سکته مغزی، یکی از رایج‌ترین دلایلی که باعث مرگ و میر می‌شود و بدون شک شما هم تا به امروز نام آن به گوش‌تان خورده است. با اینکه این عارضه یکی از رایج‌ترین بیماری‌ها در دنیای امروزیست اما افراد کمی از چیستی این بیماری، علائم و انواع آن خبر دارند. ما امروز در این مطلب قصد داریم که نگاه موشکافانه‌تری به بیماری عروقی مغز یا همان سکته مغزی داشته باشیم. با ما باشید.
سکته مغزی چیست؟
اول از همه اجازه دهید که ببینیم اصلا سکته مغزی دقیقا چیست؟ سکته مغزی که گاها به آن حمله مغزی هم گفته می‌شود زمانی رخ می‌دهد که چیزی سد راه پمپاژ خون از طریق رگ‌ها به بخشی از مغز شود. به عبارت دیگر زمانی که یک رگ خونی در مغز فرد دچار آسیب یا ترکیدگی می‌شود خطر سکته مغزی وجود دارد. زمانی که این اتفاق می‌افتد در واقع رگ‌ها دچار انسداد یا همان blockage می‌شوند. در هر صورت در هر دو مورد قسمت‌هایی از مغز دچار آسیب می‌شوند که این آسیب می‌تواند مداوم باشد و باعث ناتوانی و حتی مرگ فرد حادثه دیده شود. شما می‌توانید با یاد گرفتن روش زندگی صحیح – لایف استایل سالم‌تر و عادات بهتر احتمال و ریسک سکته مغزی را کاهش دهید. بر اساس گزارشی که از سمت مرکز کنترل و پیشگیری از بیماری‌های آمریکا(CDC) منتشر شده است سالانه حدود 795 هزار نفر شهروند آمریکایی دچار سکته مغزی می‌شوند. همین آمار نشان می‌دهد که stroke یا همان بیماری عروقی مغز یکی از رایج‌ترین علت‌های مرگ و میر در این کشور است.با انواع مختلف سکته مغزی آشنا شوید
به طور کلی این بیماری 3 نوع اصلی دارد:حمله ایسکمی گذرا - Transient Ischemic Attack
این مدل به عنوان سکته مغزی کوچک یا همان ministroke هم شناخته می‌شود و به صورت دوره‌ای و موقتی علائمی مشابه به بیماری عروقی مغز دارد. در این حالت یکی از رگ‌ها دارای یک لخته یا دلمه خونی است که به صورت خود به خودی معکوس می‌شود. در دنیای پزشکی از این مدل با نام شبه سکته هم یاد می‌شود. آسیبی که TIA دارد دائمی نیست و گذرا خواهد بود.سکته ایسکمی – ischemic stroke
مدل ایسکمی یکی از متداول‌ترین مدل سکته‌های مغزیست که در بیماران مشاهده می‌شود. سکته ایسکمی بر اثر انسداد ناشی از یک لخته خونی یا پلاک در شریان رگ‌ها اتفاق می‌افتد – که همان باریک شدن و مسدود شدن رگ‌های خونیست. دلیل این موضوع رسوب گرفتن رگ‌ها و زائده‌هایی هستند که در شریان‌های بدن رفت و آمد می‌کنند. بد نیست بدانید که علائم و عوارض این مدل بیشتر از علائم TIA طول می‌کشند و حتی ممکن است به صورت دائمی باشند. مطالعات اخیر نشان داده است که عفونت‌های ناشی از بیماری کوید-19 می‌تواند خطر سکته مغزی ایسکمی را افزایش دهد.حمله هموراژیک - Hemorrhagic stroke
حمله هموراژیک همان خونریزی مغزی است که به دلیل آسیب دیدن جدی یکی از رگ‌های خونی مغز اتفاق می‌افتد که در نتیجه آن این نشت خونی به بافت‌های داخلی یا خارجی مغز آسیب جدی وارد می‌کنند؛ به این دلیل که فشار زیادی را به سلول‌های مغزی متحمل می‌کنند. این مدل بیماری عروقی مغز می‌تواند به دلایل زیادی اتفاق بیفتد که همه آن‌ها در نهایت بر رگ‌های خونی تاثیر می‌گذارند. از فشار خون بالا گرفته تا مصرف بی اندازه داروهای رقیق کننده خون، آسیب‌های فیزیکی مانند تصادف، آنوریسم یا همان برآمدگی‌های دیواره رگ‌ها و …
سکته مغزی چه علائمی دارد؟
زمانی که جریان خون به مغز متوقف می‌شود در واقع بافت‌های این ارگان آسیب می‌بینند. به همین دلیل علائم سکته مغزی در بخش‌های مختلف بدن رویت می‌شوند. این‌ها همان قسمت‌هایی هستند که توسط بخش آسیب دیده مغز کنترل می‌شوند. از طرفی هر چقدر که زودتر فردی که مورد حمله قرار گرفته تحت مراقبت قرار بگیرد شانس بهبودی بیشتر است. به همین خاطر شناخت علائم سکته مغزی به شما کمک می‌کند تا سریع‌تر وارد عمل شوید. از رایج‌ترین علائم بیماری عروقی مغز می‌توانیم به موارد زیر اشاره کنیم:- فلج شدن قسمتی از بدن
- بی حسی موضعی، بخصوص در یک طرف بدن – بازوها، صورت و پاها
- عدم توانایی صحبت کردن و همچنین فهمیدن صحبت‌های اطرافیان
- لکنت زبان
- پریشان حالی، سردرگمی یا عدم واکنش نسبت به اتفاقات اطراف
- تغییرات ناگهانی رفتار فرد، به خصوص افزایش میزان آشفتگی
- مشکلات بینایی. از تاری چشم گرفته تا دوبینی – این اتفاق ممکن است در هر دو چشم یا تنها در یک سمت دیده شود
- عدم توانایی در راه رفتن
- از دست دادن کامل تعادل و هماهنگی بین اعضای بدن
- سرگیجه شدید
- سردردهای شدید و ناگهانی بدون علت
- تشنج فرد
- حالت تهوع شدید
- و ...
