بیماری نقرس یک التهاب مفصلی می باشد که بیشتر بر مردان تاثیر می گذارد. بیماری نقرس در افرادی که میزان بالایی اوریک اسید در خون خود دارند ایجاد می شود. اوریک اسید با تجزیه پورین ها در بدن تشکیل می شوند ( پورین ماده است که در سلول های بدن انسان و بیشتر غذاها یافت می شود). اسید توسط خون به گردش در می آید و وارد کلیه ها می گردد و از بدن به ادرار منتقل می شود.
بدن برخی از افراد مقدار زیادی اسید اوریک تولید می کند یا از غذاها و نوشیدنی هایی استفاده می کنند که موجب تولید سطح بالایی از اسید در بدن می گردند. برخی دیگر میزان عادی اسید تولید می کنند اما کلیه ها قادر به حذف آن ها از بدن نمی باشد. زمانی که سطح اوریک اسید در بدن بالا رود، کریستال تولید می کنند که اطراف مفاصل را احاطه خواهند کرد و باعث بیماری نقرس می شوند. اما هر فردی که مقدار زیادی اسید اوریک در بدن خود دارد بیماری نقرس دردناک را تجربه نخواهد کرد.
چه افرادی بیشتر در معرض ابتلا به بیماری نقرس خواهند بود؟
- مردان
- یکی از اعضای خانواده مبتلا به بیماری نقرس باشد
- مصرف داروهای مشخصی مانند آسپرین، سیکلوسپورین، نیاسین، لوودوپا
- مبتلا بودن به دیگر بیماری های التهابی مفصلی مانند التهاب مفصلی، یا پسوریاتیک
- نوشیدن بیش از دو لیوان الکل یا آب جو در روز
- مصرف غذاهای غنی از پروتئین مانند کبد، قلوه و دیگر اندام های حیوانی
- گوشت قرمز مثل بره، خوک، گاو
- غذاهای دریایی انتخاب کنید غذاهایی مانند ساردین، صدف، غزل آلا، تن
- آبگوشت، خاویار
- نخود فرنگی و لوبیا خشک
- اگر فشار خون بالایی دارید، کلیه ها و غده تیروئید به درستی کار نمی کنند یا شرایط به گونه ای است که سلول ها به سرعت تغییر می کنند.
- نوشیدن مقدار زیادی نوشیدنی حاوی قند
- چاق بودن
- انجام عمل بای پس یا پیوند
بیشتر بخوانیم: درباره نقرس؛ درد شست پا بیشتر بدانیم
این بیماری موجب درد ناگهانی و شدید در مفاصل می گردد که معمولا از مفصل انگشت شصت پا آغاز می شود. اما دیگر مفاصل و نواحی اطراف آن ها نیز تحت تاثیر قرار خواهند گرفت از جمله زانو ها، مچ پا، پاها. بیماری نقرس یک نوع رایج ابتلا به رماتیسم مفصلی می باشد. مردان سه برابر زنان در خطر ابتلا به بیماری نقرس می باشند.
مردان بعد از 40 سالگی و زنان بعد از دوران یائسگی به بیماری نقرس مبتلا می شوند. علائم بیماری نقرس به دیگر انواع روماتیسم که آن را رسوب کلسیم پیروفسفات می نامند، مشابه است در نتیجه ممکن است که در این مورد اشتباه صورت بگیرد. با این وجود، کریستال هایی که در این حالت مفاصل را تحریک می کنند حاوی کلسیم فسفات می باشند نه اوریک اسید.
علائم این بیماری
زمانی که اوریک اسید در خون ساخته می شود، کریستال های تولید شده از آن همانند سوزن وارد مفاصل می شوند و التهاب ایجاد می کنند. به همین دلیل است که علائم اولیه بیماری نقرس ناگهانی ظاهر می شوند به جای این که با درد شروع شوند. بیماری نقرس معمولا انگشت شصت پا را مورد حمله قرار می دهد و معمولا درد آن در شب آغاز می گردد. مفصل متورم می گردد و وقتی که آن را لمس می کنید خیلی گرم و دچار گر گرفتگی شده است. گاهی دومین حمله ممکن است که بعد از ماها یا سال ها رخ دهد. با گذر زمان، اوریک اسید موجب ایجاد برآمدگی هایی در ناحیه مفاصل خواهند شد.
