اسیلوپسیا چنین حسی است که گویی محیط اطراف؛ مرتباً در حال حرکت است در حالی که در حقیقت چنین نیست. معمولا؛ اسیلوپسیا نشانه شرایطی است که بر حرکت یا توانایی چشم در تثبیت تصاویر- به ویژه هنگام حرکت- تأثیر می گذارد. ادامه مطلب را دنبال کنید تا در مورد اسیلوپسیا، از جمله دلایل و علائم شایع و نحوه درمان آن، بیشتر بدانید.
مقدمه ای بر بیماری اسیلوپسیا
فرد مبتلا به این بیماری ممکن است دچار سرگیجه، ورتیگو یا سرگیجه دورانی و مشکلات تعادلی شود. اسیلوپسیا؛ معمولاً در نتیجه ی شرایطی روی می دهد که بر حرکت چشم تأثیر می گذارد یا چگونگی تثبیت قسمت هایی از چشم، گوش داخلی و مغز و حفظ تعادل را تغییر می دهد.
این شرایط غالباً با انواع نیستاگموس در ارتباط است- که این وضعیتی است که باعث حرکت غیرطبیعی یا غیرارادی چشم می شود. شرایطی که بر نواحی مغز تأثیر می گذارد- به خصوص مخچه یا قسمت هایی از سیستم حرکتی چشم- یکی دیگر از دلایل شایع اسیلوپسیا است.
سیستم حرکتی چشمی؛ یک سری فرآیندهای بیولوژیکی است که هنگام حرکت سر یا چشم ها تصاویر را ثابت نگه می دارد. آسیب این سیستم باعث می شود تا بینایی فرد آسیب ببیند و به نظرش برسد که جهان پیرامون همیشه در حال حرکت است، به ویژه هنگامی که شخص موقعیت سر خود را تغییر می دهد یا خود در حال حرکت است.
طبق نظر متخصصان؛ برخی از شایع ترین شرایطی که با اسیلوپسیا در ارتباط است عبارت اند از:
- شرایط عصبی مانند تشنج، بیماری مالتیپل اسکلروزیس و میوکمی مورب فوقانی
- صدمه به مغز یا سر، به خصوص اختلالات دو طرفه وستیبولار مخچه ای
- شرایطی مانند سکته مغزی که بر روی عضلات چشم یا عضلات اطراف چشم تأثیر می گذارد
- شرایطی که گوش داخلی را تحت تأثیر قرار می دهد یا به آن آسیب می رساند، از جمله بیماری منییر
- شرایطی که باعث التهاب مغز می شود مانند تومور یا مننژیت
برخی از افراد با شرایطی متولد می شوند که باعث ایجاد این بیماری می شود، اما بیشتر افراد بعد تولد دچار آن می شوند.
علائم و نشانه های رایج اسیلوپسیا
انجمن روان شناسی آمریکا اسیلوپسیا را نوعی “احساس حرکت نوسانی محیط” توصیف می کند. مطابق این تعریف، بینایی بیشتر افرادی که دچار اسیلوپسیا هستند تحریف می شود- معمولاً این احساس پیش می آید که جهان حتی در هنگام ثابت بودن نیز به طور مداوم در حال حرکت است. این احساس می تواند باعث:
- تاری
- تکان
- جهش
- و نوسان تصاویر شود.
علائم بصری اسیلوپسیا نیز می تواند باعث بروز مشکلات زیر شود:
- سرگیجه
- حالت تهوع
- سرگیجه دورانی یا حسی که گویی جهان یا محیط پیرامون در حال دوران است
- مشکل در حرکت، راه رفتن، یا رانندگی
- مشکلات تعادلی یا هماهنگی
- مشکل تمرکز روی اشیاء
- سرخوردگی و استرس
- آسیب دیدگی، مانند افتادن یا دویدن به سمت اشیاء
- ناتوانی، چه به دلیل آسیب دیدگی و چه به دلیل عدم توانایی در حرکت مطمئن
از آنجا که اکثر موارد اسیلوپسیا؛ حداقل در بخشی از مسائل تثبیت گر تصویر ایجاد می شود، بسیاری از افراد هنگام حرکت، بیشتر آن را احساس می کنند. علائم اغلب در حین حرکت شروع می شوند و هنگام توقف خاتمه می یابند. با این حال، در موارد نادر، ممکن است در حالی که شخص در حال درازکشیدن؛ نشستن یا ایستادن است نیز بروز یابند. همچنین این علائم بسته به هر فرد؛ ممکن است فقط در موقعیت های خاص بدنی ایجاد شود.
اسیلوپسیا؛ بدون توجه به فرکانس یا شدت آن؛ اغلب ناتوان کننده است زیرا باعث از بین رفتن تعادل، بروز مشکلات بینایی و حالت تهوع می شود.
افراد مبتلا به اسیلوپسیا ممکن است نتوانند به تنهایی زندگی کنند. علاوه بر این، آن ها ممکن است ناامید شوند زیرا توصیف علائم برای آن ها یا توضیح اینکه این علائم تا چه اندازه بر زندگی آن ها تاثیر می گذارد؛ دشوار است.
