سرطان غده لنفاوی (لنفوم بدخیم) یک بیماری بدخیم لنفاوی است. علائم اصلی آن غدد لنفاوی متورم و بدون درد، تب، کاهش وزن و تعریق شبانه می باشد. سرطان غده لنفاوی می تواند در هر سنی رخ دهد. مردان کمی بیشتر نسبت به زنان، مبتلا به سرطان غده لنفاوی می شوند.
درمان و پیش آگاهی، بستگی به نوع سرطان غده لنفاوی و مرحله ی آن دارد. پزشکان بین لنفوم هوچکین و غیر هوچکین، تفاوت هایی قائل هستند. در اینجا شما می توانید چیزهای مهمی را درباره ی لنفوم بدخیم (سرطان غده لنفاوی) بخوانید.
سرطان غده لنفاوی (لنفوم)
سرطان غده لنفاوی (لنفوم) (به عنوان لنفوسارکوم نیز شناخته می شود)، سیستم لنفاوی را تحت تاثیر قرار می دهد. سیستم لنفاوی، بخش مهمی از سیستم دفاعی بدن است. این سیستم از اندام های لنفاوی مانند طحال، مغز استخوان و رگ های لنفاوی با غدد لنفاوی میانی، تشکیل شده است.
سیستم لنفاوی برای بلوغ و رنگ امیزی نوع خاصی از گلبول های سفید یعنی لنفوسیت ها (سلول های لنفاوی) به کار می روند. در اینجا دو نوع مهم از سلول های لنفاوی وجود دارد که وظایف مختلفی را بر عهده دارند. لنفوسیت های T، مواد خارجی مانند ویروس ها و باکتری ها را تشخیص داده، علامت گذاری می کنند تا بعدا آن ها را از بین ببرند.
لنفوسیت های B، آنتی بادی هایی تولید می کند که با پاتوژن ها و مواد خارجی مبارزه کنند. غدد لنفاوی، مایع بافتی (لنفاوی) را فیلتر می کند و یک جزء مهم از سیستم ایمنی بدن هستند. طحال همچنین یک اندام ایمونولوژیک مهم است و گلبول های قرمز قدیمی یا معیوب را تجزیه می کند.
لنفوم بدخیم به خصوص در طحال و در غدد لنفاوی قابل توجه است. با این حال، سرطان غدد لنفاوی می تواند فراتر از سیستم لنفاوی گسترش یابد و با گذشت زمان می تواند دیگر اندام ها را نیز تحت تاثیر قرار دهد.
سرطان غده لنفاوی (لنفوم) زمانی گسترش پیدا می کند که سلول لنفاوی تخریب شود و به سلول سرطانی تبدیل شود. این سلول ها می توانند بافتی از طحال، غده لنفاوی یا گلبول های سفید خون تخریب شده مانند لنفوسیت B یا لنفوسیت T باشد. سلول ها از نظر ظاهری و عملکردی با سلول های سالم لنفاوی متفاوت هستند و دیگر قادر به ترمیم خود نیستند.
از انجا که لنفوسیت ها، دیگر نمی توانند عملکردهای طبیعی خود را انجام دهند، لنفوم می تواند منجر به ضعیف شدن سیستم ایمنی به ویژه در رابطه با کمبود عملکرد آنتی بادی ها شود. (سندروم کمبود آنتی بادی)
به طور کلی، مردان نسبت به زنان بیشتر در خطر ابتلا به لنفوم (سرطان غدد لنفاوی) می باشند. تقریبا دو سوم از بیماران، مرد هستند. سن بیماری، بستگی به نوع سرطان غده لنفاوی (لنفوم) دارد.
اشکال مختلفی وجود دارد که در افراد بالای 50 سال اتفاق می افتد. اشکال دیگر، مانند لنفوم هوچکین یا غیر هوچکین، می تواند کودکان و افراد جوان را تحت تاثیر قرار دهد. متاسفانه، سرطان غده لنفاوی (لنفوم) در دوران کودکی شایع است.
بیشتر بدانید: 9علامت در بدن شما که نشان دهنده سرطان مغز استخوان است!
