اسکوربوت ؛ بیماری ناشی از کمبود شدید ویتامین C

ویتامین C یا اسکوربیک اسید یک ماده مغذی ضروری در رژیم غذایی محسوب می شود و نقش آن در توسعه و عملکرد چندین ساختار بدن و فرآیندها بسیار پر رنگ است، از جمله:
تشکیل مناسب کلاژن پروتئینی که به ساختار و ثبات بافت های پیوندی بدن کمک می کند
کلسترول و متابولیسم پروتئین
جذب آهن
عمل آنتی اکسیدانی
التیام زخم
ایجاد انتقال دهنده های عصبی مانند دوپامین و اپی نفرین
به گزارش هلث لاین، برای کسب اطلاعات بیشتر در مورد اسکوربوت ادامه مطلب را بخوانید.

ویتامین C نقش های مختلفی در بدن ایفا می کند و کمبود آن باعث ایجاد علائم گسترده ای می شود. به طور معمول علائم اسکوربوت حداقل پس از چهار هفته کمبود شدید و مداوم ویتامین C شروع می شود. با این حال، به طور کلی سه ماه یا بیشتر طول می کشد تا علائم و نشانه های کمبود این ویتامین ایجاد شوند.

علائم و نشانه های هشدار دهنده اولیه اسکوربوت عبارتند از:
ضعف
خستگی غیر قابل توضیح
کاهش اشتها
تحریک پذیری
درد در پاها
تب درجه پایین

علائم رایج اسکوربوت درمان نشده پس از یک تا سه ماه شامل موارد زیر است:
کم خونی هنگامی که خون فاقد سلول های قرمز خون یا هموگلوبین کافی باشد
التهاب لثه یا لثه های قرمز، نرم و حساس که به راحتی خونریزی می کنند
خونریزی های پوستی یا خونریزی زیر پوست
برجستگی های برجسته و کبودی در فولیکول های مو اغلب روی ساق پا با موهای مرکزی که به نظر می رسد چوب پنبه ای یا پیچ خورده است و به راحتی می شکنند
نواحی بزرگی از کبودی به رنگ آبی مایل به قرمز اغلب روی پاها
پوسیدگی دندان
مفاصل حساس و متورم
تنگی نفس
درد قفسه سینه
خشکی چشم، تحریک و خونریزی در سفیدی چشم یا عصب بینایی
کاهش بهبود زخم و سلامت سیستم ایمنی بدن
حساسیت به نور
تاری دید
نوسانات خلقی اغلب تحریک پذیری و افسردگی
خونریزی دستگاه گوارش
سردرد
بدون درمان، اسکوربوت می تواند شرایط تهدید کننده زندگی را ایجاد کند.

علائم و عوارض مرتبط با اسکوربوت طولانی مدت و درمان نشده عبارتند از:
زردی شدید که در آن پوست و چشم به رنگ زرد هستند
درد، حساسیت و تورم عمومی
همولیز نوعی کم خونی که در آن سلول های قرمز خون تجزیه می شوند
تب
از دست دادن دندان
خونریزی داخلی
نوروپاتی یا بی حسی و درد به طور معمول در اندام تحتانی و دست ها
تشنج
نارسایی ارگان ها
هذیان گویی
کما
مرگ

نوزادان مبتلا به اسکوربوت تحریک پذیر و مضطرب هستند، همچنین ممکن است به نظر می رسد فلج شده اند در حالی که دست ها و پاها را تا نیمه بیرون کشیده اند دراز کشیده اند. نوزادان مبتلا به اسکوربوت ممکن است دچار ضعف، شکنندگی، استخوان های مستعد شکستگی و خونریزی شوند.
عوامل خطر اسکوربوت در نوزادان عبارتند از:
مادران دچار سوءتغذیه
تغذیه با شیر جوشانده
نیازهای غذایی محدود کننده یا خاص
اختلالات گوارشی یا جذب
عوامل و دلایل خطر اسکوربوت
بدن شما نمی تواند ویتامین C بسازد این بدان معناست که شما باید تمام ویتامین C مورد نیاز بدن خود را از طریق غذا یا نوشیدنی یا با مصرف مکمل تامین کنید. بیشتر افراد مبتلا به اسکوربوت به میوه ها و سبزی های تازه دسترسی ندارند یا رژیم غذایی سالمی را پیروی نمی کنند. اسکوربوت بسیاری از افراد در کشورهای در حال توسعه را تحت تاثیر قرار می دهد. نظرسنجی های اخیر بهداشت عمومی نشان داده است اسکوربوت ممکن است در کشورهای پیشرفته ویژه در افراد در معرض خطر شیوع بیشتری داشته باشد.

