درحالی که درمان کاملی برای بیماری رماتیسم مفصلی وجود ندارد، تعدادی درمان برای از بین بردن درد و تورم ناشی از التهاب مزمن این بیماری در دسترس میباشد. از جمله این درمانها میتوان مراقبتهای شخصی، رژیم، مسکنهایی تسکین دهنده درد، فیزیوتراپی و داروهای نسل جدید درمان کننده روماتیسم را نام برد.
برای موارد بسیار مزمن ممکن است که جراحی برای درمان یا پیوند مفصل آسیب دیده پیشنهاد شود. هدف از این درمانها بهبودی مفاصل، حفظ توانایی تحرک، کاهش درد، افزایش کیفیت زندگی بیمار میباشد.
درمانهای خانگی بیماری روماتیسم مفصلی و سبک زندگی
روماتیسم مفصلی یک بیماری مزمن پیشرونده میباشد که به عنوان بخشی از زندگی نیاز به مدیریت دارد. به جای اینکه تنها به فکر درمان بیماری با دارو باشید، نیاز به یک عملکرد کلی دارید که به کمک آن سلامتی کلی بدن را افزایش دهید و از طرفی عوامل خطرناکی که شما را در مسیر بدی قرار میدهند را به حداقل برسانید.
این گفته به تمام رفتارهای نگران کننده در مورد سلامتی و تغییر آنها به گونهای که برای درمان بیماری مفید باشد باز میگردد.
استراحت کامل برای درمان بیماری روماتیسم مفصلی
استراحت کامل در رختخواب بسیار مهم است اگر به صورت ناگهانی و به شدت دچار درد شدهاید به گونهای که حرکت کردن برای شما بسیار مشکل است. در این هنگام استراحت کامل مکن است که تنها راه درمان برای کاهش درد و التهاب ناشی از روناتیسم مفصلی میباشد.
همان گونه که در ابتدا گفتیم، استراحت کامل در تخت یک راه درمان سریع است تا زمانی که یخ یا دیگر روشهای درمانی ضد التهابی بتوانند تاثیر خود را بر بیمار بگذارند و درد او را تسکین دهند. استراحت زیاد در تخت میتوانند تاثیر برعکسی نیز بر سلامتی شما داشته باشد از جمله موجب شک شدن بدن میگردد، میزان حرکت شما را کاهش میدهد و موجب از دست دادن ماهیچهها و عضلات فرد خواهد شد.
رژیم غذایی
دارای اضافه وزن بودن یا چاقی ممکن است که التهاب را به دلیل افزایش پروتئینهای التهابی ( سیتوکین) افزایش دهد زیرا این پروتئینها تشکیل سلولهای چربی را افزایش میدهند. این اتفاق برای وخیمتر کردن علائم روماتیسم مفصلی در هر نقطهای از بدن کافی است. همچنین استرس و فشار زیادی به مفاصل تحتانی بیمار وارد خواهد کرد.
اگرچه رژیم غذایی خاصی برای بیماران روماتیسم مفصلی وجود ندارد، برخی از پزشکان رژیم مدیترانهای را تجویز میکنند که تعادلی سالم بین پروتئینها، چربیها و کربوهیدراتها در بدن ایجاد خواهد کرد. این رژیم فرد را به مصرف زیاد ماهی که غنی از اسید چرب آزاد امگا تری میباشد تشویق میکند. اسید چرب امگا تری خاصیت ضد التهابی دارد. علاوه بر این در رژیم مدیترانهای غلات کامل، سبزیجات، میوهها و روغنهای سالم مانند روغن زیتون مورد استفاده قرار میگیرد.
البته شواهد اندکی نشان میدهند که رژیم غذایی فاقد گلوتن میتواند درد این بیماری را کاهش دهد به ویژه در افرادی که توانایی تحمل گلوتن را ندارند.
غذاهایی که باید از مصرف آنها خودداری کرد
با کاهش غذاهای خاصی که موجب افزایش التهاب میشوند میتوانید حال خود را کمی بهبود دهید:
- از نوشیدن الکل با دوری کنید.
- اسید چرب امگا شش ( موجود در ذرت، گل آفتاب گردان، سویا، بادام زمینی، روغن سبزیجات، دانه انگور ) باید کاهش یابد.
- چربیهای اشباع نباید بیش از 10 درصد از کل کالری که مصرف میکنید را تشکیل بدهند.
- مصرف شکر باید کاهش یابد.
- چربیهای ترنس باید به طور کامل از رژیم غذایی حذف شوند.