لنفوم بدخیم یکی از سومین و رایج ترین تومورها در میان کودکان و بزرگسالان است و 12 درصد از کل سرطان ها را در بر می گیرد. انواع مختلفی از سرطان غده لنفاوی (لنفوم) قابل تشخیص است.
دو گروه عمده که بیماری ها به آن ها اختصاص می یابد، (لنفوم هوچکین (بیماری هوچکین) و لنفوم غیر هوچکین) نام دارد.
سرطان غده لنفاوی (لنفوم): بیماری هوچکین
بیماری هوچکین اغلب افراد جوان را تحت تاثیر قرار می دهد.
سرطان غده لنفاوی: لنفوم غیر هوچکین
تقریبا 85 درصد از سرطان غده لنفاوی، لنفوم غیر هوچکین است.
سرطان غده لنفاوی (لنفوم) دلایل و عوامل خطر
دلیل دقیق سرطان غده لنفاوی هنوز شناخته نشده است. با این حال، پزشکان عوامل خطر مختلف سرطان غده لنفاوی را شناسایی کرده اند. با این حال، کاملا مشخص نیست که لنفوم در فرد بیمار چگونه گسترش یافته است. به علاوه، عوامل خطر برای اشکال مختلف سرطان غده لنفاوی (لنفوم) متفاوت است.
مواد شیمیایی، در معرض پرتونگاری یا ویروس ها بودن می تواند در تخریب سلول ها نقش داشته و از ترمیم آن ها جلوگیری کند. سلول های لنفاوی تخریب شده در غده لنفاوی یا دیگر اندام های لنفاوی جمع می شوند که به دلیل افزایش تقسیم سلولی، متورم شده اند. پزشکان عوامل خطر زیر را برای اشکال مختلفی از سرطان غده لنفاوی (لنفوم) بیان کردند.
عوامل خطر برای لنفوم هوچکین
این شکل از سرطان غده لنفاوی (لنفوم)، توسط عفونت با ویروس اپشتین بار (EBV) ترویج می شوند. ویروس اپشتین بار عمدتا مسئول تب غده پیفیففر (Pififfer) (غضروف عفونی) می باشد. براساس مطالعات علمی، به نظر می رسد که عفونت قدیمی، لنفوم هوچکین را به میزان قابل توجهی افزایش می دهد.
بیشتر بدانید: نشانه های ویروس HIV در مردان
در 50 درصد از بیماران، ویروس EBV در سلول های لنفوم قابل تشخیص است. همچنین باید اضافه کرد که عفونت HIV (ویروس نقض ایمنی انسان) خطر لنفوم هوچکین را افزایش می دهد. این بدان دلیل است که افراد با عفونت HIV، بخاطر ضعیف شدن سیستم ایمنی، از خطر بیشتری برای ابتلا به سرطان برخوردار هستند.
شیمی درمانی یا مصرف داروهایی که سیستم ایمنی را ضعیف می کند (سرکوب کننده های سیستم ایمنی) همچنین گسترش لنفوم هوچکین را افزایش می دهد.
عوامل خطر برای لنفوم غیر هوچکین
با گسترش لنفوم غیر هوچکین، عوامل خطر مشابهی با لنفوم هوچکین ایفای نقش می کنند. عفونت با ویروس اپشتین بار یکی از عوامل خطر برای این شکل از سرطان غده لنفاوی، محسوب می شود. به علاوه، التهاب مخاط معده، که ناشی از باکتری هلیکوباکتر پیلوری (Helicobacter pylori) می باشد، به نظر می رسد برای لنفوم مخاط معده (MALT: مخاط درارتباط با لنفوم بافت لنفوئید) مطلوب است.
افراد با عفونت HIV، هزار برابر از خطر ابتلا به لنفوم غیر هوچکین برخوردار هستند. موادهای مضرر مانند هیدروکربن آروماتیک (مانند بنزن)، شیمی درمانی، پرتونگاری یا سرکوب طولانی مدت سیستم ایمنی توسط داروها (سرکوب کننده سیستم ایمنی) نیز می توانند خطر لنفوم غیر هوچکین را افزایش دهند.
