نوار قلب یا الکتروکاردیوگرام بهترین آزمایشاتی است که برای بررسی عملکرد قلب و ارزیابی سلامت قلب و عروق مورد استفاده قرار می گیرد. متخصص قلب و عروق برای نظارت بر بهبود قلب و بررسی برخی از بیماری ها برای بیماران نوار قلب را تجویز می کند.  

نوار قلب چیست؟

نوار قلب یک آزمایش ساده و بدون درد بوده که فعالیت های الکتریکی قلب را در شرایط مشخص اندازه گیری می کنند. مشکلات قلبی در اغلب مواقع بر فعالیت الکتریکی قلب تأثیر می‌گذارند و قابل تشخیص هستند. نوار قلب یا الکتروکاردیوگرام سیگنال های قلب را ثبت کرده و آزمایشات معمول برای تشخیص مشکلات قلبی و نظارت بر وضعیت قلب در بسیاری از بیماری ها است.   معمولاً سیگنال های قلب توسط الکترودهای فلزی که به کمک پرستار و تکنسین بر روی اندام ‌ها و قفسه سینه بیمار متصل می شود، ثبت می گردد. یک فرایند کاملاً ساده بوده که اطلاعات ارزشمندی را در رابطه با قلب به متخصص قلب و عروق ارائه می دهد.  

نوار قلب چه کاربردی برای متخصص قلب دارد؟

نوار قلب کاربردهای گسترده ای دارد که پزشک می تواند با بررسی آن بسیاری از مشکلات و بیماری ها را ردیابی کرده و اقدام به درمان آنها نماید. اما از مرسوم ترین استفاده‌ هایی که از نوار قلب می شود در بررسی سکته قلبی است. درست است که با استفاده از این تست می‌توان وجود اختلالات در عملکرد قلب را بررسی کرد، اما وجود بیماری‌های قلبی در فرد را نشان نمی‌دهد. در واقع هر بیماری به نوعی بر نوار قلب تأثیر می‌گذارد و آن را تغییر می‌دهد. در‌صورت مشاهده اختلالات در نوار قلب، برای تشخیص دقیق‌تر نوع مشکل قلبی باید آزمایش‌های دیگری هم انجام شود.   سکته قلبی تغییرات در نوار قلب ایجاد می ‌کند که ‌می توان وجود سکته یا عدم آن را از طریق نوار قلب تشخیص داده و همچنین محل و شدت سکته را نیز کاملا از طریق نوار قلب مشخص می نمایند. برای تشخیص دقیق آریتمی ‌ها یا بیماری های قلبی نیز از نوار قلب استفاده می ‌کنند. چرا که نوارهای قلب می ‌توانند اختلالات هدایتی و عضلانی قلب را به خوبی مشخص نمایند. در صورتی که یک بیمار دچار مسمومیت دارویی یا غذایی شده باشد، افرادی که به قصد خودکشی داروهای نامشخص استفاده می ‌کنند از طریق نوار قلب می‌ توان وضعیت قلب و سایر ارگان ‌های بدن آنها را بررسی کرده و پزشک دستورات درمانی بهتری ارائه می دهد. نکته مهم این است که نوار قلب محدودیت‌ های خاصی دارد و نمی ‌تواند تنها وسیله برای تشخیص بیماری های قلبی در نظر گرفته شود؛ چرا که برخی از بیماری های قلب مشخص نبوده؛ اما لازم است که هرچه سریع تر تشخیص داده و اقدام به درمان نمایند. بطور کلی می توان گفت که هدف از گرفتن نوار قلب برای پزشک بررسی و جمع آوری برخی از اطلاعات در موارد خاص است که عبارتند از:

• بررسی سینوس دهلیزی یا گره سینوسی
• بررسی گره دهلیزی بطنی
• بررسی دقیق مسیرهای هدایت عصبی در قلب
• بررسی سرعت و ریتم قلب
• امکان بررسی اندازه یا ضخامت حفره های خاص قلب

 

تشخیص عارضه های قلبی با نوار قلب

  دکتر قلب در حین معاینه افراد به برخی از ناهنجاری ها و مشکلات برخورد می کنند که برای تشخیص دقیق عارضه برای فرد بیمار نوار قلب تجویز می کند، تا با استفاده از الکتروکاردیوگرام عملکرد قلب را مورد بررسی قرار دهد. استفاده از نوار قلب بیماری های مختلفی تشخیص داده می شود که قبل از خطرناک تر شدن یا آسیب های جدی می توانند اقدام به درمان و جلوگیری از آنها نمود. در طی انجام نوار قلب بیماری های مختلفی قابل شناسایی بوده که در ادامه به معرفی برخی از آنها می پردازیم:

