علائم اختلال اضطراب جدایی چیست؟ + عوامل خطر و درمان آن

اضطراب جدایی چیست؟

طبیعی است که کودک خردسال شما هنگام خداحافظی و دوری از شما، احساس اضطراب کند. در اوایل کودکی، گریه و یا چسبیدن به والدین واکنشی سالم به جدایی و یک مرحله عادی از رشد است. ممکن است اضطراب جدایی، قبل از تولد کودک شروع شود و تا چهار سالگی و یا حتی بیشتر ادامه یابد. اما، هر دو عامل شدت و زمان اضطراب جدایی از کودکی به کودک دیگر متفاوت است. کمی نگرانی از ترک مادر یا پدر، حتی وقتی فرزند بزرگتر هم می شود، طبیعی است. شما می توانید اضطراب جدایی فرزندتان را با حوصله و تحمل و اعمال محدودیت هایی به آرامی اما مداوم کاهش دهید.

با این حال، برخی از کودکان اضطراب جدایی ای را تجربه می کنند که حتی با تلاش کامل والدین هم از بین نمی رود. این کودکان در سال های ابتدایی مدرسه یا حتی پس از آن، ادامه یا عود مجدد اضطراب جدایی شدید را تجربه می کنند. اگر اضطراب جدایی به اندازه ای بالا باشد که در فعالیت های عادی مانند رفتن به مدرسه و دوست یابی اختلال ایجاد کند و ماه ها و سال ها ادامه داشته باشد، ممکن است نشانه مشکل بزرگتری باشد: اختلال اضطراب جدایی.

چگونه اضطراب جدایی “عادی” را کاهش دهیم

برای کودکانی که اضطراب جدایی عادی دارند، مراحلی وجود دارد که با کمک آن ها می توانند آسانتر روند اضطراب جدایی را سپری کنند.

• جدایی را تمرین کنید. ابتدا فرزند خود را برای مدت کوتاه و مسافت های کوتاه با یک مراقب تنها بگذارید. همانطور که کودک شما به جدایی عادت می کند، می توانید به تدریج مدت طولانی تری او را تنها بگذارید.
• برنامه ریزی جدایی پس از چرت زدن یا تغذیه. نوزادان در هنگام خستگی یا گرسنگی مستعد اضطراب جدایی هستند.
• یک مراسم سریع “خداحافظی” ایجاد کنید. به آسانی یک مراسم خداحافظی ساختگی مانند خداحافظی کردن از پشت پنجره ایجاد کنید. اگرچه باید کل این مراسم به سرعت انجام شود تا بتوانید:
• بدون هیاهو او را ترک کنید. به فرزند خود بگویید که او را ترک می کنید اما باز خواهید گشت، و سپس بروید و کاملا از خانه خارج شوید.
• به قول های خود عمل کنید. برای اینکه کودکتان اطمینان پیدا کند که می تواند جدایی را تحمل کند، در زمانی که قول داده اید، به خانه بازگردید.
• در صورت امکان محیط اطراف خود را آشنا نگه دارید و کودک را با محیط جدید آشنا کنید. کالسکه او را به داخل محیط جدید ببرید. وقتی فرزند شما از خانه دور است، او را تشویق کنید تا یک شی آشنا را با خود همراه سازد.
• یک مراقب اصلی مداوم داشته باشید. اگر پرستار استخدام می کنید، سعی کنید او را برای مدتی طولانی نگه دارید تا از عدم تناقض در زندگی فرزند خود جلوگیری کنید.
• تماشای محتوای ترسناک را به حداقل برسانید. اگر محتواهایی که تماشا می کنید ترسناک نباشد، کودک شما به طور کلی کمتر می ترسد.
• سعی کنید که تسلیم نشوید. به فرزند خود اطمینان دهید که او خوب است- تعیین محدودیت های مداوم برای فرزند، به پیشرفت اختلال جدایی کمک می کند.

اختلال اضطراب جدایی چیست؟

اختلال اضطراب جدایی، یک مرحله عادی از رشد نیست، اما یک مشکل جدی عاطفی است که هنگام دوری کودک از مراقب اصلی خود، با پریشانی شدید مشخص می شود. با این حال، از آنجا که اضطراب جدایی عادی و اختلال اضطراب جدایی بسیاری از علائم مشابه را داراست، تشخیص اینکه آیا کودک شما فقط به زمان و درک نیاز دارد، یا مشکل جدی تری وجود دارد، گیج کننده است.

