حقایقی که باید درباره تستوسترون بدانید + خطرات و مزایا

تستوسترون، یک هورمون حیاتی مردانه و مسئول ایجاد و نگهداری صفات مردانه محسوب می شود. خانم ها هم مقادیر بسیار کمی از این هورمون را دارند. جنین پسر از هفت هفته پس از بارداری شروع به تولید تستوسترون می کند و سطح آن در دوران بلوغ افزایش می یابد، اواخر سال های نوجوانی نیز به اوج خود می رسد تولید تستوسترون در دوران بلوغ و اوایل بزرگسالی حدود 30 برابر بیشتر می شود و سپس سطح آن کاهش می یابد. بعد از 30 سالگی تقریبا طبیعی است که سطح تستوسترون هر ساله اندکی کاهش یابد.

به گزارش هلث لاین، هورمون تستوسترون در بیضه ها برای مردان و تخمدان ها و غدد فوق کلیه برای زنان تولید می شود. این هورمون برای رشد مردان و ویژگی های مردانه ضروری است و میزان آن برای خانم ها بسیار کمتر است. سطح تستوسترون در سیستم تولیدمثل و رابطه جنسی گرفته تا توده عضلانی و تراکم استخوان در مردان تاثیر می گذارد، همچنین در برخی رفتارها نیز نقش دارد.

سیستم تناسلی

حدود هفت هفته پس از بارداری تستوسترون شروع به کمک به تشکیل دستگاه تناسلی مردان می کند. در بلوغ با افزایش تولید تستوسترون بیضه ها و آلت تناسلی مرد رشد می کنند. بیضه ها با تولید یک جریان ثابت تستوسترون هر روز ذخیره جدیدی از اسپرم ایجاد می کنند. مردانی که سطح تستوسترون کمی دارند ممکن است دچار اختلال نعوظ شوند. درمان طولانی مدت با تستوسترون می تواند باعث کاهش تولید اسپرم شود. همچنین تستوسترون درمانی ممکن است باعث بزرگ شدن پروستات و بیضه های کوچک تر و نرم تر شود. مردانی که به سرطان پروستات یا پستان مبتلا هستند نباید درمان جایگزینی تستوسترون را استفاده کنند.

نقش اساسی تستوسترون در شما:

تستوسترون در رشد و تکامل اندام‌های جنسی و بروز صفات ثانویه جنسی از جمله توده عضلانی و استخوان ها، مو در ناحیه صورت و شرمگاهی، بم شدن صدا، میل جنسی، روحیه و کیفیت زندگی و حافظه کلامی و توانایی تفکر بسیار موثر است. اگر نگران پایین بودن سطح تستوسترون خود هستید حتما به پزشک مراجعه کنید. از آنجا که طبیعی است که با افزایش سن سطح تستوسترون کاهش یاید برخی علائم مانند کاهش توده عضلانی، افزایش چربی بدن یا اختلال در نعوظ ممکن است نشانه بیماری های دیگری باشد.

اگر پزشک گفته باشد سطح پایین یا هیپوگنادیسم (بیماری هیپوگنادیسم زمانی اتفاق می افتد که غدد جنسی هورمون های جنسی کمتری تولید کرده یا اصلا تولید نمی کنند) دارید یا برای سایر موارد به درمان جایگزینی تستوسترون نیاز دارید ممکن است شما علاقه مند به افزایش سطح تستوسترون خود باشید. اگر سطح تستوسترون نرمالی دارید به احتمال زیاد افزایش سطح تستوسترون هیچ مزیت اضافی برای شما نخواهد داشت.

مزایای افزایش سطح تستوسترون چیست؟

قلب و خون سالم

قلب سالم خون را به بقیه بدن پمپاژ می کند و اکسیژن مورد نیاز برای اوج عملکرد را به عضلات و اعضای بدن می رساند. تستوسترون به تولید سلول های قرمز خون از طریق مغز استخوان کمک می کند، بنابراین سطح پایین تستوسترون با انواع خطرات قلبی عروقی مرتبط است، اما آیا درمان جایگزینی تستوسترون می تواند به بیماری قلبی کمک کند؟ نتایج مطالعات صورت گرفته در این زمینه متفاوت است یک مطالعه كوچك در اوایل سال2000 نشان داد مردان مبتلا به بیماری قلبی كه تحت تستوسترون درمانی قرار گرفتند بهبودی اندکی در آنها مشاهده شد و برخی از آنها توانستند مسافت پیاده روی خود را 33 درصد افزایش دهند. مطالعه دیگری نیز نشان داد هورمون درمانی فقط عروق سالم را گسترش می دهد، اما هیچ تاثیری بر درد آنژین ندارد.

