ارتودنسی شاخه ای از دندانپزشکی است که مال اکلوژن (مشکلات مربوط به عدم هماهنگی و تراز دندان ها) را درمان می کند، شرایطی که هنگام بسته شدن دهان دندان ها به درستی در جای خود قرار نمی گیرند، متخصص ارتودنسی در صاف كردن دندان ها تخصص دارد. به گزارش مدیکال نیوزتودی، درمان می تواند برای بهبود ظاهر فرد موثر باشد، اما اغلب هدف آن بهبود عملکرد دهان و دندان است.
انواع درمان
یک متخصص ارتودنسی می تواند کارهایی را انجام دهد که هدف آن دستیابی به موارد زیر است:
بستن شکاف های وسیع بین دندان ها
تراز کردن نوک دندان ها
صاف کردن دندان های کج
بهبود گفتار یا توانایی جویدن
تقویت سلامت طولانی مدت لثه ها و دندان ها
جلوگیری از ساییدگی بیش از حد طولانی مدت یا ضربه به دندان
درمان دندان نیش نامناسب
درمان می تواند ظاهر دندان ها را بهبود بخشد، اما همچنین باعث جویدن بهتر و بهبود عملکرد گفتاری می شود و به محافظت از دندان در برابر آسیب یا پوسیدگی در برخی موارد کمک می کند. برای دستیابی به این اهداف، متخصص ارتودنسی از طیف وسیعی از وسایل دندانپزشکی از جمله سرپوشش یا هدگیر ارتودنسی، صفحه و بریس استفاده می کند.
دستگاه ها
دستگاه های ارتودنسی می توانند ثابت یا متحرک باشند.
بیشتر بخوانید: روش های طبیعی سفید کردن دندان ها
لوازم ثابت
این ها رایج ترین دستگاه هایی هستند که در ارتودنسی استفاده می شوند. در مواردی که دقت مهم است از آنها استفاده می شود. فرد می تواند با وسایل ثابت به طور عادی غذا بخورد، اما باید از مصرف برخی غذاها و نوشیدنی ها مانند نوشیدنی های گازدار، آب نبات سفت، آدامس و سایر غذاهای چسبنده دوری کند. افرادی که در ورزش های تماسی شرکت می کنند باید این موضوع را به متخصص ارتودنسی خود اطلاع دهند زیرا ممکن است به محافظ مخصوص لثه نیاز داشته باشند. نمونه هایی از لوازم ارتودنسی ثابت عبارتند از:
بریس ها
بریس ها از براکت، سیم و بند تشکیل شده اند. نوارها محکم در اطراف دندان ها ثابت می شوند و به عنوان لنگر دستگاه عمل می کنند در حالی که براکت ها به طور معمول به جلوی دندان ها متصل می شوند. سیم هایی به شکل قوس از داخل براکت ها عبور می کنند و به نوارها ثابت می شوند. با محکم شدن سیم قوس فشار به دندان ها وارد می شود. با گذشت زمان این کار آنها را به جای مناسب منتقل می کند. پیگیری شامل بازدیدهای ماهانه برای تنظیم یا سفت شدن بریس ها است و درمان ممکن است از چندین ماه تا چند سال طول بکشد، هر دو بریس شفاف و رنگی نیز موجود است.
نگهدارنده های ثابت ارتودنسی
اگر کودک دندان شیری خود را از دست بدهد نگهدارنده فضا دو دندان در دو طرف فضاها را از حرکت به داخل آن متوقف می کند تا زمانی که دندان بزرگسال عبور کند. یک بند در کنار فضا به یکی از دندان ها ثابت می شود و یک سیم از بند به دندان دیگر می رود.
نگهدارنده های متحرک ارتودنسی
نگهدارنده های متحرک جایگزینی برای نگهدارنده های ثابت هستند.
لوازم مخصوص ثابت
این موارد می توانند به کنترل رانش زبان یا مکیدن انگشت شست کمک کنند. ممکن است ناراحت کننده باشند به ویژه هنگام غذا خوردن، بنابراین فقط در صورت لزوم استفاده می شوند.
وسایل ارتودنسی متحرک
این موارد ممکن است برای درمان مشکلات جزئی مانند جلوگیری از مکیدن انگشت شست یا اصلاح دندان های کمی کج استفاده شود. دستگاه باید فقط هنگام تمیز کردن، غذا خوردن یا نخ دندان خارج شود. برخی اوقات ممکن است متخصص ارتودنسی به بیمار توصیه کند آنها را حین انجام برخی فعالیت ها مانند نواختن ساز بادی یا دوچرخه سواری از دهان خارج کند. نمونه هایی از لوازم قابل جابجایی عبارتند از:
هم تراز کننده: این گزینه جایگزین بریس ممکن است برای بزرگسالان مفید باشد و توسط افراد دیگر قابل مشاهده نیستند می توان آنها را برای مسواک زدن، استفاده از نخ دندان یا خوردن آنها را از دهان خارج کنید. هدگیر: نواری در پشت سر به سیم فلزی در جلو یا کمان صورت متصل می شود. هدف این است که سرعت رشد فک بالا حفظ شود و دندان های پشت در موقعیت خود قرار گیرند.
