هر آنچه باید در مورد سرطان کیسه صفرا بدانید

کیسه صفرا اندام کوچک و گلابی شکل است که در زیر کبد، پشت دنده های تحتانی سمت راست قرار دارد. کار اصلی کیسه صفرا غلیظ کردن و ذخیره صفرا ساخته شده توسط کبد است. صفرا مایعی است که به هضم چربی های موجود در مواد غذایی کمک می کند و می تواند توسط کیسه صفرا یا کبد به روده کوچک ترشح شود. از آنجا که کبد نیز این کار را می کند، کیسه صفرا را با جراحی خارج می کنند بدون اینکه روی سلامتی فرد تأثیر بگذارد.

بر اساس آمار انجمن سرطان آمریكا، در سال 2020 حدود 11980 نفر در ایالات متحده مبتلا به سرطان كیسه صفرا و مجرای صفراوی بزرگ مبتلا شدند. میزان مرگ و میر ناشی از این نوع سرطان در دهه های اخیر كاهش یافته است. با این حال، از آنجا که علائم سرطان کیسه صفرا معمولاً تا زمان پیشرفت بیماری ظاهر نمی شود، تقریباً 80 درصد از سرطانهای کیسه صفرا تا زمانی که سرطان پیشرفت کرده باشد مشخص نمی شوند.

عوامل خطر سرطان کیسه صفرا ممکن است متفاوت باشد

اگرچه دلایل دقیق این سرطان ناشناخته است، اما برخی از عوامل ممکن است خطر ابتلا به سرطان کیسه صفرا را در فرد افزایش دهد. غالباً این عوامل مربوط به التهاب مزمن کیسه صفرا است. عوامل خطر معمول عبارتند از:

دلایل عمومی

جنسیت: این سرطان در زنان دو برابر مردان رایج است. این ممکن است به دلیل افزایش فراوانی سنگهای صفراوی و التهاب مزمن مربوط باشد.

سن: سرطان کیسه صفرا عمدتا در افراد بالای 65 سال مشاهده می شود. میانگین سن  تشخیص 73 سال است.

قومیت و جغرافیا: این سرطان بیشتر در آمریکایی های مکزیکی و بومیان آمریکا رخ می دهد  در حالی که آمریکایی های آفریقایی تبار کمتر احتمال ابتلا به این بیماری را دارند. با این حال ، این سرطان در مقایسه با کشورهای آسیایی، اروپای شرقی و آمریکای جنوبی در ایالات متحده کمتر دیده می شود.

بیشتر بدانید: سرطان غده لنفاوی (لنفوم) چیست؟ + انواع، علائم و روش های درمانی

بدن

چاقی: اضافه وزن یا چاقی یک عامل خطر برای سرطان کیسه صفرا است و ممکن است خطر ابتلا به سنگ صفرا را افزایش دهد.

ژنتیک

سابقه خانوادگی: اگرچه علت ژنتیکی ناشناخته است، اما به نظر می رسد خطر ابتلا به این سرطان در خانواده هایی با سابقه بیماری افزایش می یابد.

سبک زندگی یکی از دلایل سرطان کیسه صفرا

قرار گرفتن در معرض مواد شیمیایی: برخی از مطالعات نشان داده اند که قرار گرفتن در معرض برخی از مواد شیمیایی صنعتی، بویژه موارد استفاده شده در صنایع لاستیک و نساجی، ممکن است با افزایش خطر این سرطان در ارتباط باشد. با این وجود هنوز رابطه دقیق مشخص نیست و تحقیقات بیشتری لازم است

سایر شرایط

سنگ کیسه صفرا: مهمترین عامل خطر سرطان کیسه صفرا، وجود سنگهای کیسه صفرا است که در بیش از 75 درصد بیماران مبتلا به این سرطان یافت می شود. این رسوبات سخت و سنگی شکل بعضی اوقات از کلسترول و سایر مواد موجود در صفرا تشکیل می شوند. سنگهای صفراوی ممکن است جریان صفرا را مسدود کرده و منجر به التهاب مزمن شوند. با این حال، سنگهای صفراوی به ویژه در خانم های میانسال بسیار متداول هستند و بیشتر افراد مبتلا به این بیماری به سرطان کیسه صفرا مبتلا نمی شوند.

بیشتر بدانید: علائم سرطان پروستات

کیسه صفرا پرسلن: این شرایطی است که رسوبات کلسیم دیواره کیسه صفرا را می پوشانند و برخی از آنها اما نه همه مطالعات پیوندی بین این بیماری و سرطان کیسه صفرا را نشان می دهد. همچنین ممکن است ارتباطی بین التهاب مزمن و کلسیفیه شدن کیسه صفرا وجود داشته باشد.

