سرطان سینه عود کننده به شرایطی گفته میشود که بیماری پس از دوره درمان اولیه دوباره باز می گردد. بیشتر سرطان های عود کننده طی دو یا سه سال اول پس از درمان ظاهر می شوند اما در برخی موارد نیز ممکن است سرطان سال ها پس از درمان دوباره برگردد و تشخیص سرطان سینه عود کننده داده شود. تحقیقات نشان می دهند زنانی که به سرطان سینه زودرس دچار می شوند، اغلب در ۵ سال اول پس از درمان دچار عود موضعی بیماری می شوند. به طور متوسط، 7 تا 11 درصد از زنان مبتلا به سرطان سینه زودرس در این مدت عود موضعی را تجربه می کنند.
میزان عود سرطان در بیمارانی که سابقه خانوادگی سرطان دارند یا در آن‌ها جهش ژن BRCA1 یا BRCA2 وجود دارد بیشتر است. علاوه براین خطر ابتلا به سرطان های جدید مانند سرطان تخمدان نیز برای این دسته افراد می تواند بیشتر باشد.
تشخیص سرطان سینه عود کننده
سه نوع سرطان سینه عود کننده وجود دارد:
عود موضعی: زمانی که سرطان به همان مکان اصلی سرطان برگشته باشد
عود منطقه ای: زمانی که سرطان در محل اصلی یا نزدیک آن پیدا شده باشد
عود فاصله دار: زمانی که سرطان سینه در سایر نقاط بدن گسترش یافته است که به آن سرطان متاستاتیک هم گفته می شود.
گزارش هر نوع علامت و نشانه جدید از سرطان به پزشک بسیار مهم است. سرطان عود کننده در افراد مختلف به شکل های متفاوتی بروز می کند.
تشخیص سرطان سینه متاستاتیک
سرطان متاستاتیک سینه یا عود فاصله دار زمانی رخ می دهد که سلول های سرطانی در اندام های دور از سینه و بافت های دیگر بدن پخش می شوند. نواحی متاستاتیک مشترک بین سرطان ها شامل استخوان، کبد و ریه ها می باشد.حتی هنگامی که تومور سرطان سینه به قسمت های دیگر بدن سرایت می کند باز هم حاوی همان سلول های سرطانی ایجاد شده در سینه است و هنوز هم سرطان سینه محسوب می شود.
علائم و نشانه های سرطان سینه متاستاتیک شامل موارد زیر می باشد:
- تورم یا توده در غدد لنفاوی
- درد بی دلیل و غیر قابل توضیح در نواحی دیگر بدن مثل استخوان ها
- مشکلات تنفسی و سرفه مداوم
- بی اشتهایی و کاهش وزن
- سردرد های شدید
بیشتر بخوانید: برای پیشگیری از سرطان سینه چه کاری باید انجام داد؟
تشخیص سرطان سینه
برای تشخیص سرطان التهابی و سایر سرطان های سینه، متخصصان از ابزارهای تشخیصی پیچیده ای به منظور یافتن تومور و تعیین میزان شیوع آن استفاده می کنند.
ابزارهای مورد استفاده در تشخیص سرطان سینه عبارتند از:
آزمایشات آزمایشگاهی
آزمایش ژنومی پیشرفته برای تشخیص سرطان سینه
از آزمایش ژنومی برای بررسی تغییرات DNA که باعث رشد سلول های سرطانی میشود در سطح سلولی استفاده می کنند. با شناسایی جهش های ایجاد شده در ژنوم سلول های سرطانی می‌توان عوامل ایجاد بیماری وگزینه های درمانی مناسب برای آن را شناسایی کرد.
تست انکوتایپ
از تست انکوتایپ که به آن آزمایش ژن ۲۱ هم گفته میشود برای بررسی اینکه آیا شیمی‌درمانی برای معالجه زنان مبتلا به سرطان سینه در مراحل اولیه مفید است یا نه استفاده می شود. علاوه بر این، این آزمایش به پزشکان کمک می کند تا میزان احتمال عود بیماری را نیز شناسایی کنند.
تست بلوپرینت و ماما پرینت
از آزمایشات ژنومی بلوپرینت و ماما پرینت برای شناسایی صفات منحصر به فرد تومور سینه استفاده می شود. این آزمایشات به پزشکان کمک می کند تا برنامه درمانی هدفمندی را با توجه به نیازهای بیمار تهیه کنند.از تست ماماپرینت برای تعیین خطر عود و بازگشت سرطان استفاده می شود. از بلوپرینت نیز برای تعیین جهش‌های تومور که روی رفتار سرطان اثرگذار است استفاده می کنند. پس از آزمایش ماموپرینت با استفاده از بلوپرینت می توان به طور دقیق تر هر یک از تومورها را در زیر گروه ها طبقه بندی کرد تا تصویر واضح تری برای یک استراتژی درمانی هدفمند ارائه شود.