درمان عارضه اسیلوپسیا به چه صورت است؟
اسیلوپسیا به طور معمول به عنوان نشانه ای از یک بیماری زمینه ای است. در حال حاضر هیچ روش خاص یا تأیید شده ای برای درمان اسیلوپسیا به عنوان یک بیماری منحصر به فرد وجود ندارد. بنابراین نوع درمان آن به علت اصلی آن بستگی دارد.
نیستاگموس یک وضعیت حرکت غیرارادی چشم است و اگر علت اسیلوپسیا؛ نیستاگموس باشد، گزینه های درمانی آن شامل موارد زیر است:
- عینک مخصوص یا لنزهای تماسی که به پاکسازی چشم کمک می کنند، که ممکن است باعث کند شدن حرکات چشم شوند (معمولاً در موارد مادرزادی این بیماری)
- دارو یا جراحی برای درمان شرایطی که باعث ایجاد نیستاگموس می شوند
- در صورت لزوم؛ متوقف کردن مصرف مواد مخدر یا الکل
- در موارد نادر، جراحی برای جابجایی ماهیچه هایی که چشم را کنترل می کنند و حرکات آن را محدود می کنند و اجازه می دهند که موقعیت راحت تری در سر ایجاد شود
بینایی درمانی در اسیلوپسیا
همچنین؛ انواع مختلفی از بینایی درمانی ممکن است به درمان شرایطی که باعث ایجاد حرکات نامنظم یا غیرقابل کنترل چشم می شوند- مانند نیستاگموس- کمک کنند. بینایی درمانی به طور کلی در کاهش یا حتی برطرف کردن اسیلوپسیا مؤثر است.
بینایی درمانی یا ویژن تراپی اپتومتریک؛ شامل انجام تمرینات مترقی تحت هدایت اپتومتریست است. این تمرینات به بازیابی عناصر بینایی و بهبود مهارت های بینایی کمک می کنند.
به عنوان مثال، آن ها ممكن است شامل خطوط خواندن متن با استفاده از ابزارهای مختلف مانند فیلترها یا لنزهای درمانی باشند. از طرف دیگر، فرد ممکن است متن را در حالی که روی بورد تعادل ایستاده است بخواند.
اسیلوپسیا همچنین ممکن است به تکنیک های مختلف بازخورد شنوایی مبتنی بر اکولوموتور پاسخ دهد، که به شخص کمک می کند تا به “حرکات” غیر طبیعی چشم خود گوش کنند و کنترل بیشتری روی آن ها به دست آورد.
همچنین شواهدی وجود دارد که نشان می دهد تمرین ریلکس شدن ممکن است به فرد بیاموزد که چگونه علائم اسیلوپسیای خود را به طور مؤثر مدیریت کند.
دارو درمانی در اسیلوپسیا
اگر علت اسیلوپسیا؛ نوعی نیستاگموس باشد، پزشکان به ندرت دارویی را به عنوان درمان برای آن تجویز می کنند.
با این وجود، مطالعات کمی نشان داده اند که برخی شرایط ایجاد کننده اسیلوپسیا ممکن است به داروهایی که انواع اسید گاما آمینوبوتیریک (GABA) را مسدود می کنند؛ پاسخ دهند- که یک اسید آمینه است که به طور طبیعی تولید می شود و به عنوان یک پیام رسان شیمیایی در مغز عمل می کند. نمونه هایی از این داروها شامل کلونازپام (کلونوپین) و گاباپنتین (نورونتین) است.
در بعضی موارد، داروهای ضد تشنج و مسدود کننده بتا نیز ممکن است به درمان شرایطی که باعث ایجاد اسیلوپسیا می شود کمک کنند.
بیشتر بخوانید: تشنج ناشی از تب چه مواقعی بروز پیدا می‌کند؟
سازش:
در برخی موارد، مغز ممکن است یاد بگیرد که چگونه با گذشت زمان با این بیماری کنار بیاید.
نوزادانی که به طور مادرزادی این بیماری را دارند، ممکن است در طی رشد عصبی با آن سازگار شوند، اگرچه بینایی آن ها هنوز هم ممکن است نقایص دیگری داشته باشد.
با این حال، اگر علائم اسیلوپسیا به مرور زمان در نوسان باشد، مغز به طور معمول نمی تواند با این شرایط کنار بیاید.
علاوه بر این، در مواردی که آسیب جدی یا جبران ناپذیری به مغز و سیستم بینایی یا اکولار وستیبولار وارد شود، ممکن است اسیلوپسیا به صورت دائمی رخ دهد.
در مواردی که علائم اسیلوپسیا به درمان علت اصلی آن پاسخ ندهد یا علت مشخصی برای آن وجود نداشته باشد، تعداد معدودی از گزینه های درمانی دیگر در دست است.
چه زمانی باید به پزشک مراجعه کرد؟
افرادی که هر نوع مشکل دید غیرقابل توضیح دارند باید در اسرع وقت با یک متخصص چشم صحبت کنند.
