کم خونی ناشی از فقر آهن نوعی کم خونی شایع است، بیماری که در آن خون فاقد گلبول های قرمز به اندازه کافی است، سلول های قرمز خون اکسیژن را به بافت های بدن منتقل می کنند. همانطور که از نام آن پیداست بدون آهن کافی بدن نمی تواند ماده کافی در گلبول های قرمز خون تولید کند که آنها را قادر به حمل اکسیژن یعنی هموگلوبین می کند.
در نتیجه، کم خونی فقر آهن ممکن است باعث خستگی و تنگی نفس شود. به طور معمول می توان کم خونی ناشی از فقر آهن را با استفاده از مکمل آهن اصلاح کرد. به گزارش مایوکلینیک، برخی اوقات آزمایش های اضافی یا درمان کم خونی فقر آهن به ویژه در صورت شک برای خونریزی داخلی گزینه ضروری محسوب می شود.
علائم کمبود آهن چیست؟
در ابتدا کم خونی ناشی از فقر آهن می تواند آنقدر خفیف باشد که مورد توجه قرار نگیرد، اما با کمبود آهن در بدن و تشدید کم خونی علائم و نشانه ها نمایان می شوند. علائم و نشانه های کم خونی ناشی از فقر آهن ممکن است شامل موارد زیر باشد:
- خستگی مفرط
- ضعف
- پوست رنگ پریده
- درد قفسه سینه، ضربان سریع قلب یا تنگی نفس
- سردرد، سرگیجه یا سبکی سر
- دست و پای سرد
- التهاب یا درد زبان
- ناخن شکننده
- هوس غیرمعمول برای خوردن مواد غیر مغذی مانند یخ، خاک یا نشاسته
- اشتهای ضعیف به ویژه در نوزادان و کودکان مبتلا به کم خونی فقر آهن
زمان مراجعه به پزشک برای درمان کمبود آهن
اگر شما یا فرزندتان از علائم و نشانه های کم خونی ناشی از فقر آهن رنج می برید حتما به پزشک مراجعه کنید. کم خونی ناشی از فقر آهن چیزی نیست که فرد بتواند آن را تشخیص دهد یا درمان کند، بنابراین به جای مصرف مکمل های آهن خودسرانه برای تشخیص به پزشک مراجعه کنید. اضافه بار بدن با آهن نیز می تواند خطرناک باشد زیرا تجمع بیش از حد آهن می تواند به کبد آسیب برساند و باعث بروز عوارض دیگری شود.
علل بروز کمبود آهن
کم خونی ناشی از فقر آهن زمانی رخ می دهد که بدن آهن کافی برای تولید هموگلوبین نداشته باشد. هموگلوبین بخشی از گلبول های قرمز خون است که به آن رنگ قرمز می بخشد و آنها را قادر می سازد خون اکسیژنه را به بدن منتقل کنند.
در صورت عدم مصرف آهن به میزان کافی یا از دست دادن مقادیر زیاد آهن بدن نمی تواند به اندازه کافی هموگلوبین تولید کند و در نهایت کم خونی ناشی از فقر آهن ایجاد می شود. دلایل کمبود آهن عبارتند از:
خونریزی: خون حاوی آهن در سلول های قرمز خون است، بنابراین در صورت از دست دادن خون مقداری آهن از دست می رود. زنانی که دوره های سنگین قاعدگی دارند در معرض کم خونی ناشی از فقر آهن هستند زیرا در دوران قاعدگی خون زیادی از دست می دهند.
عواملی مانند زخم معده، فتق هیاتال، پولیپ روده بزرگ یا سرطان روده بزرگ نیز می توانند باعث کم خونی ناشی از فقر آهن شوند. خونریزی از دستگاه گوارش می تواند ناشی از استفاده منظم از برخی مسکن های بدون نسخه به ویژه آسپرین باشد.
کمبود آهن در رژیم غذایی: بدن به طور منظم از مواد غذایی مصرفی آهن دریافت می کند. اگر خیلی کم آهن مصرف می کنید با گذشت زمان بدن دچار کمبود این ماده مغذی می شود. نمونه هایی از مواد غذایی سرشار از آهن شامل گوشت، تخم مرغ، سبزی هایی با برگ سبز تیره و مواد غذایی غنی شده با آهن است. نوزادان و کودکان برای رشد و نمو مناسب به رژیم غذایی سرشار از آهن نیاز دارند.
