تولد نوزاد می تواند مجموعه ای از احساسات قدرتمند را از هیجان و شادی گرفته تا ترس و اضطراب ایجاد کند، اما همچنین می تواند باعث بروز چیزی غیر قابل انتظار مانند افسردگی شود.
اکثر مادران جدید پس از زایمان “گرفتگی خلق پس از زایمان” پس از زایمان را تجربه می کنند که به طور معمول شامل نوسانات خلقی، افسردگی، گریه، اضطراب و مشکل در خواب است.
افسردگی اغلب در دو تا سه روز انخست پس از زایمان شروع می شود و ممکن است تا دو هفته ادامه یابد.
اما برخی از مادران جدید دچار افسردگی شدیدتر و طولانی تری می شوند که به افسردگی پس از زایمان معروف است. به ندرت، یک اختلال خلقی شدید به نام روان پریشی پس از زایمان نیز ممکن است پس از زایمان ایجاد شود. افسردگی پس از زایمان یک نقص یا ضعف شخصیتی نیست.
برخی اوقات فقط عارضه زایمان است. به گزارش مایو کلینیک، در صورت ابتلا به افسردگی پس از زایمان درمان سریع می تواند در مدیریت علائم برای برقراری ارتباط با نوزاد کمک کند.
علائم افسردگی پس از زایمان
علائم و نشانه های افسردگی پس از زایمان متفاوت است و می تواند از خفیف تا شدید متغیر باشد.
علائم گرفتگی خلق پس از زایمان
علائم و نشانه های گرفتگی خلق پس از زایمان – که تنها چند روز تا یک یا دو هفته پس از تولد نوزاد طول می کشد – شامل موارد زیر است:
نوسانات خلقی
اضطراب
غمگینی
تحریک پذیری
احساس گیجی
گریه
کاهش تمرکز
مشکلات اشتها
مشکل خواب
علائم افسردگی پس از زایمان
افسردگی پس از زایمان ممکن است در ابتدا با گرفتگی خلق پس از زایمان اشتباه گرفته شود، اما علائم و نشانه ها شدیدتر بوده و بیشتر طول می کشد و در نهایت می تواند در توانایی شما در مراقبت از نوزاد و انجام سایر کارهای روزانه اختلال ایجاد کند. علائم به طور معمول در چند هفته نخست پس از زایمان ظاهر می شوند، اما ممکن است زودتر در دوران بارداری یا دیرتر یعنی یک سال پس از تولد نوزاد شروع شوند. علائم و نشانه های افسردگی پس از زایمان شامل موارد زیر است:
خلق افسرده یا نوسانات شدید خلقی
گریه زیاد
مشکل در برقراری ارتباط با نوزاد
خروج از حلقه خانواده و دوستان
از دست دادن اشتها یا خوردن بسیار بیشتر از حد معمول
ناتوانی در خواب (بی خوابی) یا خواب زیاد
خستگی شدید یا از دست دادن انرژی
کاهش علاقه و لذت به فعالیت هایی که قبلا از انجام آنها لذت می بردید
تحریک پذیری و عصبانیت شدید
ترس از اینکه مادر خوبی نباشید
ناامیدی
احساس بی ارزشی، شرم، گناه یا ناکافی بودن
کاهش توانایی تفکر واضح، تمرکز یا تصمیم گیری
بی قراری
اضطراب شدید و حملات هراس
افکار آسیب رساندن به خود یا نوزاد
افکار مکرر مربوط به مرگ یا خودکشی
افسردگی پس از زایمان بدون درمان می تواند ماه ها یا حتی بیشتر طول بکشد.
روان پریشی پس از زایمان
با روان پریشی پس از زایمان – یک بیماری نادر که به طور معمول در هفته نخست پس از زایمان ایجاد می شود – علائم و نشانه ها شدید هستند. علائم و نشانه ها شامل موارد زیر است:
سردرگمی و بی نظمی
افکار وسواسی در مورد کودک
توهم و هپروت
اختلالات خواب
انرژی و تحریک بیش از حد
پارانویا
تلاش برای آسیب رساندن به خود یا نوزاد
روان پریشی پس از زایمان ممکن است منجر به افکار یا رفتارهای تهدید کننده زندگی شود و نیاز به درمان فوری دارد.