یک مطالعه جدیدتر و بزرگتر از 83 هزار مرد نشان می دهد مردانی که سطح تستوسترون آنها به حالت طبیعی رسیده است 24 درصد کمتر دچار حمله قلبی و 36 درصد کمتر دچار سکته مغزی می شوند.

چربی کمتر، عضله بیشتر

تستوسترون مسئول افزایش توده عضلانی است، توده بدن لاغرتر به کنترل وزن و افزایش انرژی کمک می کند. مطالعات نشان می دهد برای مردان با تستوسترون کم منبع معتبر این درمان می تواند باعث کاهش توده چربی و افزایش اندازه و قدرت عضلات شود. برخی از مردان تغییر در توده بدن بدون چربی، اما افزایش قدرت را گزارش نکردند. هنگامی که تستوسترون درمانی را با تمرین قدرتی و ورزش ترکیب کنید به احتمال زیاد بیشترین مزایا را خواهید دید.

استخوان های محکم تر

تستوسترون نقش زیادی در تراکم مواد معدنی استخوان دارد. با افزایش سن مردان و کاهش سطح تستوسترون، تراکم استخوان نیز کاهش می یابد. این خطر ضعف استخوان ها و پوکی استخوان را افزایش می دهد. استخوان های قوی به عضلات و اندام های داخلی شما کمک می کنند که می تواند عملکرد ورزشی را تقویت کند.

تحقیقات نشان می دهد تراکم استخوان با درمان تستوسترون تا زمانی که دوز دارو به اندازه کافی بالا باشد افزایش می یابد. یک مطالعه نشان می دهد تستوسترون باعث افزایش تراکم مواد معدنی استخوان می شود، اما اینکه تستوسترون می تواند در کاهش خطر شکستگی کمک کند یا خیر هنوز مشخص نیست.

حافظه کلامی بهتر، توانایی های مکانی یا استدلال ریاضی

تحقیقات نشان می دهد در مردان با نسبت بالاتر تستوسترون میزان بروز آلزایمر کاهش یافته است. همچنین شواهدی مبنی بر ارتباط قوی بین تستوسترون و توانایی های تفکر مانند حافظه کلامی و سرعت پردازش بیشتر وجود دارد. درمان تستوسترون برای مردان 34 تا 70 ساله بهبود حافظه فضایی را نشان داده است.

میل جنسی بهتر

سطح تستوسترون به طور طبیعی در پاسخ به تحریک و فعالیت جنسی افزایش می یابد. مردان دارای سطح تستوسترون بالاتر معمولا فعالیت جنسی بیشتری دارند. مردان مسن به تستوسترون بیشتری برای میل جنسی و عملکرد نعوظ نیاز دارند، اما توجه به این نکته مهم است که اختلال نعوظ غالبا به دلیل شرایط دیگر یا داروها است نه سطح تستوسترون پایین. مطالعات نشان می دهد تستوسترون درمانی می تواند برای سلامتی و عملکرد جنسی مفید باشد برای مردانی که هیپوگنادیسم ندارند افزایش تستوسترون ممکن است برای میل جنسی مفید نباشد.

بهبود کیفیت خلق و خوی

سطح پایین تر تستوسترون با کیفیت پایین زندگی ارتباط دارد، برخی از علائم سطح پایین تستوسترون شامل افسردگی، خستگی و تحریک پذیری است، اما برخی تحقیقات نشان می دهد این ممکن است فقط برای مردان مبتلا به هیپوگنادیسم باشد. مردانی که بدن آنها کاهش طبیعی تستوسترون را به مرور زمان دنبال می کند افزایش افسردگی را نشان ندادند. اثرات درمان جایگزینی تستوسترون بر خلق و خوی می تواند متفاوت باشد. مردان مبتلا به هیپوگنادیسم گزارش کردند درمان می تواند باعث بهبود خلق و خو و رفاه و کاهش خستگی و تحریک پذیری شود. همچنین تحقیقات نشان می دهد این روش درمانی ممکن است یک درمان ضدافسردگی موثر نیز باشد.

بیشتر بخوانید: نشانه های عجیب یائسگی در مردان

خطرات تستوسترون درمانی چیست؟

درمان های نسخه ای تستوسترون به صورت ژل، تجویز پوستی و تزریقات عضلانی در دسترس است که هر کدام عوارض جانبی دارند. از عوارض جانبی احتمالی تستوسترون درمانی می توان به افزایش آکنه، احتباس مایع، افزایش ادرار، بزرگ شدن پستان، کاهش اندازه بیضه، کاهش تعداد اسپرم و افزایش رفتارهای پرخاشگرانه اشاره کرد. درمان تستوسترون برای مردان مبتلا به سرطان پروستات یا پستان توصیه نمی شود. علاوه بر این، تستوسترون درمانی ممکن است باعث از بین رفتن آپنه خواب در افراد مسن شود.

