هوش هیجانی ، که گاهی اوقات از آن به عنوان EQ (عامل عاطفی) یاد می شود، اشاره به توانایی فرد در تشخیص، درک، مدیریت و استدلال احساساتش، دارد. این یک توانایی مهم هنگام ارتباط بین فردی و یک موضوع داغ نه تنها در علم روانشناسی بلکه در دنیای تجارت است. این اصطلاح در دهه 1990 توسط روانشناسان ابداع شد، اما استفاده از آن به سرعت در حیطه هایی از جمله تجارت، آموزش و فرهنگ عامه گسترش یافت.
هوش هیجانی چیست؟
روانشناسان، پیتر سالووی و جان دی مایر، دو پژوهشگر برجسته در مورد این موضوع، هوش هیجانی را توانایی تشخیص و درک احساسات خود و دیگران تعریف می کنند. این توانایی همچنین شامل استفاده از این درک عاطفی برای تصمیم گیری، حل مشکلات و ارتباط با دیگران است.
به گفته سالووی و مایر، چهار سطح مختلف از هوش هیجانی وجود دارد:
- تشخیص احساسات
- استدلال احساسات
- درک احساسات
- مدیریت احساسات
در گذشته، احساس و عقل غالباً در تقابل با یکدیگر تلقی می شدند. با این حال، در دهه های اخیر، محققانی که روانشناسی احساسات را بررسی می کنند، به طور فزاینده ای به شناخت و تأثیر آن علاقه مند شده اند.
این حیطه از علم روانشناسی به بررسی چگونگی تعامل عقل و احساس و تأثیرگذاری آنها بر روش های تفکر مردم می پردازد. در نظر بگیرید که چگونه احساساتی مانند خوشبختی، عصبانیت، ترس و غم و اندوه بر نحوه رفتار و تصمیم گیری افراد تأثیر می گذارد.
چرا هوش هیجانی برای موفقیت مهم است
علاقه به روانشناسی احساسات و مفهوم هوش هیجانی با انتشار کتاب سال 1995 “دكتر گلیمن” با عنوان: هوش هیجانی می تواند بیش از ضریب هوشی از اهمیت برخوردار باشد، چالش های بسیاری ایجاد کرد. در این کتاب محبوب، گولمن اظهار داشت كه هوش هیجانی می تواند در پیش بینی موفقیت در زندگی، حتی بیشتر از ضریب هوشی موثر باشد و شایستگی های احساسی نقش مهمی در محیط کار نیز ایفا می کنند.
این مفهوم به سرعت توجه عموم مردم از جمله مدیران منابع انسانی و رهبران تجارت را به خود جلب کرد. محققان اظهار داشته اند كه هوش هیجانی بر چگونگی تعامل كاركنان با همكارانشان تأثیر می گذارد. همچنین تصور می شود EQ در چگونگی مدیریت استرس و درگیری و همچنین عملکرد کلی شغل نقش دارد.
مطالعات نشان داده است كه كاركنان با نمرات بالاتر در زمينه EQ در زمينه اقدامات مربوط به عملكرد بين فردي، توانايي هاي رهبري و مديريت استرس، بالاترين درجه را دارند.
سایر مطالعات، هوش هیجانی بالاتر را با رضایت شغلی بهتر و همچنین عملکرد کلی شغل مرتبط کرده است.
گولمن اظهار داشت اگرچه ضریب هوشی با موفقیت در رهبری مرتبط است، اما به تنهایی كافی نیست. افرادی که در کار موفق هستند فقط باهوش نیستند، بلکه هوش هیجانی بالایی نیز دارند.
چرا EQ در محیط کار اهمیت دارد
هوش هیجانی به طور گسترده ای به عنوان یک مهارت ارزشمند شناخته می شود که به بهبود ارتباطات، مدیریت، حل مسئله و روابط در محیط کار کمک می کند. همچنین این مهارتی است که محققان معتقدند با آموزش و تمرین می توان بهبود پیدا کند.