کیست های کلدوخال: کیست پر شده از صفرا ممکن است در امتداد مجرای صفراوی مشترک ایجاد شود که از کیسه صفرا و کبد به روده کوچک منتهی می شود. گاهی اوقات پوشش کیست ممکن است سلولهای پیش سرطانی ایجاد کند و خطر ابتلا به سرطان را افزایش می دهد.

پورسلین کیسه صفرا: در این حالت رسوبات کلسیم دیواره کیسه صفرا را می پوشانند و برخی از مطالعات وجود ارتباط میان سرطان کیسه صفرا و این حالت را نشان  داده است. همچنین ممکن است ارتباطی بین التهاب مزمن و تجمع کلسیم در کیسه صفرا نیز وجود داشته باشد.

کیست های کلدوک: کیست پر شده از صفرا ممکن است در امتداد مجرای صفراوی مشترک ایجاد شود که از کیسه صفرا و کبد به روده کوچک منتهی می شود. بعضی اوقات ممکن است پوشش درونی کیست سلولهای پیش سرطانی تولید کنند و خطر ابتلا به سرطان را افزایش دهد.

ناهنجاری مجاری صفراوی: سایر شرایطی که باعث برگشت مجرای صفراوی یا در نتیجه التهاب کیسه صفرا می شود نیز ممکن است خطر ابتلا به سرطان را افزایش دهد.

پولیپ کیسه صفرا: اینها تومورهای غیرطبیعی هستند که در کیسه صفرا تشکیل می شوند. آنها ممکن است در اثر رسوب کلسترول یا التهاب به وجود آیند. پولیپ های بزرگتر (بزرگتر از یک سانتیمتر) بیشتر ممکن است تبدیل به سرطان شوند و پزشکان معمولاً هنگام مشاهده پولیپ بزرگتر، کیسه صفرا را خارج می کنند.

تیفوئید: افراد مبتلا به عفونت مزمن ناشی از سالمونلا، باکتری ایجاد حصبه، ممکن است در معرض خطر ابتلا به سرطان کیسه صفرا باشند اما این مورد در ایالات متحده نادر است.

بیشتر بدانید: ارتباط مستقیم سرطان با طرز تهیه گوشت

علائم سرطان کیسه صفرا

تشخیص این سرطان در مراحل اولیه است احتمال بهبودی را افزایش می دهد. در حالی که علائم معمولاً تا زمانی که تومور رشد نکرده یا سرطان در مرحله پیشرفته قرار نگرفته باشد بروز نمی کنند. آگاهی از علائم احتمالی و گفتگو در مورد آنها با پزشک در صورت تجربه احتمال بهبودی را افزایش می دهد.

علائم احتمالی این سرطان شامل موارد زیر است:

درد شکم: این درد معمولاً در قسمت فوقانی یا راست شکم قرار دارد.

زردی: زردی پوست یا سفیدی چشم ممکن است در اثر بازگشت صفرا به دلیل تومور مسدود کننده ایجاد شود.

بزرگ شدن کیسه صفرا: از آنجا که کیسه صفرا در زیر کبد قرار دارد و توسط اندامهای دیگر احاطه شده است، ممکن است سخت متوجه افزایش اندازه آن شوید  اما گاهی اوقات پزشک می تواند با معاینه آن را احساس کند. افزایش اندازه کیسه صفرا ممکن است از طریق عکس برداری مانند سونوگرافی نیز تشخیص داده شود.

علائم دیگر: تومورهای کیسه صفرا بعضی اوقات ممکن است با علائم دیگری مانند تهوع ، استفراغ ، از دست دادن اشتها ، کاهش وزن ، تورم شکم ، خارش شدید یا مدفوع سیاه همراه باشد.

انواع این سرطان

سرطان کیسه صفرا بسیار نادر است. تقریباً همه انواع این سرطان آدنوکارسینوما می باشند، نوعی سرطان که از سلول های غده مانند که در اندام های گوارشی قرار دارند شروع می شود. آدنوکارسینوما 90 درصد از سرطان های صفرای تشخیص داده شده را شامل می شوند.

آدنوکارسینوم پاپیلاری زیرگروه خاصی از آدنوکارسینوما است که در مقایسه با سایر انواع سرطان های کیسه صفرا، پیش شناخت یا چشم انداز بهتری دارد. احتمال این که در غدد لنفاوی یا اندامهای دیگر مانند کبد گسترش یابد بسیار کم است.