عدم توانایی در جذب آهن: آهن حاصل از غذا در روده کوچک جذب جریان خون می شود. یک اختلال روده ای مانند بیماری سلیاک که توانایی روده را در جذب مواد مغذی از غذای هضم شده تحت تاثیر قرار می دهد منجر به کم خونی ناشی از فقر آهن می شود. اگر بخشی از روده کوچک با استفاده از روش جراحی بای پس حذف شده باشد این احتمال وجود دارد بر توانایی شما در جذب آهن و سایر مواد مغذی تاثیر بگذارد.
بارداری: بدون مصرف مکمل آهن کم خونی ناشی از فقر آهن در بسیاری از زنان باردار رخ می دهد زیرا ذخیره آهن آنها نیاز به افزایش حجم خون خود، همچنین منبع هموگلوبین برای جنین در حال رشد دارد.
عوامل خطر کم خونی ناشی از کمبود آهن
در این گروه از افراد احتمال خطر کم خونی ناشی از فقر آهن افزایش می یابد:
زنان. از آنجا که زنان در دوران قاعدگی خون از دست می دهند به طور کلی بیشتر در معرض خطر کم خونی ناشی از فقر آهن قرار دارند.
نوزادان و کودکان: نوزادان به ویژه آنهایی که با وزن کم یا زودرس متولد شده اند آهن کافی از شیر مادر یا شیر خشک دریافت نمی کنند، بنابراین احتمال می رود در معرض کمبود آهن باشند. کودکان در طول رشد و نمو به آهن اضافی نیاز دارند. اگر کودک از رژیم غذایی متنوع و سالم استفاده نمی کند در معرض کم خونی قرار می گیرد.
گیاهخواران. افرادی که گوشت نمی خورند احتمال می رود در صورت عدم مصرف سایر مواد غذایی سرشار از آهن در معرض خطر کم خونی ناشی از فقر آهن باشند.
اهدا کنندگان مکرر خون: افرادی که به طور معمول خون اهدا می کنند احتمال می رود در معرض خطر کم خونی ناشی از فقر آهن قرار بگیرند زیرا اهدای خون می تواند ذخایر آهن را تخلیه کند. هموگلوبین کم مربوط به اهدای خون یک مشکل موقتی است که با مصرف بیشتر مواد غذایی سرشار از آهن رفع می شود.
عوارض کم خونی ناشی از کمبود آهن
کم خونی ناشی از کمبود آهن به طور معمول عارضه ای ایجاد نمی کند. با این حال، کم خونی ناشی از فقر آهن بدون درمان می تواند شدید و منجر به بروز مشکلاتی پیرامون سلامتی شود، از جمله موارد زیر:
مشکلات قلبی ناشی از کم خونی فقر آهن ممکن است منجر به ضربان سریع یا نامنظم قلب شود. قلب باید خون بیشتری پمپ کند تا کمبود اکسیژن حمل شده در خون هنگام کم خونی را جبران کند. این امر می تواند منجر به بزرگ شدن قلب یا نارسایی آن شود.
مشکلات دوران بارداری در زنان باردار، کم خونی شدید ناشی از فقر آهن با تولد زودرس و نوزادان کم وزن مرتبط است، اما این بیماری در زنان بارداری که به عنوان بخشی از مراقبت های دوران بارداری خود از مکمل های آهن استفاده می کنند قابل پیشگیری است.
مشکلات رشد در نوزادان و کودکان، کمبود شدید آهن می تواند منجر به کم خونی، همچنین تاخیر در رشد و نمو شود. علاوه بر این، کم خونی ناشی از فقر آهن با افزایش حساسیت به عفونت ها همراه است.
