نمک اپسوم یا نمک حمام که با نام «منیزیم سولفات» نیز شناخته می شود، ترکیبی شیمیایی است که از منیزیم، گوگرد و اکسیژن تشکیل شده است. نمک اپسوم نامش را از شهری در انگلستان به نام اپسوم می گیرد؛ این نمک ابتدا در آنجا کشف شد. نمک حمام برخلاف نامش ترکیبی کاملا متفاوت از نمک خوراکی (نمک طعام) است. در واقع، واژۀ «نمک» در نمک اپسوم به خاطر ساختار شیمیایی آن است.
نمک اپسوم چیست و چه تفاوتی با نمک خوراکی دارد؟
ظاهر نمک اپسوم مانند نمک خوراکی است و اغلب در آب وان (حمام) حل می شود؛ به همین خاطر، به آن «نمک حمام» نیز گفته می شود. این نمک ظاهری شبیه به نمک خوراکی دارد، ولی طعم آن تفاوت بسیاری با نمک خوراکی دارد. نمک حمام کاملا تلخ و بدمزه است. هنوز برخی افراد نمک اپسوم را در آب حل می کنند و می نوشند؛ اما به خاطر طعم بد نمک اپسوم، احتمالا کسی آن را به غذایش اضافه نمی کند
صدها سال است که این نمک در درمان بیماری هایی مانند یبوست، بی خوابی و فیبرومیالژیا استفاده می شده است. متاسفانه پژوهش های خوبی دربارۀ تأثیر نمک حمام در درمان این بیماری ها انجام نشده است.
بیشتر فواید نمک اپسوم به خاطر منیزیم موجود در آن است. منیزیم یکی از مواد معدنی است که بیشتر افراد دچار کمبود آن هستند.
نمک اپسوم را از کجا بخریم؟
این نمک را می توانید به صورت آنلاین و یا از برخی داروخانه ها یا خواربارفروشی ها تهیه کنید.
نحوه ی عملکرد نمک حمام چگونه است؟
نمک اپسوم با حل شدن در آب، یون های سولفات و منیزیم آزاد می کند. طرفداران این نمک مدعی اند که اجزای آن (منیزیم و سولفات) می توانند از طریق پوست جذب شوند و منیزیم و سولفات مورد نیاز بدن را تامین کنند؛ این مواد در بسیاری از کارکردهای مهم بدن نقش دارند. این امر در حالی است که شواهد محکمی از جذب منیزیم و سولفات از طریق پوست وجود ندارد. بااین حال، هنوز رایج ترین نحوهٔ مصرف نمک اپسوم، حل کردن آن در آب وان است؛ زیرا به راحتی در آب حل می شود.
البته نمک اپسوم در برخی لوازم آرایشی و بهداشتی نیز وجود دارد و می توان آنها را بر روی پوست مالید؛ همچنین می توان آن را به صورت خوراکی یا از طریق مکمل های منیزیم یا ملین ها مصرف کرد.
فواید نمک اپسوم چیست؟
بسیاری از افراد از جمله برخی متخصصان سلامت معتقدند نمک اپسوم خاصیت درمانی دارد و می تواند درمان جایگزین برای برخی بیماری ها باشد. در ادامه به شما می گوییم فواید نمک اپسوم چیست و این نمک چه کاربردهایی می تواند داشته باشد.
۱. تامین منیزیم
منیزیم چهارمین ماده ی معدنی فراوان در بدن است. نخستین ماده ی معدنی در این فهرست، کلسیم است. منیزیم در بیش از ۳۲۵ واکنش بیوشیمیایی قلب و دستگاه عصبی دخالت دارد.
بسیاری از افراد مقدار کافی منیزیم مصرف نمی کنند. حتی در صورت مصرف مقدار کافی آن، برخی عوامل ضدتغذیه ای مانند فیتات و اگزالات می توانند در جذب آن اختلال ایجاد کنند.