سرطان غده لنفاوی (لنفوم) آزمایشات و تشخیص
در صورت مشکوک بودن به سرطان غده لنفاوی، فرد باید به پزشک خانوادگی یا متخصص و یا آنکلوژیست مراجعه کند. غده لنفاوی متورم و بدون درد می تواند دلایل مختلفی داشته باشد-بنابراین حتما نباید سرطان غده لنفاوی باشد.
بنابراین، اگر غده لنفاوی متورم و بدون درد برای هفته ها ادامه دار شد و علائمی مانند تب، عرق شبانه و کاهش وزن ناخواسته اتفاق افتاد، باید به پزشک مراجعه کنید. پزشک از شما یک مصاحبه (انامنسیس) درباره ی شکایت شما از بیماری می گیرد. سؤالاتی که پزشک از شما می پرسد، عبارت اند از:
- آیا کاهش وزن چشمگیری در ماه پیش داشته اید؟ (بیشتر از 10 درصد از وزن اولیه در شش ماه گذشته آشکار است.)
- آیا اخیرا به دلیل عرق کردن خیلی زیاد در خواب، از خواب بیدار شده اید؟
- آیا تب یا بی حالی را در روزهای گذشته تجربه کرده اید؟
- آیا متوجه ی بزرگ شدن بدون درد غده لنفاوی شده اید؟ (به عنوان مثال، در گردن، زیر بغل یا در کشاله ی ران؟)
- آیا غده لنفاوی متورم بعد از مصرف الکل آزار دهنده می شود؟ (نشان دهنده ی لنفوم هوچکین)
معاینات بدنی
در معاینه ی بدنی، غده لنفاوی بزرگ شده، لمس می شود. اگر آن ها در صورت بیماری بزرگ شده باشند، طحال بزرگ شده در زیر طاق چپ یا کبد بزرگ شده در زیر قوس سمت راست، قابل لمس می باشد.
آزمایش خون و ایمونوهیستوشیمی
یکی از ابزارهای تشخیص در سرطان غده لنفاوی (لنفوم)، آزمایش خون است. در شمارش گلبولی سرطان غده لنفاوی (لنفوم)، تغییر تعداد گلبول های خون را می توان ثبت کرد.
با توجه به تکثیر قوی سلول های لنفوم تخریب شده که دیگر سلول های خون را جابجا می کند، کم خونی، کمبود پلاکت های خونی (ترومبوسیتوپنی) و عملکرد سلول های دفاعی (لکوپنی) می تواند در شمارش گلبولی سرطان غده لنفاوی، مشاهده شود. افزایش تعداد گرانولوسیت های ائوزینوفیلیا (ائوزینوفیلیا) در بیماری هوچکین بسیار معمول و عادی است.
عملکرد کبد و کلیه نیز در شمارش گلبولی مشخص می شود. این آزمایش نشان می دهد که سرطان غده لنفاوی تا چه حد بر روی دیگر اندام ها تاثیر گذاشته است. به علاوه، افزایش التهاب در این آزمایش نشان داده می شود که عمدتا از طریق افزایش رسوب خون خود را آشکار می کنند.
خون همچنین ایمونوهیستوشیمی را نیز اندازه گیری می کند. این امر بدان معنا است که سلول های خونی برای ویژگی های خاص روی سطح سلولی شان آزمایش می شوند. در کنار چیزهای دیگر، آنتی بادی ها و موادهای شیمیایی خاص برای شناسایی این ویژگی های سطحی استفاده می شوند (ایمونوهیستوشیمی).
با آزمایش ایمونوهیستوشیمی لنفوم های غیر هوچکین، می توان تشخیص داد که آیا لنفوم های تخریب شده B و T، منشأ لنفوم هستند یا خیر. لنفوسیت های B ویژگی”CD20″ و لنفوسیت های T ویژگی “CD3” را بر روی سطحشان دارند.
نمونه برداری (بیوپسی)
با بیوپسی می توان مشخص کرد که چه نوع از سرطان غده لنفاوی (لنفوم) رخ داده است. معمولا، جراح یک ریشه کنی کامل غده لنفاوی را انجام می دهد، (ریشه کنی غده لنفاوی) و آن را زیر میکروسکوپ بررسی می کند.