جلوگیری از کم خونی ناشی از کمبود آهن
با انتخاب مواد غذایی سرشار از آهن می توانید خطر کم خونی فقر آهن را کاهش دهید، بنابراین مواد غذایی سرشار از آهن را باید در برنامه روزانه خود بگنجانید. مواد غذایی سرشار از آهن عبارتند از:
- گوشت قرمز و مرغ
- غذای دریایی
- لوبیا
- سبزی هایی با برگ سبز تیره مانند اسفناج
- میوه های خشک مانند کشمش و زردآلو
- غلات، نان ها و پاستاهای غنی شده با آهن
- نخود فرنگی
بدن بیشترین میزان آهن را از گوشت جذب می کند تا اینکه از منابع دیگر جذب شود. اگر ترجیح شما عدم مصرف گوشت است احتمال می رود باید مواد غذایی گیاهی سرشار از آهن را برای جذب این ماده مغذی در برنامه غذایی خود بگنجانید.
برای تقویت جذب آهن مواد غذایی حاوی ویتامین C را انتخاب کنید
همزمان با مصرف مواد غذایی پر آهن با نوشیدن آب مرکبات یا خوردن مواد غذایی دیگر سرشار از ویتامین C، می توان جذب آهن را در بدن افزایش داد. ویتامین C موجود در آب مرکبات مانند آب پرتقال به بدن در جذب بهتر آهن در رژیم غذایی کمک می کند. ویتامین C در موارد زیر نیز موجود است:
- کلم بروکلی
- گریپ فروت
- کیوی
- سبزی ها
- خربزه
- پرتقال ها
- فلفل
- توت فرنگی
- نارنگی
- گوجه فرنگی ها
بیشتر بخوانید:6 ترفند برای لاغری سریع شکم و باسن!
جلوگیری از کم خونی ناشی از فقر آهن در نوزادان
برای جلوگیری از کم خونی ناشی از فقر آهن در نوزادان شیر مادر یا شیرخشک غنی شده با آهن را برای سال اول به کودک بدهید. شیر گاو منبع خوب آهن برای نوزادان نیست، بنابراین مصرف آن برای نوزادان زیر یک سال توصیه نمی شود. پس از 6 ماهگی حداقل دو بار در روز برای تقویت مصرف آهن غلات غنی شده با آهن یا گوشت های پوره شده را برای کودک خود شروع کنید.
علائم و نشانه های کمبود آهن
همانطور که در بالا گفته شد کمبود آهن زمانی رخ می دهد که بدن به اندازه کافی آهن نداشته باشد. اگرچه کم خونی انواع مختلفی دارد، اما کم خونی ناشی از فقر آهن شایع ترین نوع آن در سراسر جهان محسوب می شود. کمبود آهن می تواند منجر به بروز علائمی شود که کیفیت زندگی را تحت تاثیر قرار می دهد از این موارد می توان به تنگی نفس، خستگی و کاهش تمرکز اشاره کرد. علائم و نشانه های کمبود آهن بسته به موارد زیر متفاوت است:
- شدت کم خونی
- سرعت پیشرفت
- سن
- وضعیت فعلی سلامتی فرد
در برخی موارد هم افراد هیچ علائمی را تجربه نمی کنند. به گزارش هلث لاین، در اینجا چند علامت و نشانه کمبود آهن آورده شده است که از رایج ترین آنها شروع می شود.
خستگی غیرمعمول
احساس خستگی زیاد به عنوان یکی از رایج ترین علائم کمبود آهن شناخته می شود. این علامت در افرادی که آهن کافی ندارند بسیار شایع است. خستگی به این دلیل اتفاق می افتد که بدن فاقد آهن مورد نیاز برای تولید پروتئینی به نام هموگلوبین است که به حمل اکسیژن به بدن کمک می کند.
بدون هموگلوبین کافی اکسیژن کمتری به بافت ها و عضلات می رسد و انرژی آنها را از دست می دهد، همچنین قلب باید بیشتر کار کند تا خون غنی از اکسیژن را در بدن حرکت دهد که باعث خستگی می شود. از آنجا که خستگی غالبا یک قسمت طبیعی از زندگی شلوغ و مدرن تلقی می شود تشخیص کمبود آهن با این علامت دشوار است. با این حال، بسیاری از افراد مبتلا به کمبود آهن در کنار ضعف، احساس گنگ بودن یا عدم تمرکز را نیز تجربه می کنند.
