ضعف پا بیشتر از این که ناشی از یک اختلال باشد، از علائم یک اختلال نشئت می گیرد. این اختلال به احساس از دست دادن نیرو در پایین تنه بر می گردد که می تواند همراه با درد باشد. ضعف در پا در نتیجه اختلالات فیزیولوژیکی یا آسیب شناختی رخ می دهد اما مواردی وجود دارد که از دست دادن قدرت پا، روانشناختی در نظر گرفته می شود. این احساس ضعف می تواند در یک پا یا هر دو پا احساس شود. کاهش قدرت در یک پا را مونوپارزی (monoparesis) می گویند؛ در حالی که ضعف هر دو پا را پاراپارزی می گویند.
معمولا پس از انجام فعالیت های فیزیکی شدید، یا پس از این که عضلات پا به علت کشیدگی طولانی و شدید آسیب می بینند؛ احساس ضعف موقت در پاها تجربه می شود. در این موارد، می توانید قوای از دست رفته عضلات تان را با استراحت دادن به پا، به آن ها باز گردانید. اگر با وجود خود مراقبتی، ضعف پا برای چندین روز ادامه داشت نشان دهنده مشکل جدی تری است که به بررسی و معاینه پزشکی نیاز دارد. پزشک آزمایش ها و بررسی های ضروری را انجام می دهد تا دلیل اصلی ضعف را تشخیص دهد و درمان مناسب را برای ترمیم پا ارائه دهد.
چه اختلالات آسیب شناختی و فیزیولوژیکی سبب ضعف پا می شوند؟
چندین اختلال آسیب شناختی و فیزیولوژیکی سبب ضعف پا می شوند. در برخی موارد، این اختلالات به توجه و درمان اورژانسی نیاز دارند. در برخی دیگر از موارد این اختلالات بی خطر هستند و می توانند بدون بر جا گذاشتن هیچ عوارض جانبی تحت مراقبت گرفته شوند. بسته به نحوه آغاز علائم، سبب شناسی می تواند در دو دسته “آغاز ناگهانی” و “آغاز بی سر و صدا” جای بگیرد.
آغاز ناگهانی:
سکته مغزی:
سکته مغزی در نتیجه انسداد ناگهانی منبع خون به مغز رخ می دهد. بسته به قسمت هایی از مغز که درگیر می شوند (قشر مغز، ساقه مغز و غیره)، ضعف متنوعی در پاها رخ می دهد.
سندرم گیلن باره (GBS) که با ضعف پا آغاز می شود:
سندرم گیلن باره نوعی اختلال فلج شدن است که با ضعف پا شروع می شود و سپس پیشرفت می کند و به قسمت های بالاتر بدن هم می رسد. اکثر این بیماران سابقه عفونت معده و روده (خصوصا عفونت ناشی از کمپیلوباکتر ژژونی) را دارند.
فلج مربوط به یون (هیپوکالمی):
فلج مربوط به یون، وجود ضعف گذرا در پاها است که به علت اختلال در سطح الکترولیت ها رخ می دهد. هیپوکالمی رایج ترین دلیل این نوع ضعف است. این اختلال می تواند در بیمارانی که دچار بیماری کلیوی هستند نیز رخ دهد. به فلج مربوط به یون، فلج دوره ای نیز می گویند.
آغاز بی سر و صدا:
فتق دیسک:
فتق دیسک یک آسیب نخاعی است که در آن دیسک بین مهره ای دچار فتق می شود. در برخی موارد، این نوع فتق سبب بروز هیچ گونه علائمی نمی شود. اما می تواند سبب سوزش عصب ها و ایجاد درد در قسمت عصب رسانی (خصوصا پاها) شود.
بیشتر بدانید: درد پشت و پاهای شما ناشی از این عوامل است!
تنگی کانال نخاعی:
تنگی کانال نخاعی یک اختلال نخاعی است که در آن کانال نخاعی باریک می شود و به ریشه های عصب و نخاع شوکی فشار وارد می کند. این اختلال سبب ایجاد درد و ضعف در پاها می شود. این درد با راه رفتن تشدید می شود.
بی حرکت بودن طولانی مدت پس از جراحی:
بی حرکت بودن طولانی مدت، سبب کاهش حرکات عضلات می شود. در نتیجه عضلات پا به علت عدم استفاده دچار آتروفی می شوند.
سبک زندگی غیر متحرک:
سبک زندگی غیر متحرک تاثیراتی مشابه با بی حرکت بودن طولانی مدت دارد. به طور ساده، هر چه بیشتر عضلات مان کار کنند، بهتر و قوی تر خواهند بود. در مقابل، نبود فعالیت فیزیکی سبب ضعف عضلات می شود که منجر به کاهش مقاومت در پاها می شود.
