میوه ها و سبزی ها مانند توت فرنگی، زغال اخته، پرتقال و فلفل رنگ های روشن خود را مدیون مواد شیمیایی گیاهی معروف به فلاونوئیدها هستند.
این مواد شیمیایی گیاهی دارای خواص آنتی اکسیدانی قدرتمندی هستند که این امید را در مورد کاهش استرس اکسیداتیو در مغز افزایش داده است.
استرس اکسیداتیو یک کاندید قوی برای ایجاد افت شناختی مرتبط با سن و در نهایت زوال عقل است که بر حافظه، تفکر و استدلال افراد تاثیر می گذارد.
در سال 2014، حدود 5 میلیون نفر از افراد بزرگسال 65 سال به بالا تنها در ایالات متحده دچار زوال عقل شده بودند. بر اساس پیش بینی ها این تعداد تا سال 2060 به 14 میلیون نفر افزایش می یابد.
در حالی که درمان هایی برای تسکین موقت علائم زوال عقل وجود دارد، اما در حال حاضر درمان قطعی این بیماری در دسترس نیست، بنابراین جستجو برای شناسایی عوامل شیوه زندگی مانند رژیم غذایی که خطر ابتلا به این بیماری را در افراد کاهش می دهد همچنان ادامه دارد.
با این حال تحقیقات قبلی در مورد ارتباط احتمالی بین خوردن مواد غذایی سرشار از فلاونوئیدها و کاهش خطر زوال شناختی در مراحل بعدی زندگی بی نتیجه بوده است.
یک مطالعه جدید که تقریبا 80 هزار فرد میانسال را برای بیش از 20 سال مورد بررسی قرار داده است در حال حاضر نشان می دهد افرادی که فلاونوئیدهای بیشترین را مصرف می کردند در مراحل بعدی زندگی علائم اولیه ای از افت شناختی را تجربه می کردند.
حتی پس از تعدیل سایر عوامل خطر مانند ورزش افرادی که بیشترین فلاونوئیدها را در رژیم غذایی خود مصرف می کردند در مقایسه با افرادی که کمترین رژیم غذایی را داشتند 20 درصد کمتر در معرض افت شناختی ذهنی قرار می گرفتند.
نیروگاه های آنتی اکسیدانی
دکتر والتر ویلت نویسنده ارشد این تیم تحقیقاتی از دانشگاه هاروارد در بوستون می گوید: شواهد فزاینده ای وجود دارد که نشان می دهد فلاونوئیدها نقش مهمی در جلوگیری از کاهش مهارت های تفکر با افزایش سن دارند.
وی می افزاید: نتایج ما هیجان انگیز است زیرا نشان می دهد ایجاد تغییرات ساده در رژیم غذایی از افت شناختی جلوگیری می کند. به نظر می رسد برخی از فلاونوئیدها محافظت قوی تری در برابر زوال شناختی در مقایسه با سایرین دارند.
فلاون ها به عنوان نوعی فلاونوئید موجود در میوه ها و سبزیجات زرد و نارنجی رنگ با کاهش 38 درصدی خطر مرتبط هستند. آنتوسیانین موجود در میوه هایی مانند زغال اخته، توت سیاه و گیلاس با کاهش 24 درصدی خطر همراه بود.
دکتر ویلت می گوید: در حالی که ممکن است مواد شیمیایی گیاهی دیگری نیز در اینجا کار کنند، به نظر می رسد رژیم غذایی رنگارنگ سرشار از فلاونوئیدها به ویژه فلاونوها و آنتوسیانین ها برای ارتقاء سلامت مغز طولانی مدت گزینه خوبی محسوب می شوند.
وی می افزاید: هیچ وقت برای شروع دیر نیست زیرا ما این روابط محافظتی را مشاهده کرده ایم چه مردم 20 سال پیش از رژیم غذایی خود فلاونوئیدها استفاده می کردند و چه اخیرا تازه مصرف آنها را شروع کرده باشند.
کاهش زوال ذهنی
برای مطالعه خود محققان از داده های دو مطالعه بزرگ یکی در مردان و دیگری در زنان استفاده کردند که شیوه زندگی و سلامت داوطلبان را در طول چند دهه تحت نظر داشت. مطالعه سلامت پرستاران در سال 1976 آغاز شد و یکی از بزرگترین مطالعات در مورد عوامل خطر بیماری های مزمن در زنان است.
برای این مقاله داده ها برای 49 هزار و 493 زن در دسترس بود که 7 پرسشنامه در مورد رژیم غذایی خود را در دوره هایی بین 1984 تا 2006 و بررسی های پیگیری کاهش شناختی در 2012 و 2014 تکمیل کردند، همچنین محققان اطلاعاتی را از مطالعه پیگیری متخصصان سلامت دریافت کردند اطلاعات آن برای 27 هزار و 842 مرد که بین 1986 تا 2002 5 پرسشنامه رژیم غذایی را تکمیل کرده بودند در دسترس بود.