چگونه می توان هوش هیجانی را بالا برد
در حالی که مهارت های احساسی ممکن است به طور طبیعی برای برخی از افراد در سطح بالایی قرار داشته باشد، کارهایی وجود دارد که هرکسی می تواند برای بهبود توانایی درک و استدلال احساسی اش انجام دهد. این امر می تواند به ویژه در محیط کار، جایی که روابط و تصمیمات تجاری اغلب به درک بین فردی، کار گروهی و ارتباطات متکی هستند، مفید باشد.
یک مطالعه در سال 2011 نشان داد که شرکت کنندگانی که در کسب مهارت های کلیدی احساسی آموزش دیدند، نه تنها پیشرفت های مداوم در هوش هیجانی نشان دادند، بلکه پیشرفت هایی در بهزیستی جسمی و روحی، روابط اجتماعی بهتر و سطح کورتیزول پایین تر (هورمون استرس) نیز تجربه کردند.
بنابراین اگر شما علاقه مند به بهبود مهارت های هوش هیجانی خود برای بهره مندی از عملکرد بهتر در محل کار خود هستید، چند راهکار وجود دارد که می توانید انجام دهید:
*خودآگاه تر شوید
یکی از اولین قدم ها در بالا بردن مهارت های هوش هیجانی در محیط کار، تمرین به رسمیت شناختن احساسات خود است. خودآگاهی شامل آگاهی از جوانب مختلف خود از جمله احساسات می باشد. این یکی از مؤلفه های اساسی هوش هیجانی است.
برای تشخیص احساسات خود و درک اینکه چه چیزی باعث ایجاد این احساسات می شود، ابتدا باید خودآگاه باشید.
*به احساس خود توجه کنید
این احساسات چگونه بر شما پاسخ می دهند؟ آیا احساستان در تصمیماتی که می گیرید یا نحوه تعامل با دیگران تأثیر دارد؟ با گذراندن وقت بیشتر برای تأمل بر روی این سؤالات، ممکن است متوجه شوید که از احساسات خود و نقشی که در زندگی روزمره شما بازی می کنند بسیار آگاه هستید.
*نقاط قوت و ضعف احساسی را در نظر بگیرید
چقدر خوب با دیگران ارتباط برقرار می کنید؟ آیا خودتان غالباً بی حوصلگی، عصبانیت یا ناراحتی را تجربه می کنید؟ چند روش برای مقابله با این احساسات چیست؟ شناخت نقاط ضعف خود به شما امکان می دهد به دنبال راه هایی برای مقابله با چنین کاستی هایی باشید.
*به یاد داشته باشید که احساسات در حال فوران هستند
یک همکار ممکن است شما را تحریک کند یا رئیس شما ممکن است یک کار ناامیدکننده برای انجام به شما بدهد. قبل از اینکه واکنش نشان دهید، به یاد داشته باشید که این موارد موقتی است، بنابراین تصمیم گیری های سریع و بر اساس احساسات شدید می تواند برای اهداف بلند مدت و موفقیت شما مضر باشد.
*خودتنظیمی را تمرین کنید
گولمن خودتنظیمی را به عنوان بخش اساسی هوش هیجانی معرفی کرد. آگاهی از احساسات اولین قدم مهم است، اما باید بتوانید چیزهایی را که احساس می کنید مدیریت کنید.
افرادی که خود تنظیم خوبی دارند، قادر به سازگاری خوبی با شرایط متغیر هستند. آنها چیزها را به هم نمی ریزند، به جای واکنش سریع نشان دادن، به دنبال راه های مناسب برای بیان احساسات خود هستند. آنها همچنین در مورد چگونگی تأثیر احساساتشان بر دیگران فکر می کنند.
راهکارهایی برای شروع بهبود مهارت های خود تنظیم خود در محل کار:
*روش هایی را برای رهایی از استرس در محل کار پیدا کنید. داشتن سرگرمی در خارج از محل کار روش خوبی برای شروع است. ورزش بدنی نیز روشی سالم برای رهایی از استرس است.
