استخوان های بدن به عنوان بافت های زنده به طور دائم تجزیه می شوند و مواد جدیدی را جایگزین خود می کنند. با پوکی استخوان، استخوان ها سریع تر از رشد مجدد شکسته می شوند. این امر باعث می شود استخوان ها تراکم کمتر، دچار خلل و شکننده تر شوند.
این عارضه باعث ضعیف شدن استخوان ها و شکستگی بیشتر می شود. هیچ درمان قطعی برای پوکی استخوان وجود ندارد، اما به محض تشخیص می توان با روش های درمانی از پیشرفت آن جلوگیری کرد. هدف از درمان محافظت و تقویت استخوان ها است. درمان به طور معمول ترکیبی از داروها و تغییر سبک زندگی برای کمک به کاهش سرعت تجزیه استخوان توسط بدن و در برخی موارد برای بازسازی استخوان است.
علل و عوامل خطر بروز پوکی استخوان
بیشتر افراد در اوایل 20 سالگی بیشترین توده و تراکم استخوان را دارند. با افزایش استخوان های قدیمی را زودتر از جایگزین شدن آن از دست می دهید به همین دلیل افراد مسن بیشتر در معرض خطر پوکی استخوان قرار دارند، همچنین زنان هم در معرض خطر پوکی استخوان قرار دارند زیرا استخوان های آنها باریک تر از مردان است. استروژن، هورمونی که در زنان نسبت به مردان در سطوح بالاتر دیده می شود به محافظت از استخوان ها کمک می کند. زنانی که دوران یائسگی را پشت سر می گذارند کاهش سطح استروژن منجر به تجزیه سریع استخوان و شکنندگی آن می شود. سایر عوامل خطرساز عبارتند از:
سیگار کشیدن
برخی از داروها مانند استروئیدها، مهار کنندگان پمپ پروتون و برخی داروهای تشنج
سوءتغذیه
بیماری های خاص مانند آرتریت روماتوئید و مولتیپل میلوما
داروهای پوکی استخوان
مهاجم ترین راه برای جلوگیری از پوکی استخوان مصرف داروهای تجویز شده مانند داروهای ذکر شده در زیر است.
بیس فسفونات ها
بیس فسفونات ها متداول ترین داروهای پوکی استخوان هستند که به طور معمول به عنوان نخستین درمان ها برای زنان یائسه توصیه می شود. نمونه هایی از بیس فسفونات ها عبارتند از:
آلندرونیت، دارویی خوراکی که باید روزانه یا یک بار در هفته مصرف شود
ایباندرونیک اسید، به صورت قرص خوراکی ماهانه یا تزریق داخل وریدی 4 بار در سال در دسترس است
ریزدرونات، در دوزهای روزانه، هفتگی یا ماهانه در یک قرص خوراکی موجود است
زولدرونیک اسید، به صورت تزریق داخل وریدی موجود است که هر یک یا 2 سال یک بار دریافت می کنید
پادتن
دو داروی آنتی بادی در بازار وجود دارد: یکی دنوزوماب و دیگری روموزوزوماب.
دنوزوماب
دنوزوماب به پروتئینی در بدن پیوند دارد که در تجزیه استخوان نقش دارد. روند تجزیه استخوان را آهسته و به حفظ تراکم استخوان کمک می کند. این دارو به صورت تزریق هر 6 ماه انجام می شود.
بیشتر بخوانید:چرا باید روغن حیوانی را در رژیم غذایی خود گنجاند؟
روموزوزوماب
آنتی بادی جدید روموزوزوماب به افزایش استخوان سازی کمک می کند. در آوریل سال 2019 توسط سازمان غذا و داروی آمریکا تایید شد. این ماده برای زنان یائسه با خطر شکستگی بالا توصیه می شود. این شامل زنان:
عوامل خطر شکستگی دارند
سابقه شکستگی دارند
به سایر داروهای پوکی استخوان پاسخ نداده اند یا نمی توانند آنها را مصرف کنند
روموزوزوماب به صورت 2 دوز تزریق است که باید یک بار در ماه تا 12 ماه دریافت شود.
روموزوزوماب با جدی ترین هشدارهای سازمان غذا و داروی آمریکا همراه است زیرا خطر حمله قلبی، سکته مغزی و بیماری های قلبی عروقی را افزایش می دهد. اگر در یک سال گذشته دچار حمله قلبی یا سکته مغزی شده اید نباید از این دارو استفاده کنید.
داروهای مرتبط با هورمون
چندین دارو که دارای اثرات هورمونی مانند هستند برای درمان پوکی استخوان تجویز می شوند.
تعدیلکننده انتخابی گیرنده استروژن (SERM)
تعدیلکننده انتخابی گیرنده استروژن اثرات حفظ استخوان استروژن را دوباره ایجاد می کنند.
رالوکسیفن یکی از انواع تعدیل کننده انتخابی گیرنده استروژن که به صورت قرص خوراکی در دسترس است.
کلسی تونین
کلسی تونین هورمون تولید شده توسط غده تیروئید به تنظیم سطح کلسیم در بدن کمک می کند. کلسی تونین مصنوعی برای درمان پوکی استخوان ستون فقرات در زنان خاصی که نمی توانند بیس فسفونات مصرف کنند تجویز می شود. کلسی تونین به صورت اسپری یا تزریق بینی در دسترس است.
