اكسير تندرستي و شادابي، دانائي است انسان امروز، پيشرفت سريع علم و تكنولوژي و بهداشت خود را مديون نگاه تيز بينانه و عميق به تجربيات گذشتگان مي داند. او به اين مهم پي برده، كه آگاهي يافتن از علت بوجود آمدن بيماري ها، نارسائي ها و مشكلات، كليد حل هميشگي آن است. پرداختن به معلول، تنها مرهمي است بر درد امروز، و نه مانعي مقابل پيش آمد دوباره آن  انسان تا زماني كه به معلول مي پرداخت رشد زندگي اش بسيار كند بود و بيماري ها بسيار زياد و شايع. ولي با تغيير نگاهش از معلول به علت، زندگي وجهانش متحول شد به گونه اي كه يافته هاي جديد علمي، امروزه، در كمتر از چند روز گوي سبقت را از يكديگر ربوده و مطرح مي شوند.

علم آن است كه قدر خويش بداني

اين مقاله بر آن است تا تفاوت استفاده از كالاهاي بهداشتي استاندارد و غير استاندارد از جمله گازهاي طبي و استريل و همچنين تاثير آن بر سلامتي انسان را به طور اجمال بنماياند. توليد گازهاي طبي، استريل و باندهاي زخم بندي بسيار فني و تخصصي بوده و با توجه به مصرف آن در اتاق هاي عمل بيمارستان ها ونيز مراكز درماني و تماس مستقيم با خون بيمار و ارتباط تنگاتنگ با سلامتي و تندرستي وي، از اهميت بسيار زيادي برخودار است. آگاهي ما از مراحل مختلف توليد همچنين ويژگي هاي ۲۶ گانه استاندارد كه نتيجه سال ها تجربه و بررسي هاي علمي جهاني است ما را در جهت شناسائي علت ها و پيشگيري از بيماري هاي مرتبط كمك شاياني خواهد كرد. در ادامه، به موارد مهم این ویژگی ها می پردازیم. ۱-اولين و مهمترين كارايي گازهاي طبي واستريل، امكان جذب خون و محلولهاي ضدعفوني كننده در اعمال جراحي و همچنين زخم هاي سطحي است. ۲- گازهاي طبي و استريل كه از پارچه تار و پودی حاصل از الياف صددرصد طبيعي پنبه بافته مي شوند، ابتدا حاوي اسيدهاي چرب مانند اسيد پكتيك، سيتريك و مالتيك هستند كه مانع از جذب محلول هاي آبي و خون مي شود. از اين رو اطمينان ازعاري بودن گاز طبي و استريل از اسيدهاي چرب بسيار حائز اهميت  است. موسسه محترم استاندارد و تحقيقات صنعتي ايران از طريق كنترل دو عامل، "زمان جذب آب" و همچنين "ميزان مواد محلول در اتر" پي به وجود يا عدم وجود اين اسيدهاي چرب مي برد بنابراين آرم استاندارد حك شده روي بسته بندي نشانه كنترل دو فاكتور فوق است. در ضمن اسيدهاي چرب موجود در گازهاي غير استاندارد، در مجاورت خون و محلول ها مي تواند از سطح پارچه جدا شده و وارد گردش خوني بدن شود كه عوارض نامناسبي را براي بيمار بهمراه خواهد داشت . 3-از آنجائي كه الياف مصنوعي عموماً حساسيت هاي جلدي و غير جلدي در بيمار ايجاد مي كنند، جنس الياف بكار رفته در پارچه تنزيب حتماً بايد از الياف طبيعي و صددر صد پنبه باشد. در ضمن الياف مصنوعي بدليل شكل خاص ساختماني شان، امكان جذب و نگهداري محلول و نيز كارايي مطلوب را بسيار كم دارا هستند.