*آرامش خود را حفظ کن. این واقعیت را بپذیرید که شما نمی توانید همه چیز را کنترل کنید، اما به دنبال راه های مفیدی باشید که بتوانید به آنها پاسخ دهید.
*قبل از تصمیم گیری فکر کنید. احساسات می تواند شما را در گرمای لحظه ای غرق کند، اما اگر کمی به خودتان فرصت دهید تا همه احتمالات را در نظر بگیرید، می توانید انتخابی آرام تر و منطقی تر انجام دهید.
*مهارت های اجتماعی خود را بهبود بخشید.تحقیقاتی در مورد روانشناسی احساسات حاکی از آن است که افراد دارای EQ بالا مهارت های اجتماعی قوی دارند. از آنجا که آنها در تشخیص احساسات افراد دیگر مهارت دارند، قادر به پاسخگویی مناسب به اوضاع هستند. مهارت های اجتماعی نیز در محیط کار بسیار ارزشمند است زیرا منجر به ارتباط بهتر و فرهنگ کلی شرکت می شود.
*به آنچه دیگران می گویند گوش دهید.این بدان معنا نیست که فقط منفعلانه به صحبت دیگران گوش دهید. گوش دادن فعال شامل نشان دادن توجه، پرسیدن سوال و ارائه بازخورد است. چه در نقش مدیریتی و چه به عنوان عضوی از تیم، حضور داشته باشید، گوش دادن فعال می تواند نشان دهد که شما علاقه مند به پروژه های کاری هستید و مایل به همکاری با دیگران برای کمک به گروه برای رسیدن به اهداف خود هستید.
*روی مهارت های ترغیبی خود کار کنید.توانایی تأثیرگذاری در محیط کار و متقاعد کردن اعضای تیم و سرپرستان برای گوش دادن به ایده های شما می تواند در پیشرفت کار شما مسیری طولانی را طی کند.
*از درگیری ها در محل کار خودداری کنید.تمام تلاش خود را بکنید که از درگیری در محل کار اجتناب کنید. به دنبال راه هایی برای حل مشکلات و به حداقل رساندن تنش ها باشید.
*همدلی خود را بیشتر کنید.افراد باهوش هیجانی بالا، دیگران را به خوبی درک می کنند. همدلی چیزی بیش از این است که فقط احساس دیگران را بشناسید بلکه شامل چگونگی پاسخ شما به این درک نیز می باشد.
*مواردی را از دیدگاه شخص دیگر ببینید.این مسئله بعضی مواقع می تواند چالش برانگیز باشد، به خصوص اگر احساس می کنید شخص دچار اشتباه است. اما به جای اینکه اجازه بدهیم اختلافات بالا بگیرد، وقت خود را صرف نگاه کردن به موضوع از منظر دیگری کنید.
*به نحوه پاسخ دادن به دیگران توجه کنید.آیا به آنها اجازه می دهید تا ایده های خود را به اشتراک بگذارند؟ آیا ورودی آن ها را تأیید می کنید، حتی اگر مخالف هستید؟ فرصت دادن به دیگران برای بیان ایده هایشان، باعث ایجاد سازش بیشتر می شود.
*خود کار کنید.یکی دیگر از مؤلفه های مهم هوش هیجانی چیزی است که به عنوان انگیزه ذاتی شناخته می شود. افرادی که EQ قوی دارند تمایل دارند به خاطر خودشان انگیزه بیشتری برای رسیدن به اهداف خود داشته باشند. آنها به جای اینکه به دنبال پاداش های بیرونی باشند به دنبال دست یابی به اهداف برای داشتن احساسی بهتر هستند.
*سعی کنید مثبت نگر باشید.توجه کنید که افراد خوش بین در محیط کار، باعث انگیزه دیگران می شوند. اتخاذ این نوع نگرش می تواند به شما کمک کند احساس مثبت تری نسبت به کار خود داشته باشید.