ضربه گیرهای لب و گونه: این موارد به ویژه برای از بین بردن فشار گونه ها یا لب های روی دندان ساخته می شوند.
منبسط کننده پالاتال: این دستگاه برای افزایش عرض فک بالا طراحی شده است. این شامل یک صفحه پلاستیکی با پیچ است که روی کام یا سقف دهان قرار می گیرد. پیچ ها به مفاصل موجود در استخوان ها فشار وارد می کنند و آنها را به سمت خارج هدایت می کنند که این امر باعث گسترش اندازه ناحیه سقف دهان می شود.
نگهدارنده: از این موارد پس از درمان برای جلوگیری از حرکت مجدد دندان به سمت موقعیت اولیه خود استفاده می شود. در صورت اصلاح شاید از آنها برای جلوگیری از مکیدن شست کودکان نیز استفاده شود. نگهدارنده متحرک دو نوع دارد:
نگهدارنده هاولی از سیم های فلزی و اکریلیک محکمی ساخته شده است. اکریلیک روی سقف دهان قرار می گیرد و سیم دندان های قدامی را احاطه می کند.
دیگری از پلاستیک شفاف ساخته شده است، روی دندان ها قرار می گیرد و مانند یک تراز کننده Invisalign به نظر می رسد.
نگهدارنده های دائمی به پشت دندان ها چسبانده می شوند یا بهم می چسبند که به طور معمول برای دندان های قدامی پایین توصیه می شود زیرا احتمال بازگشت مجدد به وضعیت قبلی بسیار زیاد است.
در برخی موارد ارتودنتیست ها هم یک دندان ثابت روی دندان های قدامی تحتانی و هم نوع هم تراز پلاستیکی شفاف را توصیه می کنند که در کل قوس تحتانی قرار می گیرد.
آتل یا لوازم تغییر مکان فک
اینها در فک بالا یا پایین قرار می گیرند و به بسته شدن صحیح فک کمک می کنند. آتل به طور معمول برای اختلال مفصل گیجگاهی فکی (TMJ) استفاده می شود. این اختلال نوعی بیماری است که می تواند باعث درد و اختلال در عملکرد عضلات درگیر در حرکت فک شود. دستگاه یا روش درمانی شما هرچه باشد مهم است برای اطمینان از دریافت بهترین نتیجه بر اساس دستورالعمل های بهداشت دهان و دندان عمل کنید.
چه کسی باید به یک متخصص ارتودنسی مراجعه کند؟
اگر فک ها و دندان ها به درستی رشد نکنند، مال اکلوژن ایجاد می شود. دندان ها کج و نامرتب خواهند بود و ممکن است مجموعه دندان های بالا و پایین به طور مرتب روی هم قرار نگیرند. مال اکلوژن بیماری نیست و بر سلامت جسمی تاثیر نمی گذارد بلکه یک تغییر در موقعیت دندان ها است. با این حال، بر شکل صورت و ظاهر دندان ها تاثیر می گذارد و در نتیجه در برخی افراد باعث خجالت، عدم اعتماد به نفس و حتی افسردگی می شود. دلایل آن شامل آسیب به دندان ها یا استخوان های صورت و مکیدن مکرر شست یا انگشت و غیره است. مال اکلوژن شدید به احتمال زیاد بر غذا خوردن، گفتار و تمیز نگه داشتن دندان نیز تاثیر می گذارد. درمان ارتودنسی می تواند به درمان یا بهبود موارد زیر کمک کند:
بیرون زدگی دندانهای جلویی: درمان می تواند ظاهر را بهبود بخشد و از دندان در برابر آسیب دیدگی هنگام صدمات ورزشی یا زمین خوردن محافظت می کند.
فشار و روی هم قرار گرفتن: در فک باریک و کوچک فضای کافی برای تمام دندان ها وجود ندارد، بنابراین متخصص ارتودنسی یک یا چند دندان را خارج می کند تا جا برای دندان های دیگر را فراهم کند.
دندان های نهفته: این امر می تواند هنگامی اتفاق بیفتد که دندان بزرگسال از لثه یا استخوان خارج نشود یا فقط به صورت جزئی خارج شود.