رنگ پریدگی
پوست کم رنگ یا رنگ پریدگی به ویژه در قسمت پلک های پایین از دیگر علائم رایج کمبود آهن است. هموگلوبین موجود در گلبول های قرمز خون رنگ قرمز به خون می بخشند، بنابراین میزان کم آن هنگام کمبود آهن باعث رنگ پریدگی می شود به همین دلیل است پوست می تواند رنگ یا گرمای سالم خود را در افراد دچار فقر آهن از دست بدهد.
این رنگ پریدگی در افراد مبتلا به فقر آهن می تواند در سراسر بدن ظاهر شود یا به یک ناحیه محدود شود، این شامل موارد زیر است:
- صورت
- لثه
- داخل لب ها یا پلک های پایین
- ناخن
این نشانه اغلب یکی از نخستین مواردی است که پزشکان به عنوان علامت کمبود آهن بدنبال آن می گردند. با این حال، باید با انجام آزمایش خون تایید شود. رنگ پریدگی بیشتر در موارد متوسط یا شدید کم خونی مشاهده می شود. اگر پلک پایین خود را به سمت پایین بکشید لایه داخلی باید زنگ قرمز زنده داشته باشد. اگر رنگ آن صورتی یا زرد بسیار کم رنگ باشد این امر ممکن است نشانه کمبود آهن باشد.
تنگی نفس
هموگلوبین سلول های قرمز خون را قادر می سازد تا اکسیژن را به بدن منتقل کنند. هنگام پایین بودن سطح هموگلوبین پیرو کمبود آهن سطح اکسیژن نیز کاهش می یابد. این بدان معناست که عضلات اکسیژن کافی برای انجام فعالیت های طبیعی مانند پیاده روی دریافت نمی کنند در نتیجه با تلاش بدن برای دریافت اکسیژن بیشتر میزان تنفس افزایش می یابد به همین دلیل تنگی نفس یکی از علائم رایج است.
اگر احساس می کنید که نفس نفس می زنید و در انجام کارهای عادی و روزمره خود مانند راه رفتن، بالا رفتن از پله ها یا ورزش مشکل دارید احتمال می رود کمبود آهن مقصر بروز این عارضه باشد.
سردرد و سرگیجه
کمبود آهن ممکن است باعث سردرد به ویژه در زنان شود. به نظر می رسد این علامت کمتر از سایر علائم رخ می دهد و اغلب با سرگیجه بروز می کند البته رابطه بین فقر آهن و سردرد هنوز مشخص نیست.
سردرد شاید به این دلیل رخ دهد که سطح پایین هموگلوبین در گلبول های قرمز یعنی اکسیژن کافی به مغز نمی رسد. در نتیجه، رگ های خونی در مغز متورم شده و باعث فشار و سردرد می شوند. اگرچه دلایل زیادی برای بروز سردرد وجود دارد، اما سردردهای مکرر و سرگیجه می تواند نشانه کمبود آهن باشد.
تپش قلب
ضربان قلب قابل توجه که به آن تپش قلب نیز می گویند می تواند یکی دیگر از علائم کم خونی ناشی از فقر آهن باشد. ارتباط بین کمبود آهن، کم خونی و مشکلات قلبی هنوز در حال مطالعه است، اما احتمال می رود مربوط به اکسیژن رسانی باشد.
هموگلوبین پروتئینی در سلول های قرمز خون است که به انتقال اکسیژن به بدن کمک می کند. در کمبود آهن سطح پایین هموگلوبین یعنی قلب برای حمل اکسیژن مجبور است سخت کار کند این امر منجر به ضربان نامنظم یا غیرطبیعی قلب می شود حتی در موارد شدید نیز می تواند منجر به بزرگ شدن قلب، سوفل قلب یا نارسایی قلبی شود. با این حال، این علائم به طور معمول کمتر شایع هستند.
مو و پوست خشک و آسیب دیده
پوست و موهای خشک و آسیب دیده می تواند نشانه کمبود آهن باشد. کمبود آهن با کاهش سطح هموگلوبین در خون مقدار اکسیژن موجود در سلول های موثر در رشد مو را کاهش می دهد. هنگامی که پوست و مو از اکسیژن محروم شوند خشک و ضعیف می شوند، همچنین کمبود آهن با ریزش مو همراه است و برخی تحقیقات نشان می دهند این می تواند یک دلیل آن باشد.