۴- مواد سطح فعال ( ارتفاع كف بر حسب ميليمتر )

اهميت اين فاكتور بسيار زياد و حياتي مي باشد چرا كه طبق تعريف مي دانيم: كف ، حاصل مخلوط دترجنتها با هوا است. بنابراين ايجاد كف در زمان تست آزمايشگاهي نشانه وجود مواد شيميائي در پارچه تار و پودی است كه متاسفانه مي تواند به قسمت هاي داخلي بدن بيمار در حين اعمال جراحي و يا از طريق زخم هاي سطحي وارد شده و پس از فعل و انفعالات شيميائي، تاثيرات سوئي بر جاي بگذارد.

۵- بو

استشمام بو ، حاصل تماس فيزيكي مولكول هاي مواد فرار شيميائي با مخاط بويائي است، بنابراين: 5-1- استشمام بو، دليلي است بر وجود مواد شيميائي در پارچه تار و پودی كه عوارض بسيار بدي را مي تواند براي بيمار داشته باشد. 5-2- به خودي خود، بو باعث اذيت مصرف كننده شده و تاثير روحي، رواني بدي را برجاي مي گذارد.

۶- مقاومت در برابر حرارت

از آنجائي كه معمولاً براي استريل كردن پارچه تار و پودی، بخصوص گاز جراحي از محيط هاي با حرارت بالاي ۱۰۰ درجه سانتيگراد استفاده مي شود، در صورت وجود مواد شيميائي روي سطح پارچه، اين مواد تحت تاثير حرارت، واكنش نشان داده و باعث پائين آمدن مقاومت پارچه مي شود. پائين بودن مقاومت پارچه ، در زمان استفاده، باعث پارگي شده و برحسب نوع استفاده ، عوارض خاصي را بوجود مي آورد .

۷- مواد نشاسته اي

معمولاً نخ هاي به كار رفته در پارچه هاي تنزيب خام ( تكميل نشده )، حاوي آهار است كه پايه اصلي آن، نشاسته است. نشاسته در آب به خوبي قابل حل بوده و ايجاد چسبندگي مي کند. مواد نشاسته اي براحتي در محلول ها و خون حل شده و سلامت بيمار را در اعمال جراحي و يا زخم هاي سطحي به خطر خواهد انداخت.

۸- خارو خاشاك

بدليل استفاده از نخ پنبه اي صد در صد طبيعي ، احتمال اينكه نخ بافته شده حاوي مقداري خار و خاشاك باشد وجود دارد كه در مرحله سفيدگري – چربي زدائي و شستشوي پارچه تار و پودی بايد كاملاً از سطح زدوده شود، چرا كه: 8-1- در حين مصرف گاز طبي و استريل احتمال جدا شدن خارو خاشاك و ريزش آن بر روي زخم بيمار وجود دارد كه مي تواند باعث ايجاد عفونت شود. 8-2- خارو خاشاك عموماً سطح صاف و تيزي دارند كه موجب ايجاد خراشيدگي ثانوي روي زخم بيمار خواهد شد. 8-3- خارو خاشاك عموماً بدليل نوع ساختمان فيزيكي از جذب بالاي رطوبت برخورداراست كه بدين ترتيب احتمال آلودگي ميكروبي را افزايش مي دهد.

۹- ابعاد ظاهري

گازهاي طبي – استريل در ابعاد مختلف و متنوعي توليد و مصرف مي شود كه با توجه به نوع مصرف براي بيمار و كادر درماني از اهميت خاصي برخوردار است و عدم رعايت آن مشكلاتي را ايجاد كرده و از كارايي گاز مي كاهد.

۱۰- تعداد لا

از موارد مهم جهت تامين كارايي گاز طبي و استريل با توجه به نوع مصرف تعداد لا است كه رعايت آن لازم و ضروري است .

