نوشیدنی های رژیمی در سراسر جهان محبوبیت زیادی پیدا کرده اند به ویژه در افرادی که می خواهند قند یا کالری دریافتی خود را کاهش دهند. در این نوشیدنی ها به جای قند از شیرین کننده های مصنوعی مانند آسپارتام، سیکلامات، ساخارین، آسه سولفام کا یا سوکرالوز برای شیرین کردن آنها استفاده می شود.
تقریبا هر نوشیدنی محبوب شیرین شده در بازار دارای نسخه “سبک” یا “رژیمی” است. به گزارش هلث لاین، نوشیدنی های رژیمی برای نخستین بار در دهه 1950 برای افراد مبتلا به دیابت معرفی شد، اگرچه بعدا برای افراد علاقه مند به کنترل وزن خود یا کاهش قند مصرفی نیز به بازار عرضه شد.
نوشیدنی رژیمی مغذی نیست
نوشیدنی رژیمی در اصل ترکیبی از آب گازدار، شیرین کننده مصنوعی یا طبیعی، رنگ ها، طعم ها و سایر افزودنی های غذایی است. این نوع نوشیدنی ها به طور معمول کالری بسیار کمی دارد یا فاقد کالری است و ارزش غذایی قابل توجهی ندارند.
همه نوشیدنی هایی که از شیرین کننده های مصنوعی استفاده می کنند کالری کمی دارند یا فاقد قند هستند. برخی از قند و شیرین کننده با هم استفاده می کنند. به عنوان مثال، یک قوطی کوکاکولا لایف حاوی شیرین کننده طبیعی استویا حاوی 90 کالری و 24 گرم قند است.
در حالی که دستور العمل های تهیه از مارکی به مارک دیگر متفاوت است برخی از مواد رایج در نوشیدنی رژیمی عبارتند از:
آب گازدار. در حالی که آب گازدار می تواند در طبیعت رخ دهد، بیشتر نوشیدنی ها با حل دی اکسید کربن در آب تحت فشار ساخته می شوند.
شیرین کننده ها. اینها شامل شیرین کننده های مصنوعی معمولی مانند آسپارتام، ساخارین، سوکرالوز یا شیرین کننده گیاهی مانند استویا هستند که 200 تا 13 هزار برابر شیرین تر از قند معمولی هستند.
اسیدها. برخی اسیدها مانند سیتریک اسید، مالیک و فسفریک برای افزودن تندی به نوشیدنی های گازدار استفاده می شود، همچنین با فرسایش مینای دندان مرتبط هستند.
رنگ ها. رایج ترین رنگ ها کاروتنوئیدها، آنتوسیانین ها و کارامل ها هستند.
طعم. انواع مختلفی از آب میوه های طبیعی یا طعم دهنده های مصنوعی در نوشیدنی رژیمی از جمله میوه ها، انواع توت ها، گیاهان و کولا استفاده می شود.
مواد نگهدارنده. اینها به نوشیدنی های رژیمی برای دوام و ماندگاری بیشتر در قفسه سوپر مارکت ها کمک می کند. به طور معمول از پتاسیم بنزوات استفاده می شود.
ویتامین ها و مواد معدنی. برخی از تولیدکنندگان نوشیدنی رژیمی ویتامین ها و مواد معدنی را به عنوان جایگزین های سالم تر بدون کالری به بازار محصولات خود اضافه می کنند.
کافئین. بسیاری از نوشیدنی های رژیمی درست مانند نوشیدنی معمولی حاوی کافئین هستند. یک قوطی کک رژیمی حاوی 46 میلی گرم کافئین است در حالی که پپسی حاوی 35 میلی گرم (1 ، 6) است.
تاثیرات نوشیدنی های رژیمی بر کاهش وزن متناقض است
از آنجا که نوشیدنی رژیمی به طور معمول فاقد کالری است، طبیعی است تصور شود به کاهش وزن کمک می کند. با این حال، تحقیقات نشان می دهد ارتباط ممکن است چندان ساده نباشد. چندین مطالعه مشاهده ای نشان می دهند استفاده از شیرین کننده های مصنوعی و نوشیدن مقادیر زیاد نوشیدنی رژیمی با افزایش خطر ابتلا به چاقی و سندرم متابولیک ارتباط دارد.