ریزش مو هنگام شستشو و برس کشیدن کاملا طبیعی است، اما اگر ریزش بیش از حد و غیرمعمولی را تجربه می کنید احتمال می رود مربوط به کمبود آهن باشد.
تورم و درد زبان و دهان
برخی اوقات فقط با نگاهی به داخل یا اطراف دهان می توان کم خونی ناشی از فقر آهن را تشخص داد. علائم شامل زمانی است که زبان متورم، ملتهب یا رنگ پریده می شود، همچنین کمبود آهن احتمال می رود علائم دیگری در اطراف ناحیه دهان ایجاد کند که این شامل:
- خشکی دهان
- احساس سوزش در دهان
- ترک های قرمز دردناک در گوشه های دهان
- زخم های دهان
پاهای بی قرار
کمبود آهن به سندروم پای بی قرار مرتبط است، این سندروم اصرار شدید برای حرکت دادن پاها در حالت استراحت است، همچنین می تواند باعث خزیدن یا خارش ناخوشایند و عجیب در پاها شود که به طور معمول در شب بدتر می شود یعنی خوابیدن را دشوار می کند.
دلایل بروز سندروم پای بی قرار هنوز به طور کامل شناسایی نشده است. با این حال، حدود 25 درصد از افراد مبتلا به کم خونی ناشی از فقر آهن سندروم پای بی قرار دارند. شیوع این سندروم در افراد دارای کمبود آهن در مقایسه با جمعیت عمومی 9 برابر بیشتر است.
ناخن های شکننده یا قاشقی شکل
یک علامت بسیار رایج کمبود آهن ناخن های شکننده یا قاشقی شکل است که به این وضعیت کویلونیشیا گفته می شود. به طور معمول نخستین نشانه ناخن های شکننده است که به راحتی تراشیده و ترک می خورند.
ناخن های قاشقی شکل ناشی از کمبود آهن یعنی وسط ناخن فرو رفته و لبه های آن بلند شود تا مانند قاشق حالت گرد داشته باشد. با این حال، این یک عارضه جانبی نادر است که فقط در حدود پنج درصد از افراد مبتلا به فقر آهن رخ می دهد و به طور معمول هم فقط در موارد شدید کم خونی فقر آهن مشاهده می شود.
سایر علائم کمبود آهن
چندین نشانه دیگر وجود دارد که نشان می دهد آهن بدن کم است. این موارد به طور معمول شیوع کمتری دارند و به غیر از فقر آهن می توانند به بسیاری از بیماری ها نیز مرتبط باشند. علائم دیگر کم خونی فقر آهن عبارتند از:
هوس های عجیب: اشتیاق و تمایل به خوردن مواد غیر غذایی یا دارای ارزش غذایی کم “پیکا” نامیده می شود. این عارضه هوس خوردن یخ، خاک رس، خاک، گچ یا کاغذ را در پی دارد و می تواند نشانه کمبود آهن باشد، همچنین می تواند در دوران بارداری نیز رخ دهد.
احساس افسردگی: کم خونی ناشی از فقر آهن ممکن است در بزرگسالان با افسردگی همراه باشد. زنان باردار با فقر آهن نیز احتمال بیشتری برای ابتلا به افسردگی دارند.
دست و پای سرد: کمبود آهن یعنی اکسیژن کمتری به دست و پا منتقل می شود. بعضی از افراد ممکن است به طور کلی سرما را بیشتر احساس کنند یا دست و پا سردی داشته باشند.
عفونت های مکرر: از آنجا که آهن برای سیستم ایمنی سالم مورد نیاز است کمبود آن خطر ابتلا به عفونت را افزایش می دهد.
بیشتر بخوانید:علت شایع حالت تهوع و راه های پیشگیری از آن
برنامه رژیم غذایی کم خونی
برنامه های درمانی کم خونی اغلب شامل تغییرات رژیم غذایی است. بهترین برنامه غذایی برای درمان کم خونی شامل مواد غذایی سرشار از آهن و سایر ویتامین های ضروری برای تولید هموگلوبین و گلبول های قرمز خون است، همچنین باید شامل مواد غذایی برای کمک به بدن برای جذب بهتر آهن باشد.