۱۱- PHمحصول

در فرايند تکميل پارچه خام ، از مواد شيميايي مجاز جهت از بين بردن مواد زائد موجود در سطح پارچه استفاده مي شود برخي از اين مواد خاصيت قليايي و برخي ديگر خاصيت اسيدي دارند از اينرو توليد کنندگان موظف هستند که پس از استفاده از اين مواد، با روش هاي تعريف شده و استاندارد، آنها را کاملاً از سطح  پارچه خارج کنند. يکي از تبعات ناگوار عدم توجه به اين مهم، تغيير PH محصول خواهد بود. PH قليايي: اگر PH محصولي( اعم از انواع گازهاي جراحي -  استريل  و باند ) بالا تر از محدوده خنثي باشد بدليل عدم جوش خوردن مناسب زخم در محیط قلیایی، باعث ايجاد عفونت در زخم شده و در نهايت از التيام به موقع و مناسب زخم جلو گيري مي کند. PH اسيدي: اگر PH محصول پائين تر از محدوده خنثي باشد ايجاد سوزش شديد، خارش و در نهايت طولاني شدن دوره درمان حداقل مواردي است که براي بيمار رخ خواهد داد.

۱۲- درصد خاکستر

همانگونه که قبلاً نيز اشاره شد، انواع گازهاي جراحي، استريل و باند بدليل نوع مصرف خيلي خاص و مهمي که دارند بايد کاملاً عاري از هرگونه مواد زائد معدني و آلي باشند، فاکتورهاي متعددي اين مورد را کنترل مي کنند از جمله آزمايش درصد خاکستر که بيانگر وجود مواد معدني و يا گرد و غبار در سطح پارچه تکميل شده است که مي تواند بهنگام مصرف گاز، وارد جريان خون بيمار شده و عوارض غير قابل پيش بيني را رقم بزند .

۱۳- بسته بندي

بر اساس توصيه و الزام اداره محترم استاندارد و تحقيقات صنعتي ايران، بسته بندي محصولات بهداشتي بايد به گونه اي انجام شود که عليرغم حفظ کامل کيفيت اوليه و مناسب کالا از آلودگي ثانويه محصول که با زحمات و هزينه هاي زيادي حاصل مي شود، جلو گيري کند.

۱۴- واکنش در مقابل نور ماوراي بنفش

مواد درخشان کننده نوري (B . O)optical brightners ، با جذب نور uv با طول موج کوتاه و نشر آن در بخش مرئي نور (visible) با طول موج بلندتر، باعث افزايش نور سفيد منعکس شده از سطح شده و جسم، سفيدتر و درخشنده تر به نظر مي رسد. بسياري از اين مواد ، (B . O) در اثر خوردن ، تنفس و تماس پوستي ايجاد مسموميت شديد مي کند . فرضيه سرطان زا بودن اين مواد با توجه به جذب نور نامريي و نشر نور مريي ايجاد شده است. طبق نظر فارماکوپه و استاندارد ملي ايران ، استفاده از B.O در باند و گاز که در تماس با نسوج قرار مي گيرند ، ممنوع اعلام شده است.

۱۵- مواد اصلاح کننده رنگ

استفاده از اين مواد نيز غير مجاز است و عوارض متعددي را براي بيمار مصرف کننده به همراه خواهد داشت.

۱۶- وزن متر مربع

کنترل توام تراکم و نمره نخ بدين صورت امکان پذير مي شود: نمره نخ، بيانگر ضخامت نخ مي باشد به گونه اي که هر چه نمره نخ بيشتر باشد، ضخامت آن کمتر و زير دست آن نرمتر خواهد بود. اداره محترم استاندارد جهت کنترل نمره و تراکم نخ به منظور حفظ حداقل کيفيت محصول، حد خاصي را بدين منظور طي جدولي مشخص کرده است که رعايت ان تاثير حتمي را روي کيفيت و کارايي محصول باند و گاز خواهد گذاشت.