درد سیاتیک:
درد سیاتیک یک نوع نوروپاتی است و هنگامی رخ می دهد که ریشه های عصب وقتی از مجرای ستون فقرات خارج می شوند، با هم برخورد می کنند. این درد همچون یک درد ضربه ای از ران ها به سمت پشت پاها است.
نوروپاتی محیطی به علت بیماری های مزمن:
در این شرایط، درگیری عصب های حسی اصلی ترین دلیل است. این اختلال منجر به احساس مورمور و گزگز شدن و ضعف پاها می شود. بیماری های مزمن شامل دیابت شیرین (DM) و بیماری شریان محیطی (PAD) هستند.
سیگار کشیدن:
سیگار کشیدن با رشد آرام بیماری های شریان خصوصا ترومبوآنژئیت انسدادی در ارتباط است. این اختلال می تواند منجر به کاهش منبع خون به پایین تنه، پا درد و ضعف پا شود.
پیری:
پیری با ضعف کلی در ارتباط است چون حجم عضلات با افزایش سن کاهش پیدا می کند.
آیا ضعف پا همیشه با پادرد همراه است؟
نه همیشه. شناخت نشانه ها و علائم بیماری به علت آن اختلال بستگی دارد. برای مثال ضعف پا به علت سیاتیک همیشه با درد همراه است اما ضعف پا که به علت بی حرکت بودن طولانی مدت است همیشه با درد همراه نیست. البته شدت علائم برای هر فرد متفاوت است.
بیشتر بدانید: علل ضعف در ماهیچه های ساق پا چیست؟
بهترین راه برای بدست آوردن دوباره قدرت پاها چیست؟
به دست آوردن دوباره قدرت پاها، به علت ضعف یا درد در پاها بستگی دارد. اگر ضعف ناگهانی به علت سکته مغزی است، کنترل فوری سکته باید صورت بگیرد. سپس از برنامه های جامع توانبخشی استفاده می شود تا بیمار بتواند دوباره قدم بزند، که این پروسه می تواند خیلی طولانی باشد.
متاسفانه برخی از بیماران نمی توانند نیروی سابق خود را کاملا بازگردانند. اما اگر ضعف پا به علت عوامل بدون خطر (همچون بی حرکت بودن یا پیری) است، ورزش های مقاومتی با روش های درست در محیط کنترل شده می تواند خیلی مفید باشد.
چگونه از ضعف پا رها شوید؟
اولین مرحله این است که مورد بررسی و معاینه قرار بگیرید تا دلیل علائم تان مشخص شود. به عبارت دیگر، ضعف ناشی از دلایل شدید (همچون سکته) به درمان فوری نیاز دارد. برای دلایل بدون خطر، روش های ساده سبب رهایی چشمگیری می شوند.
وقتی هیچ بیماری شدیدی وجود ندارد:
- ۱_سبک زندگی فعال
- ۲_ تمرینات متناسب مربوط به وزن و قلب، بیش از تمرکز روی یک ورزش
- ۳_ تشخیص عوامل روانپزشکی
- ۴_ مراجعات کلینیکی منظم
وقتی بیماری شدیدی وجود دارد:
- ۱_ ارزیابی فوری پزشکی، تشخیص و کنترل
- ۲_ تعیین احتمال بهبود بیماری
- ۳_ بازتوانی جامع بیمار
چه تغییراتی در برنامه غذایی به بهبود ضعف عضلات پا کمک می کنند؟
تحریک عضلات برای شروع حرکت بدن مهم است. قدرت حرکت با حجم عضله در ارتباط است. یک برنامه غذایی شامل پروتئین حیوانی و گیاهی برای سلامت عضلات مفید است. گوشت قرمز، سفیده تخم مرغ، نخود، لوبیا (سیاه و سفید)، شیر خامه گرفته، ماست یونانی و سایر موارد، منبعی سرشار از پروتئین هستند که به تقویت عضلات کمک می کنند.
آیا زنان باردار از ضعف پا رنج می برند؟
بله برخی از زنان باردار، ضعف پا را تجربه می کنند. معمولا آغاز این اختلال در زنان باردار آهسته است و با احساس سنگینی در پاها همراه است. ضعف پاها به علت افزایش فشار ناشی از وزن روی قسمت پایین تنه است که به علت افزایش وزن ادامه دار در بارداری و تغییرات هورمونی (استروژن) رخ می دهد. اکثر زنانی که تحت تاثیر ضعف پا در بارداری قرار گرفته اند، چندین هفته پس از بارداری نیروی خود را دوباره به دست می آورند. اگر این اتفاق رخ ندهد به ارزیابی جزئی نیاز است.