آهن موجود در مواد غذایی به دو صورت آهن هم و غیر هم موجود است. آهن هم در گوشت، مرغ و غذاهای دریایی یافت می شود در حالی که آهن غیرهمی در مواد غذایی گیاهی و غنی شده با آهن موجود است. بدن قادر به جذب هر دو نوع آهن است، اما آهن هم را به راحتی جذب می کند.
مقدار توصیه شده روزانه برای مصرف آهن 10 میلی گرم برای مردان و 12 میلی گرم برای زنان است. اگرچه برنامه های درمانی کم خونی بصورت فردی انجام می شود، اما بیشتر آنها روزانه به مصرف 150 تا 200 میلی گرم آهن اساسی نیاز دارند. تا زمانی که سطح آهن بدن به میزان کافی نرسد به احتمال زیاد باید قرص آهن یا مکمل آن را مصرف کرد. برای دریافت آهن بیشتر و کمک به مبارزه با کم خونی فقر آهن این مواد غذایی را به رژیم خود اضافه کنید:
سبزی ها
سبزی های برگ دار به ویژه گیاهان تیره از بهترین منابع آهن غیرهمی محسوب می شوند، آنها عبارتند از:
- اسفناج
- کلم پیچ
- کلم سبز
- قاصدک
- برگ چغندر
برخی از سبزی های برگ دار مانند برگ چغندر و برگ کلم سبز حاوی فولات نیز هستند. رژیم غذایی کم فولات نیز باعث کم خونی فقر فولات می شود. در نظر داشته باشید مرکبات، لوبیا و غلات کامل منابع خوبی از فولات هستند.
خوردن سبزی های تیره و برگ دار برای تامین آهن مورد نیاز بدن گزینه خوبی محسوب می شود. برخی از سبزی های سرشار از آهن مانند اسفناج و کلم پیچ نیز دارای اگزالات زیادی هستند. اگزالات ها می توانند با اتصال به آهن مانع جذب آهن غیرهمی شوند، بنابراین گرچه خوردن سبزی ها به عنوان بخشی از یک رژیم مناسب و مفید برای کم خونی است، اما فقط برای درمان این بیماری به آنها وابسته نباشید.
ویتامین C به جذب آهن در معده کمک می کند. خوردن سبزی های برگ دار با مواد غذایی حاوی ویتامین C مانند پرتقال، فلفل قرمز و توت فرنگی باعث افزایش جذب آهن می شود. برخی از سبزی ها مانند سبزی های برگ چغندر و کلم سبز منابع خوبی از آهن و ویتامین C محسوب می شوند.
گوشت و مرغ
گوشت و مرغ حاوی آهن هم هستند. گوشت قرمز، گوشت بره و گوساله بهترین منبع تامین آهن برای بدن هستند، اما مقادیر آهن در مرغ در مقایسه با گوشت کمتر است. خوردن گوشت یا مرغ با برخی مواد غذایی مانند سبزی های برگ دار همراه یک میوه غنی از ویتامین C باعث افزایش جذب آهن می شود.
جگر
بسیاری از مردم از خوردن گوشت اندام اجتناب می کنند، اما این نوع گوشت منبع بسیار خوبی از آهن به شمار می آید. بدون شک جگر به عنوان محبوب ترین گوشت اندام غنی از آهن و فولات است. برخی دیگر از گوشت های اندام غنی از آهن قلب، کلیه و زبان گاو هستند.