بیماری نقرس دارای 4 مرحله است:
قبل از این که حمله اول رخ دهد
هیچ علائمی وجود ندارد، اما سطح اوریک اسید خون بالا است و کریستال ها در مفاصل ساخته شده اند. که آن را بالا بودن میزان اوریک اسید بدون علامت می نامند.
بیماری نقرس مزمن
سطح اوریک اسید یا بلور های ناشی از آن در مفصل به حرکت در می آیند. این حرکت ها ممکن است بر اثر جراحت، الکل، داروهای عفونت یا دیگر بیماری ها ایجاد شود. درد ناشی از بیماری نقرس معمولا در شب آغاز می شود و بین ساعات 8 تا 12 به بدترین حالت خود خواهد رسید. این علائم بعد از چند روز از بین خواهند رفت و معمولا بعد از 10 روز به کلی رفع شده اند. برخی از مردم هرگز حمله دوم را تجربه نخواهند کرد اما عده ای دیگر در طول سال ممکن است که دچار حمله دیگری شوند.
وقفه ایجاد شده بین دو حمله بیماری نقرس
این مرحله بین دو حمله اتفاق می افتد. اگرچه در زمان وقفه بین دو مرحله دردی احساس نمی شود، اما بیماری نقرس از بین نرفته است. میزان کم التهاب نیز ممکن است موجب تخریب مفاصل گردد.
بیشتر بخوانیم: معرفی جامع و کامل بیماری نقرس
بیماری نقرس حاد
حملات بیماری نقرس زمانی رخ می دهند که فرد برای مدت 10 سال سطح اسید اوریک خونش از حد نرمال بالاتر باشد. در این دوره دردبه صورت متناوب ایجاد و متوقف خواهد شد.
- بیماری نقرس 8 میلیون فرد بالغ را تحت تاثیر خود قرار داده است.
- از هر 4 مرد سه نفر به بیماری نقرس مبتلا هستند.
- بیماری نقرس مردان بین محدوده سنی 40 تا 50 سال را تحت تاثیر قرار می دهد.
- 60 درصد از افراد حمله دوم بیماری نقرس را در سال اول بعد از تشخیص این بیماری تجربه خواهند کرد.
راه تشخیص این بیماری
سابقه پزشکی، معاینه فیزیکی و آزمایش خون از جمله روش های تشخیص بیماری نقرس می باشند. پزشک نیاز دارد که موارد زیر را بداند:
- میزان شدت درد به چه اندازه است
- با چه سرعتی درد ایجاد می شود.
- دردها چه مدت به طول می انجامند.
- کدام مفصل دچار درد می شود.
پزشک نیاز دارد که دیگر دلایل ایجاد کننده درد مفاصل و التهاب را بیابد از جمله تزریق، جراحت یا دیگر انواع روماتیسم. پزشک ممکن است که از عکس برداری به کمک اشعه ایکس، اولتراسوند یا ام آر آی برای مشخص کردن بافت یا استخوان آسیب دیده کمک بگیرد. پزشک از مفصل آسیب دیده مایع خارج می کند و آن را زیر میکروسکوپ قرار می دهد تا از وجود کریستال های اسید اوریک یا باکتری های ایجاد کننده عفونت آگاه شود.
تاثیرات بیماری نقرس بر روی سلامتی
اگر بیماری نقرس تحت درمان قرار نگیرد، ممکن است که مفصل را به کلی تخریب کند، حرکت کردن را محدود کند، موجب دردهای مزمن گردد. اوریک است ممکن است که در کلیه ها ساخته شوند و مواد معدنی و نمک ها در آن ها رسوب کنند و در نهایت سنگ کلیه ایجاد شود. خطراتی که سلامتی را تهدید می کنند از جمله چاقی، فشار خون بالا، دیابت، بیماری های قلبی و نارسایی های مزمن کلیوی ممکن است که فرد را درگیر کنند.
درمان بیماری نقرس
درمان حملات حاد این بیماری
در زیر به مواردی که به کنترل درد و تورم ناشی از بیماری نقرس کمک می کنند اشاره خواهیم کرد:
- وقت معاینه پزشک بگیرید.
- روی مفصل یخ قرار دهید و آن را بالا ببرید.
- مقدار زیادی مایع بنوشید ( از نوشیدن الکل و نوشیدنی های شیرین خودداری کنید).