• تأیید رشد حفره های قلب در دهلیزها و بطن
• تشخیص آریتمی در قلب
• تشخیص ایسکمیک با کاهش دریافت اکسیژن
• سکته قلبی و شدت آن
• مشکلات دریچه های قلب
• بیماری پریکاردیت
• بررسی و شناسایی برخی از بیماری های ژنتیکی

  برخی از بیماری ها و مشکلات مانند حمله ناگهانی عصبی پانیک که علائم مشابه سکته قلبی دارد. به همین جهت باید با گرفتن نوار قلب این دو از یکدیگر تشخیص داده و درمان های لازم برای هر کدام صورت بگیرد. پس با استفاده از نوار قلب بسیاری از محدودیت ها از بین رفته و تشخیص بیماری های قلبی برای پزشک بسیار آسان تر می شود.  

دکتر قلب چگونه نوار قلب می‌گیرد؟

  نحوه گرفتن نوار قلب جزء ابتدایی ترین حالت هایی بوده که اغلب پرستاران و کارکنان بالینی مراکز بهداشتی تخصصی به آن مسلط هستند. معمولاً نوار قلب اطلاعات مناسب و ارزشمندی را از وضعیت سلامت قلب یا مشکلات مختلف به پزشک ارائه می‌ کند، به همین جهت گرفتن صحیح نوار قلب بیمار اهمیت بیشتری دارد. معمولاً تست نوار قلب در مطب پزشک، کلینیک یا بیمارستان انجام می ‌شود و اغلب مواقع نیاز به آمادگی خاصی ندارد و در کمتر از ۳ دقیقه انجام می شود. در پروسه انجام تست مراحل زیر را طی می گردد:

• ابتدا بیمار بر روی یک تخت دراز کشیده و تمامی دکمه های لباس خود را باز می کند.
• دکتر قلب یا تکنسین قلب الکترودهایی را به بازوها، پاها و قفسه سینه بیمار اتصال می دهد، الکترودها حسگرهایی هستند که با قرار گرفتن در جای درست از قفسه سینه می توانند تمامی امواج الکتریکی را انتقال دهند.
• در طی هر ضربان قلب الکترودها اندازه و جهت ضربان های الکتریکی در قلب فرد را دقیق اندازه گیری می کنند.
• تمامی این اطلاعات از طریق یک رایانه متصل به الکترون ها ثبت و ضبط شده و یک نسخه چاپی برای پزشک ارسال می گردد.

  توضیحاتی که در این جا ذکر شد برای گرفتن یک نوار قلب ساده است؛ اما گاهی اوقات باید نوار قلب برای تشخیص اختلالات خاص انجام شود که باید تحت شرایط دیگری نوار قلب را بگیرند که دو روش پراستفاده آنها عبارتند از:

نوار قلب با تست ورزش

تست استرس یا تست ورزش در حالی انجام می ‌شود که فرد در حال تمرین بوده و معمولا فرد بر روی تردمیل حرکت می‌ کند و سطح دشواری تست با تغییر شیب زاویه تردمیل و سرعت آن مشخص می گردد و در صورت هر گونه بی نظمی در نوار قلب پزشک باید آزمایش را قطع کند.

هولتر مانیتورینگ

هولتر مانیتورینگ یا دستگاه نوار قلب همراه برای مدت طولانی همراه فرد بوده و تمامی نوسانات قلب را ثبت می ‌کند. در این روش پزشک الکترودهایی را به قفسه سینه افراد اتصال داده و یک دستگاه ضبط کوچک به الکترودها متصل می شود که لازم است آن را بر روی کمربند یا گردن خود آویزان کنند. پزشک متخصص قلب و عروق با بررسی همه این آزمایش ها و تست ها می تواند به شکل بهتری ناهنجاری های قلبی عروقی را تشخیص داده و به موقع اقدام به درمان و رفع این مشکلات نماید. بهترین دکتر قلب و عروق اقدامات تشخیصی و درمانی گسترده‌ای به شرح زیر انجام می‌دهد: معاینات قلبی، آنژیوگرافی، اکو کاردیوگرافی، کارگذاری پیس میکر(ضربان ساز)، نوار قلبی، هولتر فشار خون و ریتم قلب، تست ورزش، سی تی آنژیوگرافی، الکتروفیزیولوژیک استاتیک در صورتی که با هر کدام از بیماری‌ها یا اختلالات مرتبط با سیستم قلب و عروق که در بالا ذکر شد، مواجه شدید به بهترین دکتر متخصص قلب و عروق مراجعه ‌کنید.