چه زمانی باید به دکتر مغز و اعصاب مراجعه کنیم؟
مثل همیشه توصیه ما به شما این است که نشانه‌های بیماری را جدی بگیرید و سرسری از کنار آن عبور نکنید. به این خاطر که یک لحظه غفلت شما می‌تواند عواقب ناگوار و دائمی به همراه داشته باشد. در صورت مشاهده علائم یا نشانه‌های سکته مغزی – فرقی نمی‌کند که علائم پس از چند روز ناپدید شوند – به هر حال سریع با یک دکتر مغز و اعصاب مشورت کنید: علائم هشداردهنده سکته مغزی به چند دسته تقسیم می‌شوند که حروف ابتدایی آن‌ها در کنار هم کلمه FAST را تشکیل می‌دهند – این راه حلی سریع و هوشمندانه است که سایت CDC آن را معرفی کرده است. هدف از این کار تشویق کردن افراد به فکر کردن و عملکرد سریع است.صورت – FACE
از بیمار خود بخواهید تا لبخند بزند. ممکن است یک طرف صورت فلج باشد و واکنشی نشان ندهد.بازوها – ARMS
از فرد بخواهید تا هر دو دست خودش را بالا بیاورد. اگر که یکی از دست‌ها قادر به بالا ماندن نباشد یا بیمار نتواند هر دو دست را همزمان بالا نگه دارد باید به احتمال وجود سکته مغزی فکر کنید.گفتار – SPEECH
فرد را تشویق به تکرار کردن یک عبارت ساده کنید. اگر فرد دچار لکنت و آشفتگی باشد یا حتی از موقعیتی که در آن حضور دارد آگاهی کامل نداشته باشد احتمال سکته وجود دارد.
پیشگیری و کاهش احتمال بروز سکته مغزی
بیماری هیچوقت شما را خبر نمی‌کند! اما شما می‌توانید با دنبال کردن سبک زندگی سالم‌تر و همچنین انجام برخی از آزمایش‌ها به صورت مرتب احتمال وقوع آن را کاهش دهید. پیشنهاد ما به شما این است که:- فشار خونتان را به صورت مرتب چک کنید
- میزان کلسترول و چربی اشباع شده را در رژیم غذایی‌تان کم کنید
- سیگار کشیدن را فراموش کنید
- تحرک کافی و منظم داشته باشید – ترجیحا ورزش کنید
- وزن ایده‌آل و مطلوب‌تان را حفظ کنید
- در رژیم غذایی‌تان مقدار زیادی میوه و سبزیجات مصرف کنید
- مصرف الکل را کمتر کنید
- به اندازه کافی بخوابید و خوابی با کیفیت داشته باشید
- تحت نظر یک پزشک باشید و سوابق سلامتی خودتان را زیر نظر بگیرید – همین حالا به سراغ نوبت دهی اینترنتی پزشک مورد نظرتان بروید و اولین وقت ملاقات خودتان را تنظیم کنید
آیا درمانی برای حمله مغزی وجود دارد؟
یکی از سوالات رایجی که ذهن بسیاری از افراد را درگیر می‌کند این است که آیا سکته مغزی درمانی دارد؟ ارزیابی مناسب پزشکی و البته مراقبت‌های به موقع برای بهبودی پس از حمله مغزی یک امر حیاتی است. طبق گفته انجمن قلب و مغز آمریکا زمان از دست رفته به معنی از دست دادن مغز است. به علاوه اینکه درمان این بیماری به نوع آن بستگی دارد – 3 موردی که بالاتر توضیح دادیم. با این حال به منظور درمان این بیماری پزشکان از روش‌های زیر کمک می‌گیرند:- باز کردن انسداد رگ‌های مسدود شده به صورت اورژانسی و بعد از مراجعه فرد
- از بین بردن لخته با استفاده از داروهای لخته شکن یا همان Clot Breaking
- برداشتن لخته با عمل جراحی
- ترومبکتومی مکانیکی
- بستن رگ‌هایی که منجر به خونریزی شده‌اند
- استفاده از دارو به منظور کاهش میزان کلسترول و فشار خون
- و ...
سخن پایانی
با اینکه همیشه هم نمی‌توان از سکته مغزی جلوگیری کرد اما بدون شک می‌توان احتمال آن را کاهش داد. اگر که پزشکتان معتقد باشد شما در معرض خطر این عارضه هستید با پیشنهاد استراتژی‌هایی کمک می‌کند تا درصد بروز این اتفاق را کمتر کنید. نگران نباشید و مدیریت شده عمل کنید. اگر که این بیماری را تجربه کرده‌اید یا می‌خواهید از آن پیشگیری کنید می‌توانید این سوالات را از پزشک خود بپرسید:- چه مدت طول می‌کشد تا بهبود پیدا کنم؟
- چه روش‌هایی برای پیشگیری موثر هستند؟
- آیا باید رژیم غذایی خاصی را رعایت کنم؟
- آیا نیاز به انجام آزمایش‌های بخصوصی است؟
- آیا فیزیوتراپی برای به دست آوردن توانایی‌های فیزیکی موثر خواهد بود؟
- آیا استفاده از داروها به روند ریکاوری کمکی می‌کند؟
- آیا برای بررسی دقیق‌تر نیاز است به فوق تخصص گوش و حلق و بینی مراجعه کنم؟
آیا این مطلب برای شما مفید بود؟