شیرین بیان گیاهی است که مردم هزاران سال برای درمان انواع بیماری ها از آن استفاده می کنند. اگرچه شیرین بیان اثرات دارویی دارد، اما تحقیقات علمی استفاده از آن را تنها در برخی موارد مجاز می داند و احتمال می رود مصرف آن برای همه افراد ایمن نباشد.
به گزارش مدیکال نیوزتودی، شیرین بیان به دلیل عطر و طعم شیرین به عنوان شیرین کننده در آب نبات ها محبوب است و تولیدکنندگان گاهی از آن برای اضافه کردن عطر و طعم استفاده می کنند. البته باید گفت در برخی از آب نبات های شیرین بیان هیچ بخشی از این گیاه استفاده نمی شود، اما از روغن انیسون به عنوان طعم دهنده به جای شیرین بیان استفاده می کنند که طعم و بویی شبیه این گیاه دارد.
شیرین بیان در قالب های مختلفی از جمله دمنوش های گیاهی، آب نبات، کپسول گیاه خشک و عصاره مایع در دسترس است.
فواید شیرین بیان
بیش از 300 ترکیب مختلف در شیرین بیان وجود دارد که برخی از آنها دارای خواص ضد ویروسی و میکروبی هستند. برخی از مطالعات بالینی در زمینه بررسی مزایای شیرین بیان نتایج امیدوار کننده ای داشته اند، به ویژه در زمینه های زیر:
التهاب و عفونت پوست
اگزما نوعی بیماری پوستی است که طبق گفته انجمن ملی اگزما بیش از 30 میلیون نفر در ایالات متحده را درگیر کرده است که می تواند باعث خارش، قرمزی، پوسته پوسته شدن و التهاب پوست شود.
بر اساس نتایج یک مطالعه در مجله تحقیقات دارویی ایران، عصاره گلایسیریزا گلابرا یا عصاره ریشه شیرین بیان می تواند در برابر باکتری هایی که می توانند پوست را آلوده کنند موثر واقع شود، این مطالعه فعالیت ضد میکروبی علیه استافیلوکوکوس اورئوس را نشان می دهد. در این مطالعه، محققان از عصاره برگ و ریشه گیاه استفاده کردند.
ناراحتی و زخم معده
یک مطالعه دوسوکور نشان می دهد عصاره حاوی گلابریدین و گلابرن که فلاوونوئیدهای موجود در ریشه شیرین بیان هستند در رفع ناراحتی معده موثر است. این عصاره حالت تهوع، درد و سوزش معده را نیز کاهش می دهد.
عفونت باکتری هایی به نام هلیكوباكترپیلوری می تواند در برخی افراد باعث زخم معده شود. تحقیقات نشان می دهد عصاره شیرین بیان می تواند به از بین بردن باکتری های هلیکوباکترپیلوری کمک کند. یک آزمایش بالینی روی 120 نفر نشان می دهد افزودن عصاره شیرین بیان به درمان استاندارد به طور قابل توجهی ریشه کن کردن این باکتری را بهبود می بخشد.
هپاتیت C
گلیسیریزین ممکن است در درمان هپاتیت C، ویروسی که کبد را آلوده می کند نیز موثر واقع شود. بدون درمان، هپاتیت C می تواند باعث التهاب و آسیب طولانی مدت کبد شود. محققان اظهار می دارند گلیسیریزین فعالیت ضدمیکروبی علیه هپاتیت C را در نمونه سلول نشان می دهد و ممکن است نوید درمان آینده این ویروس باشد.
پزشکان در ژاپن از فرم تزریقی گلیسیریزین برای درمان افرادی که هپاتیت C مزمن دارند و به سایر درمان ها پاسخ نمی دهند استفاده می کنند. نتایج مطالعات آزمایشگاهی در ژاپن نشان می دهد ممکن است در این زمینه مفید باشد.
پوسیدگی دندان
برخی تحقیقات نشان می دهد شیرین بیان می تواند به از بین بردن باکتری های موجود در دهان که باعث پوسیدگی دندان می شوند نیز کمک کند.
