هپاتیت باعث التهاب سلول های کبدی و آسیب به کبد فرد بیمار می شود. هپاتیت انواع و علل مختلفی دارد، اما علائم و نشانه های آن می توانند مشابه باشند.
کبد با از بین بردن سموم از خون، ذخیره ویتامین ها و تولید هورمون ها نقشی حیاتی را در بدن دارد. هپاتیت می تواند این روند را مختل کند.
حداقل پنج ویروس می توانند باعث ابتلا شدن افراد به هپاتیت شوند. سه مورد متداول هپاتیت به عنوان هپاتیت نوع A، B و نوع C شناخته می شود. ابتلا به عفونت با هر یک از این سه ویروس می تواند منجر به عوارض تهدید کننده برای زندگی شما شود.
هر کدام از این ویروس ها ویژگی های متفاوتی دارند و دارای شیوه ی انتقال متفاوتی هستند. با این حال، علائم آن ها شبیه به هم هستند.
هپاتیت نوع A
مرکز کنترل و پیشگیری از بیماری (CDC) تخمین می زند که سالانه حدود 6،700 مورد جدید ابتلا به هپاتیت نوع A در ایالات متحده اتفاق می افتد.
به طور کلی، تعداد موارد ابتلا یافته به هپاتیت نوع A در ایالات متحده طی 20 سال گذشته کاهش یافته است. علت کلی این امر به دلیل ایمن سازی است، اما گاهی اوقات شیوع پیدا می کند.
هپاتیت نوع A معمولاً از طریق غذای آلوده یا آب منتقل می شود. در بسیاری از کشورها به ویژه کشورهایی که سیستم بهداشتی مؤثر ندارند، ابتلا به هپاتیت نوع A رایج است.
علائم آن شامل موارد زیر است:
- زردی یا یرقان
- درد ورید های شکمی یا درد شکم
- حالت تهوع
- کم اشتهایی
با این حال، بسیاری از افراد به هیچ وجه علائمی را تجربه نمی کنند. معمولا این افراد طی چند هفته تا چند ماه کاملا بهبود می یابند. پس از این، آن ها نسبت به بیماری مصون می شوند. کودکان زیر 6 سال معمولاً هیچ علامتی را از خود نشان نمی دهند.
در موارد نادر، هپاتیت نوع A می تواند کشنده باشد. با این حال، واکسن های ایمن و مؤثری وجود دارند که از ابتلا شدن به این ویروس محافظت می کنند.
معالجه و درمان هپاتیت نوع A
هیچ درمانی برای هپاتیت A وجود ندارد، اما مصرف دارو می تواند به مدیریت علائم کمک کند. عدم مصرف الکل می تواند به بهبودی افراد کمک کند، اما بیشتر افراد بدون مداخله ی دارویی بهبود می یابند.
بیشتر بخوانید: علت ابتلا به هپاتیت!
هپاتیت نوع B
عفونت با هپاتیت نوع B معمولاً حاد و کوتاه مدت است اما گاهی به ویژه در کودکان می تواند مزمن شود.
عوارض طولانی مدت، مانند سرطان کبد یا سیروز، می تواند حدود 15-25٪ از مبتلایان به هپاتیت مزمن B را تحت تأثیر قرار دهد. ایت عارضه هیچ درمانی وجود ندارد، اما دارو و درمان می تواند به مدیریت بیماری کمک کند.
انجمن CDC تخمین می زند که در ایالات متحده آمریکا، حدود 862،000 نفر در حال حاضر با هپاتیت نوع B زندگی می کنند.
این ویروس می تواند از طریق موارد زیر منتقل شود:
- داشتن رابطه جنسی محافظت نشده
- سرنگ مشترک
- خالکوبی با سرنگ و سوزن ضد عفونی نشده
- حذف لک های پوستی تصادفی با تجهیزات پزشکی
- لوازم شخصی مشترک مانند مسواک یا تیغ
- از طریق شیردهی توسط مادر مبتلا به ویروس
علائم هپاتیت نوع B با سایر انواع هپاتیت مانند درد شکم و زردی مشابه است.
این ویروس دارای واکسن ایمن و مؤثر است که می تواند افراد را از ابتلا به عفونت هپاتیت B محافظت کند. در کشورهایی که واکسن در دسترس است، تعداد موارد ابتلا به این بیماری به طور غیر منتظره ای کاهش یافته است.
معالجه و درمان هپاتیتB
هیچ درمانی برای هپاتیت B وجود ندارد، اما مراقبت های حمایتی می تواند به مدیریت علائم بیماری کمک کند. در موارد مزمن، پزشک ممکن است داروهای ضد ویروسی را تجویز کند. همچنین پزشک معالج مرتباً بر روی کبد نظارت می کند تا با گذشت زمان، آسیب ها را بررسی کنند.