۱۷- درصد رطوبت بازيافتي

به دو دليل مهم کنترل رطوبت گازهاي طبي – استريل و باندهاي زخم بندي بسيار حياتي است: نخست اينکه، محيطهاي گرم و مرطوب، شرايط مناسبي را براي رشد انواع ميکروب ها و قارچ ها فراهم مي آورد. از آنجائي که توليد کننده نه تنها هنگام  توليد کالا، بلکه تا زمان مصرف نيز مسئول حفظ بهداشت کالا است، ملزم  به رعايت حد رطوبت مطلوب است. دوم اينکه چون اينگونه کالاها عموماً به صورت وزني به مصرف کننده فروخته مي شود، بنابراين بالا بردن درصد رطوبت به نوعي کم فروشي و اجحاف به مشتري تلقي مي شود.

۱۸- مقاومت پارچه تا حد پارگي در جهت تار پود

مقاومت پارچه ارتباط مستقيمي با کيفيت نخ ريسيده شده و همچنين طول الياف پنبه به کار رفته دارد، مقاومت پارچه به دو دليل بايد مناسب باشد. ۱- در صورت پايين بودن مقاومت پارچه، الياف کوتاه، شکسته شده ( و پس از جدا شدن از سطح پارچه) در اعمال جراحي وارد بدن بيمار شده و يا در پانسمان ها روي زخم مي نشيند وچسبندگی و عفونت ايجاد مي کند. ۲- زمان استفاده بر اثر کشش پارچه پاره شده و کارايي مناسب گاز از دست مي رود.

۱۹- وزن بسته

با توجه به مشخصات ديگر فيزيکي پارچه تار و پودی، وزن بسته مي تواند نشاندهنده تعداد گاز در بسته باشد که از نظر مصرف کننده مي تواند مهم باشد. مضافاً اينکه اعلام دقيق وزن به مصرف کننده از اجحاف احتمالي به ايشان جلوگيري مي کند.

۲۰- موادمحلول درآب

طیف وسیعی از مواد، بخصوص مواد معدنی، درآب محلول هستند بنابر این اگر در فرآیند تولید، آب مورد استفاده و یامراحل شستشو مناسب نباشد، امکان ته نشینی این مواد روی الیاف پارچه تار و پودی بسیار محتمل است. عمل ته نشینی فرآیندی دوسویه می باشد بعبارت دیگرهنگام استفاده ازاین گونه گازها برای پانسمان ویا اعمال جراحی، مواد زائد معدنی می توانند وارد محیط  داخلی بدن و یا زخم بیمارشده وعوارض ناخوشایندی را ایجاد کنند.

۲۱- تراکم رشته های نخ دریک سانتیمترمربع

تراکم به تعدادرشته های نخ درجهت طولی (تار)ویاعرضی (پود)گویند. تراکم بافت درپارچه تار و پودی هم به جذب محلول ها و خون ازسطح زخم وموضع عمل کمک می کند و هم به پخش محلولهای ضد عفونی کننده. علاوه برجذب محلول ها و خون ازطریق الیاف نخها، تراکم مناسب می تواند باعث ایجاد شبکه های لازم بین تار و پود در سطوح پارچه شده و براساس خاصیت کشش سطحی نیزمحلول و خون بیشتری جذب شود. تراکم پائین نخ باعث پائین آمدن کارائی گاز، و تراکم بالای نخ ، باعث جلوگیری ازتبادل هوا بین زخم  و محیط بیرونی می شود و احتمال عفونت را نیز در زخم بالا می برد.

۲۲- نشانه گذاری

درعصراطلاعات، درشرایطی که تنوع تولید و تولیدکننده، قدرت انتخاب و امکان شناخت کامل تولید کننده را توسط مصرف کننده گرفته است، تولید کنندگان کالا از طریق ثبت مشخصات مورد نیاز مصرف کنندگان در جهت تفکیک تولیدات متنوع ولی ظاهرا "مشابه وهمچنین آگاهی دادن به ایشان برای انتخاب بهتر و مناسب تر کالاهای مورد نیازشان عمل می کنند. در ضمن امکان ردیابی محصول از زمان تولید تا زمان مصرف محیا می شود. مشتری باید امکان رفع شبهات احتمالی را ازطریق تلفن های تماس و آدرس تولید کننده وهمچنین پیگیری موارد نقض شده را ازطریق مراجع ذی صلاح داشته باشد. این همان موردی است که به طورمشخص، تولیدکنندگان غیراستاندارد و غیرمجاز از آن گریزان هستند.  