با این حال، اگرچه شیرین بیان فعالیت ضد باکتریایی را در محیط آزمایشگاه نشان داده است، اما مطالعات انسانی هنوز اثبات نکرده که این ماده قدرت مبارزه با حفره را داراست. توانایی آن در جلوگیری از رشد باکتری های دهان به این معنی است که به عنوان یک درمان حفره در آینده می تواند کاربرد داشته باشد.
گلو درد
بسیاری از مردم شیرین بیان را به عنوان داروی گلودرد می شناسند. البته باید گفت دوز استفاده از شیرین بیان برای گلودرد برای افراد مختلف فرق دارد و باید با مشورت پزشک صورت بگیرد، بنابراین هرگز نباید مقدار زیادی شیرین بیان را به صورت غذایی یا مکمل مصرف کرد.
افرادی که فشار خون بالا یا سطح پتاسیم کم دارند باید از مصرف مکمل های آب نبات شیرین بیان و گلیسیریزین خودداری کنند.
مصرف مقادیر زیاد گلیسیریزین می تواند عوارض جانبی ایجاد کند، از جمله آنها می تواند سطح پتاسیم را کاهش دهد. طبق اعلام سازمان غذا و داروی ایالات متحده، این اتفاق می تواند منجر به ریتم غیر طبیعی قلب، فشار خون بالا، تورم، بی حالی و نارسایی احتقانی قلب شود.
مصرف بیش از حد
سازمان بهداشت جهانی اظهار می دارد محدودیت 100 میلی گرم در روز اسید گلیسیریزیک بعید است در اغلب بزرگسالان عوارض جانبی ایجاد کند. با این حال، بسیاری از آب نبات ها و مکمل ها مقدار دقیق اسید گلیسیریزیک موجود در محصول را ذکر نمی کنند. این کمبود اطلاعات دقیق و مصرف بیش از اندازه به خصوص برای کودکانی که در مدت طولانی به مقدار زیادی آب نبات شیرین بیان مصرف می کنند، ممکن است مشکلاتی را ایجاد کند.
مصرف شیرین بیان در دوران بارداری
زنان باردار نباید مقدار زیادی شیرین بیان یا ریشه آن را مصرف کنند. یک مطالعه نشان می دهد گلیسیریزا موجود در شیرین بیان می تواند به مغز در حال رشد جنین آسیب برساند و در اواخر زندگی منجر به مشکلات شناختی شود. یک مطالعه قدیمی نیز نشان می دهد مصرف زیاد شیرین بیان در دوران بارداری می تواند منجر به زایمان زودرس شود. زنان باردار نباید بدون مشورت با پزشک از شیرین بیان یا مکمل های دیگر آن استفاده کنند.
تداخلات دارویی با شیرین بیان
داروهایی که با شیرین بیان تداخل ایجاد می کنند عبارتند از:
داروهایی که پتاسیم را کاهش می دهند
داروهای فشار خون
داروهای ادرار آور، قرص های آب نیز نامیده می شوند
داروهای ریتم قلب
داروهای رقیق کننده خون مانند وارفارین (کومادین)
استروژن، هورمون درمانی و قرص های جلوگیری از بارداری
کورتیکواستروئیدها
افراد می توانند از شیرین بیان به روش های مختلفی برای اهداف دارویی استفاده کنند، مانند:
مخلوط کردن گیاه با ژل مناسب پوست مانند ژل آلوئه ورا برای کمک به اگزما
قرار دادن گیاه در آب گرم برای تهیه چای برای گلودرد
افزودن عصاره شیرین بیان مایع به یک نوشیدنی یا مصرف آن زیر زبان به عنوان درمانی برای زخم یا مشکلات معده
مصرف کپسول شیرین بیان و قرص های جویدنی مطابق با دستورالعمل روی بسته بندی بنابر توصیه یک متخصص
نکته حائز اهمیت این است مردم نباید آب نبات شیرین بیان، چای یا مکمل آن را برای مدت طولانی بدون مشورت با پزشک مصرف کنند.
شیرین بیان یک داروی قدیمی است که برخی از مزایای مفید آن برای سلامتی در مطالعات بالینی و آزمایشات آزمایشگاهی اثبات شده است. اگرچه برای برخی شرایط سلامتی توصیه می شود، اما افراد همیشه باید با یک پزشک متخصص مشورت کنند که هیچ تداخل دارویی یا عوارض جانبی آنها را تهدید نکند.
مترجم: الهه زارعی