انواع دیگر سرطان های کیسه صفرا که کمتر شایع اند عبارت اند از کارسینومای آدنو سکوام ،سرطان سلول سنگفرشی، سرطان سلولهای کوچک سارکومها هستند.

مراحل سرطان کیسه صفرا

پزشکان ما از انواع تست های تشخیصی برای تشخیص این سرطان و تهیه یک برنامه درمانی اختصاصی استفاده می کنند. اگر به تازگی بیماری شما تشخیص داده شده باشد، ما آسیب شناسی شما را بررسی خواهیم کرد تا مطمئن شویم که تشخیص درست بوده است و یک برنامه درمانی شخصی را به شما خواهیم داد. اگر بیماری بازگشت داشته باشد ما آزمایشات جامع تری انجام می دهیم و درمان های مناسب با بیماری شما را انجام خواهیم داد.

دستورالعمل های مرحله ای که توسط کمیته مشترک سرطان در آمریکا (AJCC) تهیه شده است اغلب برای مرحله بندی این بیماری استفاده می شود و به پزشکان اجازه می دهد تا اطلاعات مهم در مورد سرطان را با یک روش استاندارد با یکدیگر در میان بگذارند. مراحل سرطان کیسه صفرا در سه دسته قرار دارد:

T (تومور): اندازه تومور اصلی را مشخص می کند.

N (گره):  نشان می دهد که آیا سرطان در غدد لنفاوی وجود دارد یا خیر.

بیشتر بدانید: سرطان کبد چه علائمی دارد؟ + علت، تشخیص و درمان آن

M (متاستاز): به اینكه سرطان در سایر قسمتهای بدن شیوع داشته باشد یا نه اشاره دارد.

پس از تعیین نمرات TNM، سرطان در یکی از این مراحل تشخیص داده می شود:

مرحله 0: سرطان کوچک است و فقط در لایه داخلی (اپیتلیال) کیسه صفرا مشاهده می شود. به گره های لنفاوی یا سایر نقاط بدن سرایت نکرده است.

مرحله اول (مرحله اول سرطان کیسه صفرا): هنوز در کیسه صفرا قرار دارد و تومورها در حال نفوذ به لایه های دوم و سوم کیسه صفرا (لامین پروپریا و لایه ماهیچه) می باشند.

مرحله دوم (مرحله 2 این سرطان): سرطان هنوز هم در کیسه صفرا کیسه می باشد اما اکنون به لایه عمیق تر بافت فیبروم عضلانی اطراف بدن نفوذ کرده است. به غدد لنفاوی نزدیک بدن یا اندامهای دیگر سرایت نکرده.

مرحله سوم (مرحله 3 سرطان کیسه صفرا): این مرحله به دو زیر مجموعه تقسیم می شود:

• مرحله IIIA: سرطان از طریق بیرونی ترین لایه کیسه صفرا (سروز) پخش شده و یا ممکن است به کبد یا ساختار مجاور دیگر نیز گسترش یافته باشد. با این حال هنور به غدد لنفاوی نزدیک بدن یا اندامهای دورتر نرسیده است.
• مرحله IIIB: سلولهای سرطانی به غدد لنفاوی مجاور گسترش یافته است، اما تومور در رگهای خونی که به کبد می رسد، یا بیش از یک ارگان نزدیک به غیر از کبد پخش نشده. همچنین سرطان به اندامهای دور نیز نرسیده است.

مرحله چهارم (مرحله 4 این سرطان: این مرحله به دو زیر گروه تقسیم می شود:

•مرحله IVA: سرطان در رگهای خونی که به کبد میرسد و یا به یک عضو نزدیک به غیر از کبد رسیده است. سلولهای سرطانی ممکن است به غدد لنفاوی مجاور نیز رسیده باشند، اما به اندامهای دور نرسیده اند.

• مرحله IVB: سرطان در پیشرفته ترین حالت قرار دارد. سلولهای سرطانی  به غدد لنفاوی دورتر از کیسه صفرا یا به اندام های دیگر رسیده اند.

بیشتر بدانید: برای کاهش خطر ابتلا به سرطان این مواد غذایی را مصرف کنید!

تشخیص

تشخیص دقیق این سرطان اولین قدم در تهیه یک برنامه درمانی سرطان است. تیم تشکیل شده از متخصصان سرطان در مراکز درمانی سرطان آمریکا (CTCA) از انواع تست ها و ابزارهای طراحی شده برای تشخیص این سرطان، و بررسی بیماری استفاده می کند. در طول درمان با استفاده از عکس بردازی و آزمایش برنامه درمانی مخصوص شما نوشته می شود.