کودکان یا افراد 65 سال سن یا بالاتر از آن
مصرف روزانه الکل
استفاده از داروهای غیرقانونی و مواد مخدر
تنها زندگی کردن
رژیم های محدود کننده
کم درآمدی و کاهش دسترسی به غذاهای مقوی
بی خانمان یا پناهنده بودن
زندگی در مناطقی که دسترسی محدود به میوه و سبزی تازه وجود دارد
اختلالات خوردن یا شرایط روانی که شامل ترس از غذا می شود
شرایط عصبی
معلولیت
اشکال بیماری التهابی روده از جمله سندرم روده تحریک پذیر، بیماری کرون یا کولیت اولسراتیو
شرایط هضم یا متابولیسم
شرایط ایمنی
زندگی در مکانی که رژیم غذایی تقریبا به طور کامل از کربوهیدرات ها مانند نان، ماکارونی و ذرت تشکیل شده باشد
اسهال مزمن
کمبود آب بدن
سیگار کشیدن
شیمی درمانی و پرتودرمانی
دیالیز و نارسایی کلیه

اگر مشکوک به اسکوربوت باشید پزشک در مورد سابقه رژیم غذایی شما سوالاتی را می پرسد و با بررسی علائم بیماری آزمایش خون تجویز می کند از آزمایش خون برای بررسی سطح ویتامین C در سرم خون شما استفاده می شود. به طور کلی افراد مبتلا به اسکوربوت سطح سرمی خون ویتامین C کمتر از 11 میکرومول در لیتر دارند.

اگرچه علائم می تواند شدید باشد، اما درمان بیماری اسکوربوت به نسبت ساده است زیرا ویتامین C به طور طبیعی در بسیاری از میوه ها و سبزی ها یافت می شود، همچنین اغلب به آب میوه ها، غلات و غذاهای میان وعده ای اضافه می شود. اگر شک دارید به بیماری اسکوربوت خفیف مبتلا هستید مصرف حداقل پنج وعده میوه و سبزی به صورت روزانه آسان ترین راه برای درمان این بیماری محسوب می شود. مکمل های خوراکی ویتامین C نیز به طور گسترده در دسترس هستند و این ویتامین در اغلب مولتی ویتامین ها موجود است اگر علائم پس از چند روز تغییر در رژیم غذایی ادامه یافت با پزشک صحبت کنید.
در موارد شدید و مزمن بیماری اسکوربوت پزشک ممکن است دوزهای زیاد مکمل های خوراکی ویتامین C را برای چندین هفته تا حتی ماه ها توصیه کند. در مورد دوز درمانی خاص برای بیماری اسکوربوت اتفاق نظر وجود ندارد برای این موارد پزشک ممکن است دوزهای بالای مکمل های خوراکی ویتامین C را برای چندین هفته یا بیشتر توصیه کند.

اغلب افراد پس از شروع درمان خیلی زود بهبودیشان آغاز می شود طی یک یا دو روز درمان باید شاهد بهبود برخی علائم باشید، از جمله:
درد
خستگی
گیجی
سردرد
نوسانات خلقی
بهبود علائم دیگر ممکن است چند هفته طول بکشد، از جمله:
ضعف
خون ریزی
کبودی
زردی

از مرکبات مانند پرتقال، لیموترش و لیمو به طور سنتی برای پیشگیری و درمان بیماری اسکوربوت استفاده می شده است. چندین میوه و سبزی دیگر حاوی دوزهای بالاتر ویتامین C نسبت به مرکبات وجود دارند و بسیاری از غذاهای آماده مانند آب میوه و غلات حاوی ویتامین C اضافه شده نیز هستند مواد غذایی با مقادیر بالای ویتامین C عبارتند از:
فلفل شیرین
گواوا و پاپایا
سبزی های تیره و برگ دار به ویژه کلم پیچ، اسفناج و برگ چغندر
کلم بروکلی
جوانه بروکسل
کیوی
توت به ویژه تمشک، توت فرنگی و توت سیاه
آناناس و انبه
گوجه فرنگی به خصوص رب یا آب گوجه فرنگی
طالبی و بیشتر خربزه
نخود سبز
سیب زمینی ها
گل کلم
ویتامین C در آب حل می شود پخت و پز، کنسرو کردن و نگهداری طولانی مدت آن می تواند مقدار ویتامین موجود در غذاها را تا حد زیادی کاهش دهد. بهتر است غذاهای غنی از ویتامین C را به صورت خام یا تا حد امکان نزدیک به آن مصرف کنید.

اسکوربوت به دلیل کمبود مزمن ویتامین C ایجاد می شود. بیشتر موارد:
خفیف هستند
در افراد با رژیم های غذایی نامتعادل ایجاد می شود
با تغییرات رژیم غذایی یا استفاده از مکمل ها به راحتی قابل درمان هستند
بدون درمان اسکوربوت مزمن می تواند عوارض جدی برای سلامتی ایجاد کند
برای ویتامین C هیچ دوز درمانی خاصی تعیین نشده و میزان توصیه شده روزانه برای بیشتر افراد بین 75 تا 120 میلی گرم در روز است.