یبوست و خشکی مدفوع یکی از مشکلات شایع گوارشی است که عوارض زیادی به همراه دارد. بیماری‌های مقعدی مثل بواسیر یا هموروئید و شقاق یا زخم مقعد با یبوست رابطه مستقیم دارند و می‌توان یبوست را از دلایل اصلی ایجاد آنها عنوان کرد.
توجه به نکات تغذیه‌ای مثل مصرف روزانه فیبر و مایعات کافی و داشتن سبک زندگی سالم از جمله مواردی هستند که برای پیشگیری از این عارضه باید رعایت کنید. اگر در اثر یبوست مزمن یا عوامل دیگر دچار هموروئید شده‌اید، با ما همراه باشید تا بطور جامع با این بیماری و قطعی ترین روش‌های درمان آن آشنا شوید:
آیا می دانید هموروئید چیست؟
بواسیر یا هموروئید توده‌هایی از رگ‌های خونی متورم و بزرگ شده در ناحیه مقعد و انتهای رکتوم می‌باشند. رکتوم آخرین بخش از روده بزرگ است که به مقعد متصل شده است. مقعد هم آخرین بخش دستگاه گوارش است که محل خروج مدفوع از بدن می‌باشد.
زمانی که سیاهرگ‌های این ناحیه متورم می شوند و دیواره‌های آنها در اثر دفع مدفوع کشیده، نازک و تحریک می شود، شما به بواسیر مبتلا شده اید. بواسیر به دو دسته کلی تقسیم میشود:
بواسیر داخلی: در صورتی که رگ های بواسیری در داخل کانال مقعد و رکتوم باشند و قابل لمس و مشاهده نباشند، فرد به هموروئید داخلی مبتلا شده است. هموروئید داخلی با توجه به شدت بیرون زدگی به چهار درجه مختلف تقسیم میشود.
بواسیر خارجی: عروق درگیر بیماری هموروئید اگر در خارج و اطراف مقعد باشند به عنوان بواسیر خارجی شناخته می‌شوند. به دلیل وجود اعصاب زیاد در اطراف مقعد، این نوع هموروئید می تواند درد و ناراحتی بیشتری ایجاد کند.
چرا افراد دچار این بیماری می‌شوند؟
بواسیر به عنوان رایج ترین بیماری نشیمنگاهی شناخته میشود که بیش از نیمی از افراد ممکن است در طول زندگی خود به آن دچار شوند. عوامل زیر ریسک ابتلا به این بیماری را افزایش می‌دهند:
- یبوست
- زور زدن و فشار هنگام اجابت مزاج
- نشستن طولانی مدت روی توالت
- اسهال و یبوست مزمن
- عدم مصرف فیبر کافی
- سن بالای 50 سال
- بارداری و زایمان
- بلند کردن اجسام و وزنه های سنگین
آیا بواسیر درمان قطعی دارد؟
بیماران مبتلا به هموروئید معمولا تا وقتی که مجبور نشوند، برای درمان این عارضه به پزشک مراجعه نمی کنند و به دلایل گوناگون مثل ترس و خجالت مراجعه به پزشک را به تعویق می اندازند.
همچنین بسیاری از افراد سعی در درمان خانگی و دارویی هموروئید دارند که خود این امر میتواند درمان بواسیر را مدت زیادی به تاخیر بیندازد.
نکته مهم این است که شاید بتوان بواسیر خفیف را با استفاده از روش های دارویی و خانگی درمان کرد یا علائم آن را کاهش داد، اما بواسیر پیشرفته فقط با روش های جراحی و لیزر درمان میشود و سایر روش ها فقط می‌توانند بطور موقت علائم این بیماری را کاهش دهند. روش های درمان قطعی هموروئید شامل موارد زیر است:
عمل سرپایی لیزر هموروئید
در این روش تاباندن اشعه لیزر به روی زائده بواسیر یا هموروئید باعث خشک شدن بافت داخلی هموروئید شده که طی گذشت چند روز علائم بیمار بهبود می‌یابد. این روش یک درمان موثر و رضایت بخش برای بیماران می‌باشد که بدون درد و خونریزی است.
روش درمان بواسیر با لیزر برای بیماران مبتلا به هموروئیدهای خارجی و داخلی استفاده می شود که با علائمی همچون تورم و درد همراه با خونریزی در ناحیه مقعد مواجه می شوند.
البته در بعضی از افراد بیرون زدن رگ های هموروئید از مقعد فقط در حین دفع دیده میشود که باید با دست به داخل برگردانده شود و در بعضی از افراد با دست هم به داخل بر نمی‌گردد. این روش بدون بیهوشی و درد و خونریزی با بی حسی موضعی به صورت سرپایی انجام میشود و بعد از عمل فرد بیمار میتواند بلافاصله به امور روزمره خود برسد.