دندان های نامتقارن: دندان های بالا و پایین با هم مطابقت ندارند به ویژه خصوص هنگامی که دهان بسته است.
اوربایت: یک مشکل ساختاری بزرگ در رابطه با فک و دندان است که در آن فک بالا جلوتر از فک پایینی است. نیش معکوس: اگراستخوان فک بالایی کوچک تر باشد نیش معکوس می تواند باعث ایجاد دندان های نامنظم شود.
اپن بایت: وجود فاصله بین دندان های قدامی فک بالا و پایین است که با ارتودنسی این ناهنجاری فکی دهانی مرتفع می شود.
آندربایت: در آن فک تحتانی یا پایینی بیمار جلوتر از فک بالایی آن است به عبارتی دندان های فک پایینی جلوتر از دندان های فک بالایی هستند.
کراس بایت: اگر یک دندان قدامی فک بالا عقب تر از دندان فک پایین باشد یا دندان پایین جلوتر ازدندان بالا باشد کراس بایت در دندان های قدامی ایجاد می شود.
فاصله گذاری: بین دندان ها شکاف یا فاصله وجود دارد یا به این دلیل که دندان از بین رفته است یا دندان ها دهان را پر نمی کنند که این عارضه برخلاف روهم افتادگی دندان ها است.
همچننی متخصص ارتودنسی می تواند در حل مشکلاتی مانند ساییدن یا فشردن دندان ها، کلیک یا حرکت فک به شما کمک کند. مکیدن انگشت شست یا انگشت می تواند باعث وارد شدن آسیب به دندان ها و استخوان پشتیبان شود.
بیشتر بخوانید: برای سلامتی خود غذاهای پروبیوتیک بخورید
شروع درمان ارتودنسی
درمان به طور معمول حدود سن 12 یا 13 سالگی شروع می شود زمانی که دندان های بزرگسال کاملا رشد کرده باشند. اگر مشکلات خود را نشان ندهند فرآیند درمان ممکن است به بعد موکول شود. بر اساس اعلام انجمن ارتودنتیست های آمریکا در سال 2014، نزدیک به 1.5 میلیون بزرگسال تحت درمان ارتودنسی در ایالات متحده قرار گرفتند. کودکانی که شکاف کام و لب دارند ممکن است قبل از رشد کامل دندان بزرگسالی به درمان ارتودنسی نیاز داشته باشند. رعایت بهداشت دهان و دندان قبل از شروع هر کار ارتودنسی ضروری است. وقتی دستگاه ها روی دندان ها قرار می گیرند احتمال گیر کردن و چسیبیدن ذرات غذا بیشتر است. برای جلوگیری از پوسیدگی دندان در طول درمان فرد باید خیلی دقیق تر و بیشتر مسواک بزند.
بدون رعایت بهداشت دهان و دندان هنگام درمان خطر پوسیدگی دندان وجود دارد، همچنین متخصص ارتودنسی فرد را از مصرف نوشیدنی های گازدار، میان وعده های شیرین و سایر مواردی که منجر به پوسیدگی دندان می شود منع می کند.
تشخیص
متخصص ارتودنسی وضعیت دندان های فرد را ارزیابی می کند و چگونگی رشد آنها بدون درمان را پیش بینی می کند. ارزیابی شامل موارد زیر است:
گرفتن سابقه پزشکی کامل
انجام معاینه بالینی
گرفتن اشعه ایکس از دندان و فک
ساختن مدل های گچی دندان
در مرحله بعد متخصص ارتودنسی در مورد یک برنامه درمانی تصمیم خواهد گرفت.
ارتودنتیست در مقابل دندانپزشک
دندانپزشک شما به طور معمول می تواند یک متخصص ارتودنسی را به شما معرفی کند یا ممکن است آنها خودشان بتوانند این کار را انجام دهند. تعداد کمی از دندانپزشکان نیز به عنوان متخصص ارتودنسی آموزش دیده و واجد شرایط هستند. بر اساس اعلام انجمن ارتودنتیست های آمریکا، تنها 6 درصد از دندانپزشکان نیز ارتودنسیست هستند. یک دندانپزشک در زمینه وسیع سلامت دهان و دندان از جمله پیشگیری از عفونت، رسیدگی به دندان ها، فک، اعصاب و سایر جنبه ها تخصص دارد. یک متخصص ارتودنسی به طور خاص با نیش و صافی دندان ها سروکار دارد. قبل از ادامه کار باید بررسی کنید که متخصص انتخاب شده شما صلاحیت انجام درمان ارتودنسی را دارد یا خیر.
مترجم: الهه زارعی