علائم اختلال هورمونی در زنان و مردان

عدم تعادل یا اختلالات هورمونی زمانی اتفاق می افتد که هورمون در جریان خون زیاد یا کم باشد به دلیل نقش اساسی آنها در بدن حتی اختلالات هورمونی می توانند عوارض جانبی در بدن ایجاد کنند.
به گزارش مدیکال نیوزتودی، هورمون ها مواد شیمیایی هستند که توسط غدد موجود در سیستم غدد درون ریز تولید می شوند و از طریق جریان خون به بافت ها و اندام ها منتقل می شوند و پیام هایی را به بدن می رسانند در واقع به اندام ها می گویند چه کاری باید انجام دهند و چه زمانی این کار را انجام دهند.
هورمون ها برای تنظیم بیشتر فرآیندهای اصلی بدن مهم هستند، بنابراین اختلالات هورمونی می تواند طیف وسیعی از عملکردهای بدن را تحت تاثیر قرار دهد. هورمون ها به تنظیم موارد زیر کمک می کنند:
متابولیسم و اشتها، ضربان قلب، چرخه خواب، چرخه تولید مثل و عملکرد جنسی، رشد، سطح خلق و خو و استرس و دمای بدن.
زنان و مردان به طور یکسان می توانند تحت تاثیر عدم تعادل در انسولین، استروئیدها، هورمون های رشد و آدرنالین قرار بگیرند. همچنین زنان ممکن است عدم تعادل یا اختلال در سطح استروژن و پروژسترون را تجربه کنند در حالی که مردان به احتمال زیاد فقط عدم تعادل در سطح تستوسترون را تجربه می کنند.

علائم اختلالات هورمونی به این بستگی دارد که غدد و هورمون ها چه میزان تحت تاثیر قرار بگیرند. از علائم مرتبط با علل شایع تر اختلالات هورمونی می توان به افزایش یا کاهش وزن بدون دلیل، تعریق غیر قابل توضیح یا زیاد، مشکل خواب، تغییر در حساسیت به سرما و گرما، پوست بسیار خشک یا بثورات پوستی، تغییرات فشار خون، تغییرات در ضربان قلب، ضعف یا شکنندگی استخوان ها، تغییر در غلظت قند خون، تحریک پذیری و اضطراب، خستگی غیر قابل توضیح و طولانی مدت، تشنگی بیشتر، افسردگی، سردرد، نیاز به دستشویی رفتن بیشتر یا کمتر از حد معمول، نفخ شکم، تغییر در اشتها، کاهش میل جنسی، موهای نازک و شکننده، ناباروری، صورت پف کرده، تاری دید، برآمدگی در ناحیه گردن، حساسیت در پستان ها و بم شدن صدای زنان اشاره کرد.

هر فردی در دوره هایی از زندگی خود عدم تعادل یا نوسانات هورمونی را تجربه خواهد کرد، اما عدم تعادل هورمونی یا اختلالات مربوط به آن نیز می تواند زمانی اتفاق بیفتد که غدد درون ریز به درستی کار نکنند. غدد درون ریز سلول های خاصی هستند که هورمون هایی را در خون تولید، ذخیره و آزاد می کنند. چندین غده درون ریز در سراسر بدن قرار دارد که اندام های مختلف را کنترل می کند، از جمله می توان به موارد زیر اشاره کرد:
غدد فوق کلیوی، غدد جنسی (بیضه و تخمدان)، غده پینه آل، غده هیپوفیز، غده هیپوتالاموس، غده تیروئید و پاراتیروئید و جزایر لانگرهانس.
چندین بیماری شناخته شده وجود دارد که برخی غدد درون ریز را تحت تاثیر قرار می دهد، همچنین برخی از عادت های زندگی و عوامل محیطی نیز ممکن است در اختلالات هورمونی نقش داشته باشند.