افت شناختی ذهنی آنها بین سال های 2008 تا 2012 اندازه گیری شد. نظرسنجی های مربوط به کاهش شناختی شامل سوالاتی از قبیل:
“آیا در یادآوری وقایع اخیر بیش از حد معمول مشکل دارید؟”
“آیا به دلیل حافظه خود در پی گفتگوی گروهی یا طرح یک برنامه تلویزیونی بیش از حد معمول مشکل دارید؟”
“آیا برای یافتن راه خود در خیابان های آشنا مشکل دارید؟”
سایر عوامل موثر در سلامت شناختی
در تجزیه و تحلیل رابطه بین فلاونوئیدهای رژیم غذایی و کاهش شناختی ذهنی محققان مصرف سایر مواد مغذی از جمله شرکت ویتامین ها و اسیدهای چرب امگا 3 را در نظر گرفتند، همچنین عوامل متعددی از جمله فعالیت بدنی، شاخص توده بدن، سیگار کشیدن، مصرف الکل و سابقه خانوادگی زوال عقل نیز در نظر گرفته شد.
دکتر تیان شین یه یکی دیگر از اعضای این تیم تحقیقاتی می گوید: نتایج ما پس از تنظیم همه عوامل خطر اصلی غیررژیمی و رژیم غذایی برای عملکرد ضعیف شناختی و ثابت ماندن در طول دوره پیگیری طولانی مدت قوی باقی ماند.
وی به مدیکال نیوزتودی می گوید: کارآزمایی های تصادفی کنترل شده که گروه های مداخله و کنترل را مقایسه می کنند برای اثبات بی شک اینکه فلاونوئیدها از افت شناختی جلوگیری می کنند و مقادیر موثر آن مورد نیاز است.
با این حال، اطمینان از این که تعداد زیادی از شرکت کنندگان در رژیم های غذایی طولانی مدت در چنین مطالعاتی پیروی می کنند چالش برانگیز است. به عنوان جایگزین مطالعات دیگر مانند آنها به تایید نتایج کمک می کند.
وی می افزاید: یافته های مطالعه حاضر می تواند به عنوان پایه ای برای مطالعات آینده برای درک بیشتر نقش فلاونوئیدها در کاهش شناختی عمل کند. برخی از آزمایش های کنترل شده تصادفی کوتاه مدت نشان می دهد مکمل های فلاونوئیدی برای عملکرد شناختی مفید هستند، اما برای تایید این امر کار بیشتری باید انجام شود.
در این میان به نظر می رسد مصرف مواد غذایی سرشار از فلاونوئید تا حدی بهترین انتخاب باشد زیرا اجزای دیگری به غیر از فلاونوئیدها در این مواد غذایی برخی از مزایا را ارائه می دهند، همچنین ما شواهد بلندمدت گسترده ای در مورد ایمنی و مزایای اضافی این مواد غذایی داریم.
بیشتر بخوانید:قرص گیاهی نروکسین برای چیست؟
محدودیت های تحقیق
دکتر سارا ایماریسیو، سرپرست این تیم تحقیقاتی اذعان می دارد: از یافته های جدی استقبال می کنیم، اما باید با احتیاط رفتار کنیم.
دکتر ایماریسیو می گوید: این مطالعه بر اساس این بود که شرکت کنندگان به طور دقیق یک نظرسنجی را در مورد آنچه می خورند تکمیل کنند نه اینکه بر مصرف غذای آنها نظارتی وجود داشته باشد. علاوه بر این، در این مطالعه زوال عقل مورد توجه قرار نگرفته است، بنابراین نمی توانیم از این تحقیق متوجه شویم آیا رژیم غذایی سرشار از فلاونوئیدها در پیشگیری یا به تاخیر انداختن شروع بیماری تاثیری خواهد داشت یا خیر.
وی خاطرنشان می کند: علاوه بر رژیم غذایی عوامل دیگر دخیل در شیوه زندگی مانند سیگار نکشیدن، فعال ماندن از نظر ذهنی و جسمی و نوشیدن الکل به میزان محدود یا عدم مصرف آن نیز مهم هستند.
ایماریسیو اضافه می کند: تحقیقات بیشتری در مورد مزایای احتمالی محصولات مختلف غذایی برای مغز به ویژه در پیشگیری یا مدیریت زوال عقل مورد نیاز است.
با این حال بر اساس اظهارات وی شواهد نشان می دهد رژیم مدیترانه ای دارای مقدار کمی گوشت و محصولات لبنی، علاوه بر ماهی، سبزیجات دارای برگ سبز، میوه ها، آجیل و روغن زیتون برای سلامت مغز مفید است.
بیشتر بخوانید:عوارض قرص مخمر آبجو