همچنین فرد باید در طول درمان و بهبودی از مصرف الکل خودداری کند.
هپاتیت نوع C
هپاتیت نوع C یک ویروس ناشی از خون است که معمولاً از طریق به اشتراک گذاری سرنگ یا سایر تجهیزات مرتبط با دارو منتقل می شود.
سایر افرادی که ممکن است در معرض ابتلا به این بیماری قرار بگیرند شامل،کارمندان مراقبت های بهداشتی که وسایل نوک تیز را کنترل می کنند و کودکانی که مادرشان ویروس دارند می شود.
این بیماری می تواند مدت کوتاهی طول بکشد، اما 85٪ از این افراد به یک عفونت مزمن و طولانی مدت مبتلا می شوند.
ممکن است یک فرد هیچ علامتی نداشته باشد و حدود نیمی از افرادی که با ویروس زندگی می کنند نمی دانند که مبتلا به آن هستند. آن ها ممکن است بدون آنکه بدانند ویروس را به شخص دیگری منتقل کنند.
CDC تخمین می زند که سالانه حدود 44300 مورد جدید از هپاتیت C به ثبت می رسد و حدود 2.4 میلیون نفر در حال حاضر با این ویروس در ایالات متحده آمریکا زندگی می کنند. این تعداد از سال 2010 رو به افزایش است.
معالجه و درمان هپاتیتC
در حدود 25٪ از افراد با گذشت زمان سیستم ایمنی بدن، ویروس را از بین می برد. اما در برخی دیگر، این بیماری می تواند در بدن باقی بماند و پیشرفت کند.
مطابق CDC، پزشک معالجه هپاتیت C را درمان نمی کند مگر اینکه فرد مبتلا به هپاتیت مزمن باشد. سپس، پزشک ممکن است یک دوره از داروهای خوراکی را برای 8-12 هفته تجویز کنند. پس از گذراندن این دوره ی درمانی 9 نفر از 10 نفر دیگر علائمی نخواهند داشت.
درمان ترکیبی می تواند ویروس را در برخی از افراد که با سویه های خاصی از ویروس در گیر هستند، از بین ببرد.
مانند سایر انواع هپاتیت، افرادی که به هپاتیت C مبتلا هستند باید از مصرف الکل خودداری کنند.
علائم هپاتیتC
بسیاری از مبتلایان به هپاتیت علائم خفیف را تجربه می کنند و یا حتی گاها هیچ گونه علائمی را بروز نمی دهند.در صورت بروز علائم، آن ها می توانند 2 هفته تا 6 ماه باقی بمانند.. این امر در مورد انواع هپاتیت صدق می کند.
هپاتیت حاد
در طی مرحله حاد یا اولیه ی ابتلا به هپاتیت، فرد ممکن است علائمی شبیه به آنفولانزای خفیف را تجربه کند ، از جمله:
- خستگی
- مدفوع کم رنگ
- از دست دادن اشتها و وزن
- تب
- درد عضلات یا مفاصل
- تهوع و استفراغ
- درد شکم
- یرقان یا زردی چشم ها
- خارش پوستی
- ضعف، یا به طور کلی احساس ناخوشایند داشتن
مرحله حاد معمولاً خطرناک نیست، اما عفونت مزمن و عوارض شدید کبدی می تواند با گذشت زمان ایجاد شود. این ها ممکن است چندین دهه طول بکشند.
فرد مبتلا به هپاتیت مزمن ممکن است نارسایی کبدی را تجربه کند که می تواند علائم زیر را شامل شود:
- زردی
- تورم اندام تحتانی
- گیجی
- مشاهده ی خون در مدفوع یا استفراغ
برخی از علائم زردی (یرقان) عبارتند از:
- ادرار تیره
- کهیر
- خارش پوستی
- مدفوع با رنگ روشن
- پوست زرد، سفیدی چشم و زبان
تشخیص انواع مختلف هپاتیت
علائم انواع مختلف هپاتیت مشابه هم هستند. اما آزمایش های آزمایشگاهی می توانند نوع خاصی که شخص به آن مبتلا است را شناسایی کند.
پزشک معاینه جسمی را انجام می دهد و سؤالاتی می کند تا از میزان احتمال ابتلای فرد با هپاتیت اطلاع پیدا کند.
همچنین پزشک ممکن است آزمایش خون یا آزمایش اسید نوکلئیک را توصیه کنند. آزمایش خون می تواند آنتی بادی ها را تشخیص داده و عملکرد کبد را ارزیابی کند، در حالی که آزمایش اسید نوکلئیک می تواند، در هپاتیت B و C، سرعت بازتولید ویروس در کبد را تأیید کند، و نشان دهد که ویروس چقدر فعال است.