اگر شک به لنفوم بدخیم تأیید شود، روندهای تصویربرداری بیشتر لازم می شود. به عنوان مثال، اگر پوست لنفوم مورد شک قرار بگیرد، نمونه از پوست برداشته می شود، اگر MALT لنفوم مورد شک قرار بگیرد، نمونه از شکم گرفته می شود.
روش های تصویربرداری
اشعه ایکس، فراصوت یا کامپیوتر توموگرافی (CT) به شناسایی سرطان غده لنفاوی و مرحله ی آن کمک می کند. در برخی بیماران، آزمایش مغز استخوان ضروری است. تیغه ی سرینی معمولا با یک سوزن همراه با یک آرام بخش سبک تزریق می شود و مقداری مغز استخوان بیرون کشیده می شود. سپس مغز استخوان در زیر میکروسکوپ بررسی می شود.
مرحله بندی (به گفته ی آن-آربور)
براساس نتایج معاینات، سرطان غده لنفاوی (لنفوم بدخیم) به یک یا چهار مرحله طبق طبقه بندی آن-آربور، تقسیم می شود. (مرحله بندی). این طبقه بندی در ابتدا برای لنفوم هوچکین ساخته شده بود، اما اکنون برای لنفوم غیر هوچکین نیز استفاده می شود.
در این طبقه بندی، براساس میزان گسترش بیماری در بدن، لنفوم به یکی از چهار مرحله اختصاص پیدا می کند. طبقه بندی دقیق مراحل بسیار مهم است، زیرا برنامه ی درمانی نیز بر همین اساس استوار است و ارزیابی می تواند در مورد پیش آگاهی انجام شود.
سرطان غده لنفاوی (لنفوم): مراحل طبقه بندی براساس گفته ی آن-اربور
| دوره | شیوع غدد لنفاوی |
| I | شیوع یک ناحیه غدد لنفاوی |
| II | تنها یک قسمت از دیاگرام: ( غده لنفاوی تنها در قفسه سینه یا شکم): شیوع دو یا چند ناحیه غدد لنفاوی |
| III | هر دو قسمت دیاگرام: (غده لنفاوی هم در قفسه سینه و شکم): شیوع دو یا بیشتر ناحیه غدد لنفاوی |
| IV | شیوع یک یا چند اندام های خارج لنفاوی (مغز،استخوان ها) بدون در نظر گرفتن الگوی شیوع غدد لنفاوی |
درمان سرطان غده لنفاوی (لنفوم)
لنفوم بدخیم باید در کلینیک های تخصصی درمان شوند. این ها معمولا بخش های انکولوژیک-خون شناسی یا طب داخلی یک بیمارستان است. براساس مرحله ی بیماری، برنامه ی درمانی اختصاصی تهیه می شود. گزینه های درمانی شامل شیمی درمانی و پرتونگاری می باشد.
درمان آنتی بادی نیز برای درمان برخی از لنفوم های بدخیم مورد استفاده قرار می گیرد. بیماران مبتلا به لنفوم آرام در حال پیشرفت (سرطان غده لنفاوی) که عاری از علائم هستند، اگر چشم انداز بهبود آهسته باشد، می توانند از درمان چشم پوشی کنند. با این حال، سرطان غده لنفاوی (لنفوم) باید از نزدیک مورد بررسی قرار گیرد (تماشا کنند و منتظر بمانند.)
شیمی درمانی و رادیوتراپی برای سرطان غده لنفاوی (لنفوم)
شیمی درمانی و رادیوتراپی به طور خاص در برابر سلول های سرطان، هدایت می شوند. سلول های سالم و سرطانی به طور یکسان آسیب می بینند. اما زمانی که سلول های سرطانی توانایی خود را برای ترمیم از دست بدهند، می میرند.
براساس الگوی رشد، سرطان غده لنفاوی (لنفوم) به بدخیمی زیاد (بدخیمی زیاد) و به بدخیمی کم تقسیم می شود. برعکس، لنفوم ها با بدخیمی زیاد، پیش آگهی بدتری نسبت به لنفوم با بدخیمی کم ندارند. اگرچه لنفوم بدخیم خیلی سریع رشد می کند، رادیوتراپی و شیمی درمانی براساس نرخ بالای تقسیم سلول، بهترین و موثرترین درمان است.
