سونوگرافی آنومالی چیست؟
دوران بارداری هر خانم به سه دوره سه ماهه تقسیم می شود. هر کدام از این دوره ها نقش بسیار مهم و موثری در چرخه تولد نوزاد ایفا می کنند. برای اطمینان از طبیعی بودن روند رشد کودک، لازم است که خانم باردار در طی این دوران اسکن ها و بررسی های مختلفی را انجام بدهد. یکی از این اسکن ها سونوگرافی آنومالی نام دارد که در سه ماهه دوم بارداری انجام می شود و هدف آن پیگیری وضعیت رشد جنین است.سونوگرافی آنومالی دقیقا چه چیزی را برررسی می کند؟
در این نوع سونوگرافی جزئیات اندام های جنین مشاهده می شوند. این اندام ها عبارتند از:- ستون فقرات
- سر
- صورت
- قلب
- دیواره شکم
- معده
- کلیه
- دست ها و پاها
سونوگرافی آنومالی چه زمانی انجام می شود؟
لزومی ندارد که حتما این سونوگرافی را در هفته بیستم بارداری انجام بدهید. می توانید برای اسکن ناهنجاری های جنین بین هفته 18 تا 21 بارداری اقدام کنید. در برخی موارد هم ممکن است این سونوگرافی کمی بعد از هفته 21 حاملگی انجام بشود.سونوگرافی آنومالی چطور انجام می شود؟
درست مثل سونوگرافی های دیگر بارداری از شما خواسته می شود که با مثانه پر برای انجام سونوگرافی مراجعه کنید. پر بودن مثانه باعث می شود رحم به سطح شکم نزدیک تر شود و به این ترتیب تصاویر جنین واضح تر باشند. نحوه انجام این سونوگرافی هم دقیقا شبیه به سونوگرافی شکمی معمولی است. از شما خواسته می شود تا روی تخت دراز بکشید و پاهایتان را در رکاب قرار بدهید. بعد روی سطح شکمتان ژل مالیده شود و سپس یک مبدل دستی را روی پوست شکم حرکت می دهند تا درون تصویر درون رحم را به رایانه منتقل کند. مبدل سونوگرافی تصاویر سیاه و سفیدی از جنین را ارسال می کنند که پزشک با مشاهده دقیق آنها همه اندام های جنین را از نظر سلامتی و طبیعی بودن بررسی می کند. برای اینکه تصاویر بهتر دیده شوند سونوگرافی در اتاق کم نوری انجام می شود. این نوع اسکن به تمرکز زیادی نیاز دارد بنابراین اتاق سونوگرافی باید کاملا آرام و کم نور باشد. اغلب اوقات سونوگرافی آنومالی حدود 30 تا 40 دقیقه طول می کشد اما در برخی موارد هم ممکن است پزشک از شما بخواهد برای بررسی های بیشتر زمان بیشتری صبر کنید. معمولا در هفته بیستم بارداری می توانید اندام های بیشتری از جنین تان را حین سونوگرافی مشاهده کنید. البته این موضوع به محل قرار گیری جنین و حرکات او حین اسکن هم بستگی دارد. علاوه بر این اگر شاخص توده بدنی (BMI) بالایی داشته باشید دیدن اندام های جنین کمی مشکل می شود. ضمنا این اسکن می تواند جنسیت کودک شما را هم مشخص کند.چه ناهنجاری هایی از طریق سونوگرافی آنومالی مشخص می شوند؟
سونوگرافی آنومالی می تواند ناهنجاری های جسمی جنین در دوران بارداری را تشخیص بدهد. برخی از این ناهنجاری ها بعد از بدنیا آمدن نوزاد قابل درمان هستند اما در برخی موارد و در صورتی که این ناهنجاری ها شدید باشند پزشک در همان دوران بارداری روند درمان جنین را شروع می کند.
در سونوگرافی آنومالی ناهنجاری های اندام های زیر تشخیص داده می شوند:
- صورت: سونوگرافر در حین انجام سونوگرافی آنومالی به دنبال علائم شکاف لب در صورت جنین می گردد. البته تمام مشکلات مربوط به لب و کام جنین در تصاویر این سونوگرافی مشاهده نمی شوند اما در صورتی که مشکلی پیدا شود به پزشک متخصص ارجاع داده می شود تا برنامه درمانی مناسب برایتان را تعیین کند.