دانشمندان اذعان می دارند نوشیدنی رژیمی با تحریک هورمون های گرسنگی، تغییر گیرنده های طعم شیرین و تحریک پاسخ های دوپامین در مغز اشتها را افزایش می دهد. با توجه به اینکه نوشیدنی های رژیمی کالری ندارند، این پاسخ ها باعث دریافت بیشتر مواد غذایی شیرین یا پر کالری می شود در نتیجه باعث افزایش وزن شود. با این حال، شواهد این امر در مطالعات فاز انسانی سازگار نیست.
نظریه دیگری نشان می دهد ارتباط نوشیدنی رژیمی با افزایش وزن توسط افراد دارای عادت های بد غذایی در نوشیدن بیشتر توضیح داده شود. افزایش وزن آنها ناشی از عادات غذایی موجود آنها است نه نوشیدنی رژیمی. مطالعات تجربی این ادعا را که نوشیدنی رژیمی باعث افزایش وزن می شود را تایید نمی کند. در واقع، این مطالعات نشان می دهند جایگزینی نوشیدنی های شیرین با قند با نوشیدنی رژیمی می تواند منجر به کاهش وزن شود.
در یک مطالعه شرکت کنندگان دارای اضافه وزن 24 اونس معادل 710 میلی لیتر نوشیدنی یا آب رژیمی در روز به مدت یک سال نوشیدند. در پایان مطالعه، گروه نوشیدنی رژیم غذایی به طور متوسط 13.7 پوند معادل 6.21 کیلوگرم کاهش وزن را تجربه کردند.
با این حال، شواهدی از سوگیری در ادبیات علمی وجود دارد. مشخص شده است مطالعات تامین شده توسط صنعت شیرین کننده های مصنوعی نتایج مطلوب تری نسبت به مطالعات غیرصنعتی دارد که می تواند اعتبار نتایج آنها را تضعیف کند. به طور کلی، برای تعیین تاثیرات واقعی نوشیدنی رژیمی بر کاهش وزن تحقیقات بیشتری با کیفیت بالا مورد نیاز است.
برخی مطالعات نوشیدنی رژیمی را با دیابت و بیماری های قلبی مرتبط می دانند
اگرچه نوشیدنی رژیمی فاقد کالری، قند و چربی است، اما در چندین مطالعه با ابتلا به دیابت نوع 2 و بیماری های قلبی مرتبط بوده است. تحقیقات نشان می دهند فقط یک وعده نوشیدنی شیرین شده مصنوعی در روز با هشت تا 13 درصد بیشتر در معرض ابتلا به دیابت نوع 2 است.
مطالعه ای روی 64 هزار و 850 نفر نشان داد نوشیدنی های شیرین شده مصنوعی با 21 درصد بیشتر در معرض ابتلا به دیابت نوع 2 هستند. با این حال، این هنوز نیمی از خطر مربوط به نوشیدنی های معمولی شیرین بود. سایر مطالعات نتایج مشابهی را نشان می دهند.
برعکس، یک بررسی اخیر نشان می دهد نوشیدنی رژیمی با افزایش خطر ابتلا به دیابت مرتبط نیست، همچنین مطالعه دیگری به این نتیجه رسید هر گونه ارتباطی را می توان با وضعیت سلامتی موجود، تغییرات وزن و شاخص توده بدنی شرکت کنندگان توضیح داد. علاوه بر این، نوشیدنی رژیمی با افزایش خطرات فشار خون بالا و بیماری های قلبی مرتبط است.