هورمون پاراتیروئید (PTH)
هورمون پاراتیروئید (PTH) میزان کلسیم و فسفات را در بدن کنترل می کنند. درمان با PTH مصنوعی رشد استخوان جدید را تقویت می کند. 2 گزینه عبارتند از:
تری پاراتید
آبالوپاراتید
تری پاراتید به صورت تزریق روزانه در دسترس است. با این حال، این دارو گران قیمت است و به طور کلی فقط برای افرادی که پوکی استخوان شدید دارند و تحمل کمی نسبت به سایر روش های درمانی دارند تجویز می شود. آبالوپاراتید یکی دیگر از درمان های PTH مصنوعی است که در سال 2017 مورد تایید قرار گرفت. مانند تری پاراتید این دارو نیز به صورت تزریق روزانه در دسترس است. با این حال، این نیز گران قیمت است و به طور معمول برای افراد مبتلا به پوکی استخوان شدید استفاده می شود در صورتی که سایر روش های درمانی گزینه های خوبی نیستند.
بیشتر بخوانید:چرت بعدازظهر، بازدهی کارمندان را افزایش میدهد!
هورمون درمانی
برای زنان در دوران یائسگی هورمون درمانی که به آن درمان جایگزینی هورمون نیز گفته می شود یک گزینه درمانی است، اما به طور معمول پزشکان از آن به عنوان نخستین خط دفاعی استفاده نمی کنند زیرا خطر ابتلا به موارد زیر را افزایش می دهد:
سکته
حمله قلبی
سرطان پستان
لخته شدن خون
هورمون درمانی شامل استروژن به تنهایی یا استروژن همراه با پروژسترون است. به صورت قرص خوراکی، وصله پوستی، تزریق و کرم نیز وجود دارد. قرص ها و وصله ها اغلب بیشتر مورد استفاده قرار می گیرند. قرص ها که روزانه مصرف می شوند شامل موارد زیر هستند:
پرمارین
استراك
هفته ای یک یا 2 بار استفاده می شود:
اقلیمارا
استرادیول
مینی ولو
کلسیم و ویتامین D
حتی هنگام استفاده از داروهای ذکر شده در بالا پزشکان توصیه می کنند مقدار زیادی کلسیم و ویتامین D در رژیم غذایی خود بگنجانید. به این دلیل که این ماده معدنی و ویتامین با هم می توانند به کندی از دست دادن استخوان کمک کنند. کلسیم ماده معدنی اصلی استخوان ها است و ویتامین D به بدن در جذب کلسیم کمک می کند. غذاهای غنی از کلسیم شامل:
محصولات لبنی
سبزی های سبز تیره
غلات و نان های غنی شده
محصولات سویا
اکثر غلات و آب پرتقال اکنون با کلسیم اضافه شده نیز موجود است.
انستیتوی ملی آرتروز و بیماری های اسکلتی و عضلانی و پوستی توصیه می کند زنان 19 تا 50 ساله و مردان 19 تا 70 ساله باید هزار میلی گرم کلسیم در روز دریافت کنند، همچنین توصیه می کنند زنان 51 تا 70 ساله و همه افراد بالای 70 سال باید هزار و 200 میلی گرم کلسیم در روز دریافت کنند، همچنین این انستیتو توصیه می کند بزرگسالان زیر 70 سال روزانه 600 واحد بین المللی ویتامین D دریافت کنند. بزرگسالان بالای 70 سال باید 800 واحد بین المللی ویتامین D در روز دریافت کنند. اگر از رژیم خود به اندازه کافی کلسیم یا ویتامین D دریافت نمی کنید مصرف مکمل ها راهی مطمئن برای دریافت مقدار توصیه شده آنها است.
فعالیت بدنی
ورزش به تقویت استخوان ها کمک می کند. فعالیته به هر شکلی به کندی از دست دادن استخوان مربوط به افزایش سن کمک می کند و در برخی موارد تراکم استخوان را کمی بهبود می بخشد، همچنین ورزش به بهبود وضعیت و تعادل بدن کمک می کند و خطر افتادن را کاهش می دهد. افتادن کمتر به معنی شکستگی کمتر است. تمرینات قدرتی برای استخوان های بازو و ستون فقرات فوقانی مفید است. ورزش های تحمل وزن مانند پیاده روی یا آهسته دویدن و ورزش های هوازی با تاثیر کم مانند دوچرخه سواری نیز مفید هستند. هر 2 به تقویت استخوان های پاها، باسن و پایین ستون فقرات کمک می کنند.
خلاصه
پوکی استخوان افراد بسیاری را در سراسر جهان درگیر کرده و اگرچه در حال حاضر درمان قطعی برای آن وجود ندارد، اما درمان ها برای کاهش علائم در دسترس هستند. داروها، هورمون درمانی و ورزش ضمن تقویت استخوان ها باعث کندی شکستگی و تجزیه استخوان ها می شوند. اگر به پوکی استخوان مبتلا هستید با پزشک خود در مورد روش درمانی و تغییر سبک زندگی مشورت کنید زیرا با هم می توانید در مورد بهترین برنامه درمانی تصمیم بگیرید.
مترجم: الهه زارعی