عمده ترین تفاوت های اضطراب جدایی عادی و اختلال اضطراب جدایی در شدت ترس کودک و اینکه آیا این ترس ها او را از فعالیت های عادی باز می دارد، است. کودکان مبتلا به اختلال اضطراب جدایی ممکن است فقط با فکر دور بودن از مادر یا پدر دچار اضطراب شوند و ممکن است برای اجتناب از بازی با دوستان یا حضور در مدرسه بهانه تراشی کنند. وقتی علائم به اندازه کافی شدید باشد، این اضطراب می تواند به یک اختلال تبدیل شود. اما مهم نیست که فرزندتان هنگام جدا شدن از شما چقدر نگران باشد، در هر صورت، اختلال اضطراب جدایی قابل درمان است. کارهای بسیاری وجود دارد که می توانید به وسیله آن ها کودک خود را ایمن تر کرده و اضطراب جدایی را برطرف کنید.

علائم اختلال اضطراب جدایی

کودکان مبتلا به اختلال اضطراب جدایی، دائماً از جدایی نگرانند یا ترس دارند. بسیاری از بچه ها علائم زیر را تجربه می کنند:

• ترسیدن از اینکه یک اتفاق وحشتناک برای یکی از عزیزان رخ خواهد داد. شایع ترین ترس کودکی که دچار اختلال اضطراب جدایی است این نگرانی است که در غیاب کودک، صدمه ای به یکی از نزدیکان وارد شود. به عنوان مثال، کودک ممکن است دائماً نگران این باشد که والدین بیمار شوند یا آسیب ببینند.
• نگران اینند که یک اتفاق پیش بینی نشده منجر به جدایی دائمی شود. فرزند شما ممکن است ترس این را داشته باشد که پس از جدا شدن از شما، اتفاقی منجر به جدایی دائمی او از شما شود. به عنوان مثال، او ممکن است نگران آدم ربایی یا گم شدن باشد.
• امتناع از رفتن به مدرسه. کودک مبتلا به اختلال اضطراب جدایی ممکن است ترسی غیر منطقی از مدرسه داشته باشد و تقریباً هر کاری را برای ماندن در خانه انجام دهد.
• عدم تمایل به خوابیدن. اختلال اضطراب جدائی می تواند کودکان را به دلیل ترس از تنها بودن یا ناشی از کابوس های مربوط به جدایی، بی خواب کند.
• بیماری جسمی مانند سردرد یا درد معده. در زمان جدایی یا قبل از آن، کودکانی که مشکلات اضطراب جدایی دارند اغلب احساس بیماری می کنند.
• چسبیدن به والدین. اگر قصد خارج شدن از خانه را دارید، ممکن است کودک به بازو یا پای شما بچسبد یا شما را تا بیرون از خانه همراهی کند.

دلایل عمده این اختلال

اختلال اضطراب جدایی به این دلیل اتفاق می افتد که کودک به نوعی احساس نا امنی می کند. به هر چیزی که ممکن است دنیای کودک شما را از تعادل خارج کند، او را تهدید کرده یا روال عادی زندگی اش را به هم بزند، توجه کنید. اگر می توانید علت اصلی یا علل آن را مشخص کنید، یک قدم در کمک به فرزندتان جلوتر خواهید بود.

علل عمده اختلال اضطراب جدایی در کودکان شامل موارد زیر است:

• تغییر در محیط. تغییر در محیط اطراف، مانند خانه جدید، مدرسه یا وضعیت مراقبت روزانه می تواند باعث اختلال اضطراب جدایی شود.
• فشار. شرایط استرس زا مانند تغییر مدرسه، طلاق، یا از دست دادن دوست عزیزی – از جمله حیوان خانگی – می تواند مشکلات اضطرابی جدایی را ایجاد کند.
• والدین بیش از حد محافظ. در برخی موارد، اختلال اضطراب جدایی ممکن است مظهر استرس یا اضطراب از شما باشد. والدین و فرزندان می توانند باعث افزایش اضطراب یکدیگر شوند.
• دلبستگی ناامن. پیوند دلبستگی، ارتباطی عاطفی است که بین نوزاد و والدین اصلی او شکل گرفته است. در حالی که یک پیوند دلبستگی ایمن تضمین می کند که کودک شما برای رشد بهینه به اندازه کافی احساس امنیت، درک و آرامش خواهد کرد، یک پیوند دلبستگی ناامن می تواند در مشکلات کودکی مانند اضطراب جدایی نقش داشته باشد.

