بای پس معده و سایر جراحی های کاهش وزن که در مجموع به عنوان جراحی چاقی شناخته می شوند شامل ایجاد تغییراتی در سیستم گوارش برای کاهش وزن است. جراحی چاقی هنگام موثر نبودن رژیم غذایی و ورزش انجام می شود یا وقتی به دلیل وزن دچار مشکلات جدی سلامتی می شوید.
برخی از روش ها میزان خوردن غذا را محدود می کنند. سایر روش ها با کاهش توانایی بدن در جذب مواد مغذی کار می کنند. برخی از مراحل هر دو گزینه را مد نظر قرار می دهند. در حالی که جراحی چاقی مزایای زیادی به همراه دارد همه انواع جراحی کاهش وزن از جمله روش های اصلی هستند که می توانند خطرات و عوارض جانبی جدی را به همراه داشته باشند.
به گزارش مایو کلینیک، علاوه بر این، باید با ایجاد تغییرات سالم دائمی در رژیم غذایی و ورزش منظم از موفقیت طولانی مدت جراحی چاقی اطمینان حاصل شود.
انواع جراحی چاقی
عمل جراحی اسلیو معده همراه با سوئیچ اثنی عشر
عمل باي پس معده به روش Roux-en-Y یا بای پس کلاسیک معده
گاسترکتومی یا اسلیو معده
چرا جراحی چاقی انجام می شود؟
جراحی چاقی به منظور کاهش وزن اضافی و خطر ابتلا به مشکلات سلامتی مرتبط با وزن انجام می شود، از جمله:
بیماری قلبی و سکته مغزی
فشار خون بالا
بیماری کبد چرب غیرالکلی یا استئاتوهپاتیت غیرالکلی
آپنه خواب
دیابت نوع 2
جراحی چاقی به طور معمول تنها پس از تلاش برای کاهش وزن با بهبود رژیم غذایی و عادات ورزشی انجام می شود.
جراحی چاقی برای چه فردی مناسب است؟
به طور کلی جراحی چاقی می تواند یک گزینه برای شما باشد اگر:
شاخص توده بدنی شما 40 یا بیشتر (چاقی شدید) است.
شاخص توده بدنی شما 35 تا 39.9 (چاقی) است و مشکل جدی مانند دیابت نوع 2، فشار خون بالا یا آپنه خواب شدید مرتبط با وزن دارید. در برخی موارد اگر شاخص توده بدنی30 تا 34 و مشکلات سلامتی جدی در رابطه با وزن وجود داشته باشد واجد شرایط انجام برخی از انواع جراحی کاهش وزن می شوید.
جراحی چاقی برای همه افراد دارای اضافه وزن شدید گزینه مناسبی نیست. برای واجد شرایط بودن برای انجام جراحی کاهش وزن نیاز به رعایت برخی دستورالعمل های پزشکی است. شما به احتمال زیاد یک فرآیند غربالگری گسترده خواهید داشت تا ببینید آیا واجد شرایط هستید یا خیر، همچنین باید مایل به ایجاد تغییرات دائمی برای داشتن سبک زندگی سالمی باشید. ممکن است از شما خواسته شود در برنامه های پیگیری طولانی مدت شامل نظارت بر تغذیه، شیوه زندگی و رفتار و شرایط پزشکی شرکت کنید.
خطرات جراحی چاقی
جراحی چاقی هم مانند سایر جراحی های دیگر خطرات بالقوه ای را برای سلامتی در کوتاه مدت و بلند مدت به دنبال دارد. خطرات مربوط به روش جراحی می تواند شامل موارد زیر باشد:
خون ریزی بیش از حد
عفونت
بروز واکنش های نامطلوب به بیهوشی
لخته شدن خون
مشکلات ریوی یا تنفسی
نشتی در دستگاه گوارش
مرگ (در موارد نادر)
خطرات و عوارض طولانی مدت جراحی کاهش وزن بسته به نوع جراحی متفاوت است که می توانند شامل موارد زیر باشند:
انسداد روده
سندرم دامپینگ که منجر به بروز اسهال، گرگرفتگی، سبکی سر، حالت تهوع یا استفراغ می شود
سنگ های صفراوی
فتق
قند خون پایین (هیپوگلیسمی)
سوء تغذیه
زخم ها
استفراغ
رفلاکس اسید
نیاز به جراحی یا روش دوم یا تجدید نظر
مرگ (در موارد نادر)
چگونه برای جراحی چاقی آماده می شوید؟
در صورت واجد شرایط بودن برای جراحی چاقی تیم مراقبت های بهداشتی دستورالعمل هایی را در مورد نحوه آماده شدن برای نوع جراحی خاص خود به شما می دهد. شاید لازم باشد قبل از عمل، آزمایش های مختلفی انجام دهید.
