شب ادراری در کودکان و علت های بروز آن

شب ادراری بیشتر به عنوان خیس کردن بستر شناخته می شود. شب ادراری یا خیس شدن بستر در شب رایج ترین نوع اختلال مربوط به عدم کنترل ادرار است. خیس کردن خود طی روز نیز “روز ادراری” نامیده می شود. بعضی از کودکان یکی از این دو یا ترکیبی از هر دو را تجربه می کنند.

عوامل زیادی ممکن است در ایجاد شب ادراری نقش داشته باشند. ادرار غیر ارادی یا غیر عمدی ممکن است از موارد زیر ناشی شود:
مثانه کوچک
عفونت های ادراری مداوم
استرس شدید
تاخیر در رشد که در آموزش توالت رفتن اختلال ایجاد می کند
شب ادراری داوطلبانه یا عمدی ممکن است با سایر اختلالات روانی از جمله اختلالات رفتاری یا عاطفی مانند اضطراب همراه باشد. به نظر می رسد شب ادراری در خانواده ها نیز وجود دارد که نشان می دهد تمایل به این اختلال ممکن است ارثی باشد (از والدین به کودک به ویژه از طرف پدر منتقل شود). علاوه بر این، آموزش توالت رفتن که از زمان کودکی اجباری یا آغاز شده است احتمال می رود عاملی در بروز این اختلال باشد اگرچه تحقیقات کمی برای نتیجه گیری در مورد نقش آموزش توالت و ایجاد شب ادراری وجود دارد.

شب ادراری یک مشکل شایع در دوران کودکی است. برآوردها حاکی از آن است 7 درصد پسران و 3 درصد دختران 5 ساله شب ادراری دارند. این تعداد در 10 سالگی به 3 درصد پسران و 2 درصد دختران کاهش می یابد. بیشتر کودکان تا زمان بزرگسالی این مشکل را پشت سر می گذارند فقط حدود یک درصد از مردان و کمتر از یک درصد از زنان در 18 سالگی همچنان این اختلال را دارند.

نخست پزشک سابقه پزشکی دریافت کرده و معاینه فیزیکی را انجام می دهد تا هرگونه اختلال پزشکی را که ممکن است باعث ترشح ادرار بی اختیاری نامیده می شود را ارزیابی کند. تست های آزمایشگاهی مانند آزمایش ادرار و خون برای اندازه گیری قند خون، هورمون ها و عملکرد کلیه نیز ممکن است انجام شود. شرایط جسمی که می تواند منجر به بی اختیاری شود شامل دیابت، عفونت یا نقص عملکردی یا ایجاد انسداد در ساختار دستگاه ادراری است، همچنین شب ادراری ممکن است با داروهای خاصی همراه باشد که می تواند باعث ایجاد گیجی یا تغییر رفتار به عنوان یک عارضه جانبی نیز شود. اگر هیچ دلیل جسمی برای این عارضه پیدا نشود پزشک تشخیص شب ادراری را بر مبنای علائم و رفتارهای فعلی کودک قرار می دهد.

ممکن است برای موارد خفیف شب ادراری نیازی به درمان نداشته باشد زیرا بیشتر کودکان مبتلا به این بیماری از آن رنج می برند دانستن زمان شروع درمان کار دشواری است زیرا پیش بینی سیر علائم و زمانی که کودک به سادگی از شر آن خلاص شود غیرممکن است. برخی از عواملی که هنگام تصمیم گیری برای شروع درمان باید در نظر گرفت این است آیا عزت نفس کودک تحت تاثیر خیس شدن قرار می گیرد یا آیا شب ادراری باعث اختلال در عملکرد می شود مانند اینکه کودک از حضور در خواب در کنار دوستان خود جلوگیری می کند. هنگامی که از درمان استفاده می شود اغلب درمان با هدف تغییر رفتار توصیه می شود. رفتار درمانی در بیش از 75 درصد بیماران موثر است و احتمال می رود شامل موارد زیر باشد:

