می تواند بهترین گزینه باشد. به موسسه معتبری بروید که در ارزیابی ، تشخیص و درمان اختلالات حافظه تخصص دارد. نکته اصلی در مدیریت موثر زوال عقل و بیماری آلزایمر ، تشخیص زودهنگام و پشتیبانی کامل خانواده و دوستان است.