اگر سطح تستوسترون در حد طبیعی باشد درمان نیازی نیست. درمان جایگزینی تستوسترون در درجه اول برای مردان دارای سطح تستوسترون پایین مفید است. اگر فکر می کنید مقادیر کمی تستوسترون دارید به پزشک مراجعه کنید. آزمایش خون می تواند با تعیین سطح تستوسترون به تشخیص شرایط زمینه ای کمک کند. یک رژیم غذایی سالم و ورزش منظم برای سلامتی و اطمینان از حداکثر اثربخشی درمان تستوسترون لازم است. روش های طبیعی افزایش سطح تستوسترون

برخی از غذاها، ویتامین ها و گیاهان می توانند به افزایش سطح تستوسترون کمک کنند. اگر نگران پایین بودن سطح تستوسترون هستید حتما به پزشک مراجعه کنید. اغلب مردان بیش از اندازه تستوسترون دارند، اما ممکن است بدن برخی تستوسترون کمی تولید کند که منجر به بیماری به نام هیپوگنادیسم می شود. این را می توان با هورمون درمانی درمان کرد که به تجویز پزشک و نظارت دقیق نیاز دارد. مردان با سطح تستوسترون طبیعی نباید تستوسترون درمانی را دنبال کنند.

سیستم غدد درون ریز

سیستم غدد درون ریز بدن از غدد تولید کننده هورمون تشکیل شده است. هیپوتالاموس واقع در مغز به غده هیپوفیز می گوید بدن به چه مقدار تستوسترون نیاز دارد. سپس غده هیپوفیز پیام را به بیضه ها می فرستد. بیشتر تستوسترون در بیضه ها تولید می شود، اما مقادیر کمی از آن در غدد فوق کلیوی که بالای کلیه ها قرار دارد تولید می شود در زنان نیز غدد فوق کلیه و تخمدان مقادیر کمی تستوسترون تولید می کنند.

سیستم عصبی مرکزی

بدن دارای سیستمی برای کنترل تستوسترون برای ارسال پیام از طریق هورمون ها و مواد شیمیایی است که در جریان خون آزاد می شود. در مغز هیپوتالاموس به غده هیپوفیز می گوید چه مقدار تستوسترون لازم است و هیپوفیز این اطلاعات را به بیضه ها انتقال می دهد. تستوسترون در برخی رفتارها از جمله پرخاشگری و تسلط نقش دارد. همچنین به جرقه رقابت و تقویت عزت نفس کمک می کند همانطور که فعالیت جنسی می تواند بر سطح تستوسترون تاثیر بگذارد شرکت در فعالیت های رقابتی نیز می تواند باعث افزایش یا کاهش سطح تستوسترون شود. تستوسترون پایین ممکن است منجر به کاهش اعتماد به نفس و عدم انگیزه شود. همچنین می تواند توانایی مرد را در تمرکز یا ایجاد احساس غم و اندوه کاهش دهد. تستوسترون کم باعث اختلال در خواب و کمبود انرژی می شود. توجه به این نکته مهم است که هورمون تستوسترون تنها عاملی است که بر ویژگی های شخصیتی تاثیر می گذارد، البته سایر عوامل بیولوژیکی و محیطی نیز در این امر دخیل هستند.

پوست و مو

هنگامی که مرد از دوران کودکی وارد بزرگسالی می شود تستوسترون رشد موهای صورت، زیر بغل و اطراف دستگاه تناسلی را تحریک می کند، همچنین موها ممکن است در بازوها، پاها و سینه رشد کنند.

مردی که با کاهش سطح تستوسترون مواجه باشد ممکن است مقداری از موهای بدن خود را از دست بدهد. درمان جایگزینی تستوسترون با چند عارضه جانبی از جمله آکنه و بزرگ شدن پستان همراه است.

عضله، چربی و استخوان

تستوسترون یکی از عوامل دخیل در ایجاد حجم و قدرت عضلانی بدن است. تستوسترون با افزایش انتقال دهنده های عصبی رشد بافت را تشویق می کند. همچنین با گیرنده های هسته ای موجود در دی ان ای که باعث سنتز پروتئین می شود تعامل دارد. تستوسترون با افزایش سطح هورمون رشد باعث افزایش عضله با ورزش می شود. تستوسترون تراکم استخوان را افزایش می دهد و به مغز استخوان می گوید گلبول های قرمز خون تولید کند. مردانی که سطح تستوسترون بسیار کمی دارند بیشتر دچار شکستگی استخوان می شوند.

همچنین تستوسترون در متابولیسم چربی نقش دارد و به مردان کمک می کند تا چربی سوزی به طور موثرتری انجام دهند در نتیجه کاهش سطح تستوسترون می تواند باعث افزایش چربی بدن شود.

مترجم: الهه زارعی