بررسی چهار مطالعه شامل 227 هزار و 254 نفر نشان داد برای هر وعده نوشیدنی شیرین شده مصنوعی در روز، 9 درصد خطر افزایش فشار خون وجود دارد. سایر مطالعات نتایج مشابهی را نشان می دهند. علاوه بر این، یک مطالعه نوشیدنی رژیمی را با افزایش کمی در خطر سکته مغزی مرتبط دانسته است، اما این فقط بر اساس داده های مشاهده ای بوده است.
از آنجا که اکثر مطالعات مشاهده ای بودند ممکن است این ارتباط را بتوان به روش دیگری توضیح داد. این احتمال وجود دارد افرادی که قبلا در معرض ابتلا به دیابت و فشار خون بالا بودند، مصرف نوشیدنی رژیمی بیشتری را انتخاب کرده باشند. تحقیقات تجربی بیشتری برای تشخیص اینکه آیا رابطه واقعی بین نوشیدنی رژیمی و افزایش قند خون یا فشار خون وجود دارد یا خیر نیاز است.
نوشیدنی رژیمی و سلامت کلیه ها
مصرف نوشیدنی رژیمی با افزایش خطر بیماری مزمن کلیه مرتبط است. یک مطالعه اخیر رژیم غذایی 15 هزار و 368 نفر را مورد تجزیه و تحلیل قرار داد و دریافت خطر ابتلا به بیماری کلیوی در مرحله آخر با مصرف لیوان های نوشیدنی رژیمی در هفته افزایش می یابد.
در مقایسه با افرادی که کمتر از یک لیوان در هفته مصرف می کردند، افرادی که بیش از هفت لیوان نوشیدنی رژیمی در هفته می نوشیدند تقریبا دو برابر بیشتر در معرض ابتلا به بیماری کلیوی قرار داشتند. یک علت احتمالی برای آسیب کلیه مقدار بالای فسفر است که بار اسیدی را بر کلیه ها افزایش می دهد.
با این حال، همچنین پیشنهاد می شود افرادی که مقادیر زیادی نوشیدنی رژیمی مصرف می کنند ، این کار را برای جبران سایر عوامل ضعیف رژیم غذایی و شیوه زندگی که ممکن است به طور مستقل در ایجاد بیماری کلیوی نقش داشته باشد جبران می کنند. جالب اینجاست مطالعاتی که در مورد تاثیر نوشیدنی رژیمی بر ایجاد سنگ کلیه انجام شده نتایج متفاوتی را نشان می دهند.
یک مطالعه مشاهده ای نشان می دهد نوشیدنی های رژیمی خطر ابتلا به سنگ کلیه را کمی افزایش می دهند، اما این خطر بسیار کمتر از خطر مصرف نوشیدنی معمولی است. علاوه بر این، این مطالعه توسط سایر تحقیقات پشتیبانی نشده است.
مطالعه دیگری نیز گزارش می دهد میزان بالای سیترات و مالات برخی از نوشیدنی های رژیمی ممکن است به درمان سنگ کلیه کمک کند به ویژه در افرادی که PH پایین در ادرار و سنگ های اسید اوریک دارند. با این حال، تحقیقات بیشتر و مطالعات در فاز انسانی مورد نیاز است.
این امر با زایمان زودرس و چاقی کودکان ارتباط دارد
مصرف نوشیدنی رژیمی در دوران بارداری با برخی پیامدهای منفی از جمله زایمان زودرس و چاقی در دوران کودکی مرتبط است. یک مطالعه نروژی روی 60 هزار و 761 زن باردار نشان می دهد مصرف نوشیدنی های شیرین مصنوعی و حاوی قند با 11 درصد خطر بیشتر زایمان زودرس مرتبط است.
تحقیقات قبلی دانمارک از این یافته ها پشتیبانی می کند. یک مطالعه روی تقریبا 60 هزار زن نیز نشان می دهد زنانی که روزانه یک وعده نوشیدنی رژیمی مصرف می کردند 1.4 برابر بیشتر از کسانی که این کار را انجام ندادند دچار زایمان زودرس شدند.