استرس مزمن یا شدید، دیابت نوع 1 و 2، افزایش قند خون، افت قند خون، تیروئید کم کار، تیروئید بیش از حد فعال، تولید بیش از حد یا کم هورمون پاراتیروئید، رژیم غذایی و تغذیه نامناسب، اضافه وزن داشتن، داروهای جایگزین هورمونی یا ضد بارداری، سومصرف داروهای استروئید آنابولیک، گره های منفرد تیروئید، تومورهای هیپوفیز، سندرم کوشینگ، بیماری آدیسون، تومورها و کیست های خوش خیم (کیسه های پر از مایعات) که بر غدد درون ریز تاثیر می گذارد، هیپرپلازی آدرنال مادرزادی، آسیب غدد درون ریز، واکنش های شدید آلرژیک یا عفونت ها، سرطان هایی که غدد درون ریز را درگیر می کنند، شیمی درمانی و پرتودرمانی، کمبود ید،پانکراتیت ارثی، سندرم ترنر،سندرم پرادر ویلی، بی اشتهایی، فیتواستروژن ها و قرار گرفتن در معرض سموم، آلاینده ها و مواد شیمیایی مختل کننده غدد درون ریز از جمله آفت کش ها

زنان به طور طبیعی چندین دوره اختلالات هورمونی را از جمله در دوران بلوغ، قاعدگی، بارداری، زایمان، شیردهی و یائسگی تجربه می کنند. همچنین زنان در معرض ابتلا به انواع مختلف اختلالات عدم تعادل هورمونی نسبت به مردان قرار دارند زیرا اندام ها و چرخه های غدد درون ریز متفاوتی دارند. شرایط پزشکی باعث عدم تعادل و اختلالات هورمونی نامنظم در زنان عبارتند از:
سندرم تخمدان پلی کیستیک
داروهای جایگزین هورمون یا ضد بارداری
یائسگی زودرس
نارسایی اولیه تخمدان
سرطان تخمدان

دوره های سنگین، نامنظم یا دردناک پریود
پوکی استخوان (استخوان های ضعیف و شکننده)
گرگرفتگی و تعریق شبانه
خشکی واژن
حساسیت در ناحیه پستان
سوءهاضمه
یبوست و اسهال
آکنه در دوران قاعدگی یا درست قبل از آن
خونریزی رحمی که با قاعدگی همراه نیست
افزایش رشد مو در صورت، گردن، قفسه سینه یا پشت
ناباروری
افزایش وزن
نازک شدن مو یا ریزش مو
برچسب های پوستی یا رشد غیرعادی
تغییر صدا
بزرگ شدن کلیتور

مردان نیز در طول زندگی خود دوره های طبیعی عدم تعادل یا اختلال هورمونی را تجربه می کنند از دلایل طبیعی عدم تعادل هورمونی در مردان می توان به دوران بلوغ و سالخوردگی اشاره کرد. همچنین مردان در معرض عدم تعادل هورمونی متفاوتی نسبت به زنان قرار دارند زیرا اندام ها و چرخه های غدد درون ریز متفاوتی دارند از شرایط پزشکی باعث عدم تعادل یا اختلال هورمونی در مردان می توان به سرطان پروستات و هیپوگنادیسم (تستوسترون کم) اشاره کرد.
علائم عدم تعادل هورمونی در مردان عبارتند از:
کاهش میل جنسی
اختلال نعوظ
تعداد کم اسپرم
کاهش توده عضلانی
کاهش رشد موهای بدن
رشد بیش از حد بافت پستان
حساسیت در ناحیه پستان
پوکی استخوان

درمان عدم تعادل هورمونی بسته به علت ممکن است متفاوت باشد هر فردی احتمال دارد برای اختلالات هورمونی به انواع مختلف درمان نیاز داشته باشد.
گزینه های درمانی برای زنان با اختلالات هورمون ها عبارتند از:
کنترل هورمون یا کنترل بارداری: برای افرادی که قصد بارداری ندارند داروهای حاوی اشکال استروژن و پروژسترون می توانند به تنظیم چرخه ها و علائم نامنظم قاعدگی کمک کنند. افراد می توانند از روش های جلوگیری از بارداری مانند قرص، حلقه، چسب پچ، گلوله یا دستگاه داخل رحمی (IUD) استفاده کنند.
استروژن واژن: افرادی که خشکی واژن را تجربه می کنند همراه با تغییر در سطح استروژن می توانند کرم های حاوی استروژن را مستقیما به بافت های واژن بمالند تا علائم را کاهش دهند، همچنین می توان از قرص ها و حلقه های استروژن برای کاهش خشکی واژن استفاده کرد.
داروهای جایگزین هورمون: داروها برای کاهش موقتی علائم شدید مرتبط با یائسگی مانند گرگرفتگی یا تعریق شبانه در دسترس هستند.
افلورنیتین: این کرم نسخه دار ممکن است رشد بیش از حد موهای صورت را در زنان کاهش دهد.
داروهای آنتی آندروژن:داروهایی که هورمون عمدتا جنسیت مردانه آندروژن را مسدود می کنند می توانند به کاهش آکنه شدید و رشد یا ریزش بیش از حد مو کمک کنند.
کلومیفن و لتروزول: این داروها به تحریک تخمک گذاری در مبتلایان به سندرم تخمدان پلی‌کیستیک که قصد باردار شدن دارند، کمک می کند. همچنین ممکن است به افرادی که سندرم تخمدان پلی‌کیستیک و ناباروری دارند تزریق گنادوتروپین توصیه شود تا احتمال بارداری افزایش یابد.
فناوری تولید مثل لقاح آزمایشگاهی (IVF) ممکن است برای کمک به باردار شدن افراد مبتلا به عوارض سندرم تخمدان پلی‌کیستیک استفاده شود. گزینه های درمانی برای هر فرد با اختلال هورمونی شامل موارد زیر است:
متفورمین دارویی که به افراد مبتلا به دیابت نوع 2 می تواند به کنترل یا کاهش سطح قند خون کمک کند.
لووتیروکسین داروهای حاوی لووتیروکسین مانند سینتروئید و لووتروئید می توانند به بهبود علائم کم کاری تیروئید کمک کنند.
گزینه های درمانی برای مردان دارای اختلال هورمونی عبارتند از:
داروهای تستوسترون، ژل ها و وصله های حاوی تستوسترون می توانند به کاهش علائم هیپوگنادیسم و سایر شرایطی که باعث کاهش سطح تستوسترون می شود مانند تاخیر یا توقف در دوران بلوغ کمک کنند.