بیشتر بخوانید: با این نشانه‌ها هپاتیت را تشخیص دهید!
پیشگیری انواع مختلف هپاتیت
راه های پیشگیری از انتقال هپاتیت به نوع آن بستگی دارد.
برای افراد در معرض خطر بالاتر، متخصصان ناظر به غربالگری منظم در مورد هپاتیت B و C می پردازند. همچنین، پزشکان به طور مرتب در دوران بارداری فرد مبتلا به هپاتیت B و C را غربالگری می کنند.
هپاتیتA
هپاتیتA بیشتر در غذای آلوده و آب پخش می شود.
برخی از راه های جلوگیری از عفونت عبارتند از:
- دست ها را با دقت بعد از حمام و قبل از غذا بشویید
- اطمینان حاصل شود که مواد غذایی کاملاً پخته و مناسب نگهداری می شوند
- هنگام مسافرت فقط آب بطری بنوشید
- عدم مصرف یا پوست کندن میوه ها و سبزیجاتی که ممکن است در آب آلوده شسته شده یا رشد کرده باشند
ممکن است فرد بخواهد در مورد واکسن هپاتیتA از پزشک خود سؤال کند، به خصوص اگر در حال مسافرت به منطقه ای باشد که ویروس در آن جا شیوع دارد.
هپاتیتB و C
برای به حداقل رساندن خطر انتقال:
- فرد باید با هر شریک جنسی در مورد هر نوع ویروسی که ممکن است داشته باشد، صریح صحبت کند.
- در طول رابطه از وسایل پیشگیری مانند کاندوم استفاده کنید.
- فقط از سوزن یا سرنگ های تمیز قبلاً استفاده نشده استفاده کنید.
- از اشتراک مسواک، تیغ و ابزار مانیکور خودداری کنید.
- بررسی کنید که هرگونه خال کوبی یا طب سوزنی استریل است.
- افرادی که در معرض خطر زیادی در ابتلا به هپاتیت B قرار دارند می توانند از پزشک خود در مورد واکسیناسیون سوال کنند، اما هیچ واکسنی برای هپاتیت C وجود ندارد.
- هرکسی که معتقد است ممکن است هر نوع هپاتیت داشته باشد، باید به دنبال کمک و راهنمایی پزشکی باشد، زیرا یک پزشک می تواند در مورد چگونگی کاهش خطر عوارض و جلوگیری از انتقال ویروس مشاوره دهد.
- در مبتلایان به HIV، خطر بیشتری برای ابتلا به هپاتیتB یا C وجود دارد. همچنین این بیماری در افراد دارای HIV می تواند شدیدتر باشد، زیرا بدن توانایی مقابله با عفونت را ندارد.
برای کاهش خطر ابتلا به عفونت هپاتیت و عوارض آن، افراد مبتلا به HIV باید:
- برای جلوگیری از عفونت و انتقال هپاتیت، اقدامات احتیاطی انجام دهید
- در تمام معاینات پزشکی شرکت کنید
- به برنامه درمانی خود پایبند باشید
- ایمن سازی می تواند از ابتلا به هپاتیتA و B جلوگیری کند، اما در هپاتیت C اینگونه نیست.
- درمان هپاتیتB و C در دسترس است ، اما هپاتیتA درمانی ندارد.
نگاه اجمالی
- برخی از عوامل در نوع، علائم و معالجه ی هپاتیت فرد تاثیر دارند.
- برخی از افراد تا زمان بروز نارسایی کبد، نمی دانند که آن ها به هپاتیت مزمن مبتلا هستند.
انواع مختلف هپاتیت شانس بهبودی مختلفی دارد. مثلا:
- هپاتیتA: این نوع به طور معمول در طی 2 ماه بدون عوارض طولانی مدت برطرف می شود و فرد بعد از آن مصونیت مادام العمر خواهد داشت.
- هپاتیتB: بیشتر بزرگسالان طی 90 روز بهبود می یابند و ایمنی مادام العمر دارند. با این حال، 90٪ از نوزادان ، 20٪ از کودکان بزرگتر و 5٪ از بزرگسالان دچار عفونت مزمن می شوند. این می تواند منجر به عوارض شدید مانند سرطان کبد یا سیروز شود.
- هپاتیتC: این عفونت در 75 تا 85٪ افرادی که مبتلا به آن هستند مزمن است و 1 تا 5٪ افراد عوارض تهدید کننده زندگی را تجربه می کنند. درمان در دسترس است، اما 15-25٪ از مردم بدون مداخله ی دارویی بهبود می یابند.