درحالی که منیزیم سولفات دارای ارزشی مانند مکمل های غذایی خوراکی منیزیم است، برخی افراد مدعی اند منیزیم از طریق آب تنی با نمک اپسوم، بهتر از مصرف خوراکی آن جذب می شود. البته این ادعا بر پایۀ شواهد علمیِ موجود نیست.
طرفداران استفاده از نمک حمام به یک نظریه در یک مطالعه ی منتشرنشده اشاره می کنند. این مطالعه بر روی ۱۹ فرد سالم انجام گرفت. نویسندگان این مطالعه می گویند سطح منیزیم خون همه ی شرکت کنندگان به جز سه نفر پس از قرار گرفتن در آب دارای نمک اپسوم افزایش یافت. بااین حال، هیچ آزمون آماری ای برای اثبات این ادعا انجام نگرفت و در این آزمون گروه شاهد وجود نداشت.
نتایج این مطالعه بی پایه و بسیار پرسش برانگیز بوده است.
محققان اتفاق نظر دارند که منیزیم از طریق پوست جذب نمی شود، دست کم در مقادیری که از جنبه ی علمی معنادار باشد.
۲. کمک به خوابیدن و کاهش استرس
مقدار کافی منیزیم برای کمک به خواب و کنترل استرس ضروری است: احتمالا به این خاطر که منیزیم به مغز کمک می کند پیام رسان های عصبی مؤثر در خوابیدن و کاهش استرس تولید کند.
همچنین منیزیم می تواند به بدن در تولید «ملاتونین» کمک کند؛ هورمون ملاتونین به خوابیدن کمک می کند.
پایین بودن سطح منیزیم ممکن است اثرات منفی بر کیفیت خواب و استرس داشته باشد. برخی افراد مدعی اند که حمام نمک اپسوم می تواند با کمک به جذب منیزیم توسط پوست، این اثر را خنثی کند.
البته ممکن است تاثیر آرام بخش حمام نمک اپسوم به خاطر آب گرم نیز باشد.
۳. کمک به بهبود یبوست
منیزیم اغلب برای درمان یبوست استفاده می شود. به نظر می رسد منیزیم در بهبود یبوست مؤثر باشد؛ زیرا باعث هدایت آب به رودهٔ بزرگ می شود؛ این امر به دفع راحت تر مدفوع و درمان یبوست کمک می کند.
بیشتر منیزیمی که از طریق خوراکی برای بهبود یبوست استفاده می شود، به شکل منیزیم سیترات و منیزیم هیدروکسید است. با اینکه احتمالا مصرف نمک حمام در بهبود یبوست موثر است، ولی هنوز در این زمینه مطالعات کافی صورت نگرفته است. با این تفاصیل، سازمان غذا و داروی آمریکا نمک اپسوم را جزء ملین های تأییدشده قرار داده است.
نمک اپسوم را می توان بر اساس دستورالعمل روی بسته با آب ترکیب کرد و به شکل خوراکی مصرف نمود. بزرگسالان باید معمولا ۲ تا ۶ قاشق چای خوری (۱۰ تا ۳۰ گرم) نمک حمام را در حداقل ۲۳۷ میلی لیتر آب حل کنند و بلافاصله در یک نوبت مصرف کنند. خاصیت ملین نمک اپسوم از ۳۰ دقیقه تا ۶ ساعت پس از مصرف بروز می کند.
همچنین باید بدانید که نمک حمام می تواند عوارض جانبی ناخوشایندی مانند نفخ و اسهال را نیز به دنبال داشته باشد.
از نمک اپسوم تنها باید در موارد خاص به عنوان ملین استفاده شود. نمک اپسوم برای درمان دراز مدت یبوست مناسب نیست.
4. تقویت عملکرد ورزشی و کمک به بهبود آسیب ها با کمک نمک حمام
برخی افراد مدعی اند که حمام نمک اپسوم می تواند از سوزش عضلات بکاهد و به بهبود گرفتگی عضلات کمک کند؛ هر دوی این موارد بر عملکرد ورزشی افراد و تقویت آن تاثیر می گذارند. این در حالی است که احساس آرامش پس از حمام گرم می تواند به بهبود درد عضلات کمک کند، ولی هیچ شواهدی وجود ندارد که افراد قادر به جذب منیزیم از طریق پوست شان باشند. از آن سو، مکمل های خوراکی منیزیم می توانند به طور مؤثر علائم کمبود منیزیم را جبران کنند.