حتی ممکن است برای خوردن و آشامیدن و داروهای مصرفی خود محدودیت داشته باشید. به احتمال زیاد از شما خواسته می شود ضمن شروع برنامه فعالیت بدنی خود مصرف دخانیات را متوقف کنید، همچنین شاید لازم باشد با برنامه ریزی از قبل برای بهبودی خود پس از عمل جراحی آماده شوید.
از جراحی چاقی چه انتظاری دارید؟
جراحی چاقی در بیمارستان با استفاده از بیهوشی عمومی انجام می شود یعنی حین عمل بیهوش هستید. ویژگی های جراحی به وضعیت فردی، نوع جراحی کاهش وزن و شیوه های بیمارستان یا پزشک بستگی دارد. برخی از جراحی های کاهش وزن با برش های سنتی بزرگ یا باز در شکم انجام می شود.
امروزه بیشتر انواع جراحی های چاقی به روش لاپاراسکوپی انجام می شود. لاپاراسکوپ ابزار کوچک و لوله ای شکل که دوربین به آن متصل است. لاپاراسکوپ از طریق برش های کوچک در شکم وارد می شود. دوربین کوچک در نوک لاپاراسکوپ به جراح برای مشاهده داخل شکم بدن ایجاد برش های بزرگ سنتی کمک می کند. جراحی لاپاراسکوپی می تواند روند بهبودی را سریع تر و کوتاه تر کند، اما برای همه افراد گزینه مناسبی نیست.
جراحی به طور معمول چند ساعت طول می کشد. پس از جراحی در اتاق ریکاری به هوش می آیید، جایی که کادر پزشکی شما را برای هر گونه عارضه تحت نظر قرار می دهند. بسته به روش انجام شده شاید نیاز باشد چند روز در بیمارستان بستری باشید.
انواع جراحی چاقی
هر نوع جراحی چاقی مزایا و معایب مختص خود را دارد، بنابراین در مورد آنها حتما با پزشک خود مشورت کنید. در اینجا نگاهی به انواع رایج جراحی چاقی می اندازیم:
بای پس معده به روش Y-en-Roux. این نوع رایج ترین روش بای پس معده محسوب می شود و به طور معمول برگشت پذیر نیست. این کار با ایجاد محدودیت در مقدار غذای مصرفی جذب مواد مغذی را کاهش می دهد.
جراح قسمت بالای شکم را برش می دهد و آن را از بقیه معده جدا می کند. کیسه به دست آمده به اندازه یک گردو است و فقط حدود یک اونس غذا را در خود نگه می دارد. به طور معمول معده می تواند حدود سه پیمانه غذا را در خود نگه دارد.
جراح روده کوچک را بریده و قسمتی از آن را به طور مستقیم روی کیسه می دوزد، سپس غذا وارد این کیسه کوچک معده و به طور مستقیم وارد روده باریکی می شود که به آن دوخته شده است. غذا بیشتر معده و قسمت نخست روده کوچک را دور می زند و مستقیم وارد قسمت میانی روده کوچک می شود.
اسلیو معده یا گاسترکتومی. با گاسترکتومی اسلیو حدود 80 درصد معده برداشته می شود و یک کیسه طولانی مانند لوله باقی می ماند. این معده کوچک تر نمی تواند به اندازه غذا نگه دارد، همچنین هورمون گرلین تنظیم کننده اشتها کمتر تولید می کند که میل به غذا را کاهش می دهد.