افسردگی پس از زایمان در پدران جدید
پدران جدید نیز می توانند افسردگی پس از زایمان را تجربه کنند. آنها ممکن است با احساس ناراحتی یا خستگی دست و پنجه نرم کنند، تحت فشار باشند، اضطراب را تجربه کنند یا در الگوی معمول غذا خوردن و خوابیدن خود تغییراتی ایجاد کنند، علائم مشابه مادران مبتلا به افسردگی پس از زایمان.
پدران جوان، دارای سابقه افسردگی، مشکلات مربوط به روابط را تجربه می کنند یا از نظر مالی مشکل دارند بیشتر در معرض افسردگی پس از زایمان هستند. افسردگی پس از زایمان در پدران – که برخی اوقات افسردگی پس از زایمان پدری نیز نامیده می شود – می تواند تاثیر منفی مشابهی با افسردگی پس از زایمان در مادران بر روابط شریک جنسی و رشد کودک داشته باشد.
اگر پدر جدیدی هستید و علائم افسردگی یا اضطراب را در دوران بارداری همسر خود یا در نخستین سال پس از تولد فرزند خود تجربه می کنید با روان درمانگر صحبت کنید. درمان ها و حمایت های مشابهی که برای مادران مبتلا به افسردگی پس از زایمان ارائه می شود می تواند در درمان افسردگی پس از زایمان در پدران نیز مفید باشد.
زمان مراجعه به پزشک
در صورت احساس افسردگی بعد از تولد نوزاد ممکن است از پذیرفتن آن اکراه داشته باشید یا خجالت بکشید، اما در صورت مشاهده هرگونه علائم گرفتگی خلق یا افسردگی پس از زایمان به پزشک مراجعه کنید. در صورت وجود علائمی که نشان می دهد دچار روان پریشی پس از زایمان شده اید باید بلافاصله برای کمک گرفتن اقدام کنید. در صورت مشاهده علائم و نشانه های افسردگی با ویژگی های زیر باید در اسرع وقت با پزشک خود تماس بگیرید:
بعد از دو هفته محو نمی شوند
بدتر می شوند
مراقبت از کودک را سخت می کند
انجام کارهای روزمره را سخت می کند
وجود افکار آسیب رساندن به خود یا نوزاد
داشتن افکار خودکشی
اگر در هر مرحله ای به فکر آسیب رساندن به خود یا نوزاد خود هستید فورا از همسر یا عزیزان خود در مراقبت از نوزاد کمک بگیرید و برای دریافت کمک اقدام کنید. در صورت داشتن افکار خودکشی این گزینه ها را نیز در نظر بگیرید:
از ارائه دهنده مراقبت های اولیه یا سایر متخصصان مراقبت های بهداشتی کمک بگیرید.
با یک متخصص بهداشت روانی تماس بگیرید.
با یکی از دوستان یا اعضای خانواده خود تماس بگیرید.
کمک به دوست یا همسر
افراد مبتلا به افسردگی ممکن است افسردگی خود را تشخیص ندهند یا نپذیرند. آنها ممکن است از علائم و نشانه های افسردگی آگاه نباشند. در صورت مشکوک شدن به یکی از دوستان یا عزیزان خود برای ابتلا به افسردگی یا روان پریشی پس از زایمان به وی کمک کنید تا بلافاصله به دنبال مراقبت های پزشکی باشد.
علل بروز افسردگی پس از زایمان
هیچ دلیل واحدی برای ابتلا به افسردگی پس از زایمان وجود ندارد، اما مسائل جسمی و احساسی ممکن است در این امر نقش داشته باشند.
تغییرات فیزیکی. پس از زایمان کاهش شدید هورمون ها (استروژن و پروژسترون) در بدن می توانند به افسردگی پس از زایمان منجر شوند. سایر هورمون های تولید شده توسط غده تیروئید نیز ممکن است به شدت کاهش یابد که می تواند باعث بروز احساس خستگی، تنبلی و افسردگی شود.