با این حال، تحقیقات اخیر روی هشت هزار و 914 زن در انگلستان هیچ ارتباطی بین رژیم غذایی کولا و زایمان زودرس پیدا نکرد. با این حال، نویسندگان اذعان می دارند ممکن است این مطالعه به اندازه کافی بزرگ نبوده و به رژیم غذایی کولا محدود شده باشد.
توجه به این نکته ضروری است این مطالعات فقط مشاهده ای بوده و هیچ توضیحی در مورد اینکه چگونه نوشیدنی رژیمی ممکن است در زایمان زودرس نقش داشته باشد ارائه نمی دهد. علاوه بر این، مصرف نوشیدنی های شیرین شده مصنوعی در دوران بارداری با افزایش خطر چاقی در دوران کودکی مرتبط است.
نتایج یک مطالعه نشان می دهد مصرف روزانه نوشیدنی های رژیمی در دوران بارداری خطر اضافه وزن نوزاد در یک سالگی را دو برابر می کند. تحقیقات بیشتری برای تجزیه و تحلیل علل بیولوژیکی بالقوه و خطرات طولانی مدت سلامتی برای کودکانی که در معرض نوشیدنی های شیرین شده مصنوعی در رحم هستند، مورد نیاز است.
اثرات دیگر
چندین اثر مستند دیگر بر نوشیدنی های رژیمی بر سلامت وجود دارد، از جمله:
کبد چرب را کاهش می دهد. برخی از مطالعات نشان می دهند جایگزینی نوشیدنی معمولی با نوشیدنی رژیمی می تواند چربی های اطراف کبد را کاهش دهد، اما سایر مطالعات هیچ تاثیری را گزارش نداده اند.
عدم افزایش رفلاکس. علیرغم برخی گزاش ها هنوز مشخص نشده است نوشیدنی های گازدار باعث رفلاکس یا سوزش سر دل می شوند یا خیر. با این حال، تحقیقات مختلط و مطالعات تجربی بیشتری مورد نیاز است.
ارتباط قوی با سرطان وجود ندارد. اکثر تحقیقات روی شیرین کننده های مصنوعی و نوشیدنی رژیمی هیچ مدرکی مبنی بر ابتلا به سرطان گزارش نکرده اند. افزایش اندکی در لنفوم و میلوم متعدد در مردان گزارش شد، اما نتایج بقدری ضعیف بود که قابل استناد نیست.
تغییرات میکروبیوم روده. شیرین کننده های مصنوعی فلور روده را تغییر می دهند و منجر به کاهش کنترل قند خون و افزایش خطر ابتلا به دیابت نوع 2 می شوند. نتایج یک مطالعه نشان می دهد همه 6 شیرین کننده مصنوعی مورد آزمایش به روش های مختلف به میکروبیوم روده آسیب رسانده اند. یکی دیگر نشان داد نحوه واکنش فلور روده افراد به شیرین کننده های مصنوعی بسیار شخصی است.
افزایش خطر پوکی استخوان. رژیم غذایی و نوشیدنی معمولی با کاهش تراکم مواد معدنی استخوان در زنان همراه است، اما در مردان اینطور نیست. کافئین و فسفر موجود در کولا با جذب طبیعی کلسیم تداخل دارد.
پوسیدگی دندان. نوشیدنی رژیمی به دلیل داشتن سطح اسیدی pH با فرسایش دندان ها ارتباط دارد. این از افزودن اسیدها مانند مالیک، سیتریک یا اسید فسفریک برای طعم ناشی می شود.
با افسردگی مرتبط است. مطالعات مشاهده ای میزان افسردگی بالاتری را پیرو مصرف نوشیدنی های رژیمی نشان داده است. با این حال، آزمایش هایی برای تعیین علت ایجاد سودا در رژیم غذایی مورد نیاز است.
در حالی که برخی از این نتایج جالب هستند، اما تحقیقات تجربی بیشتری در این زمینه لازم است تا مشخص شود آیا نوشیدنی رژیمی باعث بروز این مسائل می شود یا این که این یافته ها ناشی از شانس یا عوامل دیگر است.
مترجم: الهه زارعی