غذای دریایی
برخی غذاهای دریایی آهن هم را برای بدن تامین می کنند. صدف، گوش ماهی، خرچنگ و میگو منابع خوبی از آهن محسوب می شوند البته بیشتر ماهی ها حاوی آهن هستند. ماهی هایی که دارای بهترین سطح آهن هستند عبارتند از:
- ماهی تن کنسرو شده یا تازه
- ماهی خال مخالی
- گالیت
- پرستو ماهی
- ماهی لوتی
- ماهی قزل آلا تازه یا کنسرو شده
ساردین کنسرو شده منبع خوبی از آهن است، اما حاوی کلسیم زیادی است. کلسیم اگر به آهن بپیوندد جذب آن را کاهش می دهد. مواد غذایی سرشار از کلسیم نباید به صورت همزمان با مواد غذایی غنی از آهن مصرف شوند. گونه های دیگر مواد غذایی غنی از کلسیم عبارتند از:
- شیر لبنی
- شیرهای گیاهی غنی شده
- ماست
- کفیر
- پنیر
- توفو
مواد غذایی غنی شده با آهن
بسیاری از مواد غذایی با آهن غنی می شوند، بنابراین اگر گیاهخوار هستید یا به دنبال سایر منابع آهن هستید این مواد غذایی را به رژیم خود اضافه کنید:
- آب پرتقال غنی شده
- غلات آماده شده برای خوردن
- غذاهای تهیه شده از آرد تصفیه و غنی شده مانند نان سفید
- ماکارونی غنی شده
- مواد غذایی تهیه شده از غلات غنی شده
- برنج سفید غنی شده
لوبیا
لوبیا منبع خوبی از آهن برای گیاه خواران و گوشت خواران محسوب می شود، همچنین ارزان قیمت و همه فن حریف است. برخی از گزینه های غنی از آهن عبارتند از:
- لوبیا قرمز
- نخود
- دانه های سویا
- لوبیا چشم بلبلی
- لوبیا چیتی
- لوبیای سیاه
- نخود فرنگی
- لوبیای لیما
آجیل و دانه ها
بسیاری از انواع آجیل و دانه ها منبع خوبی از آهن هستند که می توان آنها را به تنهایی خورد یا روی ماست یا سالاد پاشید. برخی از مغزها و دانه های حاوی آهن عبارتند از:
- تخمه کدو تنبل
- بادام هندی
- پسته
- شاه دانه
- دانه کاج
- تخمه آفتابگردان
مغزها و دانه ها هم به صورت خام و هم تفت داده شده حاوی مقادیر مشابه آهن هستند، همچنین بادام منبع خوبی از آهن محسوب می شود. آجیل و دانه ها به عنوان بخشی از یک برنامه غذایی سالم گزینه عالی هستند، اما از آنجا که کلسیم بالایی نیز دارند ممکن است باعث افزایش آهن بدن نشوند.
در پایان
هیچ مواد غذایی به تنهایی کم خونی را درمان نمی کند، اما رژیم غذایی سالم و سرشار از سبزی های تیره، برگ دار، آجیل و دانه ها، غذاهای دریایی، گوشت، لوبیا و میوه ها و سبزی های غنی از ویتامین C می تواند به تامین آهن مورد نیاز بدن برای کنترل کم خونی کمک کند.
حتما درباره مصرف مکمل با پزشک خود مشورت کنید زیرا به سختی می توان آهن کافی را از رژیم غذایی دریافت کرد. ماهیتابه چدنی وسیله اصلی در رژیم غذایی کم خونی است. غذاهایی که در چدن پخته می شوند آهن را از ماهی تابه جذب می کنند.
مواد غذایی اسیدی بیشترین جذب آهن را دارند و مواد غذایی که برای مدت کوتاهی پخته می شوند کمترین میزان جذب را دارند. هنگام دنبال کردن یک برنامه غذایی برای درمان کم خونی این دستورالعمل ها را بخاطر بسپارید:
مواد غذایی سرشار از آهن را همراه مواد غذایی یا نوشیدنی هایی که مانع جذب آهن می شوند مصرف نکنید. اینها شامل قهوه یا چای، تخم مرغ، مواد غذایی حاوی اگزالات زیاد و سرشار از کلسیم است.
برای بهبود جذب مواد غذایی غنی از آهن را با مواد غذایی غنی از ویتامین C مانند پرتقال، گوجه فرنگی یا توت فرنگی بخورید.
برای بهبود جذب مواد غذایی غنی از آهن را با مواد غذایی حاوی بتاکاروتن مانند زردآلو، فلفل قرمز و چغندر بخورید.
در طول روز انواع مواد غذایی آهن هم و غیر هم را برای دریافت میزان بیشتر آهن بخورید.
برای افزایش جذب آهن هر زمان که ممکن است مواد غذایی آهن هم و غیر هم را با هم بخورید.
برای حمایت از تولید گلبول های قرمز مواد غذایی سرشار از فولات و ویتامین B12 را در برنامه غذایی خود بگنجانید.
مترجم: الهه زارعی