اضطراب جدایی یا تروما؟

اگر به نظر می رسد اختلال اضطراب جدایی فرزند شما در طول شب اتفاق می افتد، علت آن می تواند یک تجربه آسیب زا باشد، نه اضطراب جدایی. اگرچه این دو مشکل می توانند علائم مشابهی داشته باشند، اما روش های درمانی هریک متفاوت است. با درک تأثیر فشارهای روانی بر کودکان، می توانید به فرزندتان کمک کنید که از مناسب ترین روش درمانی بهره مند شود.

کمک به کودک مبتلا به اختلال اضطراب جدایی

هیچکدام از ما دوست نداریم فرزندانمان را در حالت پریشانی ببینیم، بنابراین می توانید کمک کنید تا کودک شما از چیزهایی که از آن ها می ترسد دوری کند. با این حال، این کار تنها در دراز مدت اضطراب فرزند شما را تقویت می کند. به جای تلاش برای جلوگیری از جدایی از عوامل خطر، می توانید با اقداماتی در جهت ایمن تر کردن احساس اضطراب، به فرزند خود کمک کنید. فراهم کردن محیط دلسوزانه در خانه می تواند کودک شما را راحت تر کند. حتی اگر تلاش های شما مشکل را به طور کامل حل نکند، همدلی شما قطعا می تواند اوضاع را بهتر کند.

• در مورد اختلال اضطراب جدایی آموزش ببینید. اگر درمورد اینکه کودک شما چگونه این اختلال را تجربه می کند، اطلاعاتی کسب کنید، می توانید راحت تر با او همراه شوید.
• به احساسات فرزندتان گوش دهید و احترام بگذارید. برای کودکی که ممکن است با اختلال خود احساس انزوا کند، تجربه گوش دادن به او می تواند یک اثر درمانی قدرتمند داشته باشد.
• در مورد مسئله صحبت کنید. برای کودکان بسیار خوب است که درباره احساسات خود صحبت کنند – آن ها از “فکر کردن درمورد مشکلات” سودی نمی برند.
• پیش بینی مشکل جدایی. برای نقاط گذر، مانند رفتن به مدرسه یا دیدار دوستان برای انجام بازی، که می تواند باعث اضطراب فرزندتان شود، آماده باشید. اگر فرزند شما از یکی از والدین راحت تر جدا می شود، همان فرد باید به کودک کمک کند.
• هنگام جدایی آرام باشید. اگر فرزندتان ببیند که شما در هنگام جدایی آرام هستید، او نیز آرام خواهد شد.
• از مشارکت کودک در فعالیت ها حمایت کنید. کودک خود را تشویق کنید که در فعالیت های سالم اجتماعی و جسمی شرکت کند. این ها راه های خوبی برای کاهش اضطراب و کمک به فرزندتان در توسعه روابط هستند.
• از تلاش های فرزندتان تشکر کنید. از کوچکترین دستاوردهای او – زود خوابیدن، انجام کار مفید در مدرسه – به عنوان دلیلی برای تقویت فرزند خود استفاده کنید.

