خیلی از بانوان اطراف زمان قاعدگی سردرد را تجربه می کنند. این سردردها می توانند شدید باشند و سبب تداخل در زندگی روزمره شوند. سردردهای قاعدگی می توانند خفیف باشند و ممکن است که فرد علائمی نظیر تحریک پذیری و حساس شدن را تجربه کند. در این مورد ممکن است که فرد به سندرم پیش از قاعدگی (PMS) دچار شده باشد.
علاوه بر این موارد، قاعدگی می توانند میگرن را با خود به همراه داشته باشد. سردردهای میگرنی قاعدگی می توانند قبل، حین و بعد از پریود اتفاق بیفتند. در این مقاله به این موارد می پردازیم: پریود چگونه سبب سردرد می شود، تفاوت بین سردرد PMS و سردرد میگرنی، و این که چه هنگامی باید به پزشک مراجعه کنید.
پریود چه ارتباطی با سردرد دارد؟
در طول چرخه قاعدگی، سطح هورمون های بدن زنان برای آماده شدن جهت بارداری بالا و پایین می روند. یک چرخه حدود ۲۵ تا ۳۰ روز طول می کشد و از اولین روز شروع یک پریود تا اولین روز آغاز پریود بعدی طول می کشد.
استروژن و پروژسترون هورمون هایی هستند که به تنظیم چرخه قاعدگی کمک می کنند. سطح این هورمون ها روی شدت و رواج سردرد تاثیر می گذارد. برای مثال با توجه به مطالعه ای که در سال ۲۰۱۴ انجام شد، سردردهای میگرنی حاد می توانند هنگامی رخ دهند که سطح استروژن در بدن به طرز چشمگیری افت پیدا می کند.
دلایل و علائم سردرد
هورمون ها نقش مهمی در سردرد ایفا می کنند چون روی پاسخ درد بدن کنترل دارند. به علت نوسانات سطح هورمون های استروژن و پروژسترون، بانوان بیشتر در معرض سردرد قرار دارند. وقتی بانوان نزدیک زمان پریود سردرد را تجربه می کنند، این درد می تواند ناشی از PMS یا میگرن قاعدگی باشد.
میگرن قاعدگی:
سردردهای میگرنی قاعدگی معمولا قبل، حین و فورا بعد از پریود رخ می دهند. این سردردها می توانند در طول تخمک گذاری نیز اتفاق بیفتند. حدود ۶۰% از زنانی که میگرن را تجربه می کنند گزارش داده اند که قاعدگی محرکی برای این سردردها محسوب می شود.
علائم این میگرن ها همچون هر سردرد میگرنی دیگری است اگر چه سردردهایی که نزدیک زمان پریود اتفاق می افتند با اختلالات حسی همراه نیستند. اما گاهی ممکن است که برخی از افراد توهم دیداری همچون هاله ها، نقطه های نورانی یا نقطه های تیره را در میدان دید خود تجربه کنند. برخی دیگر نیز قبل از شروع سردردهای میگرنی قاعدگی، احساس سوزن سوزن شدن را در دست ها یا صورت خود تجربه می کنند. سایر علائم سردردهای میگرنی قاعدگی عبارتند از:
- حساسیت به نور روشن
- حساسیت به صدا
- درد ضربه ای در قسمت های اطراف سر
- حالت تهوع
- استفراغ
PMS:
سردردهای PMS معمولا قبل از شروع پریود رخ می دهند. PMS به گروهی از علائم بر می گردد که ۹۵% از زنانی که در سنین مناسب بارداری قرار دارند، آن ها را هر ماه قبل از شروع پریود شان تجربه می کنند. این علائم معمولا ۱ الی ۲ هفته قبل از شروع پریود رخ می دهند. علاوه بر علائم سردرد، PMS علائم دیگری هم دارد همچون:
- ویار غذایی
- حساس شدن و متورم شدن سینه ها
- تجمع مایعات
- فراموشکاری
- دست و پا چلفتی شدن
- اختلالات خواب
- درد مفاصل و عضلات
- تحریک پذیری
- اضطراب یا تحت فشار بودن
- تغییرات حال و هوا
- افسردگی
هورمون هایی که در طول بارداری روی آن تاثیر می گذارند
به علت ارتباط بین هورمون ها و سردرد، زنان در طول بارداری بیشتر در معرض تجربه سردردهای میگرنی هستند. با توجه به مطالعات صورت گرفته، سطح استروژن در طول بارداری تا ۱۰۰ برابر افزایش می یابد، که این موضوع می تواند روی فعالیت میگرن تاثیر بگذارد.