مسائل عاطفی. هنگامی که دچار کم خوابی و گیجی هستید ممکن است در رسیدگی حتی مشکلات جزئی نیز دچار مشکل شوید. حتی ممکن است در مورد توانایی خود در مراقبت از یک نوزاد نگران باشید یا اینکه احساس جذابیت کمتری داشته باشید، با احساس هویت خود مقابله کنید یا احساس از دست دادن کنترل زندگی خود را داشته باشید. هر یک از این مسائل می تواند به افسردگی پس از زایمان منجر شوند.
عوامل خطر برای افسردگی پس از زایمان
هر مادر جدیدی می تواند افسردگی پس از زایمان را تجربه کند و بعد از تولد هر کودکی نه فقط اولین فرزند ایجاد می شود. با این حال، خطر ابتلا افزایش می یابد اگر:
در صورت داشتن سابقه افسردگی چه در دوران بارداری و چه در زمان های دیگر
ابتلا به اختلال دوقطبی
ابتلا به افسردگی بعد از بارداری قبلی
داشتن سابقه خانوادگی ابتلا به افسردگی یا سایر اختلالات خلقی
در طول یک سال گذشته رویدادهای استرس زا مانند عوارض بارداری، بیماری یا از دست دادن شغل را تجربه کرده اید
نوزاد دارای مشکلات سلامتی یا سایر نیازهای خاص است
داشتن دوقلو، سه قلو یا چند زایمان دیگر
مشکل در روند شیردهی
داشتن مشکل در رابطه خود با همسرتان یا سایر افراد مهم زندگی خود
سیستم ایمنی ضعیف
مشکلات مالی
حاملگی بدون برنامه یا ناخواسته
عوارض افسردگی پس از زایمان
در صورت عدم درمان افسردگی پس از زایمان این عارضه می تواند در پیوند مادر و فرزند اختلال و در خانواده مشکلاتی ایجاد کند.
برای مادران. افسردگی پس از زایمان درمان نشده می تواند ماه ها یا بیشتر طول بکشد و برخی اوقات به یک اختلال افسردگی مزمن تبدیل می شود. حتی در صورت درمان افسردگی پس از زایمان خطر ابتلا به افسردگی شدید در آینده را در زنان افزایش می دهد.
برای پدران. افسردگی پس از زایمان می تواند تاثیر موجی داشته باشد و باعث ایجاد فشار روحی برای همه نزدیکان نوزاد شود. هنگام افسردگی مادر احتمال افسردگی در پدر نوزاد نیز افزایش می یابد. پدران جدید در حال حاضر در معرض افزایش افسردگی هستند، خواه شریک زندگی آنها تحت تاثیر قرار گیرد یا نه.
برای کودکان. کودکان مادرانی که افسردگی پس از زایمان را درمان نکرده اند بیشتر در معرض مشکلات عاطفی و رفتاری مانند مشکلات خواب و خوردن، گریه زیاد و تاخیر در رشد زبانی هستند.
جلوگیری از بروز افسردگی
در صورت داشتن سابقه افسردگی به ویژه افسردگی پس از زایمان اگر قصد بارداری دارید یا به محض اطلاع از بارداری به پزشک خود اطلاع دهید. در دوران بارداری پزشک می تواند علائم و نشانه های افسردگی را از نزدیک تحت نظر داشته باشد.
وی ممکن است از شما بخواهد پرسشنامه غربالگری افسردگی را در دوران بارداری و پس از زایمان تکمیل کنید. برخی اوقات افسردگی خفیف را می توان با گروه های حمایتی، مشاوره یا سایر درمان ها مدیریت کرد. در موارد دیگر حتی در دوران بارداری ممکن است داروهای ضد افسردگی توصیه شود.
پس از تولد نوزاد پزشک ممکن است معاینه زودهنگام پس از زایمان را برای بررسی علائم و نشانه های افسردگی پس از زایمان توصیه کند. در صورت تشخیص زودهنگام درمان زودتر شروع می شود. در صورت داشتن سابقه افسردگی پس از زایمان پزشک احتمال می رود بلافاصله پس از زایمان داروهای ضد افسردگی یا روان درمانی را تجویز کند.
مترجم: الهه زارعی