نکاتی برای کمک به کودک در داشتن احساس امنیت و آرامش

• برای کل روز الگوی مداوم ارائه دهید. برنامه های تکراری به کودکان احساس امنیت می دهند و برای از بین بردن ترس خود از ناشناخته ها کمک می گیرند. سعی کنید با وعده های غذایی، زمان خواب و دیگر برنامه های کودک تان هماهنگ باشید. اگر برنامه خانواده شما تغییر کرده است، در مورد زمان بندی جدید با کودک خود صحبت کنید. اگر کودک انتظار تغییر را داشته باشد، پذیرش تغییر برای او آسان تر خواهد شد.
• محدودیت هایی تعیین کنید. به فرزندتان اطلاع دهید که اگرچه احساسات او را می فهمید اما قوانینی در خانواده شما وجود دارد که باید دنبال شوند. مانند برنامه های روزمره، تنظیم و اجرای محدودیت ها نیز به کودک شما کمک می کند تا انتظار اتفاقات پیش رو را داشته باشد.
• گزینه های پیشنهادی. اگر در تعامل با خود، بخشی از انتخاب یا کنترل مسائل را به فرزندتان واگذار کنید، ممکن است احساس امنیت و راحتی بیشتری داشته باشد. به عنوان مثال، می توانید به کودک خود این حق انتخاب را بدهید که کدام مدرسه را دوست دارد یا کدام اسباب بازی را برای بازی کردن انتخاب می کند.

کاهش اختلال اضطراب جدایی: نکاتی درباره مدرسه

برای کودکانی که اختلال اضطراب جدایی دارند، حضور در مدرسه می تواند بسیار دشوار به نظر برسد و امتناع از رفتن به مدرسه، امری عادی است. اما با پرداختن به علل اصلی اجتناب فرزندتان از رفتن به مدرسه و ایجاد تغییر در مدرسه، می توانید به کاهش علائم کودک کمک کنید.

• به کودکی که از رفتن به مدرسه امتناع کرده است فرصت بدهید که در اسرع وقت به مدرسه بازگردد. حتی اگر لازم است در ابتدا کودک را سریع تر به خانه بازگردانید. با این کار علائم کودک کاهش می یابد و متوجه می شود که از دوری در امان است.
• از مدرسه بخواهید تا در صورت دیر رسیدن فرزندتان به او اجازه ورود بدهد. مسئول مدرسه می تواند در ابتدا به فرزنتان اجازه ورود دیرهنگام و اتاقی برای صحبت و جدایی تدریجی شما از کودکتان بدهد.
• یک مکان امن را مشخص کنید. مکانی را در مدرسه پیدا کنید که کودک شما در دوره های استرس زا بتواند با حضور در آن ها اضطراب خود را کاهش دهد. دستورالعمل هایی را برای استفاده مناسب از مکان امن تهیه کنید.
• به فرزندتان اجازه تماس با خانه بدهید. در زمان ایجاد استرس در مدرسه، یک تماس تلفنی کوتاه – یک یا دو دقیقه با خانواده – ممکن است اضطراب جدایی را کاهش دهد.
• یادداشت هایی را برای خواندن فرزندتان ارسال کنید. می‎توانید یک یادداشت برای فرزندتان در صندوق ناهار یا کیفش قرار دهید. خواندن عبارت “من تو را دوست دارم!” روی یک تکه کاغذ می تواند کودک را آرام کند.
• در طول تعامل با همسالان، به کودک خود کمک کنید. کمک یک بزرگسال، خواه معلم یا مشاور باشد، هم برای فرزند شما و هم برای کودکان دیگری که با او تعامل دارند مفید است.
• به تلاش های فرزندتان پاداش دهید. درست مانند خانه، هر تلاش خوب – یا گامی کوچک در جهت صحیح – شایسته پاداش است.

با تسکین استرس خود به کودکتان کمک کنید

کودکان دارای والدین مضطرب یا استرس زا ممکن است مستعد اضطراب جدایی باشند. به منظور کمک به فرزندتان در رفع علائم اضطراب خود، ممکن است لازم باشد که برای آرامتر کردن خود اقداماتی انجام دهید.