علاوه بر این حتما باید خاطر نشان کرد که سردرد می تواند از علائم پره اکلامپسی باشد. پره اکلامپسی یک اختلال جدی فشار خون است که می تواند روی هر اندامی تاثیر بگذارد. معمولا متخصصان و پزشکان می توانند در طول معاینات منظم، به وجود پره اکلامپسی پی ببرند. علائمی که افراد دچار پره اکلامپسی تجربه می کنند شامل این مواردند:
- سردردی که مداوم است
- ورم صورت یا دست ها
- تغییر در وضعیت بینایی
- افزایش وزن ناگهانی
- درد شانه ها
- حالت تهوع و استفراغ
اگر این علائم را تجربه می کنید و یا حس می کنید که به پره اکلامپسی دچار هستید فورا به پزشک مراجعه کنید.
درمان سردرد
میگرن قاعدگی:
درمان سردردهای میگرنی قاعدگی به شدت درد بستگی دارد. فرد می تواند داروهایی نظیر این موارد را دریافت کند:
- داروهای ضد التهاب غیر استروئیدی (NSAID) از جمله استامینوفن و ایبوپروفن
- تریپتان ها
- ارگوت ها (Ergot)
ممکن است که پزشک برای پیشگیری کوتاه مدت از سردردهای میگرنی داروهایی نظیر فروواتریپتان، زولمی تریپتان یا سایر تریپتان ها را تجویز کند.
PMS:
داروهای مسکن بدون نیاز به تجویز همچون ایبوپروفن، به درمان سردردی که به علت PMS رخ داده کمک می کنند. ممکن است که پزشک این موارد را نیز تجویز کند:
- داروهای ضد بارداری هورمونی
- داروهای ادرار آور
- داروهای ضد افسردگی و ضد اضطراب
برخی از تغییرات در سبک زندگی نیز می توانند به درمان علائم PMS کمک کنند، از جمله:
- داشتن خواب کافی
- داشتن برنامه غذایی سالم
- داشتن ورزش منظم
در طول بارداری:
استامینوفن یک داروی بی خطر برای درمان سردردهایی است که در طول بارداری رخ می دهند. زنان باردار باید از مصرف مسکن هایی که حاوی کدئین هستند یا داروی ضد التهاب غیر استروئیدی (همچون ایبوپروفن) بپرهیزند، مگر این که پزشک توصیه دیگری کرده باشد. دریافت مکمل های تغذیه ای (همچون ریبوفلاوین، منیزیم و کوآنزیم) به کنترل سردردهای میگرنی که در طول بارداری رخ می دهند کمک می کند.
چه هنگامی به پزشک مراجعه کنید
اگر سردردهای قاعدگی در زندگی روزمره تان اختلال ایجاد می کنند، حتما با پزشک مشورت کنید. وقتی دلیل اصلی مشکل تان PMS است، تنوعی از درمان ها می تواند به شما کمک کند. این درمان ها شامل (داروهای ضد بارداری هورمونی، داروهای ضد افسردگی و مکمل کلسیم) هستند. درمان درست به شدت درد و علائم خاص فرد بستگی دارد.
پزشکان می توانند راه هایی را برای پیشگیری از سردردهای میگرنی قاعدگی پیشنهاد دهند. به علاوه می توانند در صورت لزوم، مسکن های قوی تری را تجویز کنند. در زنان باردار، سردرد مداوم می تواند از نشانه های پره اکلامپسی باشد. هر فردی که فکر می کند ممکن است دچار این مشکل جدی شده باشد باید فورا به پزشک مراجعه کند.
خلاصه
هورمون ها پاسخ درد بدن را کنترل می کنند. در طول چرخه قاعدگی، سطح هورمون ها به علت آماده کردن بدن برای بارداری نوسان پیدا می کنند و این نوسانات هورمونی می تواند منجر به سردرد شود.
سردردهایی که قبل، حین و فورا بعد از پریود رخ می دهند می توانند ناشی از PMS یا میگرن قاعدگی باشند. داروهای مسکن بدون نیاز به تجویز نیز گاهی می توانند سردردهای خفیف را بهبود ببخشند. اگر درد شدید دارید یا هر علائمی دارید که در زندگی روزمره تان اختلال ایجاد می کند، حتما با پزشک مشورت کنید.