ورزشکاران در معرض کمبود منیزیم قرار دارند؛ بنابراین متخصصان تغذیه اغلب توصیه می کنند که آنها برای حفظ سلامت شان مکمل های خوراکیِ منیزیم مصرف کنند.
با وجود اینکه منیزیم قطعا برای ورزشکاران ضروری است، ولی تاثیر حمام نمک اپسوم برای آنها به خوبی موردمطالعه قرار نگرفته است. این فواید احتمالی تا حد زیادی بر اساس باورهای اثبات نشده هستند.
5.کاهش درد و ورم با کمک نمک حمام
یکی دیگر از ادعاهای رایج درباره ی نمک اپسوم، تأثیر آن در کاهش درد و ورم است.
بسیاری از افراد مدعی اند که حمام نمک اپسوم می تواند علائم فیبرومیالژیا و التهاب مفاصل را بهبود بدهد. به نظر می رسد منیزیم چنین تاثیراتی در بدن داشته باشد؛ زیرا بسیاری از مبتلایان به فیبرومیالژیا و التهاب مفصل دچار کمبود این ماده ی معدنی هستند.
در یک مطالعه بر روی ۱۵ زن مبتلا به فیبرومیالژیا نتیجه گیری شد که استفاده از کلرید منیزیم بر روی پوست می تواند در کاهش علائم مؤثر باشد. بااین حال، این مطالعه بر اساس پر کردن پرسش نامه ها انجام گرفت و فاقد گروه شاهد بود؛ بنابراین باید به نتایج آن با دید شکاکانه نگاه کرد.
عوارض جانبی نمک اپسوم چیست؟
با اینکه نمک حمام به طور کلی بی خطر است، ولی ممکن است برخی عوارض جانبی منفی براثرِ مصرف نادرست آن بروز کند؛ این علائم فقط در صورت مصرف خوراکی آن بروز می کنند.
اول از همه، منیزیم سولفات موجود در نمک اپسوم خاصیت ملین دارد؛ بنابراین مصرف آن می تواند موجب اسهال، نفخ یا ناراحتی معده بشود. اگر می خواهید نمک حمام را به عنوان ملین مصرف کنید، حتما آن را با مقدار زیادی آب بنوشید تا عوارض منفی گوارشی اش کاهش بیابد.
علاوه براین هیچ گاه بدون مشورت پزشک بیش از مقدار توصیه شدهٔ نمک اپسوم را مصرف نکنید. در برخی موارد بیش مصرفی (اُوردوز) با منیزیم گزارش شده است که در آن افراد از مقدار زیادی نمک اپسوم استفاده کرده اند. از علائم رایج آن می توان به حالت تهوع، سردرد، سرگیجه و قرمزی پوست اشاره کرد.
در موارد بسیار شدید، بیش مصرفی منیزیم می تواند به بروز مشکلات قلبی، کما، فلج و حتی مرگ بینجامد؛ البته احتمال بروز این پدیده تا زمانی که از مقادیر توصیه شده ی آن استفاده بکنید، بعید است.
در صورت بروز حساسیت یا عوارض جانبی جدی با پزشک تان تماس بگیرید.
نحوه مصرف نمک حمام
در ادامه، با روش های رایج مصرف نمک اپسوم آشنا شوید.
حمام
رایج ترین روش مصرف نمک اپسوم حمام آن است.
برای این کار دو فنجان (۴۷۵ گرم) نمک اپسوم را به آب موجود در وان حمام بیفزایید و دست کم ۱۵ دقیقه بدن تان را در آن قرار دهید.
همچنین اگر می خواهید نمک سریع تر حل شود، می توانید آن را در مسیر آب جاری از شیر آب قرار دهید.