• در مورد احساسات خود صحبت کنید. حتی اگر نتوانید هیچ کاری برای تغییر وضعیت استرس زا انجام دهید، بیان آنچه در ذهنتان می گذرد می تواند بسیار مفید باشد.
• به طور منظم ورزش کنید. فعالیت بدنی نقش مهمی در کاهش و جلوگیری از تأثیر استرس بر بدن دارد.
• درست بخورید. بدن تغذیه شده با مواد مفید، برای مقابله با استرس آماده تر است، بنابراین مقدار زیادی میوه، سبزیجات و چربی های سالم بخورید و سعی کنید از خوردن غذاهای ناسالم، میان وعده های شیرین و کربوهیدرات های تصفیه شده جلوگیری کنید.
• آرامش را تمرین کنید. می توانید سطح استرس خود را با تکنیک های آرامش بخش مانند یوگا، تنفس عمیق یا مراقبه کنترل کنید.
• به اندازه کافی بخوابید. احساس خستگی فقط استرس شما را افزایش می دهد و باعث می شود به طور غیر منطقی یا مبهم فکر کنید. خوابیدن، به طور مستقیم باعث بهبود روحیه و کیفیت زندگی شما می شود.
• حس شوخ طبعی خود را حفظ کنید. عمل خندیدن به بدن شما کمک می کند تا از راه های مختلفی با استرس مبارزه کند.

چه زمانی برای اضطراب جدایی به دنبال کمک حرفه ای باشید

صبر و دانش خود شما می تواند در راه کمک به فرزندتان در مقابله با اختلال اضطراب جدایی مفید باشد. اما برخی از کودکان مبتلا به اختلال اضطراب جدایی ممکن است نیاز به مداخله حرفه ای داشته باشند. برای تصمیم گیری در مورد نیاز به کمک به فرزند خود، به دنبال “پرچم قرمز” یا علائم شدیدی باشید که فراتر از علائم هشدار دهنده ی خفیف است. این علائم شامل موارد زیر است:

• وابستگی نامتناسب با سن
• انصراف از دیدن دوستان، خانواده یا همسالان
• دلهره همراه با ترس یا احساس گناه شدید
• شکایت مداوم از بیماری جسمی
• امتناع ورزیدن از رفتن به مدرسه
• ترس بیش از حد از ترک خانه

اگر تلاش های شما برای کاهش این علائم موثر واقع نشود، ممکن است زمان یافتن یک متخصص بهداشت روان باشد. به یاد داشته باشید که این ها ممکن است علائمی از ترومایی باشد که فرزند شما تجربه کرده است. در صورت بروز این موارد، مراجعه به یک متخصص آسیب کودکان بسیار مهم است.

درمان این اختلال در کودکان

روانپزشکان کودک، روانشناسان کودک یا متخصصان مغز و اعصاب کودکان می توانند اختلال اضطراب جدایی را تشخیص دهند و درمان کنند. این پزشکان آموزش دیده، به منظور تشخیص مشکل، اطلاعاتی را از خانه، مدرسه و حداقل یک ملاقات بالینی کسب می کنند. به خاطر داشته باشید که کودکان مبتلا به اختلال اضطراب جدایی، غالباً مشکلات جسمی ای دارند که ممکن است نیاز به ارزیابی پزشکی داشته باشد.

متخصصان می توانند علائم جسمی را برطرف کنند، افکار مضطرب را شناسایی کنند و به فرزند شما کمک کنند تا راهکارهای مقابله و راه حل های حل مسئله را در خود پرورش دهد. درمان حرفه ای برای اختلال اضطراب جدایی ممکن است شامل موارد زیر باشد:

• گفتگوی درمانی. گفتگو درمانی مکانی امن برای بیان احساسات شماست. ملاقات با کسی که با گوش و دل به فرزندتان گوش کند و فرزند شما را به سمت درک اضطراب خود راهنمایی کند، می تواند یک درمان قدرتمند باشد.
• بازی درمانی. استفاده درمانی از بازی روشی متداول و مؤثر است که باعث می شود بچه ها در مورد احساسات خود صحبت کنند.
• مشاوره خانواده. مشاوره خانواده می تواند به فرزند شما در مقابله با افکاری که باعث اضطراب او می شود، کمک کند، همچنین شما به عنوان والدین نیز می توانید به فرزندتان در یادگیری مهارت های مقابله کمک کنید.
• مشاوره در مدرسه. این کار می تواند به کودکی که دارای اختلال اضطراب جدایی است کمک کند تا خواسته های اجتماعی، رفتاری و علمی مدرسه را بیابد.
• دارو. ممکن است از داروها برای درمان موارد شدید اختلال اضطراب جدایی استفاده شود. دارو فقط باید همراه با سایر درمان ها استفاده شود.