سندرم تونل کارپال چیست؟ + علائم، علل و پیشگیری از آن

سندرم تونل کارپ در اثر فشار بر عصب مدیان ایجاد می شود. تونل کارپال محل باریکی است که در قسمت کف دست توسط استخوان ها و رباط ها احاطه شده است. هنگامی که عصب مدیان فشرده می شود، علائم می تواند شامل بی حسی، سوزن سوزن شدن و ضعف در دست و بازو باشد. آناتومی مچ دست  و حرکات تکراری احتمالی دست می تواند در ایجاد  سندرم تونل کارپ نقش داشته باشد. درمان مناسب معمولاً باعث رفع سوزن سوزن شدن و بی حسی می شود و مچ  و حرکات دست را ترمیم می کند.

علائم سندرم تونل کارپال

علائم سندرم تونل کارپال معمولاً به تدریج شروع می شود و شامل موارد زیر است:

– سوزن سوزن شدن یا بی حسی. ممکن است در انگشتان یا دست خود  متوجه سوزن سوزن شدن و بی حسی شوید. معمولاً انگشت شست و میانی یا انگشتر تحت تأثیر قرار می گیرند اما انگشت کوچک تحت تاثیر قرار نمی گیرد. ممکن است در این انگشتان حسی مانند شوک الکتریکی احساس کنید.

این احساس ممکن است از مچ دست تا بازوی حرکت کند. این علائم اغلب هنگام نگه داشتن فرمان، تلفن یا روزنامه رخ می دهد. بسیاری از افراد برای کاهش و تسکین علائم، دستان خود را “تکان می دهند”. احساس بی حسی ممکن است با گذشت زمان مداوم و ثابت شود.

– ضعف. ممکن است در دست خود احساس ضعف داشته باشید و اشیاء را رها کنید. این امر ممکن است به دلیل بی حسی در دست یا ضعف عضلات انگشت شست باشد که توسط عصب مدیان کنترل می شود.

زمان مراجعه به پزشک

در صورت بروز علائم و نشانه های سندرم تونل کارپ تداخلی در فعالیت های عادی و الگوهای خواب ، به پزشک مراجعه کنید. ممکن است بدون درمان آسیب مداوم عصب و ماهیچه ها رخ دهد.

علل سندرم تونل کارپال

سندرم تونل کارپ در اثر فشار بر عصب مدیان ایجاد می شود. عصب مدیان از طریق ساعد از طریق گذرگاه موجود در مچ دست (تونل کارپال) به سمت دست حرکت می کند. این عصب به قسمت جانبی کف دست و انگشتان  عصب دهی می کند. همچنین سیگنال های عصبی  لازم جهت حرکت دادن عضلات دور انگشت شست را (عملکرد حرکتی) فراهم می کند.

هر چیزی که عصب مدیان را در فضای تونل کارپال فشرده یا تحریک کند، ممکن است منجر به سندرم تونل کارپ شود. شکستگی مچ دست می تواند تونل کارپ را تنگ کند و عصب را تحریک کند، همانطور که تورم و التهاب ناشی از آرتریت روماتوئید نیز این فرآیند را ایجاد می کند.

در اغلب اوقات هیچ علتی برای سندرم تونل کارپ وجود ندارد. ممکن است که ترکیبی از عوامل خطر در ایجاد بیماری نقش داشته باشد.

عوامل خطر

تعدادی از عوامل در ارتباط با سندرم تونل کارپ است. اگرچه ممکن است به طور مستقیم باعث سندرم تونل کارپ نشوند اما ممکن است خطر تحریک یا آسیب به عصب مدیان را افزایش دهند. این موارد عبارتند از:

– عوامل آناتومیک: شکستگی یا دررفتگی مچ دست یا آرتریت که باعث تغییر شکل استخوان های کوچک در مچ دست می شود، می تواند فضای داخل تونل کارپال را تغییر داده و بر عصب مدیان فشار آورد. افرادی که تونل های کارپ کوچکتری دارند ممکن است به سندرم تونل کارپال مبتلا شوند.