- شکل و ساختار کلی سر جنین: از سونوگرافی آنومالی برای تشخیص ناهنجاری های نادر و مهم مغز جنین نیز استفاده می شود. همچنین این سونوگرافی می تواند مشکلاتی مثل آنانسفالی یا عدم تشکیل قسمت بالایی سر جنین و یا تجمع مایعات اضافی در مغز را هم تشخیص بدهد.
- ستون فقرات: طی انجام سونوگرافی آنومالی، ستون فقرات جنین نیز بررسی می شود تا مطمئن شوند استخوان های ستون فقرات به درستی شکل گرفته اند و مشکلی ندارند.
- قلب: تشخیص اختلالات قلبی جنین نیز یکی دیگر از دلایل استفاده از سونوگرافی آنومالی به شمار می رود. در این سونوگرافی قلب از نظر پمپاژ صحیح خون و سلامت شریان ها بررسی می شود. تشخیص نقایص قلبی جنین قبل از تولد بسیار مهم و پر فایده است برای همین در سونوگرافی آنومالی قلب جنین از پنج زاویه مختلف مورد بررسی قرار می گیرد.
- کلیه ها: سونوگرافی آنومالی مشخص می کند که کودک از دو کلیه سالم برخوردار است و ادرار نیز به طور طبیعی در مثانه جریان دارد.
- دیواره شکم: اسکن آنومالی دیواره شکم، بند ناف و جفت جنین را نیز بررسی می کند.
- اندام های مختلف: پاها، دست ها، بازوها و ساق پاهای جنین همگی در طی سونوگرافی آنومالی ارزیابی می شوند تا مطمئن شوید که جنین شما به طور طبیعی و سالم مسیر رشدش را طی می کند.
در صورتی که سونوگرافی آنومالی تشخیص بدهد که جنین دارای ناهنجاری است چه باید کرد؟
اکثر آزمایشات و اسکن های غربالگری قبل از تولد طبیعی هستند و مشکل خاصی را نشان نمی دهند. این نکته را هم باید در نظر گرفت که نتایج سونوگرافی آنومالی همیشه صد در صد درست نیست و ممکن است خطا و اشتباه هم در آن رخ بدهد. علاوه بر این احتمال اینکه جنین دچار ناهنجاری شدیدی بشود هم کم است اما به هر حال این امکان وجود دارد و هر مادر بارداری باید بداند چطور با این مساله برخورد کند. در برخی مواقع سونوگرافی نمی تواند همه چیز را نشان بدهد چون ممکن است موقعیت جنین به نحوی باشد که امواج ارسال شده نتوانند تصاویر خوبی از آن تهیه کنند. علاوه بر این چاقی و چربی های اضافی بدن روند سونوگرافی را مختل می کند. بنابراین ممکن است مجبور شوید در هفته 23 بارداری مجددا سونوگرافی آنومالی انجام بدهید. در صورتی که طی سونوگرافی آنومالی مشخص شد جنین شما دچار ناهنجاری است بلافاصله به شما اطلاع داده می شود تا ظرف 72 ساعت بعد از اسکن به پزشک متخصص مراجعه کنید. اگر مشخص شود که جنین شما مشکل قلبی دارد از شما خواسته می شود که اکو جنین انجام بدهید. سپس پزشک با توجه به نتایج این آزمایش تشخیص می دهد که از چه روشی برای درمان جنین استفاده کند. در برخی موارد نوزاد بعد از بدنیا آمدن باید تحت عمل جراحی قرار بگیرد. در موارد دیگر جراحی در همان دوران بارداری و وقتی جنین در رحم است انجام می شود.آیا سونوگرافی آنومالی برای مادر و جنین امن و بی خطر است؟
بله. بر خلاف تصویر برداری با اشعه ایکس، در سونوگرافی از پرتوهای یونیزه استفاده نمی شود و بنابراین این نوع اسکن برای مادر و جنین هیچ ضرری ندارد. با اینکه ممکن است سونوگرافی آنومالی کمی استرس زا و نگران کننده به نظر برسد اما از طرف دیگر شما می توانید موقع انجام این آزمایش جنین تان را مشاهده کنید و همین مساله برای یک مادر بسیار خوشایند و خوشحال کننده است.آیا این مطلب برای شما مفید بود؟