رديف	فاكتور اندازه گيري شده گازهاي طبي – استريل	حد مجاز	دليل
۱	زمان جذب آب	حداكثر ۱۰ ثانيه	بيش از۱۰ ثانيه باعث پائين آمدن شديد كارائي گاز مي شود
۲	مواد محلول در اتر	حداكثر ۰/۵ درصد	بيش از۰/۵درصدبيانگروجوداسيدهاي چرب مضردرگازميباشد
۳	جنس	صددرصد پنبه	بدليل ايجاد حساسيت الياف مصنوعي براي بيمار و كارايي پائين در جذب خون و محلولهاي ضدعفوني كننده
۴	مواد سطح فعال	حداكثر ۲ mm	بيش از ۲ mm نشانه وجودمواد شيميائي دترجنتهاي مصنوعي درپارچه مي باشد .
۵	بو	نبايد داشته باشد	نشانه وجود انواع مواد شيميائي فرّار و همچنين آزاردهنده بودن آن    مي باشد.
۶	مقاومت در برابر حرارت	مطابق جدول استاندارد	عدم مقاومت مناسب نشانه وجود انواع مواد شيميائي يا معدني درپارچه مي باشد .
۷	مواد نشاسته اي	نبايد داشته باشد	به دليل ايجاد چسبندگي و همچنين بعنوان ناخالصي در سطح پارچه محسوب مي شود.
۸	خاروخاشاك	نبايد داشته باشد	بدليل احتمال جدا شدن خارو خاشاك و ريزش آن بر روي زخم و همچنين تيز بودن سطح آن و جذب رطوبت بالا و احتمال آلودگي ميكروبي
۹	ابعاد ظاهري cm	(غيراستريل) ۱۰%+- اظهارشده ( استريل ) ۵%+- اظهار شده	بدليل اهميت ابعاد در نوع مصرف براي بيمار
۱۰	تعداد لا	حداقل ۸ لا	بدليل اهميت تعداد لا دركارايي گاز
۱۱	PH	۶ تا ۸	بدليل ايجاد سوزش در PH اسيدي ايجاد عفونت در PH قليايي بر روي زخم يا بدن بيمار
۱۲	در صد خاکستر	حداکثر ۰/۵ در صد	بيش از5/0 درصد بيانگر وجود مواد معدني و احيانا" گرد و غبار روي پارچه گاز مي باشد .
۱۳	بسته بندي	مطابق با جدول موسسه استاندارد	اطمينان از پايداري کيفيت اوليه کالا
۱۴	واکنش در مقابل نور ماوراي بنفش	نبايد داشته باشد	به دليل ايجاد مسموميت و همچنين سرطان زا بودن برخي از انواع مواد مصرفي غير مجاز
۱۵	مواد اصلاح کننده رنگ	نبايد داشته باشد	به دليل عوارض متعددي که بر بيمار تحميل مي شود
۱۶	وزن متر مربع	طبق جدول استاندارد	کنترل توام تراکم و نمره ( ضخامت) نخ
۱۷	درصد رطوبت بازيافتي	حداکثر ۸ % درصد	بيش از ۸ درصد محيط مناسبي براي رشد ميکروب مي باشد و همچنين به خريدار اجحاف مي شود.
۱۸	مقاومت پارچه تا حد پارگي در جهت تارو پود	حداقل ۴۹"نيوتن"براي تار حداقل ۲۹"نيوتن"براي پود	بدليل تامين مقاومت در زمان کشش و تامين کارايي و همچنين جلو گيري از ايجاد پرز
۱۹	وزن بسته	۵ % (+ -) مقدار اظهار شده	بدليل رعايت حقوق مصرف کننده
20	موادمحلول درآب	حداکثر5/0درصد	بيش از 5/0 درصدنشانه وجودموادمضرمعدنی درسطح پارچه میباشد.
21	تراکم	مطابق جدول استاندارد	بدلیل خاصیت کشش سطحی برای جذب بیشترمحلولهاوخون
22	نشانه گذاری	مطابق جدول استاندارد	جهت آگاهی دادن به مصرف کننده وامکان ردیابی کالای تولیدی