تاثیر ورزش بر بیماری روماتیسم مفصلی
روماتیسم مفصلی معمولا با ایجاد تخریبهای پیشرونده در مفاصل حرکتی قابل تشخیص میباشد. با انجام ورزش میتوانید وزن خود را کاهش دهید و تمریناتی را انجام دهید که به حرکت مفاصل شما کمک خواهند کرد. ورزش کردن میتواند موجب افزایش استقامت شود و به مبارزه با علائم پوکی استخوان که در بیماران روماتیسم مفصلی متداول میباشد، میپردازد.
سیگار کشیدن
همه ما میدانیم که سیگار کشیدن برای ما مفید نمیباشد اما میتواند برای بیماران روماتیسم مفصلی نیز بدتر باشد. سیگار کشیدن موجب وارد کردن مواد شیمیایی مضر به درون بدن میشود که نه تنها التهاب ایجاد میکنند بلکه موجب انقباض رگهای خونی میگردد در نتیجه گردش خون به درستی در بدن انجام نخواهد شد.
سیگار کشیدن میتواند موجب گسترش روماتیسم واسکولیت گردد. این بیماری یک عارضه پیشرونده است که با علائمی مانند خستگی مزمن، پوست غیر شفاف، کهیر، تب، کاهش وزن، درد مفاصل و عضلات همراه است. افزون بر این، تحقیقات نشان دادهاند که سیگار کشیدن میتواند ریسک ابتلا به روماتیسم مفصلی را در برخی از موارد تا 300 درصد افزایش دهد. اگرچه ترک سیگار امری بسیار دشوار است اما فواید ترک آن برای بدن و مفاصل فوقالعاده زیاد خواهد بود. با پزشک خود در مورد کمکهایی که برای ترک سیگار وجود دارد صحبت کنید. داروهایی مانند بوپروپیون ( ضد افسردگی ) و وارنیکیلین میتوانند به ترک سیگار کمک کنند همچنین با داروهای روماتیسم مفصلی داخل دارویی نیز ایجاد نخواهند کرد.
داروهای بدون نسخه برای درمان بیماری روماتیسم مفصلی
بخشی از برنامه درمانی شما این است که پزشک داروهای بدون نیاز به نسخه به شما پیشنهاد خواهد کرد از جمله داروهای ضد التهابی غیر استروئیدی مانند ناپوکسن، ایبوپروفن، برای از بین بردن دردهای خفیف و تورم ناشی از روماتیسم. افزون بر این برای به دلیل داشتن ویژگیهای ضد التهابی داروهای ضد التهابی غیر استروئیدی و تببر، میتوان از آنها برای از بین بردن درد و تب استفاده کرد. با این وجود این داروها پیشروی بیماری را آهسته نخواهند کرد. این داروها دارای عوارض جانبی مانند ناراحتیهای معده، فشار خون بالا، زنگ زدن گوش، زخم معده و سمی شدن کبد میباشند.
تجویز دارو برای بیماری روماتیسم مفصلی
اگر مشخص شده است که مبتلا به روماتیسم مفصلی هستید، پزشک ترکیبی از داروها را تجویز خواهد کرد که برخی برای تسکین درد و برخی برای جلوگیری از پیشروی بیماری روماتیسم مفصلی میباشد. ضرورت درمان زودهنگام روماتیسم مفصلی امروزه واضحتر شده است همانطور که محققان در حال یافتن راههای جدیدتری برای درمان این بیماری هستند و به دنبال پیدا کردن روشهایی برای تشخیص سریعتر میباشند.
معمولا ابتدا تنها یک دارو برای درمان تجویز میشود. اگر پاسخ آن به بیماری به میزان کافی نباشد، داروهای مختلف دیگری که مکانیسم رفتاری آنها متفاوت است اضافه خواهد شد. در بیشتر موارد، از سه داروی ضد روماتیسم مفصلی با هم استفاده میشود. این داروها درد و التهاب را بهتر کنترل خواهند کرد.
ضد التهابها
پزشک ممکن است که با داروهای بدون نسخه شروع کند تا درد و تب را از بین ببرد. اگر علائم بدتر شدند ممکن است که داروهای ضد التهابی داروهای ضد التهابی غیر استروئیدی مانند سلکوسیب و دیکلوفناک.
کورتیکواستروئید و تاثیر آن در درمان بیماری روماتیسم مفصلی
کورتیکواستروئیدها بسیار موثر هستند اما داروهای قوی میباشند که در کاهش التهاب و فعالیت سیستم ایمنی بدن تاثیرگذار هستند. کورتیکواستروئیدها با تاثیر بر کورتیزول، هورمون آدرنال که به تنظیم التهاب کمک میکند، متابولیسم و قند خون به کار خود ادامه میدهد.