مزایای این روش شامل کاهش وزن قابل توجه و عدم تغییر مسیر روده است. گاسترکتومی نیز نسبت به سایر روش ها نیاز به بستری کوتاه مدت در بیمارستان دارد.
جراحی اسلیو معده با سوئیچ اثنی عشر. این یک جراحی دو قسمتی است که در آن نخستین مرحله شامل انجام روشی شبیه به گاسترکتومی اسلیو است. جراحی دوم شامل اتصال قسمت انتهایی روده به اثنی عشر در نزدیکی معده با دور زدن اکثریت روده است.
این جراحی ضمن ایجاد محدودیت در مصرف غذا جذب مواد مغذی را کاهش می دهد. در حالی که بسیار موثر است، خطر بیشتری از جمله سوء تغذیه و کمبود ویتامین را به همراه دارد.
این که کدام نوع جراحی کاهش وزن مناسب است بستگی به موقعیت خاص شما دارد. جراح عوامل زیادی را از جمله شاخص توده بدن، عادات غذایی، سایر مسائل مربوط به سلامتی، جراحی های قبلی و خطرات مربوط به هر روش در نظر می گیرد.
بعد از جراحی چاقی
پس از جراحی کاهش وزن به طور کلی به مدت یک تا دو روز مجاز به خوردن غذا نیستید تا معده و دستگاه گوارش بهبود یابد، سپس باید برای چند هفته رژیم خاصی را دنبال کنید. رژیم غذایی فقط با مایعات شروع می شود بعد به غذاهای پوره شده، بسیار نرم و در نهایت به غذاهای معمولی ادامه می یابد. شاید محدودیت هایی را در مورد مقدار و آنچه می توان خورد و نوشید نیز داشته باشید، همچنین باید چکاپ های مکرر پزشکی را برای نظارت بر روند سلامت خود در چند ماه نخست پس از جراحی کاهش وزن انجام دهید. در این روند ممکن است به انجام آزمایش های مختلفی نیاز باشد.
نتایج جراحی چاقی
بای پس معده و سایر جراحی های چاقی می توانند باعث کاهش وزن طولانی مدت شوند. میزان کاهش وزن بستگی به نوع جراحی و تغییر عادات زندگی دارد. ممکن است در عرض دو سال نیمی یا حتی بیشتر از وزن اضافی تان کاهش یابد. جراحی بای پس معده علاوه بر کاهش وزن ممکن است شرایط مربوط به اضافه وزن را بهبود بخشد یا برطرف کند، از جمله:
بیماری قلبی
فشار خون بالا
آپنه انسدادی خواب
دیابت نوع 2
بیماری کبد چرب غیرالکلی یا استئاتوهپاتیت غیرالکلی
رفلاکس معده
آرتروز (درد مفاصل)
علاوه بر این، عمل جراحی بای پس معده می تواند توانایی شما را در انجام فعالیت های روزمره افزایش دهد که به بهبود کیفیت زندگی کمک می کند.
هنگامی که جراحی کاهش وزن جواب نمی دهد
بای پس معده و سایر جراحی های مربوط به کاهش وزن همیشه آنطور که انتظار دارید هم عمل نمی کنند. در صورت عدم کارآیی یک روش کاهش وزن خوب یا توقف آن احتمال می رود با مشکلات جدی پیرامون سلامتی خود دست و پنجه نرم کنید.
بعد از عمل جراحی کاهش وزن همه قرارهای پیگیری برنامه ریزی شده خود را رعایت کنید. در صورت عدم کاهش وزن یا بروز عوارض شدید بلافاصله به پزشک مراجعه کنید. کاهش وزن قابل کنترل است و عوامل موثر در کاهش وزن مورد ارزیابی قرار می گیرند.
علاوه بر این، ممکن است پس از هر نوع عمل جراحی چاقی به اندازه کافی وزن کاهش نیابد یا دوباره وزن اضافی خود را به دست آورید حتی اگر این روش به درستی عمل کند. در صورت عدم رعایت تغییرات سبک زندگی توصیه شده مانند انجام فعالیت بدنی منظم و خوردن غذاهای سالم این افزایش وزن می تواند رخ دهد.
مترجم: الهه زارعی