– جنسیت: سندرم تونل کارپال به طور کلی در خانمها شایع است. شاید به این دلیل که ناحیه تونل کارپال در زنان نسبت به مردان نسبتاً کوچکتر است. زنانی که به سندرم تونل کارپال مبتلا هستند ممکن است نسبت به زنانی که این بیماری را ندارند، تونل های کارپال کوچکتری داشته باشند.

– اختلالات آسیب رسان به اعصاب: برخی از بیماریهای مزمن مانند دیابت خطر آسیب عصبی از جمله آسیب به عصب مدیان را افزایش می دهند.

–اختلالات التهابی: آرتریت روماتوئید و سایر شرایطی که التهاب زا می باشند، می توانند روی نقاط اطراف تاندون در مچ دست تأثیر بگذارند و بر عصب مدیان فشار وارد کنند.

 – داروها. برخی مطالعات ارتباطی بین سندرم تونل کارپ و استفاده از آناستروزول (Arimidex) ، داروی درمانی برای سرطان پستان ، نشان داده اند.

– چاقی. چاق بودن عامل خطری برای سندرم تونل کارپ است.

– تغییرات مایعات بدن. احتباس مایعات ممکن است فشار داخل تونل کارپ را افزایش دهد و عصب مدیان را تحریک کند که این اختلال اغلب در دوران بارداری و یائسگی شایع است. سندرم تونل کارپال مرتبط با بارداری، به طور کلی بعد از بارداری به خودی خود بهبود می یابد.

– سایر اختلالات پزشکی. اختلالات خاصی مانند یائسگی، تیروئید، نارسایی کلیه و لنفودم ممکن است احتمال ابتلا به سندرم تونل کارپ را افزایش دهد.

– عوامل کاری. کار با ابزارهای لرزشی که به انعطاف پذیری طولانی مدت یا تکراری مچ دست نیاز دارد، ممکن است فشار زیادی بر روی عصب مدیان ایجاد کرده یا آسیب عصبی موجود را بدتر کند به ویژه اگر کار در محیط سرد انجام شود. با این حال شواهد علمی متناقض است و این عوامل به عنوان علل مستقیم سندرم تونل کارپ کار عنوان نشده است.

مطالعات متعددی ارتباط بین استفاده از کامپیوتر و سندرم تونل کارپال را ارزیابی کرده اند. برخی شواهد نشان می دهد که استفاده از ماوس ممکن است مشکللاتی را ایجاد کند. با این وجود شواهد و کیفیت و شواهد کافی برای حمایت از استفاده گسترده از رایانه به عنوان یک عامل خطر برای سندرم تونل کارپ وجود ندارد، اگرچه ممکن است باعث شکل دیگری از درد دست شود.

پیشگیری از سندرم تونل کارپال

هیچ راهکار اثبات شده ای برای جلوگیری از سندرم تونل کارپ وجود ندارد اما می توان فشار روی دست و مچ دست خود را با استفاده از این روش ها به حداقل رسانید:

– فشار را کاهش داده و آرام چنگ بزنید. اگر سر و کارتان با  صندوق پول یا صفحه کلید است به آرامی کلیدهای کیبورد را فشار دهید. برای یادداشت طولانی مدت، از یک قلم بزرگ و نرم و جوهر آزاد استفاده کنید.

– استراحت های کوتاه و مکرر انجام دهید. به طور دوره ای دست ها و مچ دست ها را به آرامی کشیده و خم کنید. در صورت امکان وظایف را تفویض کنید. این امر به ویژه در صورت استفاده از تجهیزات مرتعش و یا کارهای نیازمند نیروی زیاد ، از اهمیت ویژه ای برخوردار است.

