ساختمان دیسک چیست؟
دیسک خود از سه قسمت درست شده است که شامل دو صفحه غضروفی بالا و پایین و یک هسته و یک حلقه می باشد. صفحات غضروفی را صفحه انتهایی یا صفحه رشد حلقه دیسک را آنولوس فیبروزوس و هسته دیسک را نوکلئوس پولپوزوس می نامند. هسته دیسک کاملا کروی شکل است و این ساختمان کروی را حلقه دیسک ارائه کرده به طوری که نمی گذارد این جسم نرم از حالت کروی خارج شود و در واقع از هسته دیسک محافظت می کند. در واقع هر دو مهره بر روی یک کره که در واقع هسته دیسک است ، حرکت می‌کنند. پس مهمترین کار دیسک کمر این است که باعث حرکت و چرخیدن ستون مهره ها به جهات مختلف می شود و دومین کار دیسک کمر این است که همانند یک کمک فنر باعث جذب ضربه های وارد شده به ستون فقرات میشود. به طوری که اگر دیسک وجود نداشت ضربه ها و بلند کردن اجسام بارها موجب شکستن استخوانهای مهره ها میشود.دیسک چگونه کار می کند؟
اساس کار دیسک بر مبنای مقدار آبی است که جذب می کند و یا از خود خارج می کند. بنابراین در واقع دیسک مانند یک اسفنج عمل می کند. برای مثال وقتی که بار سنگین را بلند می کنیم ، آب بیشتری وارد هسته دیسک می شود فشار داخل دیسک بالا می رود و در واقع دیسک محکم تر می شود. وقتی که بار را بر روی زمین می گذاریم ، دیسک مقداری از آب خود را از دست می‌دهد و فشار داخل دیسک کم می شود. در واقع دیسک تابع قانون هیدرولیک یا تابع قانون هیدرودینامیک است. حتی در حالت نشسته خوابیده و ایستاده فشار داخل دیسک تغییر می کند.بیماری دیسک چیست؟
از آنجایی که در۶۰ درصد حرکات ، ستون مهره های کمری در قسمت تحتانی ستون مهره ها اتفاق می افتد . یعنی شایع‌ترین دیسکی که دچار صدمه می شود دیسک بین مهره چهارم و پنجم و یا دیسک بین مهره پنجم و لگن می باشد.دیسک چه بیماری هایی پیدا می کند ؟
دیسک مانند یک بلبرینگ زنده است. بنابراین با افراد مختلف در طی روز بر حسب شغل خود بین ۴۰۰۰ تا ۱۲ هزار بار در شبانه روز کمرشون حرکت می کند .بنابراین پس از گذشت سال‌ها دیسک دچار ساییدگی میشود . یکی از علائم مهم ساییدگی این است که دیسک دیگر خاصیت اسفنجی خود را از دست می‌دهد و دیگر آب کمتری می تواند جذب کند .به خاطر همین آب کلی دیسک کم می شود و به عبارت دیگر دیسک کم آب میشود و در ام آر آی به جای اینکه به رنگ خاکستری دیده شود به رنگ سیاه دیده می شود . به این حالت دهیدراتاسیون دیسک می گویند. وقتی که دیسک دهیدراته می شود پس از مدتی داخل آن ترک های به وجود می آید. درست مانند تایر اتومبیل که مدتی کار می کند . این ترک ممکن است در جهت طولی عرضی و یا در جهت شعاع باشد. به تدریج این شکاف ها به هم می پیوندند و شکاف های بزرگتری را تشکیل می دهند. در یکی از این حرکات که فشار داخل دیسک بالا می‌رود ، محتویات دیسک از درون یکی از این شکاف ها به بیرون میزند و در واقع حلقه دیسک سوراخ می شود یا پاره می شود. به همین جهت وقتی که فشاری وارد دیسک می شود ، این فشار به طور مساوی به تمام ستون مهره ها منتقل نمی شود ، بلکه بیشتر این فشار به قسمت پاره شده دیسک وارد می شود. به همین جهت است که فرد با هر تکان خوردنی دچار درد کمر یا اندام تحتانی می شود و هنگامی که استراحت می کند ، درد بهبود پیدا می‌کند.