از طرف دیگر، تقسیم آرام سلول در سلول های سرطانی لنفوم با بدخیمی کم، به این معنی است که درمان برای آن موثر نیست. در مراحل اولیه سرطان غده لنفاوی (لنفوم)، پرتو درمانی براساس گسترش محدود بیماری در بدن، بهترین گزینه ی درمانی محسوب می شود. تکنیک ” درگیری میدانی” نیز اعمال می شود.
این بدان معنا است که در صورت امکان، فقط مناطق مبتلا به سرطان تحت پرتو قرار می گیرند و مناطق سالم از پرتونگاری حذف می شوند. در بیماری هوچکین، شیمی درمانی به علاوه رادیوتراپی برای مراحل اولیه مورد استفاده قرار می گیرد.
از آنجایی که شیمی درمانی شامل سیتوتوکسین ها می باشد، برخی بیماران از عوارض جانبی مانند اسهال، حالت تهوع و ریزش مو رنج می برند. چگونگی تحمل درمان به مرحله ی سرطان غده لنفاوی و وضعیت کلی بیمار، بستگی دارد.
گزینه های درمانی دیگر برای سرطان غده لنفاوی (لنفوم)
درمان انتی بادی: درمانی جدید است. سلول های سرطانی پروتئین های خاصی در سطح خودشان دارند (سطح ویژگی ها). آنتی بادی های تجویز شده می تواند این پروتئین ها را بشناسد و با سلول معیوب یک اجتماع تشکیل دهد، جایی که سلول از بین می رود. به عنوان مثال، انتی بادی ریتوکسیماب در برابر ویژگی سطح”CD20″ برای درمان لنفوم های غیر هوچکین سلول B استفاده می شود.
بسیاری از بیماران ابتلا به سرطان غده لنفوم از پیوند مغز استخوان نیز بهره مند می شوند. سلول های بنیادی معمولا می تواند از خون بیماران حاصل شود. این با دوز بالایی از شیمی درمانی برای کشتن کامل سلول های خون ساز (از جمله سلول های سرطانی) انجام می شود.
بلافاصله بعد از آن، سلول های بنیادی قبلی خارج شده از خون، به بیمار القاء می شود. هدف، بازگرداندن تشکیل خون طبیعی، بدون سلول های سرطانی است.
دوره ی بیماری و پیش بینی سرطان غده لنفاوی (لنفوم)
سرطان غده لنفاوی قابل درمان است و بستگی به مرحله و شکل بافت شناسی بیماری دارد. به عنوان مثال، بیماری هوچکین در هر مرحله، با یک رویکرد درمانی، معالجه می شود. این بدان معنا است که در هر مرحله احتمال بهبودی وجود دارد. از طرف دیگر، به عنوان مثال،برای پیشرفته شدن بیماری لنفوم غیر هوچکین با بدخیمی کم، درمانی وجود ندارد.
بر این اساس، امید به زندگی سرطان غده لنفاوی و تغییرات درمان سرطان غده لنفاوی نمی تواند به روش کلی مشخص شود. چگونگی پاسخ بیماران به درمان، به نوع و مرحله ی بیماری بستگی دارد.
سرطان (لنفوم بدخیم) به ویژه در شکل های بدخیم کم، در برخی از بیماران به صورت آهسته پیشرفت می کند. بنابراین، سرطان غده لنفاوی در مراحل اولیه بیماری باعث ایجاد علائم جزئی می شود و یا ممکن است علائمی نداشته باشد. با این حال، سرطان غده لنفاوی هر چه زودتر تشخیص داده شود، پیش اگاهی به طور کلی بهتر و درمان ملایم تر انجام می شود.
خوشبختانه، لنفوم بدخیم اغلب زود کشف می شود، پس درمان در بسیاری از موارد ممکن است. محدودیتی هم برای این درمان وجود دارد و آن این است که پرتونگاری و شیمی درمانی می تواند منجر به سرطان های جدید در سال ها یا دهه های بعد شود. این سرطان ها در نتیجه ی درمان سرطان غده لنفاوی (لنفوم) می باشد.