سل یک بیماری عفونی است که با حمله به ریه، بدن را درگیر می‌کند. در صورت پیشرفت بیماری، عفونت به سایر ارگان‌های بدن نیز سرایت خواهد کرد. نوعی باکتری به نام مایکوباکتریوم سل (Mycobacterium) باعث به‌وجود آمدن این نوع عفونت در مغز و شش‌ها می‌شود. به‌طور‌کلی، دو نوع عفونت سل یا TB فعال و نهفته وجود دارد. در سل نهفته سیستم ایمنی بدن، از انتشار عفونت جلوگیری می‌کند و امکان انتقال آن به افراد دیگر وجود نخواهد داشت. شایع‌ترین علائم بیماری سل و راه‌های درمان آن را در این مقاله بررسی کرده‌ایم. برای آگاهی بیشتر از علائم سل، مطالعه این مقاله را از دست ندهید.
تب و احساس خستگی از علائم ابتدایی بیماری سل
در بیماری سل نهفته، علائم ظاهری وجود ندارد و فقط با آزمایش پوست و خون، وجود باکتری Mycobacterium تایید می‌شود. در حالت سل فعال، علائم مختلفی در فرد بیمار بروز می‌کند؛ با مشاهده هر یک از این علائم باید به پزشک مراجعه کرد و با دریافت داروهای تخصصی ، درمان را هر‌چه سریع‌تر آغاز کرد. معمولاً داروهای مربوط به درمان سل توسط شرکت پخش دارویی معتبر به داروخانه‌های سراسر کشور عرضه می‌شوند. با‌این‌حال، پس از مراجعه به پزشک باید نسبت به بهترین مکان برای خرید این دارو‌ها مطمئن شد. یکی از علائم شایع در سل فعال و شدید، تب شدید است. این تب به‌راحتی رفع نمی‌شود و داروهای ضد‌تب روی آن اثر درمانی نخواهد داشت. البته، اکثر افرادی که به سل مبتلا می‌شوند نوع خفیف آن را تجربه می‌کنند. در سل خفیف، احساس خستگی به‌طور مداوم با بیمار است.درد قفسه سینه و تنفس دردناک، مهم‌ترین علائم بیماری سل
سل، معمولاً ریه‌ها را درگیر می‌کند؛ بنابراین، یکی از علائم بیماری سل حاد، درد قفسه سینه است. این درد مخصوصاً در هنگام سرفه کردن بیشتر می‌شود؛ همچنین در شرایطی که بیمار در موقعیت‌های استرس‌زا قرار بگیرد، همه علائم تشدید می‌شوند. با این حال، فقط سل موجب درد در قفسه سینه نمی‌شود. ولی هنگامی که درد قفسه سینه با خلط خونی و سرفه و تب همراه باشد، یکی از علائم سل است؛ اگر عفونت سل وارد کبد شود، عملکرد سم‌زدایی با اختلال مواجه می‌شود و در نتیجه، امکان مشاهده خون در ادرار نیز وجود خواهد داشت که قابل درمان است. معمولاً پزشکان با تجویز دارویی از استفاده از روش‌های مختلف درمان باید با صلاح‌دید پزشک و متناسب با شرایط بیمار انجام شود.کاهش اشتها و وزن بدن، شایع‌ترین علائم بیماری سل فعال
یکی دیگر از علائم بیماری سل، کاهش اشتها و از دست دادن وزن زیاد به‌طورناگهانی است. همچنین، اگر سل درمان نشود، عفونت آن از طریق جریان خون به قسمت‌های مختلف بدن می‌رود و سایر ارگان‌ها را درگیر می‌کند. برای مثال با درگیر شدن استخوان‌ها، درد مفاصل و ستون فقرات رخ می‌دهد و ممکن است با تجمع مایع در پریکارد قلب، اختلال در پمپاژ خون رخ دهد. یکی از دلایل گسترش عفونت، سیستم ایمنی ضعیف است. برای مثال، دیابت کنترل نشده با تضعیف سیستم ایمنی بدن، شانس ابتلا به سل را