- استرس خود را کاهش دهید زیرا موجب بدتر شدن حملات خواهد شد.
- از خانواده و دوستان بخواهید که در انجام وظایف روزانه به شما کمک کنند تا درد و استرس شما کاهش یابد.
بیشتر بخوانید: درمان نقرس با مواد گیاهی
داروهای مورد استفاده برای درمان بیماری نقرس حاد
داروهای وجود دارند که پزشک با دیدن اولین علائم و حملات ممکن است تجویز کند:
داروهای ضد التهابی غیر استروئیدی:
از این داروها به صورت مداوم برای از بین بردن درد و تورم در بیماری نقرس حاد استفاده می شود. این داروها به کوتاه کردن حملات، به ویژه اگر در 24 ساعت اولیه مصرف شوند کمک خواهند کرد.
کورتیکواستروئیدها
این داروها به صورت خوراکی یا از طریق تزریق به مفصل دچار التهاب مورد استفاده قرار می گیرند تا با سرعت بیشتری درد و تورم ناشی از حمله بیماری نقرس را از بین ببرند. کورتیکواستروئیدها معمولا 14 ساعت بعد از مصرف تاثیر خود را خواهند گذاشت.
کولکیسین
این داروی ضد التهاب اگر در 24 ساعت اولیه که دچار حمله بیماری نقرس شده اید مصرف شوند به خوبی تاثیر خود را خواهد گذاشت.
کاهش سطح اوریک اسید
پزشک ممکن است منتظر بماند تا حمله بیماری نقرس تمام شود و هیچ دارویی تجویز نکند تا بتواند سطح اوریک اسید شما را کاهش دهد. گاهی اوقات، این داروها خود می توانند موجب ایجاد حمله شوند زیرا سطح اوریک اسید کاهش می یابد و کریستال های ایجاد شده حرکت می کنند. اما دنبال کردن مراحل درمان بهترین راه برای جلوگیری از ایجاد حمله در آینده خواهد بود. پزشک ممکن است که داروهایی با دوز کم اما منظم تجویز کند تا از حمله مجدد جلوگیری کند.
داروهایی برای کاهش سطح اوریک اسید
آلوپورینول
این دارو میزان اسید اوریم بدن را کاهش می دهد. آلوپورینول ابتدا معمولا با دوز کم روزانه تجویز می گردد و به مرور زمان با ثابت ماندن سطح اوریک اسید خون دوز آن افزایش می یابد.
فبوگزوستات
میزان اوریک اسید خون را کاهش می دهد. مانند آلوپورینول عمل می کند و ابتدا با دوز کم آغاز می گردد و با ثابت ماندن سطح اوریک اسید خون دوز آن را افزایش می دهند. این دارو به صورت قرص تهیه می شود.
پروبینیسد
به کلیه ها در کاهش میزان اوریک اسید کمک خواهد کرد. این دارو دو بار در روز مصرف می شود و ممکن است به همراه فبوگزوستات تجویز شود تا اثربخشی آن را بهبود دهند. این دارو به صورت قرص تهیه می شود.
پگلوتیکاز
این دارو زمانی تجویز می شود که داروهای عادی نتوانند سطح اوریک اسید را کاهش دهند. این دارو اوریک اسید را با سرعت بیشتری نسبت به داروهای دیگر کاهش می دهد. این دارو هر دو هفته یک با از طریق تزریق درون وریدی استفاده می شود.
تمام این دارو ها خطراتی به همراه خواهند داشت. برای آگاهی از عوارض جانبی داروها دستور راهنمای آن ها را مطالعه کنید.
رژیم غذایی مناسب برای درمان بیماری نقرس
مقدار زیادی مایعات بنوشید، از نوشیدن الکل، آب جو، غذاهای غنی از پورین و نوشیدنی های شیرین خودداری کنید تا میزان اوریک اسید خون کاهش یابد.
مراقبت از خود
عادت به داشتن عادات و سبک زندگی سالم نقش مهمی در درمان بیماری نقرس بازی خواهند کرد. رژیم غذایی سالمی برای خود انتخاب کنید و از غذاهای غنی از پورین خودداری یا آن ها را محدود کنید، به صورت منظم ورزش کنید و اضافه وزن خود را کاهش دهید تا از حمله مجدد بیماری نقرس خود را حفظ کنید.