هزاران سال است که مردم از مکمل های طبیعی برای درمان اختلالات هورمونی استفاده می کنند با این حال، هیچ درمان طبیعی وجود ندارد که به طور مداوم در مطالعات بالینی برای درمان عدم تعادل هورمونی و علل آن ثابت شده باشد جدا از تغییر سبک زندگی. مکمل های طبیعی که معمولا برای کاهش علائم مرتبط با عدم تعادل هورمونی استفاده می شوند عبارتند از:
کوهوش سیاه، دونگ کوای، شبدر قرمز و روغن گل مغربی برای گرگرفتگی ناشی از یائسگی
جینسینگ برای تحریک پذیری، اضطراب و اختلالات خواب ناشی از یائسگی
جینسینگ و ماکا برای اختلالات نعوظ
تغییر در سبک زندگی که ممکن است به کاهش احتمال و علائم عدم تعادل هورمونی کمک کند شامل موارد زیر است:
حفظ وزن متناسب بدن
داشتن رژیم غذایی مغذی و متعادل
ورزش منظم
رعایت بهداشت شخصی تمرکز بر شستن نواحی از بدن با برخی از روغن های طبیعی مانند صورت، گردن، پشت و سینه
استفاده از شستشوی آکنه و کرم های دارویی بدون نسخه پزشک برای آکنه های جزئی تا متوسط
اجتناب از محرک هایی که باعث گرگرفتگی می شوند مانند آب و هوای گرم و غذاهای تند یا گرم
کاهش و کنترل استرس
تمرین یوگا و مدیتیشن
محدود کردن مصرف غذاهای شیرین و کربوهیدرات های تصفیه شده
پرهیز از غذاهای بسته بندی شده و آماده
تابه های نچسب قدیمی را با تابه های سرامیکی جایگزین کنید
استفاده از ظروف شیشه ای برای ذخیره و گرم کردن غذاها و نوشیدنی ها
محدود کردن استفاده از محصولات پاک کننده حاوی مواد شیمیایی سمی مانند سفید کننده
خرید میوه ها و سبزیجات ارگانیک
مایکروویو نکردن مواد غذایی و نوشیدنی به ویژه در ظروف پلاستیکی

تقریبا همه افراد در طول زندگی خود حداقل یک یا دو دوره عدم تعادل هورمونی را تجربه می کنند. عدم تعادل هورمونی در دوران بلوغ، قاعدگی و بارداری بیشتر دیده می شود، اما برخی افراد اختلالات هورمونی مداوم و نامنظمی را تجربه می کنند.
بسیاری از اختلالات هورمونی در اثر عوامل خارجی مانند استرس یا داروهای هورمونی ایجاد می شوند. با این حال، عدم تعادل هورمونی همچنین می تواند ناشی از هر بیماری باشد که بر سیستم غدد درون ریز تاثیر می گذارد. فرد باید در مورد علائم غیر قابل توجیه طولانی مدت با پزشک صحبت کند به ویژه علائمی که باعث درد، ناراحتی یا تداخل در کارهای روزمره می شوند.