با وجود اینکه حمام آب گرم می تواند موجب آرامش شود، در حال حاضر هیچ شواهد محکمی از خاصیت بیشتر حمام نمک اپسوم (به خودیِ خود) وجود ندارد.
زیبایی
از نمک حمام می توان برای زیبایی پوست و مو نیز استفاده کرد. برای استفاده از نمک اپسوم برای لایه برداری پوست باید مقداری از آن را در کف دست خود قرار دهید، آن را مرطوب کنید و بر روی پوست خود ماساژ دهید.
برخی افراد مدعی اند که نمک حمام برای شست وشوی صورت مفید است؛ زیرا می تواند منافذ پوست را پاک سازی کند. برای پاکسازی پوست با این روش، فقط نصف قاشق چای خوری (۲٫۵ گرم) نمک اپسوم کافی است. آن را با کرم پاک کننده ی خود ترکیب کنید و بر روی پوست تان ماساژ بدهید.
همچنین می توان نمک حمام را به نرم کننده ها و حالت دهنده های مو اضافه کرد و به این ترتیب، به افزایش حجم مو کمک کرد. برای برخورداری از این خاصیت نمک اپسوم، آن را به مقدار مساوی با نرم کننده تان مخلوط کنید. این ترکیب را به مدت ۲۰ دقیقه بر روی موی تان قرار دهید؛ سپس موهای تان را بشویید
البته این موارد استفاده بر مبنای شواهد علمی نیستند و تنها بر پایه ی باور برخی افراد هستند.
یادتان باشد که این تأثیرات ممکن است در هر فرد متفاوت باشد و احتمال دارد شما این فواید را احساس نکنید.
ملین
نمک حمام را می توان از طریق خوراکی به عنوان مکمل منیزیم یا داروی ملین مصرف کرد.
بیشتر برندهای نمک اپسوم توصیه می کنند که بزرگ سالان حداکثر از ۲ تا ۶ قاشق چای خوری (۱۰ تا ۳۰ گرم) از آن را در آب ترکیب و در روز مصرف کنند؛ برای کودکان نیز معمولا ۱ تا ۲ قاشق چای خوری (۵ تا ۱۰ گرم) از آن کافی است.
برای افزایش مقدار مصرفی یا مصرف بیش از مقدار توصیه شده بر روی بسته بندی، با پزشک مشورت کنید. بدون مشورت با پزشک هرگز از میزان توصیه شده ی آن بیشتر مصرف نکنید.
مصرف بیش از حد نمک حمام می تواند به بروز مسمومیت غذایی با منیزیم سولفات بینجامد.
برای مصرف خوراکی نمک اپسوم باید مقدار آن را کم کم افزایش بدهید: در ابتدا تنها ۱ تا ۲ قاشق چای خوری از آن را مصرف کنید و در صورت نیاز، مقدار مصرفی تان را افزایش دهید.
یادتان باشد نیاز به منیزیم در هر فردی متفاوت است: ممکن است بسته به نوع واکنش بدن تان و نوع نیازتان، مقدار نیاز بدن تان کمتر یا بیشتر از مقدار توصیه شده باشد.
علاوه بر این، در هنگام خرید نمک حمام فقط نوع خالص آن را بخرید که بدون بو و رنگ اضافه شده است.
سخن پایانی
شاید مصرف خوراکی نمک حمام برای درمان کمبود منیزیم و رفع یبوست موثر باشد؛ همچنین ممکن است مصرف آن برای زیبایی مو و پوست مفید باشد یا حمام نمک اپسوم تاثیرات مثبتی داشته باشد؛ با این تفاصیل، شواهد چندانی در حمایت از فواید گزارش شدهی آن وجود ندارد.
بیشتر فواید نمک اپسوم بر اساس باورهای افراد هستند. برای بررسی نحوه ی عملکرد آن به مطالعات بیشتری نیاز است. البته، نمک حمام به طور کلی بی خطر است و روش مصرف آسانی دارد.