علائم پارگی دیسک کمر چیست ؟
دیسک کمر وقتی که صدمه می بیند یا پاره می شود ، باعث فشار و یا تحریک ریشه های عصبی یا لیگامانهایی میشود که ستون مهره ها را به هم وصل کرده است. بنابراین باعث کمردرد و درد در اندام تحتانی می شود. درد دیسک معمولاً در مسیر عصب سیاتیک ایجاد میشود. یعنی درد از کمر بیمار به پشت باسن و سپس پشت ران و پشت ساق پا و قسمت خارجی ساق پا انتشار پیدا می‌کند. گاهی موارد پارگی دیسک باعث ضعف عضلانی می شود. مثلاً فرد نمی تواند پنجه پای خود را بالا بیاورد که این حالت را اصطلاحاً پای افتاده یا Foot drop می گویند. گاهی نیز دیسک باعث فلج کل اندام ها و بی اختیاری ادرار و مدفوع می شود که این حالت را سندروم دم اسب یا Cauda Equina syndrome می نامند.ریسک فاکتورهای پارگی دیسک چیست ؟
عوامل متعددی در پارگی دیسک موثرند که عبارت اند از :
۱- ژنتیک : به عبارت دیگر جنس دیسک های بعضی از افراد خوب نیست و زودتر از افراد هم سن و سال خود دچار ترک خوردگی و پارگی و ساییدگی می شوند. ۲- جنسیت دیسک کمر معمولا در مردان بین ۲۰ تا ۵۰ سال دیده می شود ۳- شغل افرادی که هنگام کار هر روز مجبورند به جلو و عقب زیاد خم بشوند و یا به طرفین بچرخند و یا اجسام سنگین را بلند کنند بیشتر از افراد دیگر جامعه دچار پارگی دیسک کمری می شوند . ۴- ضربه در یک سوم موارد در کسانی که دچار بیماری پارگی دیسک می شوند، سابقه یک ضربه یا تصادف وجود دارد. ۵- چاقی در کسانی که افزایش وزن دارند ، ستون مهره های آنها در معرض فشار بیشتر است. بنابراین زودتر از افراد دیگر دچار ساییدگی و خرابی دیسک کمر میشوند. ۶- سیگار مصرف سیگار باعث کم رسیدن اکسیژن به دیسک می شود و در نتیجه باعث زودتر فرسوده شدن دیسک میشود. ۷-زندگی بدون ورزش کسانی که مجبورند ساعت‌های متمادی بنشیند نیز در معرض بیماری دیسک هستند.چند درصد افراد جامعه دچار بیماری دیسک می شوند؟
به طور متوسط بین ۱۲ تا ۲۰ درصد افراد جوامع مختلف ممکن است دچار پارگی دیسک بشوند.درمان پارگی دیسک کمر چیست ؟
اولین قدم در درمان پارگی دیسک کمر ، درمان های طبی شامل دادن داروهای ضد التهاب و نیز انجام فیزیوتراپی و در صورتی که درد بهبود پیدا نکند ، می‌توان از تزریق های اپیدورال و یا تزریق لیزر در داخل دیسک استفاده کرد و در مواردی است که این روش ها موثر نباشند ، قسمت بیرون زده دیسک با عمل جراحی برداشته می شود و قسمت سوراخ شده دیسک ، معمولا توسط نصب جوشگاهی جوش می خورد.نتیجه عمل جراحی دیسک چیست ؟
عمل جراحی دیسک در ۸۰ درصد موارد موثر است و در ۲۰ درصد موارد ممکن است درد بیمار بهبود پیدا نکند. نتیجه عمل جراحی در کسانیکه ، مدت های زیادی صبر می‌کنند و سپس عمل می‌کنند بدتر از کسانی است که زودتر عمل می کنند.چند درصد دیسک ها عود می کنند ؟
۵ تا ۱۰ درصد کسانیکه دچار پارگی دیسک هستند و مورد عمل جراحی قرار می گیرند ممکن است مجددا دچار پارگی دیسک شوند .آیا استراحت در درمان بیماری دیسک موثر است؟
معمولاً در درمان دیسک حداکثر دو روز استراحت توصیه می شود. مطالعات نشان داده است که استراحت بیش از این مقدار نه تنها در بهبود پارگی دیسک موثر نیست ، بلکه ممکن است باعث ضعف عضلانی شود. منبع سایت دکتر اسحاقیآیا این مطلب برای شما مفید بود؟