– مراقب خودتان باشید. از خم کردن بیش از حد مچ خود خودداری کنید. موقعیت میانی بهترین گزینه است. صفحه کلید را در ارتفاع آرنج یا کمی پایین تر نگه دارید.

– حالات خود را بهبود ببخشید. وضعیت نادرست شانه ها را به جلو می چرخاند، عضلات گردن و شانه را کوتاه می کند و اعصاب گردن را فشرده می کند که می تواند روی مچ، انگشتان و دستان تأثیر بگذارد و باعث درد گردن شود.

– موس کامپیوتر خود را تغییر دهید. از راحتی ماوس رایانه اطمینان حاصل کنید تا مچ دست شما را خسته نکند.

دستان خود را گرم نگه دارید. اگر در یک محیط سرد کار می کنید، بیشتر در معرض درد و سفتی دست خواهید بود. اگر نمی توانید درجه حرارت را در محل کار کنترل کنید، دستکشهای بدون انگشت بپوشید تا دست و مچ شما را گرم نگه دارد.

تشخیص

پزشک ممکن است سوالاتی از شما بپرسد و یک یا چند آزمایش انجام دهد تا ابتلای شما به سندرم تونل کارپال شناسایی گردد:

سابقه علائم. پزشک الگوی علائم را بررسی خواهد کرد. به عنوان مثا، از آنجا که عصب مدیان نمی تواند انگشت کوچک شما را درگیر کند، علائم ایجادی در آن انگشت ممکن است نشان دهنده مشکلی غیر از سندرم تونل کارپال باشد.

علائم سندرم تونل کارپال معمولاً هنگام نگه داشتن تلفن، روزنامه یا گرفتن فرمان بروز می کند. همچنین این علایم اغلب در طول شب اتفاق می افتند و ممکن است  فرد را در طول شب بیدار نگه دارد.

معاینه جسمی. پزشک معاینه فیزیکی را انجام می دهد و وجود احساسات و قدرت عضلانی انگشتان  را بررسی می کند. خم کردن مچ دست، ضربه زدن روی عصب یا فشردن عصب می تواند باعث بروز علائم در بسیاری از افراد شود.

اشعه ایکس. برخی از پزشکان پرتونگاری از مچ دست مبتلا را توصیه می کنند تا سایر علل درد مچ دست مانند ورم مفاصل یا شکستگی را حذف کنند. با این حال اشعه X در تشخیص سندرم تونل کارپال مفید نیست.

الکترومیوگرافی. این آزمایش تخلیه های الکتریکی تولید شده در ماهیچه ها را اندازه گیری می کند. در طی این آزمایش، پزشک یک الکترود با سوزن نازک را در عضلات خاصی وارد می کند تا فعالیت الکتریکی عضله هنگام انقباض و استراحت را ارزیابی کند. این آزمایش می تواند آسیب وارد شده  به عضلات کنترل شده توسط عصب مدیان را تشخیص شناسایی کند.همچنین ممکن است سایر اختلالات را نیز رد کند.

مطالعه هدایت عصبی. در الکترومیوگرافی تغییریافته ای ، دو الکترود به پوست چسبانده می شود. یک شوک کوچک از عصب مدیان عبور می کند تا کاهش ایمپالس های الکتریکی  در تونل کارپال را تشخیص دهد.. این آزمایش ممکن است برای تشخیص وضعیت و رد اختلالات دیگر استفاده شود.

درمان سندرم تونل کارپال

بعد از شروع علائم سندرم تونل کارپ باید هرچه سریعتر درمان کنید. در مراحل اولیه، کارهای ساده ای که می توانید برای خود انجام دهید ممکن است باعث شود مشکل از بین نرود. مثلا:

– برای دست های خود استراحت های مکرری را در نظر بگیرید.

– از انجام فعالیت های بدتر کننده علائم خودداری کنید.

– برای کاهش تورم از پک های سرد استفاده کنید.