آنها معمولا به عنوان بخشی از دارو درمانی تجویز میشوند و به صورت خوراکی ( قرص)، تزریق ( تزریق عضلانی یا فاصله بین مفاصل) یا تزریق وریدی مورد استفاده قرار میگیرند. پریدنیزون معمولترین داروی تجویزی برای روماتیسم مفصلی میباشد.
کورتیکواسترئیدها تنها برای مدت کوتاهی تجویز میشوند و علت آن بالا بودن ریسک عوارض جانبی آنها میباشد. از جمله پوکی استخوان، افزایش وزن، کبودی، آب مروارید، گلوکوم ( آب سیاه چشم )، دیابت. وقتی که به صورت خوراکی مصرف میکنید دوز آنها کم است و معمولا صبحها مصرف میشوند. تزریق برای حملات حاد تجویز میشوند و بیش از سه یا چهار بار در سال توصیه نمیشوند.
داروی اصلاح شده بیماری روماتیسم مفصلی
داروی اصلاح شده بیماری روماتیسم با تاثیر بر سیستم ایمنی بدن کار خود را انجام میدهد. به عنوان یک بیماری که به سیستم ایمنی بدن مربوط میشود به سلولهای عادی بدن حمله میکند و آنها را به عنوان عامل خطر بیرونی هدف خود قرار میدهد. داروی اصلاح شده بیماری روماتیسم برای سرکوب این مشکل سیستم ایمنی تجویز میشود.
این داروها وقتی که به محض تشخیص پزشک مورد استفاده قرار میگیرند بسیار موثر هستند. انواع مختلفی از داروی اصلاح شده بیماری روماتیسم در دسترس است که برای درمان روماتیسم مفصلی به عنوان داروهای نسل قبل مورد استفاده قرار میگیرند از جمله هیدروکسی کلروکوئین و نوعی داروی جدید به نام لفلونومید. تمام آنها خوراکی هستند. با این وجود بیشترین داروی اصلاح شده بیماری روماتیسم که تجویز میگردد متوتریکسات میباشد. این دارو برای بیش از 50 سال مورد استفاده قرار گرفته و هنوز هم برای درمان روماتیسم مفصلی استفاده میشود. در کنار تمام فوایدی که دارد متوتریکسات را میتوان برای مدت زمان طولانی با دوز یک بار در هفته استفاده کرد حتی میتوان به کودکان این دارو را توصیه کرد.
از طرفی دیگر، متوتریکسات میتواند توانایی سیستم ایمنی برای مبارزه با عفونت را کم کند. برای مشاهده این مشکل نیاز به انجام آزمایش خون به صورت دورهای و منظم نیاز است. دیگر عوارض جانبی این دارو عبارتند از خستگی، تهوع، ناراحتیهای معده، کهیر، اسهال، زخم در دهان، کبودی. در موارد نادر، متوتریکسات میتواند موجب چربی کبد گردد. به صورت روزانه اسید فولیک مصرف کنید تا برخی از تاثیرات و عوارض جانبی آن را کم کنید. اگر باردار هستید از مصرف متوتریکسات خودداری کنید زیرا میتواند موجب تولد نارس جنین گردد.
اصلاح کنندههای واکنش بیولوژیکی
اصلاح کنندههای واکنش بیولوژیکی نوع جدید از داروی اصلاح شده بیماری روماتیسم میباشند که بخش ویژهای از سیستم ایمنی را هدف خود قرار میدهد تا این که به کل آن حمله کند. به این دلیل به آنها بیولوژیکی گفته میشود که در آزمایشگاهها با استفاده از سلولهایی که ژنتیک آنها دستکاری شده است ( توسط مهندسین ژنتیک) تولید میشوند تا این که در آزمایشگاههای شیمیایی تهیه شوند.
وقتی که از داروهای بیولوژیکی برای درمان روماتیسم مفصلی استفاده میشود مکانیسم رفتاری آنها متفاوت خواهد بود کار آنها به این صورت است که بخش خاصی از سیستم ایمنی را هدف خود قرار میدهند.
علاوه بر داروها پزشک شما ممکن است که از متخصص مفاصل برای بازیابی توانایی مفاصل و حرکت کمک بگیرد. درمان میتواند به صورت فیزیکی یا کار درمانی انجام شود. درمان فیزیکی بر روی مقاومت بدن و بهبود حرکت تاثیر دارد.