برای تشخیص سرطان سینه از برخی از بیوپسی های رایج مثل بیوپسی آسپیراسیون با سوزن ریز، بیوپسی سوزنی هسته‌ای با سوزن بزرگتر، بیوپسی با استفاده از ام آر آی و بیوپسی جراحی که در آن همه یا بخشی از توده برداشته میشود نیز استفاده می شود. بیوپسی با سوزن ریز و بیوپسی سوزنی هسته ای با استفاده از تست های تصویربرداری خاص مانند سونوگرافی، MRI سینه ، ماموگرافی یا سی تی اسکن انجام می شوند.
ممکن است در ابتدا از بیوپسی غدد لنفاوی نگهبان استفاده شود تا تعیین گردد که آیا سرطان به غدد لنفاوی زیر بغل سرایت کرده است یا نه. برای انجام این کار یک ماده رادیواکتیو و یا یک رنگ مخصوص مستقیما زیر پوست سینه تزریق می شود و بعد اولین مجموعه گره های لنفاوی توسط پاتولوژیست برداشته شده و از نظر وجود سلول های سرطانی مورد بررسی قرار می گیرند.
تشخیص سرطان متاستاتیک
برای بیماران مبتلا به سرطان سینه با متاستاز به کبد از روش تخریب بسامد رادیویی استفاده می شود. برای متاستاز سرطان به ریه ها نیز از سیستم سونوگرافی درون برونشی (EBUS) و برای متاستاز استخوان از کیفوپلاستی استفاده میشود.
آزمایشات مختلف تصویر برداری
برای تشخیص سرطان سینه از آزمایشات مختلف تصویر برداری استفاده می کنند. این آزمایشات عبارتند از:
سونوگرافی
سونوگرافی حتی ناهنجاری های جزئی را هم در سینه های متراکم نشان می دهد و در تعیین این که توده یک کیست حاوی مایعات است یا یک تومور جامد به پزشک کمک می کند. همچنین از سونوگرافی برای پیدا کردن محل تومور برای راهنمایی پزشک حین انجام بیوپسی یا روش آسپیراسیون استفاده می شود. به عنوان مثال، در بعضی موارد، انکولوژیست های جراحی در طول لامپکتومی از سونوگرافی حین عمل استفاده می کنند تا مرزهای تومور را قبل از برداشتن مشخص کنند.
ماموگرافی و تشخیص سرطان سینه
ماموگرافی دیجیتال سینه ها را در معرض اشعه کمتری قرار می دهد. پس از دریافت تصاویر دیجیتالی سینه و انتقال آن به دستگاه پیشرفته ماموگرافیست می تواند با بررسی این تصاویر میزان و محل بیماری را بررسی کند. این فناوری پیشرفته تشخیص سرطان سینه، پیشرفت های چشمگیری در تشخیص سرطان سینه از جمله مواجهه با پرتو های کمتر، کاهش فشرده سازی بافت سینه افزایش میزان تشخیص سرطان سینه را ارائه می‌کند.در بیشتر موارد پزشکان ازماموگرافی برای پیدا کردن کارسینوم داکتال زودرس درجا استفاده می کنند.
MRI
با استفاده از این فناوری امواج رادیویی تصاویر مقطعی و کاملی از بافت سینه تهیه می‌کنند. ام آر آی در شناسایی تومور هایی که ممکن است در ماموگرافی نشان داده نشوند، موثر است.
تشخیص سرطان سینه با بیوپسی سینه به همراه MRI
در این روش که حداقل تهاجم را ایجاد می کند رادیولوژیست می تواند با استفاده از تصاویر ارائه شده توسط ام آر آی تومور را هدف قرار بدهد و سلول ها را از ناحیه مشکوک به سرطان برای تشخیص و برنامه ریزی در جهت تدوین پروسه درمان خارج کند.
بیشتر بخوانید: آیا می خواهید سرطان سینه نگیرید؟
PET / CT اسکن
پت اسکن و سی تی اسکن تکنیک های پیشرفته تصویربرداری هستند. در این روش، تصویربرداری هسته ای توموگرافی با انتشار پوزیترون (PET) و تصویر برداری کامپیوتری (CT) در یک دستگاه با هم ترکیب می شوند. سپس این تصاویر اطلاعات مربوط به ساختار و عملکرد سلول های بافت های مختلف بدن را طی یک جلسه تصویربرداری ارائه می کنند.
اسکن استخوان
از طریق این آزمایش می توان فهمید که سرطان به بافت های استخوانی سرایت کرده است یا نه. اطلاعات مربوط به این نوع اسکن می‌تواند موارد مهمی از جمله متاستاز استخوان را در اختیار پزشک قرار بدهد.
توموسنتز دیجیتال سینه
توموسنتز نوعی ماموگرافی استاندارد است که در آن از فناوری اشعه ایکس استفاده میشود و بافت سینه درست مثل ماموگرافی ساده تحت فشار قرار می گیرد. با این تفاوت که تصاویر تهیه شده در این نوع مامو گرافی سه بعدی هستند.