سایر گزینه های درمانی شامل آتل مچ دست، داروها و جراحی است. اگر فقط  دارای علائم خفیف تا متوسطی هستید که برای مدت 10 ماه ادامه دار هست، احتمالاً روشهای محافظه کارانه به درمان شما کمک می کند ولی اگر در دست خود بی حسی وجود دارد، باید به پزشک مراجعه کنید.

درمان غیر جراحی

اگر این بیماری زود تشخیص داده شود روش های غیر جراحی ممکن است به بهبود سندرم تونل کارپال کمک کند، از جمله:

آتل مچ دست. آتلی که مچ دست را در حین خواب صاف نگه می دارد، می تواند به تسکین علائمی  مانند سوزن سوزن شدن و بی حسی کمک کند.

داروهای ضد التهاب غیر استروئیدی ، مانند ایبوپروفن ممکن است در کوتاه مدت به تسکین درد سندرم تونل کارپال کمک کند.با این وجود هیچ مدرکی وجود ندارد که نشان دهد این داروها سندرم تونل کارپال را درمان می کنند.

کورتیکواستروئیدها. پزشک ممکن است برای تسکین درد تونل کارپال از تزریق کورتیکواستروئیدهایی مانند کورتیزون استفاده کند. گاهی اوقات پزشک برای انجام این تزریقات از سونوگرافی استفاده می کند.

کورتیکواستروئیدها باعث کاهش التهاب و تورم می شوند و همین عامل باعث کاهش فشار بر عصب مدیان می شود. کورتیکواستروئیدهای خوراکی جایگزین مناسبی برای کورتیکواستروئید تزریقی جهت درمان سندرم تونل کارپال در نظر گرفته نمی شوند.

اگر سندرم تونل کارپال ناشی از آرتریت روماتوئید یا هر آرتریت التهابی دیگری باشد، درمان آرتریت ممکن است علائم سندرم تونل کارپال را کاهش دهد. با این حال هنوز این امر تایید نشده است.

عمل جراحی سندرم تونل کارپال

اگر علائم شدید باشد یا به سایر درمانها پاسخ ندهد ممکن است جراحی چاره کار باشد. هدف از جراحی تونل کارپال، کاهش فشار یا قطع فشار رباط بر روی عصب مدیان است. جراحی ممکن است با دو روش مختلف انجام شود:

جراحی آندوسکوپی. جراح از دستگاه تلسکوپ مانندی با دوربین ریز متصل به آن (آندوسکوپ) برای دیدن داخل تونل کارپال استفاده می کند. جراح رباط را از طریق یک یا دو برش کوچک در دست یا مچ دست قطع می کند. ممکن است برخی از جراحان به جای تلسکوپ از سونوگرافی استفاده کنند تا ابزاری که باعث قطع رباط می شود را تحت نظر داشته باشند. جراحی آندوسکوپی ممکن است طی چند روز اول یا هفته های بعد از عمل باعث درد کمتری نسبت به جراحی باز شود.

جراحی باز. جراح در کف دست بر روی تونل کارپال برش می زند و با ایجاد برش روی رباط سبب رهاسازی عصب می شود.

در مورد خطرات و فواید هر تکنیک قبل از عمل با جراح خود صحبت کنید. خطرات جراحی ممکن است شامل موارد زیر باشد:

• رهاسازی ناقص رباط
• عفونت زخم
•  تشکیل اسکار
•  آسیب به اعصاب یا رگ های خونی

در طی روند بهبودی بعد از عمل، بافت های رباط به تدریج  رشد می کنند و در عین حال فضای بیشتری برای عصب فراهم می کنند. این روند بهبودی داخلی معمولاً چندین ماه زمان می برد اما پوست در عرض چند هفته بهبود می یابد. پزشک به طور کلی فرد را ترغیب به استفاده از دست خود پس از بهبودی می کند تا به تدریج دست به عملکرد اولیه خود بازگردد.