مزایا
اگر اطلاعات کافی درباره روش های درمان بواسیر داشته باشید به راحتی متوجه مزایای لیزر بواسیر در مقایسه با سایر روش های جراحی این عارضه خواهید شد:
- این روش درمانی، به صورت سرپایی و با بی حسی موضعی انجام میشود
- در روش لیزر بواسیر نیازی به انجام بیهوشی نیست
- نیازی به بستری شدن و استراحت مطلق در این روش وجود ندارد، بدین معنا که فرد میتواند بلافاصله بعد از انجام عمل فعالیت های روزانه و اجتماعی خود را از سر بگیرد
- در عمل لیزر هموروئید فرد احساس درد و یا خونریزی نخواهد داشت
- در این روش درمانی دیگر نیازی به استفاده از پانسمان یا همان تامپون وجود ندارد
- مدت زمان لازم برای لیزر بواسیر کمتر از یک ساعت می‌باشد
- لیزر بواسیر هیچ یک از خطرات جراحی مثل بی اختیاری و غیره را به دنبال ندارد
- درمان بواسیر با لیزر یک روش قطعی و بدون بازگشت است
جراحی هموروئیدکتومی باز
عمل جراحی هموروئیدکتومی باز یکی از روش های جراحی این عارضه است که معمولا تحت بیهوشی یا بی حسی کمر به پایین و در بیمارستان انجام میشود. طی این عمل با استفاده از تیغ جراحی و ایجاد برش، بافت بیماری بطور کامل حذف میشود و در آخر محل جراحی بدون بخیه و باز گذاشته میشود تا به مرور زمان و از داخل ترمیم شود.
روی زخم جراحی معمولا با پانسمان و گاز پر میشود که تا چند روز باید به طور مرتب تعویض شوند.
جراحی هموروئیدکتومی بسته
روش هموروئیدکتومی بسته هم کاملا مشابه روش باز انجام میشود، با این فرق که در انتهای این عمل محل جراحی را با بخیه می بندند. همچنین دوران نقاهت در جراحی بسته کوتاه تر است اما احتمال عفونت در این روش بیشتر است.
مزایا و معایب
بهبودی کامل حداقل ۲ تا ۳ هفته طول می کشد. در روش های جراحی معمولا بیمار باید یک روز در بیمارستان بماند. زیرا اثر بیهوشی معمولا ۶ تا ۱۲ ساعت باقی می‌ماند و به علاوه ممکن است به استفاده از داروهای مسکن و همچنین تعویض پانسمان نیاز باشد.
شاید روش‌های جراحی درمان قطعی برای بواسیر به شمار روند، اما همواره با ریسک عفونت، وارد شدن آسیب به عضلات اسفنکتر و بروز بی اختیاری و همچنین عود مجدد بیماری همراه هستند.
مراقبت‌های بعد از عمل بواسیر
رعایت یکسری نکات برای تکمیل روند درمان بعد از عمل بواسیر بسیار با اهمیت است که این شامل موارد زیر است:
- پس از جراحی ممکن است کمی درد داشته باشید. اگر پزشک به شما داروی تجویزی برای درد داده است، آن را طبق دستور مصرف کنید. از پزشک خود بپرسید که چه داروهایی برای شما بی خطر هستند.
- مقداری خونریزی به خصوص با اولین حرکت روده بعد از جراحی طبیعی است.
- برای چند روز پس از جراحی، مایعات بنوشید و از یک رژیم غذایی ملایم (برنج ساده، موز، نان تست یا کراکر خشک، سس سیب) استفاده کنید. سپس می توانید به غذاهای معمولی برگردید و به تدریج میزان فیبر را در رژیم غذایی خود افزایش دهید.
- می توانید قبل و بعد از اجابت مزاج از داروهای بی حس کننده برای تسکین درد استفاده کنید.
- استفاده از کمپرس یخ در ناحیه مقعد ممکن است تورم و درد را کاهش دهد.
- نشستن روزانه در آب گرم (حمام سیتز) به تسکین درد و اسپاسم عضلانی کمک می کند.
- برخی از پزشکان ممکن است برای جلوگیری از عفونت و کاهش درد، مصرف آنتی بیوتیک (مانند مترونیدازول) را پس از جراحی توصیه کنند.
- پزشکان توصیه می کنند که از نرم کننده های مدفوع حاوی فیبر استفاده کنید تا به آرام شدن حرکات روده شما کمک کند. زور زدن در هنگام اجابت مزاج می تواند باعث عود هموروئید شود.
- معاینات بعدی با جراح معمولاً ۲ تا ۳ هفته پس از جراحی برای بررسی مشکلات انجام می شود.