هرکسی که احساس کند محیط اطراف خود دائماً در حال حرکت است یا دچار سرگیجه غیر قابل توضیح باشد، مشکلات تعادل یا سرگیجه دورانی دارد و باید در اسرع وقت به یک چشم پزشک یا پزشک عمومی مراجعه کند.
اسیلوپسیا اغلب با شرایطی در ارتباط است که بدون درمان مؤثر و زودرس ممکن است وخیم تر شود. نادیده گرفتن یا درمان نکردن این بیماری تا حد زیادی خطر صدمات را به دلیل اختلال در بینایی و تعادل افزایش می دهد.
روش های تشخیص بیماری اسیلوپسیا
به لحاظ پزشکی؛ اسیلوپسیا نشانه ای از یک بیماری است نه خود بیماری. در نتیجه، تشخیص خاصی برای آن وجود ندارد.
با این حال، وظیفه یک چشم پزشک تشخیص علت بروز اسیلوپسیاست.
پزشک برای شروع این فرایند، معمولاً سؤالاتی راجع به اسیلوپسیا از فرد می پرسد؛ از قبیل:
- چه زمان اتفاق می افتد.
- چه می بینید یا احساس می کنید.
- آیا یک چشم تان را تحت تاثیر قرار می دهد یا هر دو را.
- شدت علائم تحت چه موقعیت ها یا فعالیت های خاصی تغییر می یابد.
- اولین بار کی دچار این عارضه شدید.
- هر چند وقت یک بار اتفاق می افتد.
- چقدر شدید یا ناتوان کننده است.
- آیا سایر علائم سیستم عصبی بینایی یا مرکزی؛ همراه با اسیلوپسیا بروز می کند یا جدای از آن.
هنگامی که چشم پزشک علائم را ارزیابی کرد، به احتمال زیاد سابقه پزشکی کامل شما را بررسی می کند و یک سری آزمایشات را برای تشخیص بیماری های ذیربط مسئول انجام می دهد. این آزمایشات ممکن است شامل موارد زیر باشد:
- تست های عصبی و نوروافتالمولوژیک
- اسکن MRI و آنژیوگرافی رزونانس مغناطیسی
- سی تی اسکن
- افتالموسکوپی
- سونوگرافی
- الکتروکاردیوگرام (EKG) و اکوکاردیوگرام
- الکترونیستاگموگرافی
- پونکسیون کمری (لومبار پانکچر یا پونکسیون لومبار)
- ایدیوگرام
- آزمایش خون و ادرار
- لیزر اسکن
- آزمایش روان شناسی
ریسک فاکتورهای ایجاد کننده اسیلوپسیا:
ریسک فاکتورهای ایجاد کننده اسیلوپسیا شامل:
- آسیب مغزی، تومورها یا آسیب دیدگی ها
- آسیب به عضلات خارجی چشم
- مصرف داروهای لیتیم یا ضد صرع یا آمینوگلیکوزید
- سوء مصرف الکل یا مواد مخدر
- کمبود ویتامین B12
- سابقه خانوادگی بیماری های چشمی، به ویژه نیستاگموس
- آسیب یا بیماری گوش داخی
- بیماری های چشمی، مانند آب مروارید، مشکلات تمرکز و استرابیسم
- آلبینیسم (عدم وجود رنگدانه در پوست)
شرایط مرتبط با این بیماری
بسیاری از شرایط مختلفی که بر بینایی یا سیستم عصبی مرکزی تاثیر می گذارند؛ یا ارتباطی با اسیلوپسیا دارند یا منجر به آن می شوند. این شرایط عبارت اند از:
- وستیبولوپاتی دوطرفه
- اکثر انواع نیستاگموس، از جمله ناشى از گيز، Upbeat، الاکلنگی، voluntary و پاندولی
- سکته مغزی
- مالتیپل اسکلروزیس
- تشنج
- جراحت سر
- آسیب عصبی
- برخی از تومورهای مغزی، به ویژه مواردی که بر مخچه تأثیر می گذارند
- اپسوکلونوس
- آنسفالوپاتی ورنیکه
- سمیت لیتیوم
- کمبود ویتامین B12
- ناهنجاری های کرانیوسرویکال
- آنسفالیت
- HIV
- هپاتیت
- بیماری ویپل
- بیماری منییر
- بیماری کروتزفلد یاکوب (CJD) یا جنون گاوی
کلام آخر
افراد مبتلا به اسیلوپسیا معمولاً با دیدن واضح اشیا، به خصوص هنگام حرکت مشکل دارند و احساس می کنند که اطراف آن ها در حال حرکت است در حالی که حقیقت چنین نیست. اسیلوپسیا علامت چندین بیماری است که بر روی عضلات چشم، گوش داخلی و قسمت هایی از سیستم عصبی مرکزی از جمله مغز تأثیر می گذارد.
برنامه درمانی و چشم انداز هر فرد بسته به علت اصلی آن متفاوت است. در بسیاری از موارد، صحبت کردن با چشم پزشک- در اسرع وقت- درباره هرگونه مشکل بینایی غیر قابل توضیح؛ باعث کاهش خطر یا دائمی شدن علائم می شود.