این در حالی است که در ابتدا باید از حرکات دست یا مچ شدید پرهیز کرد. بعد از عمل درد یا ضعف ممکن است چند هفته تا چند ماه زمان نیاز داشته باشد تا برطرف شود. در صورت شدت زیاد علائم ، علائم ممکن است بعد از عمل کاملاً از بین نروند.

درمان های جایگزین

روشهای درمانی جایگزین را در نظر داشته باشید تا به شما در مقابله با سندرم تونل کارپال کمک کند. ممکن است برای یافتن درمانی که برای شما مفید باشد، آزمایش دهید. همیشه قبل از انجام هرگونه درمان مکمل یا جایگزین، با پزشک خود مشورت کنید.

یوگا. حالت های یوگا که برای تقویت، کشش و متعادل کردن قسمت بالای بدن و مفاصل طراحی شده اند، می توانند به کاهش درد و بهبود قدرت کمک کنند.

دست درمانی. تحقیقات اولیه نشان می دهد که برخی از تکنیک های فیزیکی و شغلی دست درمانی ممکن است علائم سندرم تونل کارپال را کاهش دهد.

سونوگرافی درمانی. از سونوگرافی با شدت بالا می توان برای بالا بردن درجه حرارت یک ناحیه هدفمند از بافت بدن برای کاهش درد و تقویت بهبودی استفاده کرد. تحقیقات نشانگر نتایج متناقض می باشد اما یک دوره درمانی سونوگرافی در طی چند هفته ممکن است به کاهش علائم کمک کند.

سبک زندگی و درمان های خانگی سندرم تونل کارپال

این مراحل ممکن است باعث تسکین موقتی علائم شود:

– استراحت های کوتاه و مکرری به هنگام انجام فعالیت های تکراری داشته باشید.

– اگر اضافه وزن دارید یا چاق هستید، وزن خود را کاهش دهید.

– مچ دستان خود را بچرخانید و به کف دست و انگشتان خود کشش دهید.

– یک داروی مسکن مانند آسپرین، ایبوپروفن، یا ناپروکسن سدیم (Aleve) مصرف کنید.

– شبانه یک مچ بند به دست خود بزنید. در اکثر داروخانه ها می توان چنین داروهای بدون نسخه ای را  پیدا کرد.

– از خوابیدن روی دست خودداری کنید.

– اگر درد، بی حسی یا ضعف عود می کند و ادامه می یابد، به پزشک مراجعه کنید.

شما چه کاری می توانید انجام دهید

– توجه داشته باشید که چه زمانی علائم شما در بدترین حالت قرار دارد. آیا فعالیت خاصی علایم را وخیم تر می کند یا فقط در یک ساعت خاص از روز متوجه آنها می شوید؟

– مواردی که سبب بهبود علائم شده است را پیگیری کنید.

– داروهای مصرفی جهت کنترل علائم را یادداشت کنید.

پزشک معمولاً می خواهد بداند:

– چه مدت است که این مشکل پیش آمده است؟

– به طور ناگهانی ایجاد شده یا با گذشت زمان پیشرفت کرده است.

– بهبودی، بدتر شدن یا در حالتی ثابت ماندن.

– فعالیت های خاصی وجود دارد که باعث بروز، بدتر شدن یا بهبود آن گردد.

کاری که در این میان می توان انجام داد

اگر فکر می کنید ممکن است دچار سندرم تونل کارپال باشید، قبل از مراجعه اولیه به پزشک ، کارهای ساده ای وجود دارد که می توانید انجام دهید. ابتدا سعی کنید تعیین کنید که آیا  فعالیت باعث بدتر شدن اختلال می شود یا نحوه انجام کارها، بروز درد را تغییر می دهد تا در صورت امکان از آنها دوری کنید.

به عنوان مثال اگر  رانندگی باعث ایجاد علائم می شود، سعی کنید موقعیت دستان خود را روی فرمان تغییر دهید. هنگام خواب و در طول شب دست خود را آتل بندی کنید تا شاید شاهد کاهش علایم شوید.