ابزارهای متداول مورد استفاده برای تشخیص این سرطان و مشخص کردن مرحله این بیماری عبارتند از:

آزمایشات آزمایشگاهی

پزشک ممکن است از شما آزمایش خون بگیرد تا میزان سطح بیلی روبین، یک ماده شیمیایی که باعث صفراء زرد می شود را مشاهده کند. بالا بودن مقدار بیلی روبین ممکن است مشکل کیسه صفرا یا کبد را نشان دهد. دیگر نشانه های غیر طبیعی درکبد و یا عملکرد کیسه صفرا که ممکن است با آزمایش خون تشخیص داده شود ، آلبومین ، قلیایی فسفاتاز ، AST ، ALT و GGT می باشد.

همچنین ممکن است سطح پروتئین های مشخصی که نشان دهنده تومور می باشند نیز بررسی شود. این پروتئین ها اغلب در بیماران مبتلا به انواع خاصی از سرطان افزایش می یابد، اگرچه آنها مخصوص یک نوع خاص از سرطان نیستند و به دلایل  خاص غیر سرطانی نیز ممکن است سطح آنها بالاتر از حد طبیعی باشد. CEA و CA 19-9 دو نشانگر تومور هستند که ممکن است به سرطان کیسه صفرا مرتبط باشد.

سی تی اسکن

با استفاده از اشعه ایکس در سی تی اسکن جزئیات کیسه صفرا برای تشخیص سرطان مشاهده می شود.

اسکنر GE Discovery ™ PET / CT 600: این سی تی اسکن چهار بعدی تصاویر پرتونگاری X را با جزئیات کامل ازساختارهای موجود در بدن فراهم می آورد. هم چنین به گونه ای طراحی شده است تا رادیولوژیست های ما بتوانند بر اساس الگوهای تنفس بیماران برنامه ریزی کنند.

روش‌های تصویربرداری فراصوت ( اولتراساند)

این روش اغلب با استفاده از مبدل سونوگرافی بر روی پوست شکم انجام می شود. در بعضی موارد، پزشک شما ممکن است آندوسکوپی یا لاپاروسکوپی اولتراساند انجام دهد. در این روش دستگاه سونوگرافی به یک لوله متصل شده و از طریق دهان یا از طریق یک برش جراحی کوچک وارد می شود.

ام آر آی (MRI) بعنوان یکی از راه های تشخیص سرطان کیسه صفرا

MRI برای معاینه بافتهای نرم بدن طراحی شده است و اغلب برای تشخیص این سرطان استفاده می شود.

بیشتر بدانید: علائم سرطان پوست چیست؟ + دلایل، درمان و پیشگیری

اشعه ایکس

ممکن است عکس برداری با اشعه ایکس استاندارد از قفسه سینه انجام شود تا مشاهده شود که سلولهای سرطانی به ریه ها سرایت کرده اند یا خیر.

کلانژیوگرافی

این آزمایش این امکان را برای پزشک فراهم می کند که مجاری صفرا را بررسی کند. همچنین ممکن است در برنامه ریزی جراحی کمک کند. این آزمایش ممکن است با استفاده از دستگاه MRI یا آندوسکوپ و یا با قرار دادن سوزن در پوست شکم انجام شود.

آنژیوگرافی روشی دیگر است که ممکن است برای تشخیص سرطان کیسه صفرا مورد استفاده قرار گیرد. این عمل مانند کلانژیوگرافی است به جز این که برای تشخیص رگ های خونی و جریان اطراف کیسه صفرا و تومور احتمالی از “دای” استفاده می شود. در این روش یک دای کنتراست به درون بدن تزریق می شود و سپس با استفاده از اشعه عکس از کیسه صفرا و نواحی اطراف آن عکس برداری می شود.

بیوپسی یکی از راه های تشخیص سرطان کیسه صفرا

در بعضی موارد وقتی این سرطان در آزمایشات دیگر تشخیص داده می شود، ممکن است جراح ابتدا کیسه صفرا را خارج کرده و سپس نمونه ای برای آسیب شناسی بفرستد. بیوپسی ممکن است در طول لاپاروسکوپی یا کلانژیوگرافی انجام شود. در هنگام تشخیص سرطان کیسه صفرا  پزشک ممکن است از روشی به نام آسپیراسیون سوزنی استفاده کند که در آن معمولاً تحت هدایت سونوگرافی یا سی تی اسکن یک سوزن نازک برای جدا کردن سلول ها به کیسه صفرا وارد می شود.