  با توجه به واقعیت های تولید توجه به نکات زیر مهم است:

• حد آلودگی: توجه به این واقعیت که "هیچ تجهیز پزشکی به انداز گاز جراحی در مجاورت خون و اعضای داخلی بدن قرار ندارد" بیانگر این موضوع مهم است که وجود میکرو ارگانیسم ها در سطح گاز باید تحت کنترل بوده و از میزان خاصی بالاتر نباشد. متاسفانه شاهد هستیم که برخی از محصولات تولید شده، پس از بسته بندی و قبل از استریل حاوی مقادیر بسیار زیادی از باکتری های بیماری زا هستند که حتی پس از استریل هم از طریق لاشه و محتویات درون  سلولی باقی مانده شان می توانند باعث تب و عفونت پس از عمل شوند. بنابراین کنترل آلودگی باکتریایی تا حد ماکزیمم 500 cfu مورد نظر وزارت بهداشت بوده و باید کنترل شود (این فاکتور متاسفانه در استاندارد محصول گاز جراحی توسط سازمان استاندارد لحاظ نگردیده است که باید پیگیری شود. )
• ممنوعیت استفاده از ضد کف: متاسفانه به دلیل برخی سودجویی ها و با هدف کاهش هزینه تولید در قالب کاهش مصرف آب و انرژی، بدون شستشوی کامل پارچه، با استفاده از ماده ضد کف تلاش غیر قابل قبول و غیر قانونی صورت می گیرد که توسط سازمان استاندارد و وزارت بهداشت قابل تشخیص نیست ولی اثر سوء استفاده از این مواد ضد کف در فرایند بهبود بیمار محرز است. (این فاکتور متاسفانه در استاندارد محصول گاز جراحی توسط سازمان استاندارد لحاظ نشده است که باید پیگیری شود.)
• سفید کننده مجاز: برای سفیدگری پارچه گاز جراحی مناسب ترین سفید کننده آب اکسیژنه است،که گند زدا هم است. در صورتی که آب ژاول ضمن سفیدگری پارچه باعث ایجاد پرز در پارچه شده و علیرغم هزینه کمتری که برای تولید کننده دارد، احتمال چسبندگی در عمل جراحی برای بیمار را افزایش می دهد. (این فاکتور متاسفانه در استاندارد محصول گاز جراحی توسط سازمان استاندارد لحاظ نشده است که باید پیگیری شود.)

خلاصه:

با توجه به مطالب ذکر شده، انواع گاز و پانسمان جراحی از این گازها در بیمارستان ها، مطب ها، و حتی خانه و مدرسه در مواقع مورد نیاز استفاده می شود. پس توجه کردن به نکات مهم هنگام استفاده از آن ها بسیار مهم است. رعایت نکات مهم هنگام استفاده تاثیر مهمی در سلامت افراد دارد. گاز استریل (Gauze) به پارچه نازک با بافت تار و پودی می گویند، که عموما مصرف پزشکی دارد. معمولاً از گاز های پانسمان پس از انجام عمل استریل کردن یا همان سترون کردن برای پانسمان زخم های گوناگون (زخم های باز) استفاده می کنند. پارچه‌های گازها به شکل تور هستند و در اتاق عمل و دیگر بخش های پانسمان و ضدعفونی کاربرد های گوناگون و متنوعی دارند که در بالا به سه نوع کلی آن اشاره شد. گاز طبی استریل از جنس صد در صد پنبه و از پارچه نمره نخ ۳۰ در ابعاد ۱۰ × ۱۰ سانتیمتر و ۸ لا تولید می شود. لبه های آزاد گاز به طرف داخل تا خورده به طوری که هیچ گونه نخ تار و پود آزاد در آن مشاهده نشود. این گاز در پانسمان زخم های عمومی و جراحی ها کاربرد دارد، به عنوان پوششی روی زخم بدن قرار گرفته تا بتواند از تماس زخم با آلودگی های محیطی جلوگیری کند. همچنین برای جذب خون و سایر محلول ها به کار می رود. هر پد گاز در پوششی از کاغذ مدیکال (Medical) بسته بندی می شود به طوری که بسته بندی غیرقابل نفوذ باشد و گاز استریل را از گرد و غبار و آلودگی حفظ کند و پس از استریل نفوذ میکروب را غیر ممکن می سازد. در صورت باز بودن بسته بندی، گاز غیراستریل و غیرقابل استفاده است. یکی از موارد ضروری در پانسمان ها در نواحی مختلف بدن چه در احشای درونی یا اندام بیرونی گازهای پانسمان هستند که بنا به محل استفاده آنها دارای سایز،شکل،نوع متفاوتی دارند. گازهای جراحی بصورت غیر استریل و یا استریل چند تایی تولید می شوند. که در هر حال نوع غیر استریل آن هم می بایست قبل از استفاده استریل گردند. از نظر دیگر گازهای جراحی  به دو دسته، با نخ حاجب باریم دار و بدون نخ حاجب دسته بندی می شود. گازهای جراحی بدون نخ حاجب (ساده) پس از استریل شدن در تمامی مصارف بجز داخل بدن استفاده می شوند ولی گازهای جراحی با نخ حاجب(خط دار)، حاجب اشعه ایکس می باشند و در جراحی ها استفاده می شوند و مزیت این گازها نسبت به گازهای ساده، قابل تشخیص بودن آنها در تصویربرداری با اشعه ایکس است. گازهای جراحی در دو نوع، گاز معمولی و لانگ گاز تولید می شود.هر دو نوع عموما دارای نخ حاجب اشعه ایکس هستند که می توانند با تصویربرداری از وجود آنها دربدن مطلع شد. نوع گازها از نظر سایز هم دارای سایز 5*5 ، 10*10 ، 20*20 هستند. از نظر وزن و تعداد لایه های گازها هم می توان آنها را دسته بندی کرد و معمولا گازهای سبک و یا با لایه های کم بیشتر مورد مصارف خانگی و مطب ها مورد استفاده قرار می گیرند . گازهای سنگین تر و با لایه های بیشتر به علت ظرفیت بالای آن ها در جذب خون و ترشحات بیشتر در بخش های بیمارستانی و اتاق های عمل مورد استفاده قرار می گیرند. در انتخاب انواع گازها بیشتر به محل پانسمان و میزان جذب خون و ترشحات زخم توجه می شود. در جراحی هایی که خونریزی و ترشحات ناحیه عمل زیاد است از گازهای با ابعاد و وزن بالاتر استفاده می کنند. گازهای پانسمان سایز 5*5 بیشتر در جراحی های چشم یا نواحی کوچک بدن مثل داخل دهان و داخل گوش و در دندانپزشکی ها مورد استفاده قرار می گیرند. ضمنا به عنوان مطلب آخر یادآور می شوم پد های گاز آغشته به موادی خاص نیز تولید می شود که جهت پانسمان زخم های خاصی چون زخم های دیابتی و زخم بستر مورد استفاده قرار می گیرند. به همچون پد های گاز وازلینه، پدهای زخم سوختگی، زخم بستر و زخم دیابت.