دستگاه هشداردهنده شب ادراری: این دستگاه حاوی یک سنسور گیره‌ای شکل است که به رختخواب یا لباس زیر و توسط یک سیم به خود دستگاه وصل می شود. این دستگاه هشدار دهنده با بیدار کردن کودک هنگامی که خودش را خیس می کند باعث قطع جریان ادرار می‌ شود، استفاده از سیستم آلارم که هنگام خیس شدن تخت زنگ می خورد می تواند به کودک کمک کند تا شب هنگام به مثانه واکنش نشان دهد. اغلب تحقیقات در مورد شب ادراری استفاده از آلارم ادرار به عنوان موثرترین درمان را پشتیبانی می کند. هشدارهای ادرار در حال حاضر تنها درمانی است که با بهبود مداوم همراه است. میزان عود کم است به طور کلی 5 تا 10 درصد به طوری که به محض بهبودی خیس شدن کودک تقریبا همیشه بهبود یافته باقی می ماند.
آموزش مثانه: این روش از روش های برنامه ریزی شده منظم برای رفتن به دستشویی در فواصل زمانی مشخص انجام می شود، استفاده می کند تا به کودک آموزش دهد تا خود را برای مدت طولانی تر “نگه داشتن” ادرار عادت دهد. این امر به کشش اندازه مثانه نیز کمک می کند، ماهیچه ای که به ورزش پاسخ می دهد. آموزش مثانه به طور معمول به عنوان بخشی از یک برنامه درمانی شب ادراری استفاده می شود.

بیشتربخوانیم:بی اختیاری ادرار با بوتاکس درمان می شود

جایزه دادن: این ممکن است شامل فراهم کردن یک سری جایزه های کوچک هنگام دستیابی کودک به کنترل مثانه باشد.
داروهایی برای درمان شب ادراری در دسترس هستند، اما به طور معمول فقط در صورت اختلال در عملکرد کودک استفاده می شوند و اغلب هم برای کودکان زیر 6 سال توصیه نمی شوند.
داروها ممکن است برای کاهش میزان ادرار تولید شده توسط کلیه ها یا کمک به افزایش ظرفیت مثانه مورد استفاده قرار گیرند یا داروهایی که به طور معمول استفاده می شوند شامل دسموپرسین استات است که بر تولید ادرار کلیه ها تاثیر می گذارد و ایمی پرامین (توفرانیل)، داروی ضد افسردگی که برای درمان شب ادراری نیز مفید شناخته شده است.
در حالی که داروها می توانند برای مدیریت علائم شب ادراری مفید باشند، اما با قطع مصرف کودک معمولا دوباره شروع به خیس کردن جای خود می کند. هنگام انتخاب داروها برای کودکان عوارض جانبی و هزینه آن نیز باید در نظر گرفته شود. داروها ممکن است به بهبود عملکرد کودک کمک کنند تا زمانی که درمان های رفتاری شروع به کار کنند.

اغلب کودکان مبتلا به شب ادراری تا زمان رسیدن به سن نوجوانی این اختلال را پشت سر می گذارند و نرخ درمان خود به خودی آن 12 تا 15 درصد در سال است. فقط تعداد کمی حدود یک درصد همچنان در بزرگسالی مشکل دارند.

جلوگیری از همه موارد شب ادراری احتمال می رود امکان پذیر نباشد به ویژه مواردی که مربوط به مشکلات آناتومی کودک است، اما ارزیابی کودک شما به محض بروز علائم توسط پزشک متخصص اطفال آغاز می شود که می تواند به کاهش مشکلات مرتبط با این بیماری کمک کند. رفتار دوستانه، ملایمت و صبور بودن با کودک حین آموزش توالت می تواند از بروز نگرش های منفی در مورد استفاده از توالت جلوگیری کند.