درمان سرطان کیسه صفرا

برنامه درمانی این سرطان شامل جراحی، پرتودرمانی و شیمی درمانی می باشد. این که کدام روش درمان برای شما مناسب است بسته به عوامل مختلفی از جمله مرحله و شدت بیماری دارد. تیم متخصصان گزینه های درمانی را بر اساس تشخیص و نیاز بیمار عرضه می کنند. روش های رایج درمان سرطان کیسه صفرا به شرح زیر است:

جراحی

جراحی یک درمان متداول برای این سرطان است. اگر تومور هنوز در جای خود باشد یا علائم و درد سرطان گسترده باشد ممکن است از این روش برای برداشت کامل کیسه صفرا انجام شود.

لاپاراسکوپی تشخیصی: این کار معمولا قبل از جراحی انجام می شود تا جراح بتواند نگاه دقیق تری به سرطان و ساختارهای اطراف بیندازد و استراتژی لازم برای جراحی این سرطان را مشخص کنند. برای انجام این کار، یک لوله بلند با دوربین در انتها از طریق یک برش کوچک به شکم وارد می شود و تصاویر فرستاده می شوند که به جراح اجازه می دهد تا ببیند سرطان در کجاست و تا چه حد ممکن است پخش شده باشد.

کوله سیستکتومی: این یک جراحی برای برداشت کیسه صفرا است. یک کوله سیستکتومی ساده که در آن فقط کیسه صفرا برداشته می شود، اغلب به دلایل غیر سرطانی استفاده می شود  مانند زمانی که کیسه صفرا به دلیل سنگ صفرا باید برداشته شود. هرچند اگر مشکوک به سرطان باشید یک روش پیچیده تر و دقیق تر به کار برده می شود. در کوله سیستکتومی گستردهف جراح کیسه صفرا با همراه بخشی از کبد و غدد لنفاوی اطراف را بر می دارد. اگر جراح مشکوک به پخش شدن سرطان باشد ممکن است بخش هایی از اندامهای مجاوردیگر نیز برداشته شود. این روش گسترده تر می تواند به کاهش خطر بازگشت سرطان پس از جراحی سرطان کیسه صفرا کمک کند.

بیشتر بدانید: سرطان پانکراس (لوزالمعده) چیست؟ علائم و درمان آن

شیمی درمانی

شیمی درمانی ممکن است علاوه بر عمل جراحی برای جلوگیری از عود این سرطان نیز تجویز شود. عوارض جانبی احتمالی شیمی درمانی ممکن است شامل تهوع، استفراغ، ریزش مو و زخم های دهان باشد. قبل از شیمی درمانی برای سرطان کیسه صفرا ممکن است داروهایی تجویز شود که عوارض جانبی را قابل تحمل تر کند. تیم مراقبت شما تکنیک های مختلفی را ارائه می دهد که به منظور کاهش یا مدیریت علائم مرتبط با شیمی درمانی کمک می کند. به عنوان مثال ، ارائه دهندگان طبیعی ما ممکن است مکمل هایی را برای کاهش حالت تهوع پیشنهاد دهند ، و یک ارائه دهنده ذهن بدن ممکن است روش هایی را برای کمک به شما در آرامش و احساس اضطراب کمتری در طول درمانهای شیمی درمانی سرطان کیسه صفرا به شما پیشنهاد دهد.

تیم پزشکی تکنیک های مختلفی که به منظور کاهش علائم مرتبط با شیمی درمانی طراحی شده اند را برای شما فراهم می کند. برای مثال دکتر طب طبیعی ممکن است مکمل هایی برای کاهش حالت تهو تجویز کند و روش هایی برای کاهش اضطراب و احساس آرامش در هنگام درمان سرطان کیسه صفرا به شما پیشنهاد دهد.

پرتو درمانی یکی از راه های درمانی سرطان کیسه صفرا

پرتودرمانی برای این سرطان ممکن است برای کوچک کردن اندازه تومور یا برای از بین بردن سلولهای سرطانی که ممکن است بعد از عمل باقی مانده باشند استفاده شود. پرتودرمانی نیاز به دقت و درستی دارد. با استفاده از سیستم های پرتودرمانی هدف دار، انكولوژیست های پرتودرمانی بهتر می توانند تومورهای غیرقابل دسترس را هدف گیری کنند. هم چنین می توانند از تکنولوژی هایی که برای هدایت دوزهای بالاتر پرتودرمانی طراحی شده است استفاده کنند. این پرتوها کمتر بافت های سالم و طبیعی را تحت تاثیر قرار می دهند.

بیشتر بدانید: علائم سرطان ریه چیست؟ علت، روش های پیشگیری و درمان آن