افزایش می‌دهد. دوز داروهای کودکان با بزرگسالان متفاوت است. به‌همین دلیل، اگر کودکی به این بیماری مبتلا شود، باید پزشک معالج متناسب با ظرفیت بدنی او، دارو را تجویز کند. با این حال، هر نوع سرفه‌ای نشانه سل در کودکان نیست. برای مثال یکی از دلایل سرفه‌های مزمن در کودکان، آلرژی و حساسیت است که ممکن است داروهایی از جمله شربت نئوتادین کودکان، برای درمان آن تجویز شود. به‌همین دلیل با دیدن علائم مختلف از مصرف دارو بدون تجویز پزشک خودداری کرده و در اولین فرصت به متخصص مراجعه کنید.علائم سل گلو؛ سرفه‌های شدید به همراه خون
معمولاً سرفه‌های بیماری سل بیش از سه هفته ادامه دارد و با خون همراه است. سرفه کردن خون، دلایل مختلفی دارد. اگر به بیماری برونشیت دچار نیستید، با دیدن اولین لکه خون، به پزشک مراجعه کنید. نوع سرفه‌های خونی به میزان خونی که در طی ۲۴ ساعت شبانه‌روز با سرفه خارج می‌شود، بستگی دارد. پس حتماً این مقدار را یادداشت کنید تا در تشخیص بهتر بیماری اثر داشته باشد.بهترین راه تشخیص بیماری سل چیست؟
بهترین راه تشخیص، شناخت و کشف علائم بیماری سل است. باکتری سل در هوای آزاد از طریق فرد بیمار پخش می‌شود. نوع واگیر‌دار بودن آن مشابه با آنفولانزا و سرما‌خوردگی است. به‌طور‌کلی، دو نوع آزمایش خون یا کشت خلط و پوست برای تشخیص باکتری سل وجود دارد.- آزمایش پوست به آزمایش توبرکولین نیز معروف است. در این آزمایش تکنسین متخصص، مقدار بسیار کمی از مایع مخصوص را در زیر پوست پایین آرنج تزریق می‌کند و بعد از سه روز واکنش پوست بررسی می‌شود. البته این نوع آزمایش جواب قطعی نمی‌دهد و اگر فرد به‌تازگی به بیماری سل مبتلا شده باشد، باید آزمایش توبرکولین در طی چند مرحله تکرار شود.
- در آزمایش خون یا IGRAs، میزان پروتئین باکتری سل ترکیب‌شده با خون اندازه‌گیری می‌شود. هیچ‌‌یک از این آزمایش‌ها، فعال یا غیرفعال بودن سل را مشخص نمی‌کنند. در صورتی که آزمایش مثبت باشد، پزشک برای اطمینان از فعال نبودن سل از دو روش کشت مخاط و سی‌تی اسکن یا ایکس-ری سینه استفاده می‌کند.
آیا بیماری سل درمان دارد؟ داروهای درمانی بیماری سل، تحولی بزرگ در دنیای پزشکی
در قرن بیستم، بیماری سل یکی از مهم‌ترین دلایل مرگ‌ومیر در آمریکا به‌شمار می‌رفت. با این حال، بیشتر افراد درگیر به این عارضه با مصرف برخی آنتی‌بیوتیک‌ها تحت نظر پزشک درمان می‌شوند. البته، درمان سل طولانی است و باید ۶ تا ۹ ماه تحت نظر پزشک از داروهای خاص استفاده کرد. علاوه‌بر علائم سرفه، خستگی، تب و کاهش اشتها، نشانه‌های دیگری به‌عنوان علائم سل شناخته شده است. کاهش وزن ناگهانی یا عرق کردن در طول شب، از این علائم هستند. فرد با دیدن هر یک از این نشانه‌ها باید سریعاً به پزشک مراجعه کند تا با انجام آزمایش‌های تشخیصی، روند درمان آغاز شود. حتما داروهای تجویزشده توسط پزشک متخصص باید در بازه‌های زمانی مشخص تکرار شود تا درمان به‌درستی